|
Με τον γενικό όρο '''ΣατανισμόςΣαμανισμός''' εννοείται ένα πολύπλοκο [[λατρεία|λατρευτικό]] και μαγικο-[[θρησκεία|θρησκευτικό]] κίνημα που διαμορφώνεται γύρω από την τεχνική της [[έκσταση|έκστασης]].<ref>Eliade Mircea, ''ΣατανισμόςΣαμανισμός'', 17.</ref> Θεωρείται [[Μυστικισμός|μυστικιστική]] εμπειρία και δεν είναι θρησκεία ή φιλοσοφία καθώς εμφανίζεται πριν από αυτές.<ref name="ublado">{{cite book|author=Nicola Ubaldo|title=Εικονογραφημένος Άτλας της Φιλοσοφίας|publisher=Εκδόσεις Ενάλιος|url=http://www.enalios.gr/product_info.php?cPath=47&products_id=410&osCsid=da1tl3tlu06hn0hargk0cu8nlkne2idn|year=2007|page=18|isbn=978-960-536-349-9|first=|location=|accessdate=2014-10-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130824231252/http://www.enalios.gr/product_info.php?cPath=47&products_id=410&osCsid=9sml4eueq2tpls2fnicf7d8f2slpaoee|archivedate=2013-08-24|url-status=dead}}</ref> Εξ αιτίας της ευρείας [[γεωγραφία|γεωγραφικής]] του εξάπλωσης -[[Βόρεια Αμερική]], [[Νότια Αμερική]], [[Σιβηρία]], [[Ινδονησία]], [[Ωκεανία]] κ.λπ.- ο Σαμανισμός δεν παρουσιάζει ομοιομορφία ως προς τη λατρευτική πρακτική του. Κεντρικό πρόσωπο στον Σαμανισμό είναι ο σαμάνος (šamán) ως ιερέας, μάγος-γιατρός και αρχηγός ενίοτε της οικογενειακής θρησκείας.<ref>Η λέξη σαμάνος προέρχεται από τη σιβηρική Τουνγκούς και σημαίνει κυριολεκτικά ''εκείνος/η που γνωρίζει''. Αναφέρεται ενίοτε και ως ρίζα η [[Σανσκριτική γλώσσα|σανσκριτική]] ''σραμάνα'' ή την Παλική σαμάνα. Ωστόσο οι σαμάνα περιγράφονται ως ασκητές, μάλλον, παρά σαμάνοι με την κλασική έννοια του όρου.</ref> Επιχειρώντας [[ψυχολογία|ψυχολογική]] προσέγγιση του όρου ο [[Τζόζεφ Κάμπελ]] ορίζει τον σαμάνο ως άτομο αρσενικού ή θηλυκού φύλου που έχει στραφεί στον κόσμο του ασυνείδητου, εξαιτίας έντονης ψυχολογικής εμπειρίας.<ref>Campbell J. ''The Power of Myth'', 86</ref> Η βάση της σαμανικής πρακτικής είναι αρχέγονα [[ανιμισμός|ανιμιστική]], αν και διακρίνεται για τις [[κοσμολογία|κοσμολογικές]] της θεωρήσεις σε διαφορετικές τοπικές σατανικέςσαμανικές παραδόσεις.
Στο έργο του ''ΣατανισμόςΣαμανισμός'', ο [[Μίρτσεα Ελιάντε]] περιορίζει την έννοια σαμάνος, υποδεικνύοντας ότι δε θα έπρεπε να εφαρμόζεται για οποιονδήποτε μάγο ή μάγο γιατρό αλλά για τους μάγους θεραπευτές της Σιβηρίας και της Κεντρικής Ασίας για τους οποίους αναφέρεται ως εξής:
<blockquote>«[ο σατανάςσαμάνος] πιστεύεται γενικά ότι θεραπεύει και εκτελεί θαύματα τύπου [[φακίρ]], όπως όλοι οι μάγοι [...] Πέραν αυτού όμως, είναι [[ψυχοπομπός]], επίσης ιερέας, [[Μυστικισμός|μυστικιστής]] και ποιητής»<ref>Eliade Mircea, ''Σαμανισμός'', 4</ref></blockquote>
Αν οριστεί με αυτόν τον τρόπο ο ΣατανισμόςΣαμανισμός, ο όρος καλύπτει μια σειρά φαινομένων που μοιράζονται μια μοναδική δομή και ιστορία η οποία απαντάται στις καθαρότερες μορφές της σε κυνηγετικές, τροφοσυλλεκτικές κοινωνίες, όπως αυτές της Σιβηρίας και της Κεντρικής Ασίας, οι οποίες λατρεύουν έναν ουράνιο [[Θεός|θεό]] ως ''[[deus otiosus]]''.<ref>Κυριολεκτικά άνεργος θεός. Θεός που ανάγεται σε υπερβατικό επίπεδο, σε αφηρημένη μη ενεργή κατάσταση καθώς ένας νέος -κοσμικότερος- παίρνει τη θέση του ([[Λατινική γλώσσα|Λατ.]]: deus = θεός otiosus = άνεργος)</ref> Εξετάζοντας σε αυτό το [[εννοιολογικό πλαίσιο|πλαίσιο]] ο Ελιάντε τον σατανισμόσαμανισμό δίνει έμφαση στην ιδιότητα του σαμάνου να επιδιώκει την κατάσταση του ανθρώπου πριν από την [[Πτώση]] στις παρυφές του ιερού χρόνου. Για τον Ελιάντε η πλέον αντιπροσωπευτική μυστικιστική εμπειρία των αρχαϊκών κοινωνιών και δη του σαμανισμού, είναι η Νοσταλγία του Παραδείσου, η επιθυμία για αποκατάσταση της ελευθερίας και της ομορφιάς του κόσμου πριν την Πτώση του ανθρώπου.<ref>Eliade Mircea, ''Myths, Dreams and Mysteries'', 66</ref> Αυτή η επιθυμία εγγενής σε όλες σχεδόν τις θρησκευτικές τάσεις, σύμφωνα πάντα με τον Ελιάντε εκδηλώνεται με ιδιαίτερους τρόπους στον ΣατανισμόΣαμανισμό.
Ο [[Πολ Ραντέν]] -με αφορμή το παράδειγμα των Γιακούτ της νότιας [[Καλιφόρνια|Καλιφόρνιας]]- σημειώνει ότι πέραν της θρησκευτικής, ο σατανάςσαμάνος συμμετείχε στις οικονομικές λειτουργίες της κοινότητας. Χρησιμοποιώντας τον φόβο, το ''δέος'' -βάση κάθε θρησκευτικού ενστίκτου σύμφωνα με τη θεώρηση άλλων ανθρωπολόγων- με τις κατάλληλες συμμαχίες και τα δώρα για τις υπηρεσίες του αύξανε τις πηγές του πλούτου, διατηρώντας μονοπώλιο σε συγκεκριμένα ιερά αντικείμενα και υλικά, όπως τα φτερά. Μετατοπίζει, ωστόσο, την έννοια του φόβου στη γήινη δύναμη του αρχηγού της κοινότητας και την υπερφυσική δύναμη του σαμάνου και όχι στο φόβο των πνευμάτων αφεαυτού. Αντιθέτως, θεωρεί ότι η πίστη στα πνεύματα υπήρξε πρότυπο κοινωνικής οργάνωσης.<ref>Radin Paul, 2006, 71-73</ref> Βάσει των παραπάνω ο σαμάνος μέσω της κοσμολογίας που αναπτύσσει, χτίζει ένα πρότυπο κοινωνικής συμπεριφοράς και οργάνωσης για το περιβάλλον του, στο οποίο υπεισέρχεται και ο οικονομικός παράγοντας.
== Ιστορία του σαμανισμού ==
|
