Νεόφυτος Δούκας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 1:
{{πληροφορίες προσώπου}}Ο '''Νεόφυτος Δούκας''' ([[1760]]- [[20 Δεκεμβρίου]] [[1845]]) υπήρξε κληρικός και λόγιος και διδάσκαλος του γένους, με έντονη συγγραφική δραστηριότητα. Από τις πιο σημαντικές μορφές του [[Νεοελληνικός Διαφωτισμός|Νεοελληνικού Διαφωτισμού]]. Η ζωή και το έργο του παρέμειναν μέχρι και τις μέρες μας άγνωστα στις λεπτομέρειές τους, κυρίως γιατί υιοθέτησε συντηρητικές απόψεις στο γλωσσικό ζήτημα.
== Ο βίος του ==
Γεννήθηκε στα [[Άνω Σουδενά]], σημερινά Άνω Πεδινά περιοχής [[Ζαγόρι|Ζαγορίου]] [[Ήπειρος|Ηπείρου]]. Από 10 ετών έζησε μέσα σε μοναστηριακή κοινότητα, όπου αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος και σε ηλικία μόλις 18 χρονών πρεσβύτερος. Φοίτησε και έλαβε την στοιχειώδη μόρφωση στα σχολεία των [[Ιωάννινα|Ιωαννίνων]] και του [[Μέτσοβο|Μετσόβου]] και αργότερα στην Αυθεντική Σχολή του [[Βουκουρέστι|Βουκουρεστίου]], την οποία διεύθυνε ο λόγιος [[Λάμπρος Φωτιάδης]] από τα [[Ιωάννινα]]. Εκεί παρακολούθησε ανώτερα μαθήματα, μελέτησε την αρχαία ελληνική γραμματεία καθώς και πλήθος εκκλησιαστικών και θρησκευτικών κειμένων.
Το 1803 έγινε εφημέριος στο ναό της ελληνικής κοινότητας και παροικίας της [[Βιέννη|Βιέννης]], όπου εφημέρευε, δίδασκε και συνέγραφε επί 12 χρόνια τα περισσότερα έργα του ενώ συγχρόνως δίδασκε σε μικρό κύκλο μαθητών. Το 1815 επέστρεψε στο Βουκουρέστι και ανέλαβε την διεύθυνση του [[Λύκειο του Βουκουρεστίου |Λυκείου του Βουκουρεστίου]], διαδεχόμενος τον Φωτιάδη είχε προηγηθεί ο θάνατος του Λ. Φωτιάδη. Η διδακτική του δραστηριότητα του ήταν εξαιρετική. Μέσα σε έξι μήνες οι μαθητές αυξήθηκαν από 60 σε 400. Το [[Οικουμενικό Πατριαρχείο|Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης]] εκτίμησε το έργο του και του απένειμε τον τίτλο του αρχιμανδρίτη. Το 1820 μυήθηκε στη [[Φιλική Εταιρεία]] και όταν κηρύχτηκε η [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάσταση]], διέτρεξε όλη την Τρανσυλβανία όπου και συέχισε το εκπαιδευτικό του έργο ως εθναπόστολος. Με την δημιουργία του πρώτου Ελληνικού κράτους, ύστερα από πρόσκληση του [[Ιωάννης Καποδίστριας|Ιωάννη Καποδίστρια]], ήρθε στην Ελλάδα και ανέλαβε την διεύθυνση του Νεοσύστατου Ορφανοτροφείου της [[Αίγινα|Αίγινας]],στο οποίο και διορίστηκε σύμβουλος επί των εκκλησιαστικών υποθέσεων στο οποίο είχε στείλει περίπου 11.000 βιβλία από το Βουκουρέστι. Τέλος στην Αθήνα μαζί με το [[Γεώργιος Γεννάδιος|Γεώργιο Γεννάδιο]] συνέβαλε στην ίδρυση της [[Ριζάρειος Ιερατική Σχολή|Ριζαρείου Σχολής]], στην οποία διορίστηκε διευθυντής, αλλά δεν πρόλαβε να ασκήσει τα καθήκοντά του. Πέθανε το 1845 σε ηλικία 85 χρονών και τάφηκε στον χώρο της σχολής.
Η σημαντική συγγραφική και διδακτική του δραστηριότητα παρέμειναν μέχρι και στις μέρες μας απαρατήρητες σε μεγάλο βαθμό, κυρίως επειδή υπήρξε οπαδός συντηρητικών αντιλήψεων στο γλωσσικό ζήτημα και πολέμιος όσων πρέσβευαν απόψεις την επικράτηση της δημοτικής στην εκπαίδευση<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς]], «Δύο βιβλία του 1839», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.143</ref>. Κατηγορήθηκε από άλλους σημαντικούς εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού για αυτές τις απόψεις, ο [[Αδαμάντιος Κοραής]] τον χαρακτήρισε, για αυτόν τον λόγο ''αντιφιλόσοφο''. Παρά το μεγάλο εκδοτικό (τις επιστολές του τις εκδίδει ο ίδιος για να χρησιμεύσουν ως πρότυπο επιστολογραφίας<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς]], «Δύο βιβλία του 1839», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.143</ref>) και διαφωτιστικό του έργο και την ενδιαφέρουσα προσωπικότητά του, δεν μελετήθηκε ανάλογα ούτε και πήρε τη θέση που του αρμόζει στα γράμματά μας.
<big>Αποτίμηση του Έργου</big>
Ό Δούκας διακρίθηκε κυρίως ως εκδότης και σχολιαστής αρχαίων κειμένων. Εξέδωσε ή μετέφρασε σε σειρά τόμων αρχαίους έλληνες συγγραφείς:Θουκιδίδη,Αρριανό,Δίωνα Χρυσόστομο,Όμηρο, Σοφοκλή,Ευριπίδη,Αισχύλο,Θεόκριτο,Πίνδαρο,Αριστοφάνη κ.α.Οί πεποιθήσεις του για το γλωσσικό ζήτημα τον έφεραν σε έντονη και πολύχρονη διένεξη με τον Κοραή. Πίστευε πως ή αναγέννηση του έθνους θα πραγματοποιείτο μόνο με την αναγέννηση της γλώσσας, στην οποία συντέχθηκαν τα έργα των προγόνων του υπόδουλου Γένους. Κάποτε μάλιστα στο Βουκουρέστι οί γλωσσικοί του αντίπαλοι τον χτύπησαν σοβαρά στο κεφάλι, προκαλώντας του τραύμα από το οποίο υπέφερε σχεδόν εως και τον θανατόν του. Στην οξύτατη αυτή έριδα ό Δούκας έδειξε πραότητα και φιλόσοφον ήθος. Μάλιστα μετά τον θάνατο του Κοραή το 1833, πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ανέγερση ανδριάντα πρός τιμήν του αντιπάλου του.
== Το έργο του ==
Τα συγγράμματα του Νεόφυτου Δούκα αποτελούν ολόκληρη βιβλιοθήκη. Ξεπερνούν τους 70 τόμους. Ενδεικτική βιβλιογραφία είναι η
*
* δεκάτομη παράφραση του Θουκυδίδη με σημειώσεις (1805 - 1806), ▼
* Ευτρόπιος (2 τόμοι, 1807), ▼
* Αρριανός (1809),
* Δίων Χρυσόστομος (1810),
Γραμμή 17 ⟶ 24 :
* Οι δέκα αττικοί ρήτορες (10 τόμοι, 1812 - 13),
* Αισχίνης ο Σωκρατικός (1814),
*Όμηρος (1814).
*Αισχύλος (1814)
* Φοίνιξ (1815),
*Σοφοκλής (1815)
* Παραφράσεις και σχόλια στον Όμηρο, Ευριπίδη και Σοφοκλή (1834 - 1835), ▼
*Ευριπίδης (1815)
*Αισχύλος (1820)
*Θεόκριτος (1821)
* Πίνδαρος (1842),
* Αριστοφάνης (3 τόμοι, 1845).
| |||