Ισπανία των Αψβούργων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

επιμέλεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
επιμέλεια
Γραμμή 9:
|εποχή = Πρώιμη Σύγχρονη περίοδος
|εικόνα_σημαία = Flag of Cross of Burgundy.svg
|σημαία_είδος = Σταυρός Crossτης of Burgundy FlagΒουργουνδίας
|σημαία = Σταυρός της Βουργουνδίας
|εικόνα_θυρεός = Arms of Charles II of Spain (1668-1700).svg
Γραμμή 18:
|έτος_έναρξη = 1506
|ημερομηνία_έναρξη = 27 Ιουνίου
|γεγονός_έναρξη = άνοδος του [[Φίλιππος Α'Α΄ της Καστίλης|Φιλίππου Α'Α΄ της Καστίλης]]
|έτος_λήξη = 1700
|ημερομηνία_λήξη = 1 Νοεμβρίου
|γεγονός_λήξη = θάνατος του [[Κάρολος Β' της Ισπανίας|Καρόλου Β']]
|γεγονός_πριν = [[Καθολικοί Μονάρχες|ένωση της Καστίλης και της ΑραγονίαςΑραγωνίας]]
|ημερομηνία_πριν = 1469
|γεγονός1 = [[Ισπανική κατάκτηση της Ιβηρικής Ναβάρρας|κατάκτηση της Ιβηρικής Ναβάρρας]]
Γραμμή 57:
[[File:Dinasty Habsburg (Spain) family tree by shakko (EN).jpg|300px|thumbnail|left|Οικογενειακό δέντρο]]
===Οι αρχές της αυτοκρατορίας (1504–1521)===
[[Image:Charles V Arms-personal.svg|150px|thumb|right|[[Έμβλημα]] του [[Κάρολος Ε' της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Καρόλου Α']], που αντιπροσωπεύει τα εδάφη στην Ισπανία (κορυφή) και τις άλλες Ευρωπαϊκές του κτήσεις (κάτω)]]
Η Ισπανία εισήλθε στην [[de jure]] κατάσταση του ενιαίου κράτους μόνο μετά τον θάνατο του Καρόλου Β' και με την έκλειψη της Ισπανικής δυναστείας των Αψβούργων, την άνοδο του [[Φίλιππος Ε' της Ισπανίας|Φιλίππου Ε']] και την εγκαινίαση της [[Οίκος των Βουρβόνων|Βουρβονικής]] δυναστείας και των μεταρρυθμίσεων της. Όμως, οι Ισπανοί Αψβούργοι δημιούργησαν το πρώτο [[de facto]] ενωμένο κράτος στην [[Ιβηρική Χερσόνησος|Ιβηρική Χερσόνησο]], το οποίο για μια σύντομη περίοδο περιελάμβανε και την [[Πορτογαλία]].
 
Γραμμή 74:
 
===Ένας αυτοκράτορας και ένας βασιλιάς (1521–1556)===
[[Image:Habsburg Map 1547.jpg|thumb|right|450px|Χάρτης της επικράτειας των Αψβούργων μετά την [[Μάχη του Μύλμπεργκ]] (1547) όπως απεικονίζεται στον ''The Cambridge Modern History Atlas'' (1912)· ΤΤα εδάφη των Αψβούργων είναι σκιασμένα με πράσινο.]]
 
Η νίκη του Καρόλου στην [[Μάχη της Παβίας (1525)|Μάχη της Παβίας]] (1525) εξέπληξε πολλούς [[Ιταλία|Ιταλούς]] και [[Γερμανία|Γερμανούς]] και απέσπασε τις ανησυχίες ότι ο Κάρολος θα προσπαθούσε να κερδίσει ακόμη μεγαλύτερη δύναμη. Ο [[Πάπας Κλήμης Ζ΄]] άλλαξε πλευρά και ενώθηκε τώρα με την [[Γαλλία]] και τα κυριότερα Ιταλικά κράτη εναντίον του [[Αψβούργοι|Αψβούργου]] [[Άγιος Ρωμαίος Αυτοκράτορας|Αυτοκράτορα]], στον [[Πόλεμος της Συμμαχίας του Κονιάκ|Πόλεμο της Συμμαχίας του Κονιάκ]]. Το 1527, εξαιτίας της ανικανότητας του Καρόλου να τους πληρώσει επαρκώς, οι στρατοί του στην Βόρεια Ιταλία στασίασαν και λεηλάτησαν την Ρώμη για λάφυρα, αναγκάζοντας τον Κλήμεντα και τους διάδοχους πάπες να είναι αρκετά πιο συνετοί στις συμφωνίες τους με κοσμικές αρχές: το 1533, η άρνηση του Κλήμεντα να ακυρώσει τον γάμο του [[Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Η´ της Αγγλίας]] με την [[Αικατερίνη της Αραγονίας|Αικατερίνη της Αραγωνίας]] (θεία του Καρόλου) ήταν άμεση συνέπεια της απροθυμίας του να προσβάλει τον αυτοκράτορα και να λεηλατηθεί η πρωτεύουσά του για δεύτερη φορά. Η [[Ειρήνη της Βαρκελώνης]], υπογεγραμμένη μεταξύ του Καρόλου και του πάπα το 1529, εγκαθίδρυσε μια πιο εγκάρδια σχέση μεταξύ των δύο ηγετών που αποτελεσματικά ονόμασε την Ισπανία προστάτιδα του Καθολικισμού και αναγνώρισε τον Κάρολο ως βασιλιά της [[Λομβαρδία]]ς σε αντάλλαγμα για την Ισπανική διαμεσολάβηση στην ανατροπή της στασιαστικής [[Φλωρεντία|Φλωρεντινής]] Δημοκρατίας.
Γραμμή 84:
Η [[Προτεσταντική Μεταρρύθμιση]] είχε ξεκινήσει στην Γερμανία το 1517. Ο Κάρολος, μέσω της θέσης του ως Άγιος Ρωμαίος Αυτοκράτορας, των σημαντικών κτήσεων του στα γερμανικά σύνορα και της στενής του σχέσης με τους Αψβούργους συγγενείς του στην Αυστρία, είχε παγιωμένο ενδιαφέρον για την διατήρηση της σταθερότητας της [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]]. Ο [[Πόλεμος των Χωρικών]] ξέσπασε στην Γερμανία το 1524 και κατέστρεψε την χώρα μέχρι που κατεστάλη βίαια το 1526· ο Κάρολος, αν και ήταν τόσο μακριά από την Γερμανία, δεσμεύτηκε να κρατά την τάξη. Μετά τον Πόλεμο των Χωρικών οι Προτεστάντες οργανώθηκαν σε μια αμυντική ένωση για να προστατευθούν από τον Αυτοκράτορα Κάρολο. Υπό την προστασία της [[Ένωση του Σμαλκάλντεν|Σμαλκαλδικής Ένωσης]], τα Προτεσταντικά κράτη διέπραξαν αρκετές ατασθαλίες στα μάτια της Καθολικής Ένωσης— μεταξύ άλλων και την κατάσχεση μερικών εκκλησιαστικών εδαφών — και αψήφησαν την εξουσία του Αυτοκράτορα.
 
[[File:Europe As A Queen Sebastian Munster 1570.jpg|thumb|200px|''[[Europa regina]]'', associatedσχετίζεται withμε aμια Habsburg-dominatedΕυρώπη Europeπου underκυριαρχείται Charlesαπό Vτους Αψβούργους υπό τον Κάρολο Ε΄.]]
 
Πιθανόν ούσα πιο σημαντική για τη στρατηγική του Ισπανού βασιλιά, η Ένωση είχε συμμαχήσει με τους Γάλλους και προσπάθειες στη Γερμανία να υπονομευθεί η Ένωση απορρίφθηκαν. Η ήττα του Φραγκίσκου οδήγησε στην ακύρωση της συμμαχίας με τους Προτεστάντες και ο Κάρολος εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία. Πρώτα προσπάθησε μέσω της διαπραγμάτευσης στη [[Σύνοδος του Τρέντο|Σύνοδο του Τρέντο]] το 1545, αλλά η Προτεσταντική ηγεσία αισθανόμενη προδομένη από την στάση που κράτησαν οι Καθολικοί στη Σύνοδο, προχώρησε σε πόλεμο με ηγέτη τον Σάξονα [[Εκλέκτορας της Σαξονίας|εκλέκτορα]] [[Μαυρίκιος της Σαξονίας|Μαυρίκιο]]. Σε ανταπόκριση, ο Κάρλος επιτέθηκε στη Γερμανία ως επικεφαλής ενός μικτού Ολλανδοϊσπανικού στρατού, ελπίζοντας να αποκαταστήσει την Αυτοκρατορική εξουσία. Ο Αυτοκράτορας προσωπικά πέτυχε μια αποφασιστική νίκη επί των Προτεσταντών στην ιστορική [[Μάχη του Μύλμπεργκ]] το 1547. Το 1555, ο Κάρολος υπέγραψε με τα προτεσταντικά κράτη την [[ειρήνη του Άουγκσμπουργκ]] και αποκατέστησε τη σταθερότητα στη Γερμανία πάνω στην αρχή του ''cuius regio, eius religio'' («όποιου το βασίλειο, η θρησκεία του»), μια θέση μη δημοφιλής στον ισπανικό και ιταλικό κλήρο. Η ανάμειξη του Καρόλου στη Γερμανία θα εγκαθίδρυε έναν ρόλο για την Ισπανία ως προστάτιδα των υποθέσεων των Καθολικών Αψβούργων στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία· πράγμα που, επτά δεκαετίες αργότερα, θα οδηγούσε στη συμμετοχή της στον πόλεμο που θα τερμάτιζε αποφασιστικά το καθεστώς της Ισπανίας ως κορυφαία δύναμη της Ευρώπης.
 
Το 1526, ο Κάρολος νυμφεύθηκε την [[Ισαβέλλα της Πορτογαλίας|Ινφάντα Ισαβέλλα]], αδελφή του [[Ιωάννης Γ'Γ΄ της Πορτογαλίας|Ιωάννη Γ' της Πορτογαλίας]]. Το 1556 παραιτήθηκε από τις θέσεις του, δίνοντας την Ισπανική του αυτοκρατορία στον μόνο επιζώντα γιο του, [[Φίλιππος Β' της Ισπανίας|Φίλιππο Β' της Ισπανίας]], και την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στον αδελφό του, Φερδινάνδο. Ο Κάρολος αποσύρθηκε στο μοναστήρι της [[Ιούστε]] ([[Εξτρεμαδούρα]], Ισπανία), όπου φαίνεται να έπαθε [[νευρικός κλονισμός|νευρικό κλονισμό]], και πέθανε το 1558.
 
===Από το St. Quentin μέχρι τη Ναύπακτο (1556–1571)===
Γραμμή 105:
 
===Ο προβληματισμένος βασιλιάς (1571–1598)===
Η περίοδος χαράς στη Μαδρίτη ήταν βραχύβια. Το 1566, ταραχές που δημιουργήθηκαν από τους [[Καλβινισμός|Καλβινιστές]] στις [[Ισπανικές Κάτω Χώρες]] (που αντιστοιχούν περίπου με τις σύγχρονες [[Ολλανδία|Κάτω Χώρες]] και το [[Βέλγιο]], που κληροδοτήθηκαν στον Φίλιππο από τον Κάρολο και τους [[Δουκάτο της Βουργουνδίας|Βουργουνδούς]] προγόνους του) προέτρεψε τον [[ΦερνάντοΦερντινάνδο ΆλβαρεθΆλβαρο ντεδε Τολέδο, Δούκας της Άλβα|Δούκα της ΆλβαΆλμπα]] να διεξαγάγει μια στρατιωτική αποστολή προκειμένου να αποκατασταθεί ή τάξη. Ο οίκοςΟίκος της ΆλβαΆλμπα ακολούθως εγκαθίδρυσε μια βασιλεία τρόμου. Το 1568, ο [[Γουλιέλμος Α΄ της Οράγγης|Γουλιέλμος ο Σιωπηλός]] ηγήθηκε μιας αποτυχημένης προσπάθειας να οδηγήσει την τυραννική Άλβα σε κυριαρχία στις Κάτω Χώρες. Αυτή η προσπάθεια γενικά θεωρείται ότι σηματοδοτεί την έναρξη του [[Ογδοηκονταετής Πόλεμος|Ογδοηκονταετούς Πολέμου]] ο οποίος τελείωσε με την ανεξαρτητοποίηση των [[Ολλανδική Δημοκρατία|Ηνωμένων Επαρχιών]]. Οι Ισπανοί, οι οποίοι αντλούσαν μεγάλο πλούτο από τις Κάτω Χώρες και συγκεκριμένα από το ζωτικό λιμάνι της [[Αμβέρσα (πόλη)|Αμβέρσας]], ήταν αφοσιωμένοι στην αποκατάσταση της τάξης και την διατήρηση του ελέγχου τους στις επαρχίες. Το 1572, μια ομάδα Ολλανδών κουρσάρων γνωστών ως ''[[watergeuzen]]'' («Ζητιάνοι της Θάλασσας») επιτέθηκαν σε μερικές Ολλανδικές παραλιακές πόλεις, διακήρυξαν την υποστήριξή τους προς τον Γουλιέλμο και αποκήρυξαν την Ισπανική ηγεσία.
 
[[Image:Francisco de Zurbarán 014.jpg|thumb|right|200px|''Η υπεράσπιση του [[Κάδιθ]]'', από τον [[ZurbaránΦρανθίσκο ντε Θουρμπαράν]]]]
 
Για την Ισπανία, ο πόλεμος ήταν μια υφέρπουσα καταστροφή. Το 1574 ο Ισπανικός στρατός υπό τον [[Λουίς ντε Ρεκουεσένς]] αποκρούστηκε από την [[Πολιορκία του Λέιντεν]] αφότου οι Ολλανδοί κατέστρεψαν τα αναχώματα που συγκρατούσαν την Βόρεια Θάλασσα και προστάτευαν ούτως τις χαμηλού υψομέτρου επαρχίες. Το 1576, αντιμέτωπος με το κόστος του 80.000 μελών στρατού κατοχής του στις Κάτω Χώρες και τον μαζικό στόλο ο οποίος είχε νικήσει στη Ναύπακτο, ο Φίλιππος αναγκάστηκε να αποδεχτεί την [[πτώχευση]]. Ο στρατός στις Κάτω Χώρες στασίασε λίγο μετά, επιτιθέμενος στην Αμβέρσα και λεηλατώντας τις νότιες Κάτω Χώρες, ωθώντας αρκετές πόλεις στις προηγουμένως γαλήνιες νότιες επαρχίες να συνταχθούν με την εξέγερση. Οι Ισπανοί επέλεξαν την οδό της διαπραγμάτευσης, ειρηνεύοντας τις περισσότερες νότιες επαρχίες με την [[Ένωση του Αρράς]] το 1579.
Γραμμή 143:
[[Αρχείο:Rocroi,_el_último_tercio,_por_Augusto_Ferrer-Dalmau.jpg|δεξιά|μικρογραφία|300x300εσ| ''Ροκρουά, το τελευταίο [[τέρθιο]]'', από τον Augusto Ferrer-Dalmau (2011). Η [[μάχη του Ροκρουά]] (1643) είναι η αρχή του συμβολικού τέλους της Ισπανίας ως η μεγάλη κυρίαρχη δύναμη.]]
Μετά το 1636, ωστόσο, ο Ολιβάρες, φοβούμενος να προκαλέσει μια ακόμα καταστροφική πτώχευση, σταμάτησε την επέκταση. Ο ισπανικός στρατός δεν θα διεισδύσει ποτέ ξανά. Έτσι, οι Γάλλοι εξαγόρασαν χρόνο για να κινητοποιηθούν σωστά. Στη [[Μάχη των Αμμόλοφων]] το 1639 ένας ισπανικός στόλος καταστράφηκε από το ολλανδικό ναυτικό και οι Ισπανοί δεν μπορούσαν να ενισχύσουν και να εφοδιάσουν επαρκώς τις δυνάμεις τους στις Κάτω Χώρες. Ο ισπανικός στρατός της Φλάνδρας, που εκπροσωπείτο από τους καλύτερους ισπανούς στρατιώτες και ηγέτες, αντιμετώπισε μια γαλλική εισβολή με επικεφαλή τον [[Λουδοβίκος Β΄ των Βουρβόνων-Κοντέ|Λουδοβίκο Β΄ των Βουρβόνων, πρίγκιπα του Κοντέ]] στις Ισπανικές Κάτω Χώρες στο [[Μάχη του Ροκρουά|Ροκρουά]] το 1643. Οι Ισπανοί, με επικεφαλή τον [[Φρανθίσκο ντε Μελό]], καταστράφηκαν, με το μεγαλύτερο μέρος του ισπανικού πεζικού να σφαγιάζεται ή να αιχμαλωτίζεται από το γαλλικό ιππικό. Η καλή φήμη του Στρατού της Φλάνδρας γκρεμίστηκε στο Ροκρουά, και μαζί του, το μεγαλείο της Ισπανίας.
 
 
=== Το τέλος του Οίκου της Αυστρίας (1643-1700) ===
[[Αρχείο:Habsbourbon.jpg|μικρογραφία|359x359εσ| Γενεαλογικό δέντρο του Οίκου της Αυστρίας και η σχέση του με τους [[Οίκος των Βουρβόνων|Βουρβόνους]].]]
Με την υποστήριξη των Γάλλων, οι [[Καταλονία|Καταλανοί]], οι [[Βασίλειο της Νεαπόλεως|Ναπολιτάνοι]] και οι [[Πορτογαλία|Πορτογάλοι]] εξεγέρθηκαν ενάντια στην ισπανική μοναρχία το 1640. Με τις Ισπανικές Κάτω Χώρες πρακτικά χαμένες μετά τη [[μάχη του Λανς]] το 1648, οι Ισπανιοί έκαναν ειρήνη τους με τους Ολλανδούς και αναγνώρισαν την ανεξαρτησία των Ηνωμένων Επαρχιών μέσω της [[Συνθήκη της Βεστφαλίας|Ειρήνης της Βεστφαλίας]] οποία έληξε τόσο τον [[Ογδοηκονταετής Πόλεμος|Ογδοηκονταετή Πόλεμο]] και τον [[Τριακονταετής Πόλεμος|Τριακονταετή Πόλεμο]].
 
Ο πόλεμος με τη Γαλλία συνεχίστηκε για έντεκα ακόμη χρόνια. Αν και η Γαλλία υπέστη εμφύλιο πόλεμο μεταξύ 1648-1652 (βλ. [[Σφενδόνη (εξέγερση)|Πόλεμοι της Σφενδόνης]]), η ισπανική οικονομία ήταν τόσο εξαντλημένη που δεν μπόρεσαν να επωφεληθούν από τη γαλλική αστάθεια. Η Νάπολη καταλήφθηκε ξανά το 1648 και η [[ΚαταλονίαΚαταλωνία]] το 1652, αλλά ο πόλεμος τελικά έληξε στη [[Μάχη των Αμμόλοφων (1658)|Μάχη των Αμμόλοφων]], όπου ο γαλλικός στρατός υπό τον υποκόμη [[Ερρίκος ντε Λα Τουρ ντ'Ωβέρν|Λα Τουρ]] νίκησε τον εναπομείναντα ισπανικό στρατό στις Κάτω Χώρες. Η Ισπανία αποδέχθηκε την [[Συνθήκη των Πυρηναίων|Ειρήνη των Πυρηναίων]] το 1659, στην οποία η [[Κομητεία της Ρουσιγιόν|Ρουσιγιόν]], το [[Κονφλέντ]], το [[Βαλεσπίρ]] και μέρος της [[Κομητεία της Σερδάνια|Σερδάνια]], του [[Φουά]], του [[Αρτουά]], μέρος της [[Λωρραίνη (περιοχή)|Λωρραίνης]] και άλλες ευρωπαϊκές περιοχές παραχωρήθηκαν στη Γαλλία.
 
Η Πορτογαλία είχε επαναστατήσει το 1640 υπό την ηγεσία του [[Ιωάννης Δ΄ της Πορτογαλίας|Ιωάννη Δ΄]], υπερασπιστή του θρόνου της δυναστείας των Μπραγκάνσα, σε πόλεμο γνωστό ως [[Πόλεμος της Πορτογαλικής Αποκατάστασης|Πόλεμος της Αποκατάστασης]]. Έλαβε ευρεία υποστήριξη από τους Πορτογάλους ενώ οι Ισπανοί - οι οποίοι έπρεπε να αντιμετωπίσουν εξεγέρσεις σε άλλα μέρη αλλά και τον πόλεμο εναντίον της Γαλλίας - δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν. Οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι ζούσαν σε μια ''de facto'' κατάσταση ειρήνης από το 1644 έως το 1657. Όταν ο Ιωάννης Δ΄ πέθανε το 1657, οι Ισπανοί προσπάθησαν να αποσπάσουν την Πορτογαλία από τον γιο του [[Αλφόνσος ΣΤ΄ της Πορτογαλίας|Αλφόνσο ΣΤ΄]], αλλά ηττήθηκαν στο Ameixial (1663) και στο Montes Claros (1665), οδηγώντας στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Πορτογαλίας από την Ισπανία το 1668.