Ισπανία των Αψβούργων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

μ
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Επιμέλεια
Γραμμή 128:
Η ειρήνη με την Αγγλία και τη Γαλλία σήμαινε ότι η Ισπανία θα μπορούσε πλέον να επικεντρώσει τις ενέργειές της στην αποκατάσταση της κυριαρχίας της στις ολλανδικές επαρχίες. Οι Ολλανδοί, με επικεφαλής τον [[Μαυρίκιος της Οράγγης|Μαυρίκιο της Οράγγης]], γιο του [[Γουλιέλμος Α΄ της Οράγγης|Γουλιέλμου της Οράγγης]] και ίσως τον καλύτερο στρατηγό της εποχής του, κατάφεραν από το 1590 και μετά, να κατακτήσουν πολλές παραμεθόριες πόλεις συμπεριλαμβανομένου και του κάστρου της [[Μπρέντα]]. Μετά την ειρήνη με την Αγγλία, ο νέος Ισπανός διοικητής Αμβρόσιος Σπινόλα άσκησε μεγάλη πίεση στους Ολλανδούς. Ο Σπινόλα, στρατηγός παρόμοιας ικανότητας με τον Μαυρίκιο, δεν κατάφερε να κατακτήσει τις Κάτω Χώρες, με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων μια νέα πτώχευση το 1607. Σε μια κίνηση ρεαλισμού που ταιριάζει στο ταμπεραμέντο του Βασιλιά [[Φίλιππος Γ' της Ισπανίας|Φίλιππου Γ΄]] αλλά και σε αυτό του πρωθυπουργού του, δούκα ντε Λέρμα, υπογράφηκε το [[1609]] η [[Εκεχειρία των Δώδεκα Χρόνων]] μεταξύ Ισπανίας και [[Ολλανδική Δημοκρατία|Ηνωμένων Επαρχιών των Κάτω Χωρών]], μια περίοδο γνωστή ως ''[[Pax Hispánica]]''.
 
Η Ισπανία δεν έλαβε μεγάλα πλεονεκτήματα από την ανακωχή, τα οικονομικά της παρέμειναν σε αταξία και η αποικιακή αυτοκρατορία συνέχισε να υφίσταται όλο και πιο ταπεινωτικές επιθέσεις, προς όφελος πάνω από όλακυρίως της Ολλανδίας. Στις Κάτω Χώρες, η κυβέρνηση της κόρης του Φιλίππου Β΄, [[Ισαβέλλα Κλάρα Ευγενία]] και ο σύζυγός της, [[Αλβέρτος Ζ΄ της Αυστρίας|αρχιδούκας Αλβέρτος]], αποκατέστησαν τη σταθερότητα στις νότιες Κάτω Χώρες και μείωσαν τα αντι-ισπανικά συναισθήματα στην περιοχή. Ο διάδοχος του Φίλιππου Β΄, ο [[Φίλιππος Γ' της Ισπανίας|Φίλιππος Γ΄]], ήταν ένας άνθρωπος περιορισμένης ικανότητας που δεν ενδιαφερόταν για την πολιτική, ο οποίος προτιμούσε να επιτρέπει σε άλλους να διαχειρίζονται τις λεπτομέρειες της διακυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός του, ο ντε Λέρμα, που εστίαζε πάνω απ 'όλα σε θέματα που είχαν να κάνουν με τα προσωπικά του συμφέροντα, κατάφερε να αλλοιώσει τα ισπανικά βιβλία ισολογισμών και να γίνει έτσι ένας από τους πλουσιότερους άντρες στην Ευρώπη με περιουσία περίπου 44 εκατομμυρίων [[Τάλιρο|τάλιρων]]. Η προσωπική επιτυχία του ντε Λέρμα του έφερε εχθρούς αλλά και βάσιμους ισχυρισμούς διαφθοράς, οι οποίοι οδήγησαν στην κρεμάλα τον Ροδρίγο Καλντερόν, που ήταν άνθρωπος εμπιστοσύνης του από το στενό του περιβάλλον. Το 1618 αντικαταστάθηκε από τον γιο του, τον δούκα της Ουθέδα, μια ενέργεια που μπορεί να θεωρηθεί ως μετάβαση εξουσιών, καθώς αυτός έφτασε στην εξουσία υποστηριζόμενος από ευγενείς που πρόσκεινται στην αντίπαλη πλευρά από αυτή του πατέρα του. Μόλις το 1621, με την άφιξη του νέου βασιλιά, [[Φίλιππος Δ´ της Ισπανίας|Φίλιππου Δ΄]], οι ευγενείς του δουκάτου της Ουθέδα αντικαταστάθηκαν στη θέση της μέγιστης εμπιστοσύνης από αυτούς της Θούνιγα (αρχικά από τον Μπαλτάσαρ ντε Θούνιγα και αργότερα από τον κόμη-δούκα ντε Ολιβάρες). Παρότι το περιβάλλον του Φίλιππου Γ΄ δεν είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις υποθέσεις της Αυστρίας, ο δυναστικός του σύμμαχος, ο ντε Θούνιγα ήταν βετεράνος πρέσβης από τη Βιέννη και πίστευε ότι το κλειδί για τον περιορισμό των ανερχόμενων Γάλλων και για την εξάλειψη των Ολλανδών ήταν μια στενότερη συμμαχία με τους Αψβούργους.
[[Αρχείο:Velázquez_-_de_Breda_o_Las_Lanzas_(Museo_del_Prado,_1634-35).jpg|αριστερά|μικρογραφία|300x300εσ| ''Η παράδοση της Μπρέντα'' (1625) από τον Αμβρόσιο Σπινόλα, του [[Ντιέγο Βελάθκεθ]]. Ο συνηθισμένος θρίαμβος της νίκης δεν απεικονίζεται.]]
Το 1618, μετά την [[Εκπαραθύρωση της Πράγας (1618)|Εκπαραθύρωση της Πράγας]], η Αυστρία και ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ο [[Φερδινάνδος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Φερδινάνδος Β΄]], ξεκίνησε εκστρατεία κατά της [[Προτεσταντική Ένωση|Προτεσταντικής Ένωσης]] και της [[Βοημία|Βοημίας]]. Ο νέος βασιλιάς και οι αυλικοί του ήταν πολύ πιο δραστήριοι από τον Φίλιππο Γ΄, αλλά ακόμη και κατά τα τελευταία του χρόνια, ο ντε Θούνιγα, που είχε ήδη υψηλή θέση στο δικαστήριοκοινοβούλιο, είχε ζητήσει την υποστήριξη των αυστριακών Αψβούργων στον πόλεμο. Επίσης ο Αμβρόσιος Σπινόλα, το ανερχόμενο αστέρι του ο ισπανικού στρατού, στάλθηκε ως διοικητής του φλαμανδικού στρατού προκειμένου να γίνει επέμβαση, εισβάλλοντας στο [[Παλατινάτο]]. Έτσι, η Ισπανία εισήλθε στον [[Τριακονταετής Πόλεμος|Τριακονταετή Πόλεμο]]. Μετά το θάνατο του ντε Θούνιγα το 1622, αντικαταστάθηκε αυτός από τον ανιψιό του Gaspar de Guzmán y Pimentel, κόμη-δούκα του Ολιβάρες, έναν εκπαιδευμένο άντρα που πίστευε ότι το επίκεντρο όλων των δεινών στην Ισπανία ήταν στις Κάτω Χώρες. Μετά από κάποιες αρχικές αποτυχίες, οι της Βοημίας ηττήθηκαν τελικά στη [[Μάχη του Λευκού Όρους]] το 1621, και ξανά πάλι στη [[μάχη του Στάντλον]] το 1623. Ενώ η δωδεκαετής ανακωχή ήταν σε ισχύ, η Ισπανία ήταν σε ειρήνη με την προτεσταντική Ολλανδία, αλλά η εκεχειρία, η οποία έληξε το 1621, δεν ανανεώθηκε, προσθέτοντας ένα ακόμα μέτωπο σύγκρουσης. Ο Σπινόλα κατέλαβε το φρούριο της Μπρέντα το 1625. Η παρέμβαση του Δανού Βασιλιά [[Χριστιανός Δ΄ της Δανίας|Χριστιανού Δ΄]] στον πόλεμο προκάλεσε ανησυχίες (ο Χριστιανός ήταν ένας από τους λίγους μονάρχες στην Ευρώπη που δεν είχαν οικονομικά προβλήματα) αλλά η νίκη του αυτοκρατορικού στρατηγού [[Άλμπρεχτ φον Βάλλενσταϊν]] έναντι των Δανών στο [[Ντέσαου]] και ξανά πάλι στο Lutter, που έγιναν και οι δύο το 1626, εξάλειψαν την απειλή. Έτσι υπήρχε η ελπίδα στη Μαδρίτη ότι οι Κάτω Χώρες θα μπορούσαν τελικά να επανενταχθούν στην Αυτοκρατορία, ενώ μετά την ήττα της Δανίας οι προτεστάντες στη Γερμανία φαίνονταν πως είχαν τελειώσει. Η Γαλλία για άλλη μια φορά κατακλύστηκε από τις αστάθειες της (η περίφημη [[πολιορκία της Λα Ροσέλ]] ξεκίνησε το 1627) και η υπεροχή της Ισπανίας φαινόταν πλέον αναμφισβήτητη. Ο κόμης-δούκας τουντε Ολιβάρες υποστήριξε με σθένος πως «Ο Θεός είναι Ισπανός και πολεμά με το έθνος μας αυτές τις μέρες» (Brown & Elliott, 1980, σελ.190) και πολλοί από τους αντιπάλους της Ισπανίας δεν θα μπορούσαν παρά να συμφωνήσουν.
 
=== Ο δρόμος προς το Ροκρουά (1626-1643) ===
Γραμμή 151:
Η Πορτογαλία είχε επαναστατήσει το 1640 υπό την ηγεσία του [[Ιωάννης Δ΄ της Πορτογαλίας|Ιωάννη Δ΄]], υπερασπιστή του θρόνου της [[Οίκος της Μπραγκάνσα|δυναστείας των Μπραγκάνσα]], σε πόλεμο γνωστό ως [[Πόλεμος της Πορτογαλικής Αποκατάστασης|Πόλεμος της Αποκατάστασης]]. Έλαβε ευρεία υποστήριξη από τους Πορτογάλους ενώ οι Ισπανοί - οι οποίοι έπρεπε να αντιμετωπίσουν εξεγέρσεις σε άλλα μέρη αλλά και τον πόλεμο εναντίον της Γαλλίας - δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν. Οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι ζούσαν σε μια ''[[de facto]]'' κατάσταση ειρήνης από το 1644 έως το 1657. Όταν ο Ιωάννης Δ΄ πέθανε το 1657, οι Ισπανοί προσπάθησαν να αποσπάσουν την Πορτογαλία από τον γιο του [[Αλφόνσος ΣΤ΄ της Πορτογαλίας|Αλφόνσο ΣΤ΄]], αλλά ηττήθηκαν στο Ameixial (1663) και στο Montes Claros (1665), οδηγώντας στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Πορτογαλίας από την Ισπανία το 1668.
[[Αρχείο:Carlos_II.jpg|μικρογραφία| [[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Κάρολος Β ']], ο τελευταίος βασιλιάς της Ισπανίας από τον [[Οίκος των Αψβούργων|Οίκο των Αψβούργων]] (1665-1700)]]
Ο Φίλιππος Δ΄, ο οποίος είχε δει την καταστροφή της ισπανικής αυτοκρατορίας καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής του, έπεσε σιγά-σιγά σε κατάθλιψη αφού έπρεπε να απολύσει τον αγαπημένο του δικαστήυπουργό, τον Ολιβάρες, το 1643. Έγινε ακόμη πιο λυπημένος μετά το θάνατο του γιου του [[Βαλτάσαρ Κάρολος των Αστουριών|Βαλτάσαρ Κάρολος]] το 1646 στην νεαρή ηλικία των δεκαεπτά. Ο Φίλιππος έγινε όλο και πιο καχύποπτος κοντά στο τέλος της ζωής του, προσπαθώντας τελικά να αποκαταστήσει μερικές από τις ζημιές που είχε κάνει στη χώρα του. Πέθανε το 1665 προτού καταφέρει να αλλάξει κάτι, ελπίζοντας ότι ο γιος του θα μπορούσε να έχει κάπως καλύτερη τύχη. Ο [[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Κάρολος Β΄]], ο μόνος γιος του που επιβίωσε, ήταν σοβαρά δύσμορφος και διανοητικά καθυστερημένος και παρέμεινε υπό την επιρροή της μητέρας του καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής του. Παλεύοντας ενάντια στην ασχήμια του, στις προσδοκίες και τους χλευασμούς της οικογένειάς του και του κοινοβουλίου, ο Κάρολος κατέληξε να είναι μια δυστυχισμένη ύπαρξη, που τον οδήγησε στο να φέρει το ψευδώνυμο «ο ξορκισμένος».
 
Ο Κάρολος και η αντιβασιλεία του ήταν ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τον [[Πόλεμος της Επανάκτησης|Πόλεμο της Επανάκτησης]] που ο [[Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας]] διεξήγαγε εναντίον των Ισπανικών Κάτω Χωρών την περίοδο 1667-1668, χάνοντας σημαντικό κύρος και έδαφος, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων της [[Λιλ]] και του [[Σαρλερουά]]. Στον [[Εννεαετής Πόλεμος|Εννεατή Πόλεμο]], ο Λουδοβίκος εισέβαλε ξανά στις Ισπανικές Κάτω Χώρες. Οι γαλλικές δυνάμεις με επικεφαλής τον [[Φρανσουά Ανρί ντε Μονμορανσύ|Δούκα του Λουξεμβούργου]] νίκησαν τους Ισπανούς στο Fleurus (1690) και στη συνέχεια νίκησαν τις ολλανδικές δυνάμεις υπό τον [[Γουλιέλμος Γ΄ της Αγγλίας|Γουλιέλμο Γ΄]], οι οποίοι πολεμούσαν στην πλευρά της Ισπανίας. Ο πόλεμος τελείωσε βρίσκοντας τις περισσότερες ισπανικές Κάτω Χώρες υπό γαλλική κατοχή, συμπεριλαμβανομένων των σημαντικών πόλεων της [[Γάνδη|Γάνδης]] και του [[Λουξεμβούργο (πόλη)|Λουξεμβούργου]]. Ο πόλεμος έδειξε στον κόσμο πόσο ευάλωτες και αργοπορημένες ήταν οι ισπανικές άμυνες και η ισπανική γραφειοκρατία, και παρά ταύτα η αναποτελεσματική ισπανική κυβέρνηση δεν έλαβε καμία ενέργεια για να τα βελτιώσει.