Μάχη του Σίρμιου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Αρχείο:III_Istvan_koronazasa_KK.jpg|αριστερά|μικρογραφία|200x200εσ| Η στέψη του βασιλιά [[Στέφανος Γ΄ της Ουγγαρίας|Στεφάνου Γ΄ της Ουγγαρίας]]. .]]▼

Ο Ρωμαϊκός στρατός απαρτιζόταν κατά το 1/3 από ξένους και κατά 2/3 από γηγενείς μονάδες. <ref>{{Harvnb|Birkenmeier|2002}}.</ref> Σύμφωνα με τον Ιωάννη Κίνναμο, στη μάχη συμμετείχαν [[Τουρκικά φύλα|Τούρκοι]], [[Κουμάνοι]], [[Βαράγγειος Φρουρά|Βάραγγες φρουροί]], Ιταλοί [[Μισθοφόρος|μισθοφόροι]] από τη [[Λομβαρδία]], Σέρβοι πεζοί και ιππείς, Γερμανοί μισθοφόροι, ακόμη και μερικοί δυτικοί ιππότες μισθοφόροι. <ref name="Janin Carlson 2014 p. 58">{{Cite book|title=Mercenaries in Medieval and Renaissance Europe|first=H.|last=Janin|first2=U.|last2=Carlson|publisher=McFarland, Incorporated, Publishers|isbn=978-1-4766-1207-2|year=2014|url=https://books.google.com/books?id=1fwQAAAAQBAJ&pg=PA58page}}</ref> Ήταν διατεταγμένος σε τρία τμήματα, όπως ήταν η συνηθισμένη πρακτική, σε κάποια απόσταση από τον ποταμό Σάβα, ο οποίος βρισκόταν προς τα πίσω. Η κύρια γραμμή μάχης θωρακίστηκε από ένα προπέτασμα από τοξότες -Τούρκους και [[Κουμάνοι|Κουμάνους]]- και μερικούς δυτικούς ιππότες μισθοφόρους, που αποτελούσαν την εμπροσθοφυλακή του στρατού. Το κέντρο, το οποίο αποτελούσε την οπισθοφυλακή στην πορεία, διοικούνταν από τον ίδιο τον Κοντοστεφάνο και αποτελούνταν από τις αυτοκρατορικές μονάδες φρουράς, συμπεριλαμβανομένων των Βαράγγων και των ''[[Εταιρεία (Βυζάντιο)|Εταιρειών]]'', μονάδων Ιταλών μισθοφόρων από τη Λομβαρδία (πιθανότατα λογχοφόρους) και μία συμμαχική μονάδα 500 οπλισμένων [[Σερβία|Σέρβων]] πεζικαρίων <ref>Haldon, p. 138 - Birkenmeier (p. 119) infers the presence of the Varangians, but does assert the presence of the ''Hetaireia'', p. 124</ref>. Ασυνήθιστα, ο Κοντοστεφάνος είχε επίσης τους συντρόφους τού Αυτοκράτορα (τους ''οικείους'' ή τα οικιακά στρατεύματα) υπό την εντολή του. <ref>{{Harvnb|Birkenmeier|2002}}</ref>▼

Η αριστερή πλευρά, η οποία ήταν το δεύτερο τμήμα στην πορεία, αποτελούνταν από κανονικές Ρωμαϊκές και συμμαχικές μονάδες διατεταγμένες σε τέσσερις ταξιαρχίες υπό τους Δημήτριο και Γεώργιο Βρανά, Tατίκιο Ασπιέτη <ref>This general was a descendant of, or named for, [[Alexios I Komnenos]]'s Turkish general [[Tatikios]].</ref> και Kογκ Βασίλ. Στα δεξιά -ήταν το τρίτο τμήμα της πορείας- τοποθετήθηκαν οι εκλεκτές Ρωμαϊκές μονάδες και οι [[Γερμανοί]] μισθοφόροι, μαζί με μερικές τουρκικές μονάδες. Η διαίρεση αυτή διοικείτο από τον ''[[Χαρτουλάριος|χαρτουλάριο]]'' Ανδρόνικο Λαμπαρδά <ref>Lampardas was ''[[sebastos]]'', ''[[oikeios vestiarites]]'' and ''chartoularios''.</ref> και, πιθανότατα, τον Ιωάννη Κοντοστεφάνο, τον αδελφό του ''μεγάλου δουκός''. Κοντά σε κάθε τμήμα πτέρυγας και ακολουθώντας την τυπική Ρωμαϊκή πρακτική, τοποθετήθηκαν μονάδες για να καλύπτουν τις Ρωμαϊκές πλευρές ή να ξεπεράσουν τον εχθρό και να επιτεθούν στα ''οπίσθιά'' του, εάν παρουσιαστεί η ευκαιρία (''προκουρσάτορες'' στη δεξιά πλευρά και ''αμυντικοί'' (defensores) στα αριστερά, από παλαιότερες στρατιωτικές πραγματείες). <ref>Choniates, p. 87</ref> Τρεις ταξιαρχίες πεζικού και τοξότες, με πλήθος θωρακοφόρων Τούρκων (πιθανότατα πεζοί), συντάχθηκαν πίσω από το κέντρο σε εφεδρεία. <ref>{{Harvnb|Kinnamos|Brand|1976}}; {{Harvnb|Birkenmeier|2002}}.</ref>▼

Ο Ούγγρος διοικητής, Ντένες, κόμης του Μπακς (που ονομάζεται Διονύσιος στις Ρωμαϊκές πηγές), απέσυρε τον στρατό του, ο οποίος περιελάμβανε Γερμανούς συμμάχους, <ref>Makk, p. 100</ref> σε τρεις μεραρχίες σε μία ενιαία ευρεία γραμμή μάχης. Παρόλο που οι Ρωμαϊκές πηγές λένε ότι ανακάτεψε [[πεζικό]] και [[ιππικό]] χωρίς διάκριση, αυτό πιθανότατα αντικατοπτρίζει μία τάξη μάχης με το πεζικό να συντάχθηκε στο κέντρο και πίσω από το ιππικό, στην οποία οι Ούγγροι βασίστηκαν σαφώς για την αποτελεσματικότητα της επίθεσής τους. <ref>{{Harvnb|Kinnamos|Brand|1976}}.</ref> Ο Χωνιάτης περιγράφει τον ουγγρικό στρατό ότι αποτελείτο από ιππείς, τοξότες και ελαφρύ πεζικό. Οι ουγγρικοί στρατοί της εποχής συχνά στερούντο πεζικού και οι Ρωμαϊκές πηγές αναφέρονταν πιθανώς στους υπηρέτες και άλλους ακολούθους του στρατοπέδου ως πεζικό. Οι στρατιώτες της πρώτης γραμμής του ουγγρικού ιππικού περιγράφονται ως βαριά θωρακοφόροι και τοποθετημένοι σε θωρακοφόρα άλογα. <ref>{{Harvnb|Choniates|Magoulias|1984}}.</ref>▼

Η μάχη ξεκίνησε με τους Ρωμαίους τοξότες με άλογα να προχωρούν για να συμπλακούν και να διαταράξουν τις αντίπαλες γραμμές και έτσι να τους προκαλέσουν σε επίθεση, πριν από την οποία έπρεπε να αποσυρθούν. Αυτό ήταν επιτυχές και ολόκληρη η ουγγρική γραμμή προχώρησε. Η Ρωμαϊκή αριστερή πτέρυγα, με εξαίρεση τις ταξιαρχίες με επικεφαλής τον Κογκ Βασίλ και τον Τατίκιο, απωθήθηκε αμέσως και έσπασε, πιθανώς σε προσποιητή φυγή, προς τον ποταμό, όπου γρήγορα ανασυντάχθηκε. Στο κέντρο και στα Ρωμαϊκά δεξιά, πραγματοποιήθηκε η ουγγρική επίθεση. Στη συνέχεια, η Ρωμαϊκή δεξιά αντεπιτέθηκε, και ταυτόχρονα οι ανασυγκροτημένες Ρωμαϊκές αριστερές μονάδες επανήλθαν επίσης στη σύγκρουση, επιτιθέμενοι στους Ούγγρους που ήταν καρφωμένοι από τις δύο ταξιαρχίες που δεν είχαν αποσυρθεί. Ο Ανδρόνικος Λαμπαρδάς στη συνέχεια οδήγησε επίθεση στα στρατεύματα γύρω από τον Ούγγρο διοικητή και τα σταμάτησε. Ακολούθησε μίια θανατηφόρα αντιπαράθεση με το Ρωμαϊκό βαρύ ιππικό να καταφεύγει στη χρήση των τρομακτικών σιδερένιων γάντζων του. <ref>Choniates, p. 89</ref> Η μάχη είχε φτάσει σε ένα αποφασιστικό σημείο. Ο Κοντοστεφάνος, αναγνωρίζοντας την κρίση της μάχης, ανέπτυξε τώρα τις εναπομείνασες εφεδρείες του. Αντεπιτέθηκε στο κέντρο και διέταξε το πεζικό σε όλο το μέτωπο, αποθώντας τις ουγγρικές δυνάμεις πίσω. Τα εχθρικά τμήματα άρχισαν τότε να διαλύονται με αταξία και ολόκληρος ο ουγγρικός στρατός τράπηκε σε φυγή. <ref>Haldon, p. 139</ref> <ref>Birkenmeier, p.120</ref>▼

Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν το κύριο ουγγρικό λάβαρο, το οποίο ήταν τοποθετημένο σε ένα αμάξι με βόδια παρόμοιο με το ιταλικό καρότσιο. Ο πολεμικός ίππος του κόμη Ντένες επίσης ελήφθη, αν και ο Ούγγρος διοικητής κατάφερε να διαφύγει. Πολλοί από τους Ούγγρους που έφυγαν, σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν από έναν Ρωμαϊκό στολίσκο, που δρούσε στον ποταμό τον οποίο οι Ούγγροι έπρεπε να διασχίσουν για να φτάσουν σε ασφάλεια. Πέντε ανώτεροι Ούγγροι διοικητές με τον τίτλο ζουπάν συνελήφθησαν, μαζί με άλλους 800 στρατιώτες. Πάνω από δύο χιλιάδες πανοπλίες πάρθηκαν από τους νεκρούς και αμέτρητα κράνη, ασπίδες και ξίφη. <ref>{{Harvnb|Kinnamos|Brand|1976}}.</ref> Την επόμενη μέρα ο Ρωμαϊκός στρατός λεηλάτησε το εγκαταλελειμμένο στρατόπεδο του εχθρού του. <ref>{{Harvnb|Kinnamos|Brand|1976}}; {{Harvnb|Birkenmeier|2002}}.</ref>▼

Οι Ούγγροι ζήτησαν για ειρήνη με Ρωμαϊκούς όρους και αναγνώρισαν τον έλεγχο της Αυτοκρατορίας στη [[Βοσνία και Ερζεγοβίνη|Βοσνία]], τη [[Δαλματία]], την [[Κροατία]] νότια του ποταμού Kρκα καθώς και το Φραγκοχώριο ([[Φρούσκα Γκόρα|Φρούσκα Γκόρα)]]. <ref>{{Harvnb|Treadgold|1997}}.</ref> Συμφώνησαν επίσης να παρέχουν ομήρους για καλή συμπεριφορά. Να πληρώσουν στη Ρωμανία φόρο και να προμηθεύσουν στρατεύματα, όταν τους ζητηθεί. Η μάχη του Σίρμιου ολοκλήρωσε την προσπάθεια του Μανουήλ Α΄ να εξασφαλίσει τα βόρεια σύνορά του.▼

Όταν γεννήθηκε ο γιος του Μανουήλ Α΄, ο Μπέλα στερήθηκε τον τίτλου τού δεσπότη και τη θέση του ως διαδόχου τού Αυτοκρατορικού θρόνου. Το 1172, ο Στέφανος Γ΄ απεβίωσε και ο Μπέλα, με τη βοήθεια του Αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄, κατέλαβε το θρόνο τού βασιλείου της Ουγγαρίας. Ο Μπέλα έπρεπε να ορκιστεί ότι δεν θα έβλαπτε ποτέ τον Μανουήλ Α΄ και παρέμεινε πιστός στην Αυτοκρατορία μέχρι το τέλος του Μανουήλ Α΄, αλλά στη συνέχεια κατέκτησε και προσάρτησε εδάφη, που είχαν προηγουμένως οι Ρωμαίοι. <ref>Stephenson, p. 183</ref>▼

== Δείτε επίσης ==▼