Πόλεμος μεταξύ Ρως και Βυζαντινών (1043): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 2:
Ο '''Πόλεμος''' '''μεταξύ Ρως και Βυζαντινών''' ήταν, στην ουσία, μία ανεπιτυχής ναυτική επιδρομή εναντίον της [[Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολης]] υποκινούμενη από τον [[Γιαροσλάβ Α΄ ο Σοφός|Γιαροσλάβ Α΄ του Κιέβου]] με επικεφαλής τον μεγαλύτερο γιο του, [[Βλαντίμιρ του Νόβγκοροντ]], που έγινε το 1043.
 
Οι λόγοι του πολέμου αμφισβητούνται, όπως και η πορεία του. [[Μιχαήλ Ψελλός|Ο Μιχαήλ Ψελλός]], αυτόπτης μάρτυρας της μάχης, άφησε μία υπερβολική αφήγηση, που περιγράφει λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο οι εισβολείς του [[Ρως του Κιέβου]] εξολοθρεύτηκαν από έναν υπέρτερο Αυτοκρατορικό στόλο με το [[Υγρόν πυρ|ελληνικό πυρ]] στην ακτή [[Μικρά Ασία|της Μ. Ασίας.]] Σύμφωνα με τα σλαβικά χρονικά, ο στόλος των Ρως καταστράφηκε από μία καταιγίδα.
 
Οι [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινοί]] έστειλαν μία μοίρα 14 πλοίων, για να καταδιώξουν τα διασπαρμένα [[Μονόξυλο|μονόξυλα]] των Ρως. Αυτά βυθίστηκαν από τον Ρουθήνιο ναύαρχο Ιβάν Τβορίμιτς, ο οποίος κατάφερε επίσης να σώσει τον πρίγκιπα Βλαντίμιρ μετά το ναυάγιο. Παρούσα ήταν και η [[Βαράγγειος Φρουρά|φρουράΦρουρά των Βαράγγων.]] <ref name="Sprague 2007 p. 217">{{Cite book|title=Norse Warfare: The Unconventional Battle Strategies of the Ancient Vikings|first=M.|last=Sprague|publisher=Hippocrene Books|isbn=978-0-7818-1176-7|year=2007|page=211|url=https://books.google.com/books?id=MmwK9pIh0AQC&pg=PA211}}</ref> Μία δύναμη 6.000 Ρουθηνίων στρατιωτών υπό τον Βυσάτα, το οποίο δεν συμμετείχε σε ναυτική δράση, συνελήφθη και εκτοπίστηκε στην Κωνσταντινούπολη. Οκτακόσιοι από τους Ρουθήνιους κρατούμενους τυφλώθηκαν.
 
Ο Βυσάτα επετράπη να επιστρέψει στο Κίεβο με τη σύναψη της ειρηνευτικής συνθήκης τρία χρόνια αργότερα. Σύμφωνα με τους όρους του ειρηνευτικού διακανονισμού ο γιος του Γιαροσλάβ Α΄, [[Βσέβολοντ Α΄ του Κιέβου|ΒσεβόλοντΒσεβολόντ Α΄,]], νυμφεύτηκε μία κόρη του αυτοκράτοραΑυτοκράτορα [[Κωνσταντίνος Θ´ ο Μονομάχος|Κωνσταντίνου Θ΄ Μονομάχου]]. Ο γιος του ΒσέβολοντΒσεβολόντ Α΄ από αυτή την πριγκίπισσα πήρε το όνομαεπίθετο του εκ μητρός πάππου του και έγινε γνωστός ως [[Βλαδίμηρος Β΄ Μονομάχος|Βλαντίμιρ Β΄ Μονομάχος]] ''Μονομάχος''.
 
== Εκστρατεία της Κριμαίας του 1044 ==
[[Αρχείο:Korsun1.jpg|μικρογραφία|275x275εσ| Η σημερινή εικόνα της θύρας Kορσούν (Χερσών) του καθεδρικού ναού του Nόβγκοροντ είναι πιθανώς γερμανικής προέλευσης.]]
[[File:Korsun3.jpg|μικρογραφία|283x283εσ| Η άλλη πλευρά της θύρας.]]
Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για να πιστεύουμε ότι η εκστρατεία δεν τελείωσε το 1043 (όπως φαίνεται να υπονοούν οι ελληνικές πηγές), αλλά συνεχίστηκε με την κατάληψη της [[Χερσόνησος η Ταυρική|Χερσονήσους]] (Κορσούν) από τους Ρώσους το επόμενο έτος:
 
Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για να πιστεύουμε ότι η εκστρατεία δεν τελείωσε το 1043 (όπως φαίνεται να υπονοούν οι ελληνικές πηγές), αλλά συνεχίστηκε με την κατάληψη της [[Χερσόνησος η Ταυρική|Χερσονήσους]] (Κορσούν) από τους Ρώσους το επόμενο έτος:
* Στην αφήγησή του του 16ου αιώνα για την εκστρατεία του 1043, ο Maciej Stryjkowski αφηγείται ότι ο Γιαροσλάβ έστειλε τον γιο του Βλαντιμίρ για να καταλάβει τα εμπορεία της Κριμαίας της Ελληνικής Αυτοκρατορίας, κυρίως τη Χερσόνησο.
* Οι παραδόσεις του Νόβγκοροντ συνδέουν την ίδρυση από τον Βλαντιμίρ του καθεδρικού ναού της Αγίας Σοφίας στο Νόβγκοροντ το 1045 με την προηγούμενη νίκη του επί των Ελλήνων. Ο καθεδρικός ναός παλαιά καυχιόταν για τον λεγόμενο ''θησαυρό Kορσούν'', ο οποίος φέρεται να μεταφέρθηκε στο Νόβγκοροντ από τον πρίγκιπα Βλαντιμίρ (συνήθως ταυτίζεται από τους μεσαιωνικούς συγγραφείς με τον [[Βλαδίμηρος Α΄ του Κιέβου|Βλαδίμηρο Α΄ τον Μεγάλο]]). Μεταξύ των ξένων συγγραφέων, ο Χέρμπερτσταϊν και ο Παύλος του Χαλεπίου αναφέρουν ότι η χάλκινη πύλη Kορσούν του καθεδρικού ναού κατασχέθηκε από τους Noβγκοροντιανούς στη [[Χερσόνησος η Ταυρική|Χερσόνησο]], όπου είχε χρησιμοποιηθείχρησιμοποιείτο ως πύλη της πόλης. Η υπάρχουσα πύλη του καθεδρικού ναού είναι διακοσμημένη με περίπλοκα σύμβολα σταυρού, ειδικά συνδεδεμένα από-κατά τους ιστορικούς τέχνης- με τη Χερσόνησο. Το περίεργο είναι ότι οι ανασκαφές στη Χερσόνησο βρήκαν μία επιγραφή, που αναφέρει ότι η πύλη της πόλης έπρεπε να αντικατασταθεί το 1059. Εκτός από την πύλη, ο θησαυρός περιείχε χρυσά αγγεία, τη θαυματουργή εικόνα της [[Θεοτόκος|Θεοτόκου]] του Κορσούν και άλλα Ελληνικά αντικείμενα των αρχών του 11ου αι. (μερικά από αυτά ακόμα [[In situ|επί τόπου]], άλλα λεηλατήθηκαν από τον [[Ιβάν Δ΄ της Ρωσίας|Ιβάν Δ΄ τον Τρομερό]] μετά τη [[Σφαγή του Νόβγκοροντ]] και μεταφέρθηκαν στη Μόσχα).
* Έχοντας επισκεφθεί το [[Κίεβο]] το 1048, ο Ρογήρος Β΄ του [[Σαλόν-αν-Σαμπάνι|Σαλόν]] ανέφερε ότι είχε δει εκεί τα λείψανα του αγίου [[Πάπας Κλήμης Α΄|Κλήμη της Ρώμης]]. Σύμφωνα με τον Ρογήρο, ο Γιαροσλάβ του είπε ότι τα λείψανα τα είχε πάρει ο ίδιος από τη Χερσόνησο, όπου θεωρείται ότι είχε μαρτυρήσει ο Κλήμης. Οι σλαβικές πηγές ισχυρίζονται ότι τα λείψανα του Κλήμη μεταφέρθηκαν στο Κίεβο από την Κριμαία από τον πατέρα τουτού Γιαροσλάβ, τον Βλαντιμίρ.
 
Η προσεκτική ανάλυση αυτών των γεγονότων οδήγησε τη Βέρα Μπριούσοβα στο συμπέρασμα ότι οι εχθροπραξίες ανανεώθηκαν το 1044 ή το 1045, όταν ο Βλαντιμίρ προχώρησε στη Χερσόνησο και την κατέλαβε, διατηρώντας την πόλη έως ότου οι Βυζαντινοί, που συμμετείχαναπασχολούντο σε πολλούς άλλους πολέμους, συμφώνησαν να συνάψουν μία ευνοϊκή συνθήκη με τη Ρωσία και να δώσουν μία πριγκίπισσα σε γάμο με τον μικρότερο αδελφό του. Αν ναιείναι έτσι, η κατάσταση θα ήταν σχεδόν πανομοιότυπη με την κατάκτηση της Χερσονήσου από τον [[Βλαδίμηρος Α΄ του Κιέβου|τον Βλαντιμίρ Α΄ τον Μεγάλο]], η οποία, σύμφωνα με τις περισσότερες σλαβονικές πηγές, προκάλεσε τον [[Εκχριστιανισμός των Ρως|εκχριστιανισμό των Ρως του Κιέβου]] το 988.
 
Η Μπριούσοβα υποστηρίζει ότι οι μεταγενέστεροι ευσεβείς θρύλοι μπέρδεψανσυγχέουν τον Βλαντιμίρ του Νόβγκοροντ με τον πιο διάσημο ομώνυμο πάππο του που αγιοποιήθηκε, ο οποίος πιθανότατα δεν διεξήγαγε ποτέ πολέμους εναντίον του Βυζαντίου. Κάποιοι μεταγενέστεροι μεσαιωνικοί συγγραφείς έφτασαν στο σημείο να αποδώσουν αυτή την εκστρατεία της Κριμαίας σε έναν άλλο διάσημο Βλαντιμίρ, τον [[Βλαδίμηρος Β΄ Μονομάχος|Βλαντιμίρ Β΄ τον Μονομάχο]], ο οποίος στην πραγματικότητα πήρε την κύρια ξένη υποστήριξή του από την Κωνσταντινούπολη. Για παράδειγμα, ο Βασίλι Τατίτσεφ, γράφοντας τον 18ο αι. από πολύ παλαιότερες πηγές, αναφέρει λανθασμένα ότι ο Μονομάχος συμμετείχε με έναν Έλληνα κυβερνήτη της Χερσονήσου σε μάχη.
 
== Βιβλιογραφικές αναφορές ==
 
* George Vernadsky . ''Ο Βυζαντινορωσικός πόλεμος του 1043.'' "Sudostforschungen" Bd. XII. Munchen.1953, S. 47–67.
* Αντρέι Πόπε. ''La derniere expedition Russe contre Κωνσταντινούπολη.'' "Byzantinoslavica" XXXII/I, 1971, s. 1-29.
* Брюсова В. Γ. Русско-византийские отношения середины XI века. // Вопросы истории, 1973, №3, σελίδες 51–62.
* Sverrir Jakobsson, ''[https://www.palgrave.com/gp/book/9783030537968 The Varangians: In God Holy Fire]'' (Palgrave Macmillan, 2020), σελ. 81-83.{{ISBN|978-3-030-53797-5}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-3-030-53797-5|978-3-030-53797-5]]
 
[[Κατηγορία:Ναυμαχίες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]]
[[Κατηγορία:Πόλεμοι μεταξύ Ρως και Βυζαντινών]]