|
|όνομα=Αριδαία
|χάρτης=
|εικόνα=Aridea_229.jpg
|λεζάντα εικόνας=
|λεζάντα εικόνας=Άποψη της κεντρικής πλατείας της Αριδαίας με το άγαλμα του Αγγελή Γάτσου
|μέγεθος εικόνας=
|γεωγραφικό διαμέρισμα=[[Μακεδονία (διαμέρισμα)|Μακεδονία]]
|τηλεφωνικός κωδικός=23840
}}
Η '''Αριδαία''' είναι η έδρα και η μεγαλύτερη [[κωμόπολη]] τηςτου Ελλάδας,Δήμου πουΑλμωπίας ανήκει στονστην [[Νομός Πέλλας|νομόΠεριφερειακή Ενότητα Πέλλας]]. Βρίσκεται 25 χλμ. βόρεια της ([[Έδεσσα]]ςΠεριφέρεια στηΚεντρικής δυτική όχθη του [[Μογλενίτσας|Αλμωπαίου ποταμού ΜογλενίτσαΜακεδονίας]] και στην βόρεια της, [[Μπέλιτσα ποταμός (Ελλάδα)|Μπέλιτσας]]).<ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.pozarnews.gr/2016/11/1385-1912.html|title=Αριδαία- Αλμωπία : Ιστορική Αναδρομή 1385- 1912 από τον Γιώργο Λιούγκα|accessdate=2020-08-20}}</ref> Έχει πληθυσμό 6.900 κατοίκους ([[Ελληνική απογραφή 20012011|2011]]).Είναι, έδρακαθιστώντας τουτην [[Δήμοςτην Αλμωπίας|Δήμουτρίτη Αλμωπίας]]μεγαλύτερη καιπόλη κάποτετης έδρα τηςΠέλλας, πρώηνμετά επαρχίαςτην [[ΑλμωπίαΈδεσσα]]ς (Πριν το 1997) και του πρώηντα [[Δήμος Αριδαίας|Δήμου ΑριδαίαςΓιαννιτσά]] (1997-2010).
Έως το 1922 ήταν γνωστή ως ''Σούμποτσκο'' ([[σλαβομακεδονική γλώσσα|σλαβομακεδονικά]]: ''С'ботско'' / ''S'botsko'', [[βουλγαρική γλώσσα|βουλγαρικά]]: ''Съботско''), ημερομηνία κατά την οποία και μετονομάστηκε, αρχικώς, σε ''Αρδέα'', ενώ στη συνέχεια σε ''Αριδαία''<ref>[http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/171104 Πανδέκτης, μετονομασίες, Σούμποσκον - Αρδέα]</ref><ref>[http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/169913 Πανδέκτης, μετονομασίες, Αρδέα- Αριδαία]</ref>
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Αριδαίας συμπεριλαμβάνει και τον οικισμό [[Υδραία Πέλλας|Υδραία]] με πληθυσμό 600 κατοίκους.
Η Αριδαία απελευθερώθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1912, κατά τον [[Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Α' Βαλκανικό Πόλεμο]] άρχισε να αναπτύσσεται ως κωμόπολη μετά το 1923, με την σταδιακή εγκατάσταση προσφύγων από την [[Μικρά Ασία]].<ref name=":1" />
== Ετυμολογία ==
Υπάρχουν δύο πιθανές ετυμολογίες της ονομασίας της Αριδαίας. Η μία είναι ότι το «Αριδαία», είναι παραφθορά της παλαιάς ονομασίας της κωμόπολης «Αρδέα», η οποία προέρχεται από το ρήμα «αρδεύω», κάτι το οποίο εξηγείται λόγω των πολλαπλών [[Ποταμός|ποταμών]], [[Χείμαρρος|ρεμάτων]], [[Αρδευτικό κανάλι|αρδευτικών καναλιών]] κλπ.<ref name=":0" /> Μια άλλη εξήγηση είναι ότι η ονομασία «Αριδαία» προέρχεται από τον [[Φίλιππος Γ΄ της Μακεδονίας|Φίλιππο Γ']] τον Αρριδαίο, αδερφό του [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Μ. Αλεξάνδρου]] <ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.loutrapozar.gr/aridaia/|title=Αριδαία ; Δείτε γιατί...|ημερομηνία=2016-11-29|website=Λουτρά Πόζαρ {{!}} Τουριστικός Οδηγός|language=el|accessdate=2020-07-09}}</ref>
== Σημεία αναφοράς ==
Μέσα στην πόλη της Αριδαίας υπάρχει η πλατεία [[Αγγελής Γάτσος|Αγγελή Γάτσου]], αγωνιστή του 1821, με το ομώνυμο άγαλμα.
Στην είσοδο της πόλης συναντά κανείς το κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού ο οποίος λειτουργούσε από το 1916-1936 περίπου. Στην εξωτερική πλευρά του γράφει Αρδέα (το παλαιό όνομα της πόλης). Σήμερα στο κτίριο αυτό στεγάζει ένα μικρό μουσείο φυσικής ιστορίας.
Η κεντρική εκκλησία της Αριδαίας είναι αφιερωμένη στους [[Αγίοι Νίκανδρος και Ιωαννίκιος|Αγίους Νίκανδρο και Ιωαννίκιο]], οι οποίοι είναι και οι πολιούχοι της<ref>{{Cite news|url=https://www.romfea.gr/ieres-mitropoleis/32800-i-aridaia-timise-tous-poliouxous-tis-foto|title=Η Αριδαία τίμησε τους Πολιούχους της (ΦΩΤΟ)|work=ROMFEA|language=el-gr|accessdate=2021-02-08}}</ref>
==Αθλητισμός==
Γνωστή ποδοσφαιρική ομάδα με έδρα την Αριδαία είναι ο [[Α.Π.Ο. Αλμωπός Αριδαίας|Αλμωπός Αριδαίας]] , με παρουσία στα πρωταθλήματα Β΄, Γ΄, και Δ΄ εθνικής κατηγορίας. <ref>{{Cite web|url=https://www.almoposfc.gr/|title=Επίσημη Ιστοσελίδα {{!}} Aλμωπός Αριδαίας - 1926 -|website=Eπίσημη Ιστοσελίδα {{!}} Αλμωπός Αριδαίας|language=el|accessdate=2020-08-21}}</ref>
== Εκπαίδευση ==
Στην Αριδαία υπάρχουν διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και ειδικής αγωγής, ενώ λειτουργεί και Δημόσιο [[Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης|ΙΕΚ]]. <ref>{{Cite web|url=http://www.iekaridaias.gr/|title=Δημόσιο ΙΕΚ Αριδαίας - Η Επαγγελματική Κατάρτιση Σήμερα!|website=Δημόσιο ΙΕΚ Αριδαίας|language=el|accessdate=2020-08-20}}</ref>
== Μεταφορές ==
=== ΚΤΕΛ ===
* ''Λεωφορειακή εξυπηρέτηση''
-Ο σταθμός του ΚΤΕΛ βρίσκεται στην οδό Πασσιά, στον δρόμο προς Εξαπλάτανο και Νότια. Το ΚΤΕΛ Πέλλας συνδέει την Αριδαία με την [[Έδεσσα ]] και την [[Σκύδρα]].<ref>{{Cite web|url=http://www.ktelpellas.gr/topika-aridaia/|title=ΤΟΠΙΚΑ ΑΡΙΔΑΙΑΣ|website=ΚΤΕΛ Ν. ΠΕΛΛΑΣ|language=en-US|accessdate=2020-07-27}}</ref> Παλαιότερα, υπήρχαν και δρομολόγια και προς άλλες περιοχές, αλλά πλέον έχουν καταργηθεί. Υπάρχουν και δρομολόγια από και προς Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Σκύδρα.<ref>{{Cite web|url=http://www.ktelpellas.gr/athina/|title=ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟ/ΠΡΟΣ ΑΘΗΝΑ|website=ΚΤΕΛ Ν. ΠΕΛΛΑΣ|language=en-US|accessdate=2020-07-28}}</ref> ▼
=== Οδικό δίκτυο ===
▲-Ο σταθμός του ΚΤΕΛ βρίσκεται στην οδό Πασσιά, στον δρόμο προς Εξαπλάτανο και Νότια. Το ΚΤΕΛ Πέλλας συνδέει την Αριδαία με την [[Έδεσσα]].<ref>{{Cite web|url=http://www.ktelpellas.gr/topika-aridaia/|title=ΤΟΠΙΚΑ ΑΡΙΔΑΙΑΣ|website=ΚΤΕΛ Ν. ΠΕΛΛΑΣ|language=en-US|accessdate=2020-07-27}}</ref> Παλαιότερα, υπήρχαν και δρομολόγια και προς άλλες περιοχές, αλλά πλέον έχουν καταργηθεί. Υπάρχουν και δρομολόγια από και προς Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Σκύδρα.<ref>{{Cite web|url=http://www.ktelpellas.gr/athina/|title=ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟ/ΠΡΟΣ ΑΘΗΝΑ|website=ΚΤΕΛ Ν. ΠΕΛΛΑΣ|language=en-US|accessdate=2020-07-28}}</ref>
-πάρχουν πέντε (5) επαρχιακές οδοί που ενώνουν την Αριδαία με τους γύρω οικισμούς. Από την κωμόπολη διέρχονται οι εξής οδοί:<ref>Βασιλικό Διάταγμα 06-02-1956: Περί καθορισμού των επαρχιακών οδών των Νομών του Κράτους κατά τις διατάξεις του Νόμου 3155/1955 περί κατασκευής και συντηρήσεως οδών, (ΦΕΚ 47/Α/1956), 08-02-1956.</ref>
* ''Σιδηροδρομική εξυπηρέτηση''<ref>{{Cite web|url=http://www.megaplatanos.gr/to-taurhoepsilonnuomicron-tauetasigma-kappaalpharhoalphatauzetaomicronbetaalphasigma.html|title=ΤΟ ΤΡΕΝΟ|website=Μεγαπλάτανος|accessdate=2017-12-22|archive-date=2017-10-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20171003102549/http://www.megaplatanos.gr/to-taurhoepsilonnuomicron-tauetasigma-kappaalpharhoalphatauzetaomicronbetaalphasigma.html|url-status=dead}}</ref>
1. Έδεσσα - [[Άψαλος Πέλλας|Άψαλος]] - Αριδαία. (Πέλλας 1) ▼-Η κωμόπολη δεν διαθέτει [[Σιδηροδρομικός σταθμός|σιδηροδρομικό σταθμό]] και εξυπηρετείται από τους σιδηροδρομικούς σταθμούς [[Σιδηροδρομικός Σταθμός Εδέσσης|Εδέσσης]] και [[Σιδηροδρομικός Σταθμός Σκύδρας|Σκύδρας]], ενώ στην περίοδο 1916-1936 λειτούργησε σιδηροδρομικός σταθμός, μιας και εκεί υπήρχε σιδηροδρομική γραμμή από την Σκύδρα μέχρι την Αριδαία και την Όρμα που έκλεισε το 1936. Σήμερα, στον παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό, στεγάζεται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Στις 19 Φεβρουαρίου 2019, εντάχτηκε στο [[Διαρθρωτικά Ταμεία και Ταμείο Συνοχής|ΕΣΠΑ]] 2014-2020 η κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής [[Άγιος Αθανάσιος Θεσσαλονίκης|Άγιος Αθανάσιος]]–[[Χαλκηδόνα]]–[[Κουφάλια]]–[[Πέλλα]]–[[Νέα Πέλλα Πέλλας|Νέα Πέλλα]]–[[Γιαννιτσά]]–[[Γαλατάδες Πέλλας|Γαλατάδες]]–[[Καρυώτισσα Πέλλας|Καρυώτισσα]]– [[Δάφνη Πέλλας|Δάφνη]]– [[Καλύβια Πέλλας|Καλύβια]]–Σκύδρα-Έδεσσα και παράκαμψη Σκύδρα–Αριδαία, <ref>{{Cite web|url=https://www.pella24.gr/node/4894|title=Έρχεται το τρένο στα Γιαννιτσά|ημερομηνία=2019-02-19|website=Πέλλα 24|language=el|accessdate=2020-07-09}}</ref> χωρίς ωστόσο να έχει παρουσιαστεί κάποια μελέτη, και είναι επί του παρόντος άγνωστο το πότε θα ολοκληρωθεί το έργο.
2. Αριδαία - [[Εξαπλάτανος Πέλλας|Εξαπλάτανος]] προς [[Σκρα Κιλκίς|Σκρα]] και [[Αξιούπολη]] [[Ευρωπός|Ευρωπού]] μέσω [[Νότια Πέλλας|Νότιας]] και [[Λαγκαδιά Πέλλας|Λαγκαδιάς]]. (Πέλλας 6) ▼* ''Οδικοί άξονες''
-Από την κωμόπολη δεν διέρχεται κάποια [[Κύριοι δρόμοι της Ελλάδας|Εθνική Οδός]], αλλά υπάρχουν πέντε (5) επαρχιακές οδοί που ενώνουν την Αριδαία με τους γύρω οικισμούς. Από την κωμόπολη διέρχονται οι εξής οδοί:<ref>{{Cite web|url=https://www.technologismiki.com/nomos/index.html?bd_6_2_56_37.php|title=ΝΟΜΟΣΚΟΠΙΟ|website=www.technologismiki.com|accessdate=2019-05-01}}</ref>
▲1. Έδεσσα - [[Άψαλος Πέλλας|Άψαλος]] - Αριδαία. (Πέλλας 1)
▲2. Αριδαία - [[Εξαπλάτανος Πέλλας|Εξαπλάτανος]] προς [[Σκρα Κιλκίς|Σκρα]] και [[Αξιούπολη]] [[Ευρωπός|Ευρωπού]] [[Νότια Πέλλας|Νότιας]] και [[Λαγκαδιά Πέλλας|Λαγκαδιάς]]. (Πέλλας 6)
3. Αριδαία - Λουτρά Πόζαρ. (Πέλλας 7)
4. Αριδαία - [[ΤσάκωναΤσάκοι Πέλλας|Τσάκωνα]] - [[Πολυκάρπι Πέλλας|Πολυκάρπη]]. (Πέλλας 8)
5. Αριδαία - [[Σωσάνδρα Πέλλας|Σωσάνδρα]] - [[Πρόμαχοι Πέλλας|Πρόμαχος]]. (Πέλλας 9)
== Άλλες πληροφορίες ==
''Αεροπορική εξυπηρέτηση''
Η Αριδαία έχει αναπτυχθεί τουριστικά, καθώς είναι η πλησιέστερη κωμόπολη στα [[Λουτρά Πόζαρ]], μία δημοφιλή πηγή ιαματικών λουτρών (Απέχουν περίπου 13 χιλιόμετρα).<ref>{{Cite web|url=https://www.kathemeragoneis.com/loytra-pozar-mia-empeiria-poy-den-prep/|title=Λουτρά Πόζαρ, μια εμπειρία που δεν πρέπει να χάσεις|last=by|ημερομηνία=2019-08-06|website=Κάθε μέρα γονείς|language=el|accessdate=2021-06-11}}</ref> Στην Αριδαία λειτουργούν διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως μεταξύ άλλων, Δημόσιο [[Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης|ΙΕΚ]]<ref>{{Cite web|url=http://www.iekaridaias.gr/|title=Δημόσιο ΙΕΚ Αριδαίας - Η Επαγγελματική Κατάρτιση Σήμερα!|website=Δημόσιο ΙΕΚ Αριδαίας|language=el|accessdate=2020-08-20}}</ref> και εσπερινό ΕΠΑΛ.<ref>{{Cite web|url=http://epal-esp-arid.pel.sch.gr/|title=Εσπερινό ΕΠΑΛ Αριδαίας – Επαγγελματική εκπαίδευση|language=el|accessdate=2021-06-11}}</ref> Γνωστή ποδοσφαιρική ομάδα με έδρα την Αριδαία είναι ο [[Α.Π.Ο. Αλμωπός Αριδαίας|Αλμωπός Αριδαίας]]. <ref>{{Cite web|url=https://www.almoposfc.gr/|title=Επίσημη Ιστοσελίδα {{!}} Aλμωπός Αριδαίας - 1926 -|website=Eπίσημη Ιστοσελίδα {{!}} Αλμωπός Αριδαίας|language=el|accessdate=2020-08-21}}</ref>
-Στον Νομό Πέλλας δεν υπάρχει αεροδρόμιο, οπότε η Αριδαία εξυπηρετείται από το [[Διεθνής Κρατικός Αερολιμένας Θεσσαλονίκης «Μακεδονία»|Αεροδρόμιο "Μακεδονία"]] της Θεσσαλονίκης.
==Αξιοσημείωτα πρόσωπα==
Από την Αριδαία κατάγονται οι:
* [[Γεώργιος Πασχαλίδης]], πολιτικός μηχανικός - βουλευτής - υπουργός<ref>{{Cite web|url=https://www.enpe.gr/el/en-p-e/proigoymenes-periodoi/periodos-2011-2014/dioikitiko-symvoylio-2011-2014/44-viografika/periodos-2011-2014/734-pasxalidis-georgios|title=ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ|website=www.enpe.gr|accessdate=2020-07-29}}</ref>
* [[Χάρης Κωστόπουλος]], τραγουδιστής<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20160704043504/http://www.mygreek.fm/el/biography/Kostopoulos-Haris|title=Διάσημοι έλληνες καλλιτέχνες, έλληνες μουσικοί. Αρχαίοι, σύγχρονοι, διάσημοι έλληνες μουσικοί|ημερομηνία=2016-07-04|website=web.archive.org|accessdate=2020-07-29}}</ref>
* [[Πέτρος Δουρδουμπάκης]], τραγουδιστής<ref>{{Cite web|url=http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=Splatt_Forums&file=viewtopic&topic=13858&start=0|title=Πέτρος Δουρδουμπάκης|last=|first=|ημερομηνία=|website=MusicHeaven|publisher=|language=el|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2020-07-29}}</ref>
* [[Αντώνης Μήνου]], ποδοσφαιριστής<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20160327120710/http://www.national-football-teams.com/player/14905/Antonis_Minou.html|title=Antónis Mínou {{!}} National Football Teams|ημερομηνία=2016-03-27|website=web.archive.org|accessdate=2020-07-29}}</ref>
* Νικόλαος Ξενιτίδης, επιχειρηματίας - ευεργέτης<ref>{{Cite web|url=https://www.karatzova.com/2017/02/blog-post_985.html|title=Πέθανε ο ευεργέτης της Αλμωπίας Νικόλαος Ξενιτίδης που με το έργο του δίδαξε ανθρωπιά και αλληλεγγύη!|website=karatzova.com|accessdate=2020-07-29}}</ref>
* [[Unboxholics]] (Αθανάσιος και Αλέξανδρος Καρπάς), YouTubers<ref>{{Cite web|url=https://www.e-daily.gr/themata/102508/stin-aridaia-me-tous-unboxholics-tous-master-tou-unboxing-stin-ellada|title=ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - Στην Αριδαία με τους Unboxholics, τους μάστερ του unboxing στην Ελλάδα (pics)|website=E-Daily.gr|accessdate=2020-07-29}}</ref>
* [[Δέσποινα Ζαπουνίδου]], ολυμπιακή μαραθωνιοδρόμος<ref>{{Cite web|url=http://www.segas.gr/index.php/news/102-i-despoina-zapounidou-apo-tin-aridaio-sti-zyrixi|title=Η Δέσποινα Ζαπουνίδου ...από την Αριδαία στη Ζυρίχη!|website=SEGAS|language=el-gr|accessdate=2020-08-20}}</ref>
==Εικόνες==
| 