Ιωσήφ Λαζαρόπουλος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το πρώτο καταγεγραμμένο γεγονός από τη ζωή του Ιωάννη Λαζαρόπουλου είναι ένα συμπόσιο στη Μονή του Αγίου Ευγενίου, στο οποίο παρέστη, για τον εορτασμό της [[Μεταμόρφωση του Σωτήρος|Μεταμόρφωσης του Χριστού]] (6 Αυγούστου). Μεταξύ των προσκεκλημένων ήταν και ο ''[[πρωτοβεστιάριος]]'' [[Κωνσταντίνος Λουκίτης]], τον οποίο ο Λαζαρόπουλος περιγράφει ως «σπουδαίο άνθρωπο σε λόγια και πράξη<ref>Lazaropoulos, ''Synopsis'', ll. 1626-1629; translated in Rosenqvist, ''Hagiographic Dossier'', σελ. 337</ref>». Χρονολογεί αυτό το συμπόσιο στο τέλος της «τρίτης μου ηλικίας» και αναφέρεται στο γεγονός ότι και οι δύο γονείς του ήταν ζωντανοί, γεγονός που οδηγεί τον Jan Olof Rosenqvist στο συμπέρασμα ότι ο Λαζαρόπουλος ήταν περίπου 21 ετών<ref>Rosenqvist, ''Hagiographic Dossier'', ppσελ. 457, commentary on line 1610.</ref>.

Αργότερα έγινε ''[[Σκευοφύλακας|σκευοφύλαξ]]'' στο ναό της μονής της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντος, παντρεύτηκε και απέκτησε δύο γιους μέχρι το 1340, τον Κωνσταντίνο και τον Θεοφάνη{{sfn|Βουγιουκλάκη|2001}}. Λίγο καιρό μετά τον θάνατο του αυτοκράτορα της Τραπεζούντας, [[Βασίλειος Μέγας Κομνηνός|Βασιλείου]], ο Λαζαρόπουλος έφυγε από την Τραπεζούντα όταν η σύζυγος του Βασιλείου [[Ειρήνη της Τραπεζούντας|Ειρήνη]] και οι δύο γιοι της στάλθηκαν εξορία στην [[Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολη]]<ref>Lazaropoulos, ''Synopsis'', ll. 1664-1672; translated in Rosenqvist, ''Hagiographic Dossier'', σελ. 339</ref>. Ο Λαζαρόπουλος συνοδεύτηκε από τον μεγαλύτερο γιο του Κωνσταντίνο στην Κωνσταντινούπολη, όπου μερίμνησε για την εκπαίδευσή του. Ενώ ήταν στην Κωνσταντινούπολη, πέθανε ο άλλοςμικρότερος γιος του Θεοφάνης, και η σύζυγός του ήλθε να τους συναντήσει στην Πόλη<ref>Lazaropoulos, ''Synopsis'', ll. 1673-1664; translated in Rosenqvist, ''Hagiographic Dossier'', σελ. 339</ref>.

Όταν το 1349 έφτασαν στον βυζαντινό αυτοκράτορα [[Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός|Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνό]] οι ειδήσεις ότι ο αυτοκράτορας της Τραπεζούντας [[Μιχαήλ Μέγας Κομνηνός|Μιχαήλ]] ήταν μη δημοφιλής αλλά και (με τα λόγια του Λαζαρόπουλου) «απότομος και επιπόλαιος, καθώς και γέρος και άτεκνος», ο Καντακουζηνός αποφάσισε να παρέμβει στην πολιτική της Τραπεζούντας στέλνοντας τον νεαρό ΙωάννηςΙωάννη ΚομνηνόςΚομνηνό (ο οποίος επρόκειτο να στεφθεί ως [[Αλέξιος Γ΄ Μέγας Κομνηνός]]) στην Τραπεζούντα για να αντικαταστήσει τον Μιχαήλ. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας ζήτησε από τον Ιωάννη Λαζαρόπουλο να συνοδεύσει το αγόρι και το περιβάλλον του στην Τραπεζούντα<ref>Lazaropoulos, ''Synopsis'', ll. 1690f; translated in Rosenqvist, ''Hagiographic Dossier'', pσελ. 341</ref>. Έπρεπε να φύγουν στα τέλη του έτους, όταν ο καιρός στη [[Μαύρη Θάλασσα]] ήταν γνωστό ότι είναι ύπουλος, και ο Λαζαρόπουλος δίστασε να πλεύσει μαζί του μέχρις ότου ο Άγιος Ευγένιος εμφανίστηκε στον ύπνο του και τον διαβεβαίωσε ότι θα είχε ασφαλές ταξίδι<ref>Lazaropoulos, ''Synopsis'', ll. 1699ff; translated in Rosenqvist, ''Hagiographic Dossier'', pσελ. 341</ref>. Έφτασαν στην Τραπεζούντα στις 22 Δεκεμβρίου<ref>Panaretos, ''Chronicle'', 15. Greek text in ''Original-Fragmente, Chroniken, Inschiften und anderes Materiale zur Geschichte des Kaiserthums Trapezunt'', part 2; in ''Abhandlungen der historischen Classe der königlich bayerischen Akademie'' 4 (1844), abth. 1, pσελ. 23; German translation, pσελ. 52</ref>.

Στις 27 Οκτωβρίου 1363, ο Μητροπολίτης Τραπεζούντας Νήφων συνελήφθη ως συνένοχος μιας απόπειρας κατά της ζωής του Αυτοκράτορα Αλεξίου και περιορίστηκε στη [[Παναγία Σουμελά|Μονή Σουμελά]]<ref>Panaretos, ''Chronicle'', 34. Greek text in ''Original-Fragmente'', pσελ. 34; German translation, pσελ. 59</ref>. Όταν ο Νήφων πέθανε στις 18 Μαρτίου του επόμενου έτους, ο Ιωάννηςνέος ορίστηκεαυτοκράτορας διάδοχόςγια τουνα καιτιμήσει πήγετη συμβολή του Λαζαρόπουλου στην Κωνσταντινούποληπροσπάθειά γιατου να χειροτονηθείανέλθει στο θρόνο, τον προώθησε ως διάδοχό του στην Μητρόπολη{{sfn|Βουγιουκλάκη|2001}}. Η χειροτονία του πραγματοποιήθηκε το επόμενο έτος (Απρίλιος 1365) στην Κωνσταντινούπολη από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως [[Φιλόθεος Κόκκινος|Πατριάρχη Φιλόθεο,]]. λίγοΣτην μετάΤραπεζούντα επέστρεψε πριν την άνοδοΚυριακή του τελευταίουΠάσχα στον(13 θρόνο,Απριλίου στις1365) 8και Οκτωβρίου.την ΟΤρίτη Ιωάννηςτου επέστρεψεΠάσχα στηνπραγματοποιήθηκε Τραπεζούνταη πρινενθρόνισή τηντου{{sfn|Βουγιουκλάκη|2001}}. ΚυριακήΚατά τη χειροτονία του Πάσχα,φαίνεται 13ότι Απριλίουέλαβε 1365το όνομα Ιωσήφ.

Για τη δράση του Ιωσήφ Λαζαρόπουλου ως μητροπολίτη Τραπεζούντος δεν υπάρχουν στοιχεία{{sfn|Βουγιουκλάκη|2001}}. Σύμφωνα με τον [[Μιχαήλ Πανάρετος|Μιχαήλ Πανάρετο]], ο Ιωάννης παραιτήθηκε από το αξίωμά του στις 15 Νοεμβρίου 1367 και αποσύρθηκε στο μοναστήρι της Παναγίας Ελεούσας, κοντά στο λιμάνι του Δαφνούντα, δίπλα στο Λεόνκαστρο της Κερασούντας. Τον διαδέχθηκε ένας μοναχός από το [[Άγιο Όρος]], ο Θεοδόσιος ο Θεσσαλονικεύς. Την επόμενη χρονιά, στις 19 Ιουλίου κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη λόγω πειρατικών επιδρομών που έγιναν στον Αρητιά της Κερασούντος<ref>Panaretos, ''Chronicle'', 40. Greek text in ''Original-Fragmente'', pσελ. 31; German translation, ppσελ. 61f, English translation in Anthony Bryer, [https://www.jstor.org/stable/1291371 "Greeks and Türkmens: The Pontic Exception"], ''Dumbarton Oaks Papers'', '''29''' (1975), pσελ. 146</ref>. Ο William Miller θεωρεί ότι αυτές οι επιδρομές έγιναν από Οθωμανούς Τούρκους, τους μελλοντικούς κατακτητές της Τραπεζούντας, αν και ο Anthony Bryer πιστεύει ότι αυτή η επιδρομή «σε αυτή την ημερομηνία είναι πιο πιθανό να έγινε από κατοίκους της [[Σινώπη|Σινώπης]] ή τοπικούς [[Ογούζοι Τούρκοι|Ογούζους]] πειρατές<ref>Bryer, "Greeks and Türkmens", pσελ. 146 nσημ. 127</ref>». Στην Κωνσταντινούπολη πιθανότατα υπέβαλε και τυπικά την παραίτησή του, υπόθεση που ενισχύεται από το γεγονός ότι υπογράφει μια πράξη της ενδημούσας συνόδου του Ιανουαρίου 1368{{sfn|Βουγιουκλάκη|2001}}. Στη συνέχεια εικάζεται ότι επανήλθε στην Τραπεζούντα μέχρι τον Ιούλιο του 1368, οπότε αναχώρησε οριστικά για την Κωνσταντινούπολη. Πέθανε πριν από τον Δεκέμβριο του 1369{{sfn|Βουγιουκλάκη|2001}}.

== ΓραπτάΈργα του ==

Ο Λαζαρόπουλος έγραψευπήρξε συγγραφέας δύο έργαπαραλλαγών γιατου τονΒίου Άγιοτου [[Άγιος Ευγένιος|ΕυγένιοΕυγενίου Τραπεζούντος]]: έναντο ένα επιγράφεται ''ΛόγοΛόγος ως εν συνόψει διαλαμβάνων την γενέθλιον ημέραν του εν θαύμασι περιβοήτου και μεγαλάθλου Ευγενίου'' πουκαι καλύπτει τη ζωή και τον θάνατο του αγίου και μιατο άλλο, η ''ΣύνοψηΈτι πουσύνοψις των του αγίου θαυμάτων μερική εκ των πλείστων'' περιέχει 33 θαύματά του, μεταξύ αυτών δύο που αφορούσαν τον ίδιο τον Λαζαρόπουλο, αλλά κυρίως τη συμμετοχή του αγίου στην πολιορκία της Τραπεζούντας το 1224. Και τους δύο επιμελήθηκε ο Α. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς στο ''Fontes Historiae Imperii Trapezuntini'', τόμος 1. Έχουν μεταφραστεί με ελληνικό κείμενο στον Jan Olof Rosenqvist, τον ''Αγιογραφικό φάκελο του Αγίου Ευγενίου της Τραπεζούντας στο Codex Athous Dionysiou 154'' (Ουψάλα 1996). Για τον ακριβή χρόνο συγγραφής των δύο έργων, οι απόψεις διίστανται. Ο μητροπολίτης Τραπεζούντος [[Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος|Χρύσανθος]] υποστηρίζει ότι τα δύο έργα του Λαζαρόπουλου γράφτηκαν μετά την παραίτησή του, ενώ ο J.O. Rosenqvist υποστηρίζει ότι γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη μονή Ελεούσας. Τα δύο έργα είναι γραμμένα σε ρέουσα αρχαΐζουσα γλώσσα και περιέχουν πολύτιμες ιστορικές, εθνογραφικές, γεωγραφικές και τοπογραφικές πληροφορίες{{sfn|Βουγιουκλάκη|2001}}.