Γαυριονήσια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ περιττό βλ αμέσως μετά
μ σύμπτηξη ονοματολογικών (περί της σύγχυσης και των ασαφειών θα αργότερα γράψω στη σελίδα του λήμματος)
Γραμμή 2:
 
[[Αρχείο:Γαυριονήσια.jpg|320px|right|thumb|Γαυριονήσια]]
Τα '''Γαυριονήσια''' είναι συστάδα βραχονησίδων κοντά στο [[Γαύριο Άνδρου|Γαύριο]] της [[Άνδρος|Άνδρου]]. Τα σπουδαιότερα αναφέρεταιΑναφέρεται{{efn|Βλ. τιςσε σημειώσεις που ακολουθούν σχετικά με τη σύγχυση που υπάρχει γύρω τόσο από τις ονομασίες των νησιών, αλλά και το πλήθος τους, όσοδιότι καιορισμένοι απόπαραλείπουν τιςκάποια ονομασίεςπου τωντα νησιώνλογίζουν ως σκόπελους.}} πως είναι τα:<ref>Λήμμα «Γαυριονήσια» στο ''Λεξικό της ελληνικής γλώσσας'' της εγκυκλοπαίδειας «Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα». Αθήνα: Πάπυρος, 2007.</ref> Μεγαλονήσι, Τουρζίνα, Λαγονήσι, Αλιδονήσι ή Γάιδαρος, Πρασονήσι ή Πλατύ,<ref>{{cite book |title= Τοπωνυμικόν της νήσου Άνδρου |author= [[Δημήτριος Πασχάλης|Δημητρίος Π. Πασχάλης]] |url= https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/7/3/e/metadata-01-0000631.tkl |location= Αθήνα |publisher= Τυπογραφείον «Εστία» |others= Εκδίδεται δαπάνη του εν Νέα Υόρκη Συλλόγου των Ανδρίων «Η Άνδρος» |year= 1933 |page= [https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/7/3/e/metadata-01-0000631.tkl&do=97246_w.pdf&pageno=60&pagestart=1&width=449&height=659&maxpage=84&lang=en 60]}}</ref> Ακαμάτης.Αλιδονήσι ή Γάιδαρος,{{efn|OAναφέρεται Δημ.από Πασχάληςτον μειστορικό τηνκαι ονομασίαλαογράφο Ακαμάτηςτης καταγράφει ακρωτήριο ανατολικά τουΆνδρου [[Όρμος ΚορθίουΔημήτριος ΆνδρουΠασχάλης|ΚορθίουΔημήτριο Πασχάλη]], όχιως νησίδατο τουδυτικότερο συμπλέγματος.από Αναφέρει,τα επίσηςΓαυριονήσια, σεμε κείμενόυψόμετρο του120 τούπόδια 1933,και σκόπελοαπόσταση με1,5 όνομαναυτικά Τουρχίνα μπροστάμίλια από τοντο κόλποφάρο του Γαυρίου, χωρίςπου όμωςοφείλει νατο σημειώνειόνομά αντου περιλαμβάνεταισε ένα είδος χταποδιού, την αλιδόνα, που ήταν άφθονο στα Γαυριονήσιανερά του.<ref>Βλ. Πασχάλης (1933), [https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/7/3/e/metadata-01-0000631.tkl&do=97246_w.pdf&pageno=16&pagestart=117&width=449&height=659&maxpage=84&lang=en σελ. 1617] και [https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/7/3/e/metadata-01-0000631.tkl&do=97246_w.pdf&pageno=68&width=449&height=659&maxpage=84&lang=en σελ. 68] αντίστοιχα.</ref>}} Ακαμάτης,{{efn|Ο Ακαμάτης αναφέρεται ως ακρωτήριοείναι και στηνονομασία εγκυκλοπαίδειαακρωτηρίου τουτης «Πυρσού»Άνδρου.<ref>Βλ. ''[[Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια]]'', τόμ. Ι': ''Ελλάς'' (Αθήνα, 1934), [https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/a/f/b/metadata-01-0002588.tkl&do=279838_10.pdf&pageno=59&width=662&height=963&maxpage=1104&lang=en σελ. 34β].</ref> ΗΑναφέρεται ονομασίαως Ακαμάτηςεναλλακτική καταχωρίζεται, εκτός από ακρωτήριοονομασία της Άνδρου,νησίδας και ως νησίδα των Γαυριονησίων με εναλλακτικό όνοματο ''Στρογγυλή'' στο γεωγραφικό λεξικό του Μ. Σταματελάτου.<ref>{{cite book |title= Επίτομο γεωγραφικό λεξικό της Ελλάδος |author= Μιχαήλ Σταματελάτος |publisher= Ερμής |location= Αθήνα |year= 2001 |page= 54 |url= https://books.google.gr/books?hl=el&id=nGJoAAAAMAAJ&dq=%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%BC%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82+%CE%95%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%BF+%CE%B3%CE%B5%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%BF+%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%BA%CE%BF+%CF%84%CE%B7%CF%82+%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B4%CE%BF%CF%82&focus=searchwithinvolume&q=%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%BC%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82 |accessdate= 2021-07-30}}</ref> }} Τουρλίνα.{{efn|O Δημ. Πασχάλης, σε κείμενό του τού 1933, γράφει για σκόπελο με όνομα Τουρχίνα (ίσως τυπογραφικό λάθος αντί Τουρλίνα) μπροστά από τον κόλπο του Γαυρίου, χωρίς όμως να σημειώνει αν περιλαμβάνεται στα Γαυριονήσια.<brref>Πασχάλης (1933), [https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/7/3/e/metadata-01-0000631.tkl&do=97246_w.pdf&pageno=68&width=449&height=659&maxpage=84&lang=en σελ. 68].</ref> Σε προγενέστερο κείμενό του, ο Πασχάλης ανέφερεείχε γράψει ότι τα Γαυριονήσια ονομάζονταν Αλιδονήσι, Καπητήτα, Λαγονήσι, Πλάτη, Πρασονήσι και Μεγάλο Νησί, ενώ ταυτόχρονα παρέθετε τα ονόματα μερικών παρακείμενων σκοπέλων, όπως Βουβή, Ρώσα, Τουρλίνα και Τουρλίτης (όπως ακριβώς ονομάζεται ο διάσημος [[Τουρλίτης|σκόπελος και φάρος]] στη [[Άνδρος (πόλη)|Χώρα Άνδρου]]).<ref>{{cite book |author=Δ.Π.Π. [Δημήτριος Π. Πασχάλης] |chapter= Γαυρειονήσια |title= Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν |publisher= Εκδόσεις Ελευθερουδάκη |location= Αθήνα |year= 1928 |volume= 3 |page= 775}}</ref> <br> Η ονομασία Τουρλίτης για σκόπελο έξω από το λιμάνι του ΓαυρίουΕνδεχομένως είχε αναφερθείως από ένανπηγή παλιότερο συγγραφέα, τον γιατρό και λόγιο Κωνσταντίνο Α. Γουναρόπουλο, ο οποίος είχε υπηρετήσει στο Γαύριο την περίοδο 1865-66, σε ένα κείμενόκείμενο του τού 1872, όπου παρέθετε τις ονομασίες των Γαυριονησίων ως εξής: ''Μέγα νησίον, Μακεδόνα, Ακαμάτης, Πρασονήσιον και Λαγονήσιον ή Αλογονήσιον''. Σημείωνε, δε, πως ο [[Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής|Ραγκαβής]] ανακριβώς θεωρούσε τα όλα νησιά σκοπέλους, εκτός από ένα που λανθασμένα το κατονόμαζε ''Καιρονήσι''.<ref>{{cite journal |title= Έκθεσις ιστορική και τοπογραφική του Γαυρίου |author= Κ.Α. Γουναρόπουλος |journal= Πανδώρα |issue= 512 [15-31 Ιουλίου] |year= 1871 |page= σελ. 178 |url= https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/bitstream/123456789/2286/1/doc.pdf |accessdate= 2021-07-30}}</ref> Κατά τον [[Αντώνιος Μηλιαράκης|ΑντώνιοΑντώνιου Μηλιαράκη]], πουο οποίος έγραφε το 1880, πως τα Γαυριονήσια ονομάζονταν Μεγάλο νησί, Καπητήτα, Λαγονήσι, Αλιδονήσι, Πλάτη και Πρασονήσι και οι παρακείμενοι σκόπελοι Τουρλίτης, Βουβή και Ρώσα.<ref>{{cite book |title= Υπομνήματα περιγραφικά των Κυκλάδων νήσων κατά μέρος: Άνδρος, Κέως |author=[[Αντώνιος Μηλιαράκης]] |publisher= Εκ του Τυπογραφείου της “Ελλ[ηνικής]. Ανεξαρτησίας” |location= Αθήνα |year= 1880 |url= https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/d/1/2/metadata-01-0001825.tkl |page= [https://books.google.gr/books?id=Yu02bxBlpkAC&pg=PA12&dq=%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjguvechovyAhWJjKQKHSjLD-AQ6AEwBHoECAkQAg#v=onepage&q=%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82&f=false 12] |accessdate= 2021-07-30}}</ref> <br> Η ονομασία Τουρλίτης για σκόπελο έξω από το λιμάνι του Γαυρίου είχε αναφερθεί από έναν παλιότερο συγγραφέα, τον γιατρό και λόγιο Κωνσταντίνο Α. Γουναρόπουλο, ο οποίος είχε υπηρετήσει στο Γαύριο την περίοδο 1865-66, σε ένα κείμενό του τού 1872, όπου παρέθετε τις ονομασίες των Γαυριονησίων ως εξής: ''Μέγα νησίον, Μακεδόνα, Ακαμάτης, Πρασονήσιον και Λαγονήσιον ή Αλογονήσιον''. Σημείωνε, δε, πως ο [[Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής|Ραγκαβής]] ανακριβώς θεωρούσε τα όλα νησιά σκοπέλους, εκτός από ένα που λανθασμένα το κατονόμαζε ''Καιρονήσι''.<ref>{{cite journal |title= Έκθεσις ιστορική και τοπογραφική του Γαυρίου |author= Κ.Α. Γουναρόπουλος |journal= Πανδώρα |issue= 512 [15-31 Ιουλίου] |year= 1871 |page= σελ. 178 |url= https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/bitstream/123456789/2286/1/doc.pdf |accessdate= 2021-07-30}}</ref> }} Οι νησίδες του συμπλέγματος έχουν ανακηρυχθεί τόποι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους,<ref>[http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=1121160926 ΥΑ ΔΠΑ/10908/16-10-2000, ΦΕΚ 1323/Β/1-11-2000]</ref> επάνω στις οποίες επιτρέπονται ασχολίες αγροτικού χαρακτήρα, επισκευή των υφιστάμενων κτηρίων, αλλά όχι νέες κατασκευές, εκτός από φάρους και στρατιωτικού ενδιαφέροντος κτίσματα.
 
Το Αλιδονήσι ή Γάιδαρος αναφέρεται από τον ιστορικό και λαογράφο της Άνδρου [[Δημήτριος Πασχάλης|Δημήτριο Πασχάλη]] ως το δυτικότερο από τα Γαυριονήσια με υψόμετρο 120 πόδια και απέχει 1,5 ναυτικά μίλια από το φάρο του Γαυρίου. Οφείλει το όνομα του σε ένα είδος χταποδιού, την αλιδόνα, που είναι άφθονο στα νερά του.<ref>Πασχάλης (1933), [https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/7/3/e/metadata-01-0000631.tkl&do=97246_w.pdf&pageno=17&width=449&height=659&maxpage=84&lang=en σελ. 17].</ref>
 
== Σημειώσεις ==