Άρης Βελουχιώτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Με την επιστροφή του από την Αθήνα στο βουνό, ο Τζήμας έφερε και την είδηση για την προαγωγή του Βελουχιώτη. ΤοΤον Μάιο του 1943, οι κεντρικές επιτροπές του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ αποφάσισαν τητην δημιουργία ενός [[Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ|Γενικού Στρατηγείου]], το οποίο θα συντόνιζε τον ανταρτικό αγώνα στις ελασοκρατούμενες περιοχές<ref>Χανδρινός (2011) Α΄ σ. 35</ref>. Η λειτουργία του ξεκίνησε στις 19 Μαΐου και διοικούτανδιοικούνταν από τριμελή ηγεσία. Στρατιωτικός διοικητής ορίστηκε ο Σαράφης, εκπρόσωπος του ΕΑΜ (δηλαδή πολιτικός καθοδηγητής) ο Τζήμας και καπετάνιος ο Βελουχιώτης. Το Γενικό Στρατηγείο είχε υπό τις διαταγές του τα Στρατηγεία Μακεδονίας και Θεσσαλίας, και τα Γενικά Αρχηγεία Ηπείρου και Ρούμελης<ref name="Λ19">Λυμπεράτος (2007) σ. 19</ref>{{efn| Μια από τις πρώτες διαταγές του Βελουχιώτη ήταν η ευχαριστία και ο αποχαιρετισμός στους αντάρτες της πρώτης ομάδας που συγκρότησε στην Γκιώνα<ref>Χαριτόπουλος (2003) σ. 274</ref>}}. Μόλις η τριμελής Διοίκηση συγκροτήθηκε οι Σαράφης και Τζήμας έφυγαν για το Λιάσκοβο. Εκείόπου θα συναντήσουν τον Μάιερς, ώστε να συζητήσουν την συγκρότηση ενός [[Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών|Κοινού Γενικού Στρατηγείου Ανταρτών]] (ΚΓΣΑ).

Στο μεταξύ, Ιταλοί και Γερμανοί ξεκίνησαν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στις ανταρτοκρατούμενες περιοχές. Κατάλληλα πληροφορημένος ο Βελουχιώτης είχε διατάξει την μερική εκκένωση των δυνάμεων της Ανατολικής Στερεάς από δυνάμεις και μετακίνησε τον κύριο όγκο των ανταρτών του προς τα [[Άγραφα]]. Μόνο στον άξονα [[Καρπενήσι|Καρπενησίου]]-[[Άμφισσα|Άμφισσας]] τοποθέτησε ένα τμήμα προφυλακής υπό τοτον Φοίβος [[Γρηγοριαδης|Φοίβο ΓρηγοριάδηΓρηγοριαδη]] (Βερμαίο). Το ΓΣ του ΕΛΑΣ μεταφέρθηκε για λόγους ασφαλείας κοντά στο Καρπενήσι<ref>Χαριτόπουλος (2003) σ. 272</ref>. Οι προσπάθειες των Ιταλών να διασπάσουν την άμυνα στην περιοχή Παρνασσός - Γκιώνα- Βαρδούσια ήταν αποτυχημένες, καθώς η αμυντική διάταξη των ανταρτών αποδείχτηκε αποτελεσματική<ref>Χανδρινός (2011) Β΄ σ. 17-18</ref>. Ο Βελουχιώτης, παρακολουθώντας από το ΓΣ την εξέλιξη των μαχών και διευθύνοντας τα τμήματα του ΕΛΑΣ, έστελνε σημειώματα προς τους Τζήμα και Σαράφη ζητώντας τους άδεια να διευρύνει τις επιχειρήσεις. Απαντώντας οι δύο τους, αν και καταρχήν δεν είχαν αντίρρηση στις προτάσεις του, του συνέστησαν να επιδείξει αυτοσυγκράτηση, να είναι προσεκτικός και να αποφεύγει τις υπερβολές, ακολουθώντας πιστά τητην γραμμή της ΚΕ του ΕΑΜ <ref>Φαράκος (1998) σ. 58, 261-265</ref>. Τελικά, χωρίς να πετύχουν κάποιο αντικειμενικό σκοπό, οι ασθενικές προσπάθειες των Ιταλών απέτυχαν <ref>Μαργαρίτης (2003) σ. 128</ref>, όχι μόνο στη Ρούμελη, αλλά και στη Θεσσαλία και στην Ήπειρο., Αναγκάστηκαναναγκάζοντάς τους να επιστρέψουν στις βάσεις τους και να να μην επαναλάβουν στο μέλλον τέτοιου είδους επιχειρήσεις<ref>Κέδρος (2004) τομ. 1, σσ. 314-317</ref>.

Εκείνες τις μέρες, οι Βρετανοί και το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ έκαναν διεξοδικές συζητήσεις για τη συγκρότηση, μαζί με τον [[ΕΔΕΣ]] και την ΕΚΚΑ, του ΚΓΣΑ. Ο Μάιερς ήταν αναγκασμένος να έρθει όσο το δυνατόν συντομότερα σε συμφωνία με τον ΕΛΑΣ, διότι χωρίς την συνεργασία των ανταρτών του δεδεν θα μπορούσε να εκτελεστεί η επιχείρηση δολιοφθορών στην Ελλάδα με την ονομασία Animals (Ζώα)<ref>Σαμπατακάκης (2003) σ. [http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/17487#page/40/mode/2up 39]</ref>{{efn| Η επιχείρηση αυτή είχε ως σκοπό να παραπλανήσει τους Γερμανούς ώστε να νομίζουν ότι οι συμμαχικές δυνάμεις ετοίμαζαν απόβαση στην Ελλάδα, ενώ στην πραγματικότητα θα γίνονταν στην [[Εισβολή των Συμμάχων στη Σικελία|Σικελία]] τον Ιούλιο του 1943.}}. Βλέποντας με καχυποψία τους Βρετανούς, ο Βελουχιώτης διαφώνησε με την ηγεσία του ΚΚΕ για ένα κοινό στρατηγείο μαζί τους. Πίστευε πως δεδεν θα έπρεπε να γίνουν μεγάλες υποχωρήσεις και συμβιβασμοί έναντι των βρετανικών θέσεων<ref>Φαράκος (1998) σ. 63-64</ref>. Οι έντονα αρνητικές απόψεις του για τους Βρετανούς στιγματίστηκανεπισημάνθηκαν από το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ [[Παντελής Σίμος- Καραγκίτσης|Παντελή Σίμο-Καραγκίτση]], ο οποίος του άσκησε αυστηρή κριτική<ref>Φαράκος (1998) σ. 64</ref>. Ο Αρχικαπετάνιος τελικά συντάχθηκε με τητην γραμμή του κόμματος και υπέγραψε στις 5 Ιουλίου, μαζί με τους Τζίμα, Σαράφη και Μάιερς, ένα Σύμφωνο Εθνικών Ομάδων. Μεκαι τημε την σύσταση του ΚΓΣΑ έγινε ένα από τα πέντε μέλη του. Μάλιστα, λίγες μέρες μετά, σε μια συνδιάσκεψη των ανταρτών του ΕΛΑΣ που έγινε στηστην [[Θεσσαλία]],{{efn| Την διάσκεψη αυτή είχε οργανώσει ο ηγέτης του ΕΛΑΣ Θεσσαλίας [[Κωνσταντίνος Καραγιώργης]]. ο οποίος «ζήλευε τη δόξα και τη θέση του Άρη»<ref>Φλάισερ (1988) σ. 419</ref>. Όπως αναφέρει ο Χαριτόπουλος ο Βελουχιώτης μετά την ομιλία του στους αντάρτες του ΕΛΑΣ ήρθε σε λεκτική αντιπαράθεση με τον Καραγιώργη. Ήταν τόσο μεγάλη η ένταση που ο Αρχικαπετάνιος έβγαλε το ξιφίδιο που έφερε μαζί του και επιτέθηκε στον Καραγιώργη. Με επέμβαση τρίτου ο Βελουχιώτης συγκρατήθηκε<ref>Χαριτόπουλος (2003) σ. 314-315</ref>.}} δείχνοντας μετριοπάθεια και προσαρμογή στις επιθυμίες των πολιτικών του κόμματος, τόνισε: «Εμείς περισσότερο από κάθε άλλον θέλουμε τη συμμαχία αυτή, αλλά ως ίσοι προς ίσους. Είμαστε φτωχοί, αλλά διαθέτουμε το αίμα μας. Γι' αυτό περιμένουμε την ενίσχυση των συμμάχων μας»<ref>Φλάισερ (1988) σ. 420</ref>.

Παράλληλα με τις συζητήσεις για το ΚΓΣΑ, ο Τζήμας έκανε συνεννοήσεις με απεσταλμένους των κομμουνιστικών κινημάτων της [[Γιουγκοσλαβία]]ς και της [[Αλβανία]]ς, με σκοπό την δημιουργία ενός Βαλκανικού Γενικού Στρατηγείου., Μεμε αυτότο επιδιωκότανοποίο επιδιώκονταν ο συντονισμός των ανταρτικών δυνάμεων στις επιχειρήσεις κατά των αξονικών δυνάμεων. Ο Βελουχιώτης είδε θετικά μια τέτοια εξέλιξη, και σε μια (κοινή με τους Τζήμα-Σαράφη) διαταγή που εξέδωσε στις αρχές Ιουλίου σημείωνε ότι ΄΄''Η στρατιωτική αυτή συνεργασία θέλει επιπλέον συντελέσει εις την ανάπτυξιν ενός φιλικού πνεύματος απαραίτητου διά την φιλικήν επίλυσιν των τυχών υπαρχουσών διαφορών....'' .΄΄<ref>Φαράκος (1998) σ. 60, 268</ref> Παρότι ο Τζήμας υπέγραψε με τους δύο απεσταλμένους ένα πρωτόκολλο συνεργασίας, αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ<ref>Φλάισερ (1988) σ. 418</ref>. Ο Σιάντος και η πλειοψηφία της ΚΕ ήταν διστακτικοί, διότι υπήρχαν έντονες διαφορές του ΕΑΜ με τα Κομμουνιστικά Κόμματα των Βαλκανίων ως προς το [[Μακεδονικό ζήτημα|Μακεδονικό Ζήτημα]]<ref>Φαράκος (1998) σ. 60</ref>. Επίσης υπήρχε ο φόβος ότι θα είχε αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην ελληνική κοινή γνώμη όσο και στις συμμαχίες του ΕΑΜ<ref>Φλάισερ (1988) σ. 418, σημ. 92</ref>.

Στην έδρα του Γενικού Στρατηγείου, στο χωριό Περτούλι Τρικάλων, στις 27 Ιουλίου, συνεδρίασε για πρώτη και τελευταία φορά το Ανώτατο Πολεμικό Συμβούλιο του ΕΛΑΣ με θέμα την μετατροπή του ΕΛΑΣ σε τακτικό στρατό<ref>Μαργαρίτης (2006) σ. 461</ref>. Με τητην συμμετοχή της τριανδρίας του ΕΛΑΣ και πέντε συνταγματαρχών αποφασίστηκε να διατηρήσει ο ΕΛΑΣ την ελαφριά και ευκίνητη σύνθεσή τουσύνθεση, ενώ τα στρατηγεία και τα γενικά αρχηγεία θα μετατρέπονταν σε μεραρχίες, τα περιφερειακά αρχηγεία σε συντάγματα και τα υπαρχηγεία σε τάγματα<ref name="Λ19"/>. Επίσης ρυθμίστηκαν με κάθε λεπτομέρεια θέματα όπως η σύνθεση των μονάδων, η στελέχωση των υπηρεσιών, η αριθμητική δύναμη των μονάδων κ.α. Οι αποφάσεις του διήμερου συμβουλίου φανέρωναν την κλιμάκωση του αντάρτικουαντάρτικού αγώνα στηστην χώρα. Ηκαι την πιθανή εκκένωση της Ελλάδας από τις κατοχικές δυνάμεις, η οποία έπρεπε να βρει τον ΕΛΑΣ σε πλήρη ετοιμότητα<ref>Χανδρινός (2011) Α΄ σ. 37</ref>.

Μετά και την υπογραφή του Συμφώνου Εθνικών Ομάδων από τον ΕΔΕΣ, ο Βελουχιώτης και ο Ζέρβας έκαναν, στις αρχές Αυγούστου, μια κοινή περιοδεία στην Ήπειρο., Σκοπός ήτανώστε να αρθούν οι αμοιβαίες επιφυλάξεις και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα στις σχέσεις των δύο οργανώσεων. Η περιοδεία τερματίστηκε στην έδρα του Κοινού Στρατηγείου Ηπείρου ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ, στο χωριό Άγναντα <ref>Τζούκας (2003) σ.[http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/15774#page/250/mode/2up 250]</ref>. Η επιτυχία της περιοδείας δεν ήταν αρκετή για να αλλάξει το κλίμα στις σχέσεις των δύο οργανώσεων. Η οξυμένη κατάσταση το φθινόπωρο του 1943 στην Ήπειρο, η αποτυχία των συζητήσεων των αντιπροσώπων στο Κάιρο για το ζήτημα του βασιλιά<ref>Κλόουζ (2003) σσ. 174-176</ref>, η προσδοκία της επερχόμενης απελευθέρωσης μετά την ιταλική συνθηκολόγηση και η προσπάθεια των δύο οργανώσεων για κατάληψη καλύτερων θέσεων μετά το πέρας του πολέμου, βαθμιαία σκλήρυναν τητην στάση των εμπλεκόμενων και αύξησαν τητην δυσπιστία ανάμεσά τους. Ενισχύθηκεενισχύοντας το ενδεχόμενο ένοπλης εμφύλιας αντιπαράθεσης<ref>Τζούκας (2003) σ.[http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/15774#page/26/mode/2up 25]</ref>.

Επιστρέφοντας. στα τέλη Αυγούστου. στο ΓΣ του ΕΛΑΣ ο Βελουχιώτης συνάντησε τοτον Σιάντο. Σε συνομιλία τους ο Αρχικαπετάνιος του εξέφρασε την αντίθεσήαντίθεση του στην αποστολή αντιπροσωπίας του ΕΑΜ στο [[Κάιρο]]. Τόνισεκαι τόνισε ότι ο εμφύλιος επίκειται, διότι η ενότητα των αντιστασιακώναντιστατικών οργανώσεων ήταν επιφανειακή εξαιτίας της Βρετανικής πολιτικής., Επίσης,ενώ δεν εμπιστεύεται καθόλου τον ΖέρβαΖερβα και τον Ψαρρό<ref>Χαριτόπουλος (2003) σ. 383-384</ref>. Οι προβληματισμοί του σχετικά με την τότε κατάσταση διατυπώνονται με περισσότερη σαφήνεια σε μια επιστολή που έστειλε στα τέλη Σεπτεμβρίου στο Πολιτικό Γραφείο της ΚΕ του ΚΚΕ <ref>Φαράκος (1998) σ. 62</ref>. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι ''οι στιγμές είναι κρίσιμες από κάθε άποψη''. Φοβούμενος ότι ''οι Άγγλοι μια ωραία πρωία θα κάνουν εντελώς αναίμακτη «απόβαση» στη χώρα μας και θα βρεθούν ανάμεσά μας...Θα φέρουν τον βασιλιά και θα τον επιβάλουν με το ζόρι και «θα επιβάλουν την τάξη».... πριν τις αποφάσεις του λαού μας''<ref>Φαράκος (1998) σ. 271</ref>. Επισήμανε ότι ''Χειρότεροι από τους Άγγλους- μη βαυκαλιζόμεθα - δεν είναι ούτε οι ίδιοι οι Γερμανοί. Θα επιβάλουν ένα φασιστικό καθεστώς μ΄ άλλο όνομα αν επικρατήσουν αυτοί''<ref>Φαράκος (1998) σ. 271-272</ref>. Επέκρινε την λειτουργία του ΚΓΣΑ και θεωρούσε την πολιτική του ΓΣ του ΕΛΑΣ ''χαλαρή'' απέναντί του, από φόβο ότι θα σταματούσαν οιτις ρίψεις υλικών<ref>Φαράκος (1998) σ. 272</ref>. Υποστήριξε ότι οι Βρετανοί θα έκαναν απόβαση στην Ελλάδα εναντίον του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και γι' αυτό ''Επιβάλλεται δική μας αντίδραση σοβαρή. Δηλαδή : σύγκληση σύσκεψης από ΕΑΜ/, ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ, υπογραφή και ευρεία δημοσιότης, δηλώσεις ότι οι ένοπλες εθνικές δυνάμεις εν ουδεμιά περίπτωση θα δεχτούν επάνοδο του Βασιλιά-Κυβέρνησης προ δημοψηφίσματος και θ΄ αντισταθούν και βιαίως εναντίον πάσης τοιαύτης τυχόν απόπειρας. ....Διάλυση άμεση, έστω και αιματηρή, των οργανώσεων ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ αν αρνηθούν να υπογράψουν την ανωτέρω αναφερόμενη δήλωση''. Τέλος τόνισε ότι ''είμαι και θα είμαι ο πιστότερος στρατιώτης και θα δουλέψω σκυλίσια και παλικαρίσια για οποιαδήποτε γραμμή και αν χαράξετε''<ref>Φαράκος (1998) σ. 272-273</ref>.