Βικιπαίδεια

Μαχητικό πέμπτης γενιάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Επόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Ridis B (συζήτηση | συνεισφορές)
29 επεξεργασίες
Δημιουργήθηκε από μετάφραση της σελίδας "Fifth-generation fighter"
(Καμία διαφορά)

Έκδοση από την 11:53, 30 Μαΐου 2021

Ένα μαχητικό πέμπτης γενιάς είναι ένα μαχητικό αεροσκάφος που περιλαμβάνει σημαντικές τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν κατά το πρώτο μέρος του 21ου αιώνα.

Ως το 2021 αυτα είναι τα πιο προηγμένα μαχητικά σε λειτουργία. Τα χαρακτηριστικά ενός μαχητικού πέμπτης γενιάς δεν ειναι καθολικά και δεν είναι απαραίτητο να διαθέτει κάθε μαχητικό πέμπτης όλα τις ικανότητες πέμπτης γενιάς. Ωστόσο συνήθως περιλαμβάνουν ραντάρ μυστικότητας, χαμηλή πιθανότητα παρεμβολής (LPIR), ευέλικτα κελύφη αεροσκαφών με επιδόσεις supercruise, προηγμένα αεροηλεκτρονικά χαρακτηριστικά, και έντονα ενσωματωμένα συστήματα υπολογιστών ικανά να δικτυωθούν με άλλα συστήματα εντός του χώρου μάχης για επίγνωσης κατάστασης και δυνατότητες C3 ( εντολή, έλεγχος και επικοινωνίες ) [1]

Ως τον Δεκέμβριο 2020, τα κατάλληλα για εμπλοκή μαχητατικά πέμπτης γενιάς είναι το Lockheed Martin F-22 Raptor, ο οποίος τέθηκε σε υπηρεσία με την Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών (USAF) τον Δεκέμβριο του 2005, το Lockheed Martin F-35 Lightning II, το οποίο τέθηκε σε λειτουργία με το USAF τον Ιούλιο του 2015;[2][3] το Chengdu J-20, το οποίο τέθηκε σε υπηρεσία με την Πολεμική Αεροπορία του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (PLAAF) της Κίνας τον Σεπτέμβριο του 2017,[4] και το Sukhoi Su-57, το οποίο τέθηκε σε υπηρεσία με τη Ρωσική Πολεμική Αεροπορία στις 25 Δεκεμβρίου 2020.[5]

Άλλα εθνικά και διεθνή έργα βρίσκονται σε διάφορα στάδια ανάπτυξης.

Χαρακτηριστικά

Η αναδυόμενη γενιά προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα έχει γίνει γνωστή ως η "πέμπτη γενιά". [6]

Τα χαρακτηριστικά ενός μαχητικού πέμπτης γενιάς δεν ειναι καθολικά και δεν είναι απαραίτητο να διαθέτει κάθε μαχητικό πέμπτης όλα τις ικανότητες πέμπτης γενιάς. Ορισμένοι αριθμοί γενιών, περιλαμβανομένων και ανώ των πέντε, που οδηγούν στην αναδυόμενη νέα γενιά. [7] [8]

Τα τυπικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν: [8] [1]

  • Ικανότητα Stealth, με πυρομαχικά αποθηκευμένα εσωτερικά.
  • Υψηλή ευελιξία, η οποία τείνει να περιλαμβάνει δυνατότητες μικρού πεδίου.
  • Supercruise, δηλ. Παρατεταμένη υπερηχητική πτήση χωρίς τη χρήση αναθέρμανσης.
  • Προηγμένα αεροηλεκτρονικά, συμπεριλαμβανομένου ραντάρ χαμηλής πιθανότητας παρεμβολής (LPIR).
  • Σύνδεση δεδομένων δικτύου, επιτρέποντας την επίγνωση της κατάστασης στο πεδίο της μάχης.
  • Δυνατότητες πολλαπλών ρόλων, όπως το πεδίο μάχης C3 (εντολή, έλεγχος και επικοινωνίες).

Εθνικά προγράμματα

Κίνα

 
Το αεροσκάφος Shenyang FC-31 στο 2014 Zhuhai Airshow

δυτικές πηγές πληροφοριών εντόπισαν, αρκετά κινεζικά μαχητικά προγράμματα πέμπτης γενιάς μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1990, τα οποία ομαδοποιήθηκαν με το όνομα-κώδικα J-XX ή XXJ.

Οι αξιωματούχοι της PLAAF επιβεβαίωσαν την ύπαρξη ενός τέτοιου προγράμματος, το οποίο εκτιμά ότι θα τεθεί σε λειτουργία μεταξύ 2017-2019 [9] [10] Στα τέλη του 2010, είχαν κατασκευαστεί δύο πρωτότυπα του Chengdu J-20 και υποβλήθηκαν σε δοκιμές ταξί υψηλής ταχύτητας. [11] Το J-20 έκανε την πρώτη του πτήση στις 11 Ιανουαρίου 2011. [12] Στις 26 Δεκεμβρίου 2015, ένα νέο J-20 με σειριακό αριθμό 2101 φεύγει από το εργοστάσιο της Chengdu Aviation Corporation. Πιστεύεται ότι είναι το πρώτο από τα αεροσκάφη αρχικής παραγωγής χαμηλού ρυθμού (LRIP). [13] 2101 πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση στις 18 Ιανουαρίου 2016. [14]

Το J-20 προστέθηκε επίσημα στην υπηρεσία τον Σεπτέμβριο του 2017 [15] ενώ η PLAAF άρχισε να εισάγει τα J-20 σε μαχητικές μονάδες τον Φεβρουάριο του 2018. [16]

Ένας άλλος σχεδιασμός μαχητικών stealth από την SAC άρχισε να κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο τον Σεπτέμβριο του 2011. [17] Τον Ιούνιο του 2012, άρχισαν να εμφανίζονται στο διαδίκτυο φωτογραφίες σχετικά με ένα πιθανό πρωτότυπο του F-60 στον αυτοκινητόδρομο. [18] Αυτό το αεροσκάφος ονομάστηκε Shenyang FC-31 αργότερα και έκανε την πρώτη του πτήση στις 31 Οκτωβρίου 2012. [19]

Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Eurofighter GmbH φαίνεται να αναγνωρίζει την αξιοσημείωτη απόδοση των αεροσκαφών F-22 της Lockheed Martin, ενώ αποδεικνύει ότι οι ετικέτες τόσο απλές όσο και η «πέμπτη γενιά» μπορούν εύκολα να επινοηθούν για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα του συγγραφέα.[20]

Ινδία

 
HAL AMCA, μαχητής μυστικότητας πέμπτης γενιάς της Ινδίας

Στην Ινδία αναπτύσσεται ένα δικινητήριο-πέμπτης-γενιάς υπερευκίνητο stealth πολλαπλού ρόλου μαχητικό, με την ονομασία HAL Advanced Medium Combat Aircraft. Αναπτύσσεται και σχεδιάζεται από τον Οργανισμό Αεροναυτικής Ανάπτυξης και θα παραχθεί από την Hindustan Aeronautics Limited . Από το 2019, η AMCA είναι σε φάση λεπτομερούς σχεδιασμού του με την προσδοκία του πρώτου πρωτοτύπου που πετούν σε ή πριν από το 2025. [21] [22]

Αρχές του 2018, η Ινδία αποχώρησε από το Project FGFA, παράγωγο 5ης γενιάς του ρωσικού Sukhoi Su-57, το οποίο όπως ισχυρίστηκε δεν κάλυπτε τις σύγχρονες απαιτήσεις περί ικανοτήτων stealth, αεροπορικά αεροσκάφη, ραντάρ και αισθητήρες.[23]

Το ολοκληρωμένο FGFA επρόκειτο να περιλαμβάνει 43 βελτιώσεις σε σχέση με το Su-57, συμπεριλαμβανομένων των stealth, supercruise, προηγμένων αισθητήρων, δικτύωσης και μαχητικών αεροηλεκτρονικών. [24] [25]

Ιράν

Το IAIO Qaher-313 (επίσης Ghaher-313, Conqueror (Tamer) -313, Q-313, F-313) είναι ένα προγραμματισμένο αεροσκάφος μίας θέσεως του Ιράν που ανακοινώθηκε την 1η Φεβρουαρίου 2013. Η Παρουσίαση τύπου για το έργο έγινε από τον Πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ και τον υπουργό Άμυνας Αχμάντ Βαχίντι στο πλαίσιο των τελετών της Δέκα Ημέρας, στις 2 Φεβρουαρίου 2013.

Ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες έχουν εκφράσει σημαντικές αμφιβολίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του αεροσκάφους.

Ιαπωνία

 
Mitsubishi X-2 Shinshin

Η Ιαπωνία αναπτύσσει ένα πρωτότυπο μαχητικού stealth που ονομάζεται Mitsubishi X-2 Shinshin,προηγουμένως γνωστό ως ATD-X.

Αρχές του 21ου αιώνα, η Ιαπωνία, καθώς επιδίωκε να αντικαταστήσει τον γηράσκοντα στόλο των μαχητικών αεροσκαφών της, στράφηκε προς τις Ηνωμένες Πολιτείες κάνοντας προσκλήσεις σχετικά με το θέμα απόκτησης μαχητών F-22 για τις Ιαπωνικές δυνάμεις. [26] Ωστόσο, το Κογκρέσο των ΗΠΑ είχε απαγορεύσει την εξαγωγή του αεροσκάφους προκειμένου να διαφυλάξει τα μυστικά της τεχνολογίας του αεροσκάφους, όπως η εκτεταμένη χρήση μυστικότητας. Αυτή η απόρριψη εξανάγκασε την ανάπτυξη του δικού της σύγχρονου μαχηητικού Ιαπωνίας, ώστε να είναι εξοπλισμένο με χαρακτηριστικά stealth και άλλα προηγμένα συστήματα. [27]

Το 2009 κατασκευάστηκε ένα πρόπλασμα του X-2 Shinshin και χρησιμοποιήθηκε για τη μελέτη της διατομής ραντάρ στη Γαλλία.

Το πρώτο πρωτότυπο κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2014 και το αεροσκάφος έκανε την πρώτη του πτήση στις 22 Απριλίου 2016. Μέχρι τον Ιούλιο του 2018, η Ιαπωνία είχε συγκεντρώσει επαρκείς πληροφορίες και αποφάσισε ότι θα χρειαστεί να προσελκύσει διεθνείς εταίρους για να ολοκληρώσει αυτό το έργο. Πολλές εταιρείες έχουν απαντήσει. [28]

Πακιστάν

Στις 7 Ιουλίου 2017, η Πολεμική Αεροπορία του Πακιστάν ανακοίνωσε το Project Azm για την ανάπτυξη μαχητών πέμπτης γενιάς (PAC PF-X) και Stealth MALE UAV . [29] [30]

Ο πρώην αρχηγός αεροπορικών μεταφορών του Πακιστάν, Sohail Aman, ισχυρίστηκε ότι η PAF ήδη αναπτύσσει το σχεδιασμό ενός αεροσκάφους πέμπτης γενιάς εδώ και δύο χρόνια, από την έναρξη του προγράμματος Azm. [31] [32]

Σύμφωνα με το ετήσιο βιβλίο του Υπουργείου Άμυνας Παραγωγής του Πακιστάν για την περίοδο 2017-2018, η Γραμματεία Έρευνας, Καινοτομίας και Ανάπτυξης Αεροπορίας (AvRID) ολοκλήρωσε τον πρώτο από τους τέσσερις κύκλους φάσης σχεδιασμού για τα μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς (FGFA) του Πακιστάν Πολεμικής Αεροπορίας (PAF) .

Σε συνέντευξη που διεξήχθη τον Μάιο του 2019 με τον Αρχηγό Αεροπορικού Επιτελείου του PAF, ο αρχηγός των αερομεταφορέων Μουτζαχάντ Ανουράν Χαν δήλωσε ότι δεν αναμένει ότι το μαχητικό πέμπτης γενιάς θα λειτουργήσει για άλλη μια δεκαετία. Αποκάλυψε επίσης ότι οι τρέχουσες Απαιτήσεις Προσωπικού Αερομεταφορέα του FGFA είναι «διθέσιος κινητήρας μονοθέσιος, που διαθέτει όπλα όπως τα όπλα σούπερ-κρουαζιέρας και λέιζερ (κατευθυνόμενα ενεργειακά όπλα)». Έτσι, το FGFA δεν είναι μόνο ένα σχέδιο καθαρού φύλλου, αλλά επί του παρόντος έχει ως πίδακα μέσης έως βαρέων βαρών, υψηλής απόδοσης. Αυτή η διαμόρφωση σχεδίασης υποδεικνύει ότι το PAF σκοπεύει να παράγει μια πλατφόρμα ικανή για βαρύτερα ωφέλιμα φορτία και εύρος από το JF-17 . Με άλλα λόγια, μια πλατφόρμα βελτιστοποιημένη για επιθετικές αντιαεροπορικές (OCA), θαλάσσιες και βαθιές πλατφόρμες, δηλαδή άμεσο διάδοχο τόσο του F-16 A / B Block-15s όσο και του Mirage III / Mirage 5 . [33]

Τον Ιούλιο του 2019, ένα από τα C-130B της Πολεμικής Αεροπορίας του Πακιστάν, που συμμετείχε στο RIAT 2019 Tail Art παρουσίασε μια πιθανή απεικόνιση ενός μαχητικού πέμπτης γενιάς, αλλά δεν επιβεβαιώθηκε ότι είναι του Azm. Ωστόσο, έδειξε το ενδιαφέρον της PAF για το πρόγραμμα. [33]

Ρωσία

Οι Τεχνολογικοί Διαδηλωτές περιελάμβαναν το Mikoyan Project 1.44 - 1998 (1 κατασκευασμένο) και Su-47 - 1997 (1 κατασκευασμένο).

 
Sukhoi Su-57 της Ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, η Σοβιετική Ένωση περιέγραψε την ανάγκη για ένα αεροσκάφος επόμενης γενιάς που θα αντικαταστούσε τα μαχητικά της τέταρτης γενιάς, τα Mikoyan MiG-29 και Sukhoi Su-27, σε υπηρεσία πρώτης γραμμής. Για να ανταποκριθεί στα χαρακτηριστικά του αεροσκάφους επόμενης γενιάς, πραγματοποιήθηκαν εργασίες σε δύο έργα αεροσκαφών: το δίδυμο κινητήρα δέλτα Canard Sukhoi Su-47 με φτερά προς τα εμπρός και το Project Mikoyan 1.44 . Ωστόσο, λόγω της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης και της έλλειψης κονδυλίων, και οι δύο παρέμειναν μόνο ως διαδηλωτές τεχνολογίας.

Μετά το 2000, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ξεκίνησε έναν νέο διαγωνισμό μαχητών γνωστός ως "PAK FA" ( ρωσικά: ПАК ФА‎‎ , ρωσικά: Перспективный авиационный комплекс фронтовой авиации‎‎ Προοπτικό αεροναυτικό συγκρότημα αεροπορικών δυνάμεων πρώτης γραμμής) να αναπτύξει μαχητικό επόμενης γενιάς για τη Ρωσική Πολεμική Αεροπορία, με τους Sukhoi και MiG ως τους κύριους ανταγωνιστές. Η Sukhoi βρήκε την βαρύτερη, δίχρονη πρόταση T-50 (τώρα Sukhoi Su-57 ), ενώ η Mikoyan πρότεινε έναν ελαφρύ, μονοκινητήρα Mikoyan LMFS, βασισμένο στο προηγούμενο έργο MiG-1.44 . [34] Ο Sukhoi κέρδισε τον διαγωνισμό και το 2002, επιλέχθηκε να ηγηθεί της ανάπτυξης του μαχητή επόμενης γενιάς της Ρωσίας με βάση το σχέδιο T-50. Αργότερα η ανάπτυξη του πολλαπλού ρόλου Mikoyan LMFS συνέχισε μέσω της χρηματοδότησης από την MiG. [35] [36] Το πρώτο αεροσκάφος πέμπτης γενιάς της Ρωσίας, το Sukhoi Su-57 θα αντικαταστήσει τα παλαιότερα MiG-29 και Su-27 στο ρωσικό απόθεμα. [37] [38] Το πρώτο πρωτότυπο Su-57 πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση στις 29 Ιανουαρίου 2010. Η πρώτη παραγωγή Su-57 παραδόθηκε στη Ρωσική Πολεμική Αεροπορία στις 25 Δεκεμβρίου 2020. [39]

Το Mikoyan MiG-41 είναι ένας άλλος μαχητής πέμπτης γενιάς, που αναπτύχθηκε για να αντικαταστήσει το MiG-31 . [40] [41] [42] [43] Το έργο ξεκίνησε το 2010 και «Σύμφωνα με ρωσικές ειδήσεις, το MiG-41 θα είναι εξοπλισμένο με τεχνολογία stealth, θα φτάσει σε ταχύτητα 4-4,3 Mach, θα φέρει αντι-δορυφορικούς πυραύλους και θα μπορεί να εκτελεί εργασίες στην Αρκτική και κοντά - περιβάλλοντα χώρου. " [44]

Ένας άλλος προτεινόμενος μαχητής 5G είναι ο Mikoyan LMFS .

Σουηδία

Το Saly's Flygsystem 2020 είναι ένα πρόγραμμα για την ανάπτυξη ενός μαχητή 5G.

Τουρκία

 
Μακέτα του TAI TFX στο 2019 Air Show .

Το 2011, ο Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ ( Turkish Aerospace Industries ή TAI) ξεκίνησε μια σχεδιαστική φάση 20 εκατομμυρίων δολαρίων για έναν μαχητή αέρα-προς-αέρα πέμπτης γενιάς, TAI TFX .

Κατά τη διάρκεια κρατικής επίσκεψης του Προέδρου της Τουρκίας στη Σουηδία στις 13 Μαρτίου 2013, η TAI υπέγραψε συμφωνία με τη Σουηδία Saab AB για την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης σχεδιασμού στην Τουρκία για το πρόγραμμα TAI TFX. [45] [46] [47] [48] Η TAI δήλωσε ότι το πρόγραμμα θα κοστίσει 120 δισεκατομμύρια δολάρια (με την ανάπτυξη κινητήρα).[49] Ο πρωθυπουργός Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία έχει διαθέσει τα κονδύλια για την ανάπτυξη της ατράκτου (λιγότερος κινητήρας) και ότι σκοπεύει να έχει το TAI TFX πλήρως λειτουργικό πριν από το 2025.

Στις 8 Ιανουαρίου 2015, ο Πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου ανακοίνωσε ότι το πρόγραμμα TFX θα είναι μια εντελώς γηγενής πλατφόρμα χωρίς διεθνή υποστήριξη αφήνοντας στο ράφι οποιαδήποτε συνεργασία με τη Νότια Κορέα, τη Σουηδία, τη Βραζιλία ή την Ινδονησία. Στις 13 Μαρτίου 2015, η Τουρκική Υπεύθυνη Γραμματεία Αμυντικών Βιομηχανιών (SSM) εξέδωσε επίσημα Αίτημα Πληροφόρησης από τουρκικές εταιρείες που είχαν την ικανότητα "να εκτελέσουν τις γηγενείς δραστηριότητες σχεδιασμού, ανάπτυξης και παραγωγής των πρώτων Τουρκικών Μαχητικών Αεροσκαφών για τις απαιτήσεις μαχητικών επόμενων γενεών των Τούρκικων Ένοπλων Δυνάμεων", σηματοδοτώντας την επίσημη έναρξη του προγράμματος.


Το πρόγραμμα TF-X έχει υποστεί λόξυγγα λόγω τεχνολογικών προβλημάτων. Η TAI βρίσκεται σε συνομιλίες με την Rolls-Royce για συμπαραγωγή κινητήρων, αλλά δεν έχει ακόμη συμφωνήσει για τελικό συμβόλαιο. Η συμφωνία ύψους 100 εκατομμυρίων £ (139 εκατομμύρια δολάρια) τέθηκε σε αναστολή λόγω αβεβαιότητας σχετικά με τη μεταφορά τεχνολογίας, δήλωσε ο Bekdil.[50]

Ο Διευθύνων Σύμβουλος ανακοίνωσε ότι το TF-X, ως πρώτο αυτόχθονο μαχητικό αεροσκάφος της Τουρκίας, θα κάνει την πρώτη του πτήση το 2025, με σχέδια για το αεροσκάφος να εισέλθει στο απόθεμα της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας το 2029.

Πρόσθεσε ότι το TF-X θα έρθει με κόστος 100 εκατομμύρια δολάρια ανά μονάδα.

Η TAI σκοπέυει να παράγει δύο αεροσκάφη TF-X ανά μήνα, ελπίζοντας να αποφέρει ετήσια έσοδα 2,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών. Επί του παρόντος, ο Kotil είπε, 1.000 από τους 4.000 μηχανικούς της TAI εργάζονται στο πρόγραμμα TF-X.

Η TAI στοχεύει να εξοπλίσει το TF-X με συστήματα εντοπισμού στόχων και απεικόνισης, τεχνολογία ηλεκτρονικών πολέμων, συστήματα πλοήγησης, συστήματα επικοινωνίας και όπλα.[51]

Ηνωμένες Πολιτείες

Τεχνολογικοί επιδείκτες περιελάμβαναν τα YF-22 - 1990 (2 built), YF-23 - 1990 (2 built), Boeing Bird of Prey - 1996 (1 built), X-36 - 1997 (μοντέλα 2 κλίμακας κατασκευασμένα), X-35 - 2000 (2 ενσωματωμένο), X-32 - 2001 (1 ενσωματωμένο).

 
Το Lockheed Martin F-35 Lightning II το 2013

Τα αεροσκάφη χαμηλού παρατηρήσιμου (LO) ραντάρ προηγούμενης γενιάς, που αναφέρονται επίσης ως αεροσκάφη stealth, όπως το B-2 Spirit και το F-117 Nighthawk σχεδιάστηκαν για να είναι βομβαρδιστικά ή αεροσκάφη επίγειας επίθεσης, με την έλλειψη ενεργών ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA), χαμηλή πιθανότητα αναχαίτισης δικτύων δεδομένων, εναέριων επιδόσεων και όπλων αέρος-αέρος που είναι απαραίτητα για τη αντιμετώπιση άλλων αεροσκαφών.[52]

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, διάφορα αμερικανικά σχέδια σχεδίασης εντόπισαν την ικανότητα stealth, την ταχύτητα και την ευελιξία ως βασικά χαρακτηριστικά ενός αεροσκάφους αεροπορικής μάχης επόμενης γενιάς. Αυτό οδήγησε στο αίτημα για πληροφορίες για το έργο Advanced Tactical Fighter τον Μάιο του 1981, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα το F-22. [53]

Η USMC αξιοποιεί την εμπειρία της USAF με τον «αεροπορικό πόλεμο πέμπτης γενιάς» στο F-22, καθώς αναπτύσσουν τις δικές τους τακτικές για το F-35. [54]

Σύμφωνα με τον Lockheed Martin το 2004, ο μόνος μαχητής πέμπτης γενιάς που λειτουργούσε εκείνη την περίοδο ήταν ο δικός τους F-22 Raptor. [2][55] Ο Lockheed Martin χρησιμοποιεί το «μαχητικό πέμπτης γενιάς» για να περιγράψει τα μαχητικά F-22 και F-35, με τον ορισμό να περιλαμβάνει «προηγμένη ικανότητα stealth», «ακραία απόδοση», «σύντηξη πληροφοριών» και «προηγμένη διατήρηση». [56] Για άγνωστους λόγους, ο ορισμός τους δεν περιλαμβάνει πλέον την ικανότητα supercruise (Δυνατότητα ενός μαχητικού αεροσκάφους να πετάει συνεχώς γρηγορότερα από τον ήχο χωρίς μετάκαμψη), η οποία συνήθως συνδέεται με τους πιο προηγμένα σύγχρονα μαχητικά, αλλά η οποία (ικανότητα supercruis) λείπει στο F-35. [57] Η Lockheed Martin επιχείρησε να κατονομάσει τον όρο "μαχητικά 5ης γενιάς" σε συνδυασμό με αεροσκάφη αεριωθούμενων αεροσκαφών και δομικά μέρη αυτού [58] και έχει εμπορικό σήμα για ένα λογότυπο με τον όρο. [59]

Ο ορισμός του όρου μαχητικό πέμπτης γενιάς από την Lockheed Martin έχει επικριθεί από εταιρείες των οποίων τα προϊόντα δεν συμμορφώνονται με αυτές τις συγκεκριμένες προδιαγραφές, όπως η Boeing και η Eurofighter, και από άλλους σχολιαστές όπως ο <i>Bill Sweetman</i>: [60] "είναι παραπλανητικό να απεικονίζουν τα F-22 και F-35 ως μια γραμμική εξέλιξη στο σχεδιασμό μαχητών. Μάλλον, είναι ενα στενά συνδεδεμένο ζευγάρι των ακραίων τιμών, στηριζόμενη σε ένα υψηλότερο επίπεδο ικανότητας stealth ως βασικό στοιχείο της επιβίωσης - όπως το Lockheed YF-12 και το Mikoyan MIG-25, στη δεκαετία του 1960, στηρίχθηκε στην ταχύτητα και το υψόμετρο". [61]

Το Ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών και η Boeing έχουν τοποθετήσει το Boeing F / A-18E / F Super Hornet σε μια κατηγορία μαχητών "επόμενης γενιάς" μαζί με τα F-22 και F-35,[62] καθώς το Super Hornet έχει ένα "πέμπτο- γενιάς "ραντάρ AESA, μέτριας μείωσης διατομής ραντάρ (RCS) και σύντηξη αισθητήρα. [63][64]

Ένας ανώτερος πιλότος της USAF έχει διαμαρτυρηθεί για ισχυρισμούς πέμπτης γενιάς για το Super Hornet: "Ολόκληρο το νόημα της πέμπτης γενιάς είναι η συνέργεια της ικανότητας stealth, της σύντηξης και της πλήρους επίγνωσης κατάστασης. Το θέμα στα αεροσκάφη πέμπτης γενιάς είναι ότι μπορούν να κάνουν την αποστολή τους οπουδήποτε - ακόμη και σε εξελιγμένα περιβάλλοντα ολοκληρωμένης αεροπορικής άμυνας [IADS]. Εάν πετάξετε σε βαρύ IADS με εξαιρετικό ραντάρ και σύντηξη αισθητήρα, αλλά χωρίς μυστικότητα, θα έχετε πλήρη επίγνωση κατάστασης για τον τύπο που σας σκοτώνει." [65]

Ο Michael "Ponch" Garcia of Raytheon είπε ότι η προσθήκη των ραντάρ AESA στο Super Hornet παρέχει "το 90% της ικανότητάς σας πέμπτης γενιάς στο μισό κόστος." [66]

Και ένας κορυφαίος αξιωματούχος της Boeing χαρακτήρισε τα νεώτερα μαχητικά 4,5 γενιάς ως "stealth killers" (φονιάδων stealth) [67]

Σύγκριση υπαρχόντων μαχητών πέμπτης γενιάς

Γενικός

Δείτε επίσης

  • Μαχητής υπεροχής αέρα
  • Μαχητής έκτης γενιάς
  • Stealth αεροσκάφη
  1. ↑ 1,0 1,1 Baker 2018, pp.5, 46.
  2. ↑ 2,0 2,1 «5th Generation Fighters». Lockheed Martin. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2009. 
  3. ↑ «Marines Declare F-35B Operational, But Is It Really Ready For Combat?». Foxtrot Alpha. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 March 2018. https://web.archive.org/web/20180304113240/https://foxtrotalpha.jalopnik.com/marines-declare-f-35b-operational-but-is-it-really-rea-1721380285. Ανακτήθηκε στις 4 March 2018. 
  4. ↑ «With the J20 stealth fighter in fully operation service, China leaps ahead in Asian arms race» (στα αγγλικά). Australian News. 20 October 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 February 2018. https://web.archive.org/web/20180226131148/http://www.news.com.au/technology/innovation/with-the-j20-stealth-fighter-in-fully-operational-military-service-china-leaps-ahead-in-asian-arms-race/news-story/d5a65bfd8da252a1bb0240026591d575. Ανακτήθηκε στις 4 March 2018. 
  5. ↑ «Первый серийный истребитель Су-57 поступил в авиаполк Южного военного округа». ТАСС. 
  6. ↑ Baker, 2018.
  7. ↑ Dr Richard P. Hallion (Winter 1990), Air Force Fighter Acquisition since 1945, "Air Power Journal", http://www.airpower.au.af.mil/airchronicles/apj/apj90/win90/1win90.htm, ανακτήθηκε στις 2012-02-07 
  8. ↑ 8,0 8,1 de Briganti, Giovanni (9 May 2012). «F-35 Reality Check Ten Years On – Part 1: 'Fifth-Generation' and Other Myths». Defense-aerospace.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 October 2012. https://web.archive.org/web/20121014134214/http://www.defense-aerospace.com/article-view/feature/135080/f_35-reality-check-10-years-on-%28part-1%29.html. Ανακτήθηκε στις 8 November 2012. 
  9. ↑ «中国空军副司令首曝：国产第四代战机即将首飞» (στα zh). Phoenix Television News. 9 November 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 November 2009. https://web.archive.org/web/20091112184628/http://news.ifeng.com/mil/2/200911/1109_340_1426743.shtml. 
  10. ↑ [面对面]何为荣：剑啸长空 [[Face to face] He Weirong: Swordsman of the sky] (στα Κινεζικά). CCTV. 8 Νοεμβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2010. 
  11. ↑ Sweetman, Bill (27 Δεκεμβρίου 2010). «China's Stealth Striker». Aviation Week. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2012. 
  12. ↑ «China conducts first test-flight of stealth plane». BBC News. 11 January 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 August 2018. https://web.archive.org/web/20180812152720/https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-12159571. Ανακτήθηκε στις 21 June 2018. 
  13. ↑ Lin, Jeffrey; Singer, P. W. (28 December 2015). «Chinese Stealth Fighter J-20 Starts Production». Popular Science. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 July 2016. https://web.archive.org/web/20160708180406/http://www.popsci.com/chinese-stealth-fighter-j-20-starts-production. Ανακτήθηκε στις 16 July 2016. 
  14. ↑ Lin, Jeffrey; Singer, P. W. (3 February 2016). «China Stays Ahead in Asian Stealth Race». Popular Science. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 July 2016. https://web.archive.org/web/20160713032403/http://www.popsci.com/china-stays-ahead-in-asian-stealth-race. Ανακτήθηκε στις 16 July 2016. 
  15. ↑ Dominguez, Gabriel (15 January 2018). «China's J-20 fighter aircraft takes part in its first combat exercise, says report». Jane's 360. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 August 2018. https://web.archive.org/web/20180812151805/https://www.janes.com/article/77052/china-s-j-20-fighter-aircraft-takes-part-in-its-first-combat-exercise-says-report. Ανακτήθηκε στις 27 July 2018. 
  16. ↑ Dominguez, Gabriel (12 February 2018). «PLAAF inducts J-20 into combat units». Jane's 360. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 July 2018. https://web.archive.org/web/20180731213419/https://www.janes.com/article/77794/plaaf-inducts-j-20-into-combat-units. Ανακτήθηκε στις 27 July 2018. 
  17. ↑ Trimble, Stephen (29 Σεπτεμβρίου 2011). «Shenyang "F-60", UCAV stealth models revealed?». Flightglobal.com. The DEW Line. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2011. 
  18. ↑ Cenciotti, David (22 June 2012). «New Chinese fighter revealed?». The Aviationist. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 February 2016. https://web.archive.org/web/20160220142234/http://theaviationist.com/2012/06/22/l-15/. Ανακτήθηκε στις 13 March 2016. 
  19. ↑ «中国第二款隐形战机成功首飞» (στα zh). CJDBY.net. 31 October 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 December 2012. https://www.webcitation.org/6CsMbH7kB?url=http://www.cjdby.net/redianzhuizong/2012-10-30/military-1161.html. Ανακτήθηκε στις 31 October 2012. 
  20. ↑ «What is a 5th Generation Fighter». Eurofighter World: 16–17. June 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 December 2010. https://web.archive.org/web/20101215161559/http://www.eurofighter.com/fileadmin/web_data/downloads/efworld/ef_world_2-2010b_Low.pdf. 
  21. ↑ Kumar, Chethan (23 February 2019). «Aero India 2019: HAL-developed advanced medium aicraft [sic] will be IAF's 1st option for fifth-gen fighter». The Times of India. Times News Network. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 March 2019. https://web.archive.org/web/20190327111112/https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/hal-developed-advanced-medium-aicraft-will-be-iafs-1st-option-for-fifth-gen-fighter/articleshow/68118701.cms. Ανακτήθηκε στις 25 March 2019. 
  22. ↑ Krishnan M, Anantha (20 February 2019). «AMCA, India's first stealth fighter, likely to be airborne before 2025». Onmanorama. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 March 2019. https://web.archive.org/web/20190327090323/https://english.manoramaonline.com/news/nation/2019/02/19/india-stealth-fighter-project-amca.html. Ανακτήθηκε στις 26 March 2019. 
  23. ↑ Bedi, Rahul; Johnson, Reuben F. (20 April 2018). «India withdraws from FGFA project, leaving Russia to go it alone». Jane's 360. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 November 2018. https://web.archive.org/web/20181107224910/https://www.janes.com/article/79457/india-withdraws-from-fgfa-project-leaving-russia-to-go-it-alone. Ανακτήθηκε στις 16 February 2019. 
  24. ↑ Mathews, Neelam (25 May 2012). «India's Version of Sukhoi T-50 Delayed by Two Years». Aviation International News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 March 2016. https://web.archive.org/web/20160316054003/http://www.ainonline.com/aviation-news/defense/2012-05-25/indias-version-sukhoi-t-50-delayed-two-years. Ανακτήθηκε στις 13 March 2016. 
  25. ↑ Dsouza, Larkins (27 October 2008). «Sukhoi/HAL FGFA an Indian Stealth Fighter». Defence Aviation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 September 2009. https://web.archive.org/web/20090902083432/http://www.defenceaviation.com/2008/10/sukhoihal-fgfa-a-indian-stealth-fighter.html. Ανακτήθηκε στις 28 October 2008. 
  26. ↑ Dsouza, Larkins (11 January 2008). «Mitsubishi ATD-X ShinShin a Japanese Stealth Fighter». Defence Aviation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 August 2009. https://web.archive.org/web/20090814125211/http://www.defenceaviation.com/2008/01/mitsubishi-atd-x-shinshin-a-japanese-stealth-fighter.html. Ανακτήθηκε στις 29 January 2008. 
  27. ↑ Mizokami, Kyle (3 June 2013). «In Wake of F-22 Ban, Japan Forging Ties with Europe (With a Warning to America)». Japan Security Watch. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 August 2018. https://web.archive.org/web/20180818084234/http://jsw.newpacificinstitute.org/?p=10931. Ανακτήθηκε στις 18 August 2018. 
  28. ↑ Mizokami, Kyle (10 July 2018). «Now Northrup Grumman Wants to Build Japan's New Fighter Jet». Popular Mechanics. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 August 2018. https://web.archive.org/web/20180815091043/https://www.popularmechanics.com/military/aviation/a22093705/northrop-grumman-japans-fighter-jet/. Ανακτήθηκε στις 15 August 2018. 
  29. ↑ «Groundbreaking ceremony of Aviation City held in Kamra». The News International. 6 July 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 July 2017. https://web.archive.org/web/20170712000356/https://www.thenews.com.pk/latest/214819-Groundbreaking-ceremony-of-Aviation-City-held-in-Kamra. Ανακτήθηκε στις 10 July 2017. 
  30. ↑ Khan, Bilal (6 July 2017). «Pakistan Announces 5th-Gen Fighter And Medium-Altitude Long-Endurance UAV Programs». Quwa Defence News and Analysis Group. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 July 2017. https://web.archive.org/web/20170710054225/http://quwa.org/2017/07/06/pakistan-announces-5th-gen-fighter-male-uav-programs/. Ανακτήθηκε στις 9 July 2017. 
  31. ↑ «Business community urged to capitalize on investment opportunities in aviation industry». The Nation. 19 April 2019. https://nation.com.pk/19-Apr-2019/business-community-urged-to-capitalize-on-investment-opportunities-in-aviation-industry. 
  32. ↑ «PAKISTAN DEFENCE REVIEW (APRIL 2019): MODEST STEPS FOR THE SHORT-TERM & SIGNIFICANT PLANS FOR THE LONG-TERM». Quwa. April 2019. https://quwa.org/2019/04/30/pakistan-defence-review-april-2019-modest-steps-for-the-short-term-significant-plans-for-the-long-term-2/. 
  33. ↑ 33,0 33,1 «PAKISTAN MAKES PROGRESS ON NEXT-GEN FIGHTER PROGRAM». Quwa. https://quwa.org/2019/10/12/pakistan-makes-progress-on-next-gen-fighter-program-2/. Ανακτήθηκε στις 16 November 2019. 
  34. ↑ «Liogkiy Mnogofunktsionalniy Frontovoi Samolyet (LMFS)» [Light Multi-Function Frontal Aircraft]. GlobalSecurity.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2010. 
  35. ↑ «Premier Putin satisfied with Russian fifth-generation fighter tests». RIA Novosti. 20 April 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 May 2013. https://web.archive.org/web/20130510092809/http://en.rian.ru/russia/20100420/158666082.html. Ανακτήθηκε στις 18 February 2019. 
  36. ↑ Butovskiy, Petr (November 2006). «MiG's Fifth Generation Fighter Builds up New Momentum». Russia & CIS Observer 15 (4). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 April 2019. https://web.archive.org/web/20190403163937/http://www.ato.ru/content/migs-fifth-generation-fighter-builds-new-momentum. Ανακτήθηκε στις 18 February 2019. 
  37. ↑ Unnithan, Sandeep (29 September 2008). «India, Russia to have different versions of same fighter plane». India Today. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 May 2016. https://web.archive.org/web/20160501000241/http://indiatoday.intoday.in/story/India+Russia+to+have+different+versions+of+same+fighter+plane/1/16398.html. Ανακτήθηκε στις 13 March 2016. 
  38. ↑ Cohen, Ariel (16 January 2009). «Russia bets on new Sukhoi fighter to match F-35». United Press International. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 February 2010. https://web.archive.org/web/20100205081345/http://www.upi.com/Business_News/Security-Industry/2009/01/16/Russia-bets-on-new-Sukhoi-fighter-to-match-F-35/UPI-93841232131619. Ανακτήθηκε στις 5 February 2010. 
  39. ↑ «First batch-produced Su-57 delivered to regiment in Southern Military District — source». TASS. 25 December 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 December 2020. https://web.archive.org/web/20201228085418/https://tass.com/defense/1239789. Ανακτήθηκε στις 25 December 2020. 
  40. ↑ «A new MiG-41 aircraft may be developed on the basis of MiG-31 fighter-interceptor». RU aviation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2017. 
  41. ↑ «MiG-41: Russia Wants to Build a Super 6th Generation Fighter». National interest. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2017. 
  42. ↑ «Armia-2017: Informacje o MiG-41» (στα Πολωνικά). Altair Agencja Lotnicza. 25 Αυγούστου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2017. 
  43. ↑ «Russia Developing Space Age Fighter Jet». Russian Aviation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2018. 
  44. ↑ Is Russia’s defense industry too busy to take on another fighter jet project?, Defense News, 2021. (Retrieved January 2021).
  45. ↑ Bekdıl, Burak (20 March 2013). «Yerli uçak için çok önemli adım» (στα tr). Hürriyet Daily News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 March 2016. https://web.archive.org/web/20160314114848/http://www.hurriyet.com.tr/yerli-ucak-icin-cok-onemli-adim-22854571. Ανακτήθηκε στις 13 March 2016. 
  46. ↑ Bekdıl, Burak (20 March 2013). «Bets open on Turkey's first fighter aircraft». Hürriyet Daily News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 April 2015. https://web.archive.org/web/20150428064942/http://www.hurriyetdailynews.com/bets-open-on-turkeys-first-fighter-aircraft.aspx?pageID=238&nID=43266&NewsCatID=345. Ανακτήθηκε στις 21 October 2014. 
  47. ↑ «Türkiye, SAAB ile masaya oturdu» (στα tr). Dünya. 7 February 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 March 2016. https://web.archive.org/web/20160314115141/http://www.dunya.com/otomotiv-sektoru/turkiye-saab-ile-masaya-oturdu-180806h.htm. Ανακτήθηκε στις 13 March 2016. 
  48. ↑ «Turkey to replace F-16s with local jets». Hürriyet Daily News. 29 March 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 May 2015. https://web.archive.org/web/20150509133834/http://www.hurriyetdailynews.com/turkey-to-replace-f-16s-with-local-jets.aspx?pageID=238&nID=43867&NewsCatID=374. Ανακτήθηκε στις 21 October 2014. 
  49. ↑ «Yerli savaş uçağı projesi hazır, maliyet 80 milyar dolar» (στα tr). Star. 1 September 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 March 2016. https://web.archive.org/web/20160314104348/http://haber.star.com.tr/ekonomi/yerli-savas-ucagi-projesi-hazir-maliyet-80-milyar-dolar/haber-785274. Ανακτήθηκε στις 13 March 2016. 
  50. ↑ «Turkey to develop engine technology for planned TF-X fighter jet». Ahval (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021. 
  51. ↑ Bekdil, Burak Ege (17 Μαρτίου 2021). «Here's how much one future TF-X fighter jet will cost Turkey». Defense News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021. 
  52. ↑ Sweetman, Bill (2004). Ultimate Fighter: Lockheed Martin F-35 Joint Strike Fighter. Zenith. σελ. 133. ISBN 978-0-7603-1792-1. 
  53. ↑ Hehs, Eric (15 Μαΐου 1998). «F-22 Raptor Design Evolution, Part I». Code One. Lockheed Martin. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2011. 
  54. ↑ Majumdar, Dave (20 July 2012). «USMC hopes to leverage USAF's F-22 experience when deploying F-35B». FlightGlobal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 July 2012. https://web.archive.org/web/20120724002659/http://www.flightglobal.com/news/articles/usmc-hopes-to-leverage-usafs-f-22-experience-when-deploying-f-35b-374565/. Ανακτήθηκε στις 20 July 2012. 
  55. ↑ Yoon, Joe (27 Ιουνίου 2004). «Fighter Generations». Aerospaceweb.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2009. 
  56. ↑ «F-35 Lightning II: Defining the Future» (PDF). Lockheed Martin. 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2012. 
  57. ↑ «Contact: JSF FAQ». JSF.mil. The Pentagon. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2010. No, neither the F135 or F136 engines were designed to supercruise. 
  58. ↑ «Trademark serial number 78885922: Fifth-generation fighters». United States Patent and Trademark Office. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2016. 
  59. ↑ «Trademark serial number 78896843: Fifth-generation fighters wordmark». United States Patent and Trademark Office. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2016. 
  60. ↑ «Eurofighter, 5th Generation; the Debate Heats up». DefenceTalk.com. 20 July 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 May 2015. https://web.archive.org/web/20150505131456/https://www.defencetalk.com/eurofighter-5th-generation-the-debate-heats-up-27579/. Ανακτήθηκε στις 9 June 2015. 
  61. ↑ Sweetman, Bill (December 2009). «Editorial Insight». Defense Technology International: 50. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 November 2015. https://web.archive.org/web/20151117030224/http://www.zinio.com/reader.jsp?issue=416108193. Ανακτήθηκε στις 2 December 2009. 
  62. ↑ Joshi, Saurabh (16 June 2010). «F/A-18 as good as 5th gen: US Navy». StratPost. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 June 2010. https://web.archive.org/web/20100622031854/http://www.stratpost.com/fa-18-as-good-as-5th-gen-us-navy. Ανακτήθηκε στις 16 June 2010. 
  63. ↑ Ferguson, Gregor (23 October 2010). «'Bridging fighter' packs quite a punch». The Australian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 August 2014. https://web.archive.org/web/20140808183326/http://www.theaustralian.com.au/national-affairs/defence/bridging-fighter-packs-quite-a-punch/story-e6frg8yo-1225940224669. Ανακτήθηκε στις 22 October 2010. 
  64. ↑ «F/A18-E/F Super Hornet .... Leading Naval Aviation into the 21st Century». U.S. Navy. 17 Αυγούστου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2010. 
  65. ↑ Fulghum, David A. (12 March 2007). «Super Hornet radar not ready for combat, evaluation says». Aerospace Daily & Defense Report (Aviation Week). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 January 2016. https://web.archive.org/web/20160126120814/http://aviationweek.com/awin/super-hornet-radar-not-ready-combat-evaluation-says. Ανακτήθηκε στις 9 June 2015. 
  66. ↑ Erwin, Sandra (24 November 2010). «Joint Strike Fighter Delayed? Not a Big Deal for the U.S. Navy». National Defense (National Defense Industrial Association). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 June 2012. https://web.archive.org/web/20120613021817/http://www.nationaldefensemagazine.org/blog/Lists/Posts/Post.aspx?ID=258. Ανακτήθηκε στις 24 November 2010. 
  67. ↑ Ewing, Philip (3 January 2012). «Boeing's iron Eagles, part 2». DoD Buzz (Military.com). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 January 2012. https://web.archive.org/web/20120109123141/http://www.dodbuzz.com/2012/01/03/boeings-iron-eagles-part-2/. Ανακτήθηκε στις 4 January 2012. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μαχητικό_πέμπτης_γενιάς&oldid=8869645"