Κατηγορία:Βικιπαίδεια βοήθεια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της έκδοσης Panagiotis12345, επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό CeeKay |
ΤΣΟΥΝΑΜΙ |
||
Γραμμή 1:
• ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΤΣΟΥΝΑΜΙ, ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ
ΚΑΙ ΠΩΣ ΚΙΝΟΥΝΤΑΙ
• Πρόκειται για σειρά τερατωδών κυµάτων, έναν
κυµατοσυρµό που γεννιέται από µία υποθαλάσσια
διαταραχή και κινείται προς κάθε κατεύθυνση µε
φοβερή ταχύτητα. Η διαταραχή, που µετατοπίζει
κάθετα τη νοητή υδάτινη στήλη της περιοχής, µπορεί
να οφείλεται σε σεισµική δόνηση, σε γεωλίσθηση του
πυθµένα, σε ηφαιστειακή έκρηξη, σε πυρηνική έκρηξη,
αλλά και σε πρόσκρουση µε ουράνια σώµατα, όπως
µετεωρίτες, αστεροειδείς και κοµήτες. Ακριβέστερα,
όταν ένας τεκτονικός σεισµός συµβεί κάτω από τον
ωκεανό, ο φλοιός της γης παραµορφώνεται στην
περιοχή του εκκέντρου του σεισµού. Ευρείες εκτάσεις
τού υποθαλάσσιου φλοιού ανυψώνονται ή
κατακρηµνίζονται. Τα νερά πάνω από αυτές
µετατοπίζονται κατακόρυφα και εκτρέπονται από τη
θέση ισορροπίας τους, αλλά υπό την επίδραση της
βαρύτητας τείνουν να την ξαναβρούν παράγοντας έτσι
τα κύµατα. Αυτός είναι ο µηχανισµός γέννησης ενός
κύµατος τσουνάµι λόγω σεισµικής δόνησης, και ο ίδιος
ουσιαστικά παραµένει και για τους άλλους τρόπους
δηµιουργίας του.
• Η λέξη απαρτίζεται από τις Ιαπωνικές επί µέρους
λέξεις τσου, που σηµαίνει λιµάνι και νάµι που σηµαίνει
κύµα υποδηλώνοντας έτσι το λιµανίσιο κύµα. Το όνοµα
υιοθετήθηκε γενικώς από το 1963 από διεθνές
επιστηµονικό συνέδριο προς τιµήν των Ιαπώνων που
τόσο υποφέρουν απ’ το φαινόµενο αυτό.
• Στην αρχή πίστευαν ότι τα κύµατα αυτά είναι απλά
παλιρροϊκά, τα οποία ως γνωστόν είναι αποτέλεσµα
της ανοµοιόµορφης βαρυτικής έλξης του ηλίου, της
σελήνης και των άλλων πλανητών πάνω στη Γη. Τα
τσουνάµι όµως δεν έχουν καµιά σχέση µ’ αυτά. Επίσης
δεν έχουν σχέση µε τα κύµατα που δηµιουργούν οι
άνεµοι στην επιφάνεια των θαλασσών. Αυτά έχουν
άλλωστε ένα µήκος κύµατος περίπου 150 µέτρα και
περίοδο, δηλαδή το χρόνο που απαιτείται για να
διανυθεί ένα µήκος κύµατος, περίπου 10
δευτερόλεπτα, σε αντίθεση µε τα τσουνάµι που έχουν
µήκος εκατοντάδες χιλιόµετρα και περίοδο της τάξεως
της ώρας. Λέµε επίσης ότι τα τσουνάµι είναι κύµατα
ρηχών νερών. Έτσι λέγονται κύµατα στα οποία ο
λόγος του βάθους του νερού προς το µήκος κύµατος
είναι πολύ µικρός. Αλλά και ο όρος σεισµικά κύµατα,
που τους αποδιδόταν παλιότερα απ’ τους επιστήµονες
δεν ανταποκρίνεται στην πραγµατικότητα, αφού τα
τσουνάµι µπορούν να προκληθούν και από µη
σεισµικό επεισόδιο.
• Καθώς αρχίζει το ταξίδι του στον ωκεανό, το τσουνάµι
έχει τεράστιο µήκος κύµατος. Η απόσταση δηλαδή δύο
διαδοχικών του κορυφών είναι εκατοντάδες χιλιόµετρα.
Το πλάτος του δεν είναι ασήµαντο. Το ύψος δηλαδή
µίας κορυφής του είναι µικρότερο από ένα µέτρο. Εξ
αιτίας αυτών των λόγων τα πλοία που βρίσκονται
µακριά απ’ τις ακτές όχι µόνο δεν κινδυνεύουν αλλά
ούτε καν αντιλαµβάνονται την ύπαρξη των κυµάτων.
Αλλά κι από αέρος δεν είναι δυνατή η ανίχνευσή τους.
Η ταχύτητα όµως των κυµάτων είναι φοβερή,
αγγίζοντας τα 1000 χιλιόµετρα την ώρα. Το ίδιο και η
ενέργεια που µεταφέρει. Συγκεκριµένα η µεν ταχύτητά
του υπολογίζεται από την σχέση u=(g*h)½ όπου g η
ένταση της βαρύτητας και h το βάθος του νερού, η δε
ενέργεια είναι ανάλογη του µεγέθους του σεισµού και
υφίσταται µηδαµινές απώλειες κατά την διάδοση.
Καθώς όµως πλησιάζει σε ρηχότερα νερά, προς τις
ακτές, η τριβή ανακόπτει βέβαια την ταχύτητά του, το
πλάτος όµως θεριεύει φτάνοντας πολλές φορές τα 30
µέτρα και προσκρούει στις ακτές µε απίστευτη
σφοδρότητα ενώ δηµιουργείται και η αίσθηση φοβερού
καταιονισµού. Εξ αυτού του γεγονότος, ότι δηλαδή
στον µεν ωκεανό δεν διακρίνεται στις ακτές όµως
εµφανίζεται εν πλήρει µεγέθει και δυνάµει, πήρε το
όνοµα τσουνάµι.
• Τα τσουνάµι µπορούν να ταξιδεύουν κόντρα στο ρεύµα
ποταµών και χειµάρρων και να εισβάλουν από τις
εκβολές τους και στο εσωτερικό µιας χώρας
πλήττοντας έτσι όχι µόνο την παράκτια περιοχή, αλλά
και τα µεσόγεια. Μπορούν να συµβούν οποιαδήποτε
εποχή του έτους και οποιαδήποτε ώρα, µέρα ή νύχτα,
όπως άλλωστε και οι σεισµοί. Στην ακτή µπορεί να
φτάσει εντός µερικών λεπτών, πριν καν προλάβουν να
εκδοθούν προειδοποιητικά σήµατα. Ο χρόνος δε που
µεσολαβεί µεταξύ των αφίξεων διαδοχικών κορυφών
ποικίλει από 5 µέχρι 90 λεπτά.
• Μερικές φορές το τσουνάµι αδειάζει εντελώς το νερό
της θάλασσας και αποκαλύπτει τον πυθµένα της
εκθέτοντας και την θαλάσσια ζωή. Τότε µερικοί
αγνοώντας τον κίνδυνο, σπεύδουν να επωφεληθούν
και να συλλέξουν ψάρια και άλλους θαλάσσιους
οργανισµούς ή να περιεργαστούν το όντως παράξενο
τοπίο που εµφανίστηκε ξαφνικά. Και τότε το κύµα
επιστρέφει για να ξανασκεπάσει τον προ ολίγου
αποκαλυφθέντα βυθό πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι
µπορούν να τρέξουν οι άνθρωποι και ο πνιγµός είναι
βέβαιος.
• Τα τσουνάµι έχουν φοβερή διαβρωτική και
καταστρεπτική ικανότητα. Εν ριπή οφθαλµού µπορούν
να απογυµνώσουν τις παραλίες απ’ την άµµο που
απαιτήθηκαν δεκαετίες ίσως και εκατονταετίες για να
συσσωρευθεί εκεί, αλλά και την τυχόν παράκτια
βλάστηση µπορεί να κατασκάψει ξεριζώνοντας
γιγαντιαία δέντρα σαν λουλουδάκια. Άξιο επίσης να
µνηµονευθεί είναι και το ότι ενώ µια παράκτια
κοινότητα να µην γευθεί την µανία του τσουνάµι, άλλη
όµως που δεν βρίσκεται και πολύ µακριά της µπορεί
να βιώσει θανάσιµα τα καταστρεπτικά κύµατα.
• ΠΟΥ .ΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
ΤΣΟΥΝΑΜΙ
• Από τα καταστροφικά τσουνάµι, το 90% συµβαίνουν
στον Ειρηνικό .κεανό, κατά µέσο όρο περισσότερα
από δύο κάθε χρόνο. Οι Η.Π.Α. υφίστανται κάθε χρόνο
περισσότερα από 26.000.000 $ σε υλικές ζηµιές, ενώ
500.000 άνθρωποι ζουν σε περιοχές της χώρας που
απειλούνται από τσουνάµι ύψους 15 µέτρων και
1.200.000 άνθρωποι απειλούνται από τσουνάµι ύψους
άνω των 30 µέτρων. Η δυτική ακτή καθώς και τα νησιά
της Χαβάης παρουσιάζουν το µεγαλύτερο κίνδυνο. Στις
λεκάνες του Ατλαντικού και της Μεσογείου
εµφανίζονται λιγότερο συχνά τσουνάµι.
• Για αυτό το λόγο οι κατάλογοι των τσουνάµι δεν
είναι ολοκληρωµένοι και εποµένως οι περίοδοι
επανάληψης για την περιοχή είναι άγνωστοι. Η
Ιαπωνία, η Χιλή και άλλες περιοχές του Ειρηνικού
ωκεανού δοκιµάζονται κατά καιρούς από
καταστρεπτικά τσουνάµι. Αλλά η Μεσόγειος και
ιδιαίτερα η Ελλάδα διατρέχει κίνδυνο λόγω της
υψηλής σεισµικότητας, Οι περιοχές µε την
υψηλότερη επικινδυνότητα στην Ελλάδα είναι ο
.υτικός Κορινθιακός, ο Μαλιακός, ο Βόρειος
Ευβοϊκός, οι Κυκλάδες, η Κρήτη και η .υτική
Ελλάδα.
• ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
• Η διεθνής εµπειρία δείχνει ότι µε τη συνδυασµένη
εφαρµογή µέτρων προστασίας είναι δυνατή η
µείωση του κινδύνου. Τα µέτρα αυτά συνοψίζονται
στα εξής:
• Ενηµέρωση του πληθυσµού
• Η ενηµέρωση του πληθυσµού, τόσο για ιδιότητες
του φαινοµένου όσο και για τους ορθούς τρόπους
συµπεριφοράς, έχει αποδειχτεί ότι κυριολεκτικά
σώζει ζωές. Το θετικό παράδειγµα της Ιαπωνίας
είναι εξαιρετικά διαφωτιστικό.
• Μικροζωνικές µελέτες
• Η εκπόνηση µικροζωνικών µελετών για τον ακριβή
καθορισµό της γεωγραφικής διανοµής του
κινδύνου σε συγκεκριµένη παράκτια ζώνη,
αποτελεί πολύ σηµαντικό εργαλείο για τη µείωση
του κινδύνου.
• Σχέδια έκτακτης ανάγκης
• Η λήψη προληπτικών µέτρων εκ µέρους των
κεντρικών και τοπικών αρχών πολιτικής
προστασίας, αλλά και η ετοιµότητα των αρχών να
δράσουν αποτελεσµατικά την ώρα της κρίσης,
αποτελούν το κεντρικό µέτρο µείωσης του
κινδύνου. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται η
εκπόνηση και συνεχής επικαιροποίηση σχεδίων
έκτακτης ανάγκης ειδικά για τον κίνδυνο από
τσουνάµι.
• Ενόργανα Συστήµατα Προειδοποίησης
• Στον Ειρηνικό .κεανό η ενόργανη παρακολούθηση
των τσουνάµι έχει γίνει κατορθωτή από τα τέλη της
δεκαετίας του 1940. Το κεντρικό σύστηµα του
Ειρηνικού, που εδρεύει στη Χαβάη, αφορά στην
έγκαιρη προειδοποίηση για επερχόµενο τσουνάµι
τύπου transoceanic, δηλαδή τσουνάµι που απειλεί
µακρινές περιοχές και συνεπώς υπάρχει επαρκής
χρόνος προειδοποίησης.
• Για τοπικά τσουνάµι λειτουργούν τοπικά
συστήµατα στην Ιαπωνία, τη Χιλή, τις δυτικές ακτές
των ΗΠΑ και σε άλλες περιοχές του Ειρηνικού
.κεανού.
• Τα τοπικά συστήµατα αποτελούνται από δίκτυο
σεισµογράφων και δίκτυο παλιρροιογράφων ή / και
πιεσοµέτρων βυθού και υποστηρίζονται από
πιθανοτικά µοντέλα γένεσης τσουνάµι, από
µοντέλα αριθµητικής προσοµοίωσης των κυµάτων
και από 24ωρη επιφυλακή επιστηµονικού και
τεχνικού προσωπικού.
• Η ελληνική προσπάθεια εντόπισε το ενδιαφέρον
της στο Ν. Αιγαίο όπου, πέρα από το µόνιµο εθνικό
δίκτυο σεισµογράφων του, εγκατέστησε, και σε
πειραµατικό στάδιο δοκίµασε, πρόσθετο ενόργανο
σύστηµα αποτελούµενου από ψηφιακούς
σεισµογράφους και παλιρροιογράφων . Με
πρόγραµµα που ενίσχυσε ο Οργανισµός
Αντισεισµικού Σχεδιασµού και Προστασίας (2001-
2003) το δίκτυο σεισµογράφων εξοπλίστηκε µε
σεισµόµετρα ευρέως φάσµατος. Η περαιτέρω
ενίσχυση του εξοπλισµού θα δώσει την ευκαιρία
ώστε το πειραµατικό δίκτυο να µετατραπεί σε
λειτουργικό.
• Παρά τα επιτεύγµατα αυτά, εξακολουθεί να
κυριαρχεί η επιστηµονικά αβάσιµη και κοινωνικά
επικίνδυνη αντίληψη ότι <<στην Ελλάδα δεν
έχουµε τσουνάµι και συνεπώς δεν χρειαζόµαστε
έρευνα στο πεδίο αυτό>>. Εδώ και πολλά χρόνια η
ΓΓΕΤ ενίσχυσε µόνο µία διακρατική συνεργασία
στον τοµέα αυτό.Πριν µερικά χρόνια απέρριψε τις
προτάσεις που της υποβλήθηκαν,
περιλαµβανοµένης και της πρότασης για τη
δηµιουργία δικτύου επιστηµόνων που ασχολούνται
µε τα τσουνάµι και
που αποσκοπούσε στο να
συγκρατηθεί η κρίσιµη µάζα η οποία είχε ήδη
δηµιουργηθεί στην Ελλάδα µε τη διεξαγωγή των
ευρωπαϊκών προγραµµάτων. Ελπίζουµε ότι το
τελευταίο καταστροφικό τσουνάµι της Σουµάτρας
θα µεταβάλλει αυτή την αρνητική εικόνα.
• ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
• Τα τελευταία 190 χρόνια τα νησιά της Χαβάης
υπέστησαν περισσότερα από 150 τσουνάµι και οι
καταστροφές πολλές φορές ήταν εκτεταµένες.
• Hηφαιστειακή έκρηξη της Σαντορίνης που
χρονολογείται γύρω στα 1650π.Χ. προκάλεσε
τσουνάµι το οποίο ταξίδευσε σε ολόκληρη την
ανατολική Μεσόγειο και ο σεισµός που έλαβε χώρα
το 1775 κοντά στη Λισσαβόνα, Πορτογαλίας,
υπολογίζεται ότι προκάλεσε 25.000 νεκρούς από
ένα τσουνάµι στην πόλη και δηµιούργησε κύµατα
που έφθασαν µέχρι την Καραϊβική.
• Τα µεγαλύτερα τσουνάµι
• Ιαπωνία το 1707 µε 30.000 νεκρούς
• Πορτογαλία το 1755 µε 10.000-60.000 νεκρούς
• Ινδονησία το 1883 µε 36.000 νεκρούς
• Ιταλία το 1908 µε 120.000 νεκρούς
• Ιαπωνία το 1923 µε 145.000 νεκρούς
• Πακιστάν το 1970 µε 5000.000-800.000 νεκρούς
• Φιλιππίνες το 1976 µε 8.000 νεκρούς
• Ιαπωνία το 1993 µε 200 νεκρούς
• Ινδονησία το 1994 µε 223 νεκρούς
• Ιάβα το 1996 µε 161 νεκρούς
[[Κατηγορία:
| |||