Βικιπαίδεια

Πολιτιστική Επανάσταση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφορά
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
διορθωσα το αργοτες σε αγρότες
μ Ρομπότ: λατινικοί -> ελληνικοί χαρακτήρες, αντικατέστησε: H → Η
 
Γραμμή 1:
HΗ '''Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση''' ή απλούστερα '''Πολιτιστική Επανάσταση''' (''文化大革命'') ήταν μια κοινωνικο-πολιτική κίνηση που έλαβε χώρα στη [[Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας]] από το [[1966]] έως το [[1976]]. Την άρχισε ο γραμματέας του [[Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας|Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας]] [[Μάο Τσετούνγκ]], με στόχο να ενδυναμώσει τον κομμουνισμό στη χώρα με την άρση του [[καπιταλισμός|καπιταλισμού]], παραδοσιακών και πολιτιστικών στοιχείων την κινεζικής κοινωνίας και την επιβολή του [[μαοϊσμός|Μαοϊσμού]] μέσα στο Κόμμα. Η επανάσταση σηματοδότησε την επιστροφή του Μάο Τσετούνγκ σε θέση εξουσίας μετά το [[Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός]].<ref>{{Cite web|url = http://www.sansimera.gr/articles/113|title = Μάο Τσε Τουνγκ|date = |accessdate = |website = |publisher = |last = |first = }}</ref>
 
Η επανάσταση ξεκίνησε το Μάιο του 1966. Ο Μάο ισχυρίστηκε ότι αστικά στοιχεία διείσδυσαν στην κυβέρνηση και την κοινωνία γενικότερα, με σκοπό την επαναφορά του καπιταλισμού. Επέμεινε ότι αυτοί οι «αναθεωρητές» πρέπει να απομακρυνθούν μέσω μιας βίαιης ταξικής πάλης. Η νεολαία της Κίνας απάντησε στην έκκληση του Μάο σχηματίζοντας ομάδες ερυθροφρουρών σε όλη τη χώρα. Το κίνημα εξαπλώθηκε στο στρατό, τους εργαζόμενους στις πόλεις και την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος. Αυτό οδήγησε σε μεγάλες διαμάχες σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Στην κορυφή της ηγεσίας, οδήγησε σε μια μαζική εκκαθάριση των ανωτέρων υπαλλήλων οι οποίοι είχαν κατηγορηθεί για τη λήψη ενός «καπιταλιστικού δρόμου», κυρίως του [[Λιου Σάο Σι]] και του [[Τενγκ Σιαοπίνγκ]].
Γραμμή 20:
 
[[File:Lin Biao.jpg|thumb|140px|Ο στρατάρχης Λιν Πιάο]]
Στις [[13 Ιουνίου]] τα σχολεία έκλεισαν επ' αόριστον για να ενθαρρυνθεί η μαζική προσχώρηση των μαθητών στους ερυθροφρουρούς, οι οποίοι στα μέσα του έτους αποτελούσαν πλέον περίπου το 40% του μαθηματικού και φοιτητικού πληθυσμού. Ο ίδιος ο Μάο πυροδότησε την εξάπλωση των ερυθροφρουρών όταν, στις [[18 Αυγούστου]], δέχθηκε μία ομάδα και φόρεσε δημοσίως το κόκκινο περιβραχιόνιό τους μπροστά σε ένα πλήθος που πιστεύεται ότι υπερέβαινε το ένα εκατομμύριο. Κύριος ομιλητής δεν ήταν ο ίδιος αλλά ο Λιν Πιάο, ο στενότερος σύμμαχός του και δεύτερος πλέον στην ιεραρχία του κινεζικού καθεστώτος.
 
Τα μέλη των ερυθροφρουρών προέρχονταν αυστηρά από τις πέντε "αγνές τάξεις" (εργάτες, αγρότες, στρατιώτες, κομματικά στελέχη και "μάρτυρες της επανάστασης") αλλά και από την "αστική τάξη" εφ' όσον αποδείκνυαν ότι την είχαν απαρνηθεί. Εκείνοι που απορρίπτονταν εντάσσονταν στους "επαναστάτες φοιτητές" και έχαιραν των ιδίων προνομίων, αν και δεν μπορούσαν να φέρουν το κόκκινο περιβραχιόνιο.
 
Σκοπός τους ήταν να πατάξουν τα "τέσσερα παλαιά": τις παλιές ιδέες, τον παλαιό πολιτισμό, τις παλαιές συνήθειες και τις παλαιές παραδόσεις. Στο πλαίσιο αυτό ακριβώς μεγάλη έμφαση δόθηκε στην πλήρη αναδιοργάνωση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, αν και σε κάθε περίπτωση οι αποφάσεις συνοδεύονταν από το "εν ευθέτω χρόνω". Τα πανεπιστήμια όφειλαν να "αποτινάξουν τον πολιτισμικό ζυγό των αστών διανοουμένων" και να ανοίξουν τις πύλες τους στους "επαναστάτες γιους των εργατών, αγροτών και στρατιωτών". Στις θεωρητικές επιστήμες, κύρια εργαλεία θα ήταν τα έργα του Μάο και κύριο αντικείμενο μελέτης η πάλη των τάξεων. Το κυριότερο δε, η ακαδημαϊκή παιδεία έπρεπε να αναμιχθεί σε ίσες δόσεις με προσωπική εργασία στους αγρούς και τα εργοστάσια. Το τελικό σύνθημα για την ολομέτωπη επέλαση της Πολιτιστικής Επανάστασης δόθηκε στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ. Κίνας, η οποία συνήλθε από την [[1 Αυγούστου|1η]] ως τις [[12 Αυγούστου]] στο Πεκίνο. Στις [[8 Αυγούστου]] η Κεντρική Επιτροπή υιοθέτησε ένα πρόγραμμα 16 σημείων που πρότεινε ο Μάο για την πραγματοποίηση της Πολιτιστικής Επανάστασης, το οποίο συμπεριλάμβανε και πρόσκληση προς τους σπουδαστές να συμμετάσχουν ενεργά στις επαναστατικές εξελίξεις<ref>[http://www.rrojasdatabank.info/16points.htm Decision Concerning the Great Proletarian Cultural Revolution] The Róbinson Rojas Archive</ref>.
Γραμμή 61:
Όμως η ορμητική οικονομική ανασυγκρότηση της κατεστραμμένης Κίνας κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της δεκαετίας του 1950 οδήγησε στην αποφασιστική ενίσχυση των ρεαλιστών εσωκομματικών αντιπάλων του Μάο. Αντιλήφθηκε έγκαιρα ότι αυτό θα σήμαινε σταδιακά την πολιτική του περιθωριοποίηση και το [[1957]] επιτέθηκε πρώτος στο πολιτικό επίπεδο, λανσάροντας το μήνυμα "''Αφήστε 100 λουλούδια να ανθίσουν''". Επέτρεψε έτσι μια πρωτοφανή σε έκταση κριτική των κομματικών και κρατικών αξιωματούχων από το λαό, την οποία κατεύθυνε εναντίον των εσωκομματικών του αντιπάλων. Έχοντας προετοιμάσει έτσι το έδαφος, επιχείρησε στη συνέχεια να πλήξει τους αντιπάλους του στην πηγή της δύναμής τους, την οικονομία. Εξήγγειλε το [[1958]] το "Μεγάλο Άλμα προς τα εμπρός", μια εντελώς ανεδαφική οικονομική γραμμή που είχε στόχο να κάνει τις μάζες κύριο φορέα της παραγωγής, ώστε να μειωθεί η οικονομική ισχύς των αντιπάλων του. Η γραμμή αυτή, εντελώς λανθασμένη και αυθαίρετη στη σύλληψη και τη μορφή που την προώθησε, με κοινόβια και αμέτρητες "βιομηχανικές μονάδες" επιπέδου εργαστηρίου χειροτεχνίας, απέτυχε παταγωδώς. Σε συνάρτηση με συγκυρία κακών καιρικών συνθηκών, η αποσύνθεση του παραγωγικού ιστού της χώρας οδήγησε σε λιμό που αφάνισε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους<ref>[http://necrometrics.com/20c5m.htm#Mao Source List and Detailed Death Tolls for the Primary Megadeaths of the Twentieth Century] Necrometrics</ref>.
 
Οι αντίπαλοι του Μάο εκμεταλλεύτηκαν πολιτικά την αποτυχία της γραμμής του και αντεπιτέθηκαν, έχοντας πολιτικούς εκπροσώπους τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ, τον Τσου Εν Λάι και τον πρόεδρο της χώρας, Λιου Σαοσί<ref>[http://www.chaos.umd.edu/history/prc2.html The People's Republic Of China: II] History of China</ref>. Το [[1961]] έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο το σύνθημα του Ντενγκ: "''Δεν έχει σημασία αν η γάτα είναι άσπρη ή μαύρη, αρκεί να πιάνει ποντίκια''" -δεν έχει δηλαδή σημασία αν το σύστημα είναι σοσιαλιστικό ή καπιταλιστικό, αρκεί να παράγει. Ο Ντενγκ πρωτοστάτησε στη διάλυση των κοινοβίων, πάνω στα οποία στήριζε την πολιτική του ο Μάο, και στη συνέχεια αισθάνθηκε τόσο ισχυρός, ώστε το [[1964]] επεξεργάστηκε και πρότεινε από κοινού με τον Τσου Εν Λάι το πρώτο ολοκληρωμένο και συνεκτικό πρόγραμμα παλινόρθωσης του καπιταλισμού στην Κίνα. Ήταν οι "τέσσερις εκσυγχρονισμοί", όπως έμειναν στην ιστορία.
 
Ο Μάο κατάλαβε ότι πλησιάζει πλέον το πολιτικό του τέλος. Έχοντας χάσει τη μάχη της οικονομίας, έχοντας χάσει σχεδόν τη μάχη στην ηγεσία του κόμματος, αποφάσισε να κινητοποιήσει για μία ακόμη φορά τις μάζες, ώστε να ανατρέψει τους πολιτικούς συσχετισμούς υπέρ του. Έτσι εξαπέλυσε την Πολιτιστική Επανάσταση.
Γραμμή 75:
Από τις αρχές του [[1967]] η "Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση", που συγκλόνιζε από τα μέσα του 1966 την Κίνα, εισήλθε σε μία δεύτερη, ακόμη αιματηρότερη φάση, ξεφεύγοντας από τα στενά όρια των πόλεων και, κυρίως, μετεξελισσόμενη σε ανοικτό εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των πιστών στον Μάο Τσετούνγκ και των μεταρρυθμιστών αντιπάλων του, όπως ο πρόεδρος Λιου Σάο Σι και ο γενικός γραμματέας του κόμματος [[Ντενγκ Σιαοπίνγκ]]. Σε όλες σχεδόν τις επαρχίες της αχανούς χώρας, "επαναστάτες" και "αντεπαναστάτες" συγκρούονταν ανελέητα ενώ γύρω από τον καθ' αυτό πόλεμο για την εξουσία έλαβαν χώρα επιμέρους εξεγέρσεις των βιομηχανικών εργατών και των αγροτών, με κύριο αντικείμενο τη βελτίωση των εισοδημάτων τους. Στο τέλος του 1966, οι Μαοϊκοί συμπλήρωσαν τις τάξεις τους με τη σύσταση των "Ερυθρών Επαναστατών" ή "Επαναστατών Ανταρτών" όπως είναι πιο γνωστοί, που δεν ήταν παρά ομάδες ενηλίκων ερυθροφρουρών και οι οποίοι από το σημείο αυτό ανέλαβαν ουσιαστικά τα ηνία της επανάστασης, με κύρια όπλα τους την "επαναστατική βία", που συχνά έπαιρνε διαστάσεις θηριωδίας, και την προπαγάνδα, κύριοι φορείς της οποίας ήταν η προσωπολατρεία του Μάο και οι θρυλικές εφημερίδες τοίχου.
 
Ενθαρρυνόμενοι από την ανώτατη ηγεσία, οι "Ερυθροί Επαναστάτες" ανέλαβαν το δύσκολο έργο της ανακατάληψης των βιομηχανικών μονάδων από τους απεργούς και, κυρίως, των διοικητικών κέντρων των επαρχιών που είχαν αποσπαστεί από την κεντρική εξουσία. Η επιτυχής κατάληψη της [[Σαγκάη|Σαγκάης]]ς στις [[11 Ιανουαρίου]] του [[1967]] επιδοκιμάστηκε από την ηγεσία, πυροδοτώντας έτσι ένα ευρύτατο κύμα ανάλογων επιχειρήσεων σε όλες τις επαρχίες, με αποτελέσματα ανάμικτα. Αν και σε πολλές επαρχίες και το ίδιο το [[Πεκίνο]], η άλωση των διοικητικών κέντρων και των κομματικών οργανώσεων επιτυγχάνεται ως τις αρχές Φεβρουαρίου, σε άλλες απαιτήθηκε η παρέμβαση του στρατού, όπως στο Τσινγκ Τάο της επαρχίας [[Σανντόνγκ]]. Μια παρέμβαση που δεν ήταν πάντοτε εγγυημένη, καθώς αρκετές μονάδες είχαν προσχωρήσει στους εχθρούς του Μάο, παρά το ότι ο υπουργός Άμυνας στρατάρχης Λιν Πιάο αποτέλεσε στη δύσκολη αυτή στιγμή τον στενότερο σύμμαχό του, μαζί με τον μετριοπαθή πρωθυπουργό Τσου Εν Λάι. Ο Τσου Εν Λάι μπόρεσε να προστατέψει από τα χειρότερα και τον Ντενγκ, τη στιγμή που ο Λιου Σάο Σι διώκοταν ανελέητα, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες όπως ότι διέδιδε τη "γελοία ρεβιζιονιστική και αντεπαναστατική ιδέα ότι η ενημέρωση πρέπει να είναι αντικειμενική, δίκαιη, ειλικρινής και πλήρης", ενώ για τους ερυθροφρουρούς "μοναδικό έργο του δημοσιογράφου είναι η διάδοση της σκέψης του Μάο Τσετούνγκ". Η επιβολή σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της "σκέψης του Μάο", όπως αυτή εκφραζόταν στο "κόκκινο βιβλιαράκι", ήταν απόλυτη. Για τη μεγάλη προπαγανδιστική μηχανή του κόμματος, η σκέψη του Μεγάλου Τιμονιέρη καθοδηγούσε σε κάθε τους βήμα τους εργάτες αλλά και τα παιδιά του νηπιαγωγείου, τους αγρότες, τους γιατρούς και τους ασθενείς τους, τους αθλητές όπως και τους αεροπόρους. Αρκούσε οι εργάτες, οι αγρότες, οι πολεμιστές κ.ο.κ. να βρίσκονταν στο πλευρό του Τιμονιέρη, οι γιατροί να μην ξεχνούν την επιστήμη τους και οι αθλητές την προπόνηση. Παράλληλα, στα στάδια οι Επαναστατικές Μάζες συμμετείχαν, ως θεατές και πρωταγωνιστές, σε μεγάλα επναστατικά δρώμενα, όταν δεν συγκεντρώνονταν στους ίδιους χώρους ως λαϊκά δικαστήρια για να παρακολουθήσουν τον εξευτελισμό των εχθρών του Μάο, την καταδίκη τους και, συχνά, την εκτέλεσή τους στις παρυφές των πόλεων. Οι κατηγορίες που απαγγέλλονταν στους ηττημένους ήταν συχνά παράδοξες και κατά κανόνα παραπλανητικές. Έτσι, ο κυβερνήτης της επαρχίας Χιλουνγκιάνγκ υποβλήθηκε στον εξευτελισμό της δημόσιας κουράς με την "ψιλή" γιατί "τόλμησε να κουρευθή όπως ο Μάο", κυρίως όμως γιατί επέτρεψε στους εργάτες αλλά και τμήματα των τοπικών στρατιωτικών δυνάμεων να συνταχθούν με τους αντιμαοϊκούς της επαρχίας, πριν εκείνοι συντριβούν. Το χάος της πολιτιστικής επανάστασης, οι συνεχείς απεργίες, οι διαδηλώσεις, οι σκληρές οδομαχίες αλλά και η συγκέντρωση εκατομμυρίων στο Πεκίνο "για ανταλλαγή επαναστατικών εμπειριών" προκάλεσαν πλήρη οικονομική παράλυση, όσο και διπλωματική απομόνωση. Μια απομόνωση που εντάθηκε από τις επιθέσεις που εξαπέλυσε η Κίνα κατά πάντων και την ανάκληση σχεδόν όλων των πρεσβευτών της χώρας αλλά και των φοιτητών που σπούδαζαν στο εξωτερικό. Η Κίνα κλείστηκε στον εαυτό της, αλλά ο Μάο αντιλήφθηκε ότι με τη χώρα σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου, έπρεπε επειγόντως να βρεθεί μία διέξοδος. Η λύση που επιλέχθηκε ήταν η απλούστερη, η πυροδότηση του κινεζικού εθνικισμού και η διοχέτευσή του στους δύο ευκολότερους στόχους: τη [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετική Ένωση]] και το [[Χονγκ Κονγκ]]. Το Πεκίνο αξίωσε την επιστροφή του Χονγκ Κονγκ, κινητοποιώντας τον κινεζικό πληθυσμό της [[Μεγάλη Βρετανία|βρετανικής]] αποικίας. Με αιχμές του δόρατος το τοπικό γραφείο του ειδησεογραφικού πρακτορείου "Νέα Κίνα", σειρά συνδικάτων, καθώς και πυρήνες "συμπαθούντων" στη δημόσια διοίκηση, ξέσπασαν τον Μάιο απεργίες, αιματηρές διαδηλώσεις κατά του αποικιακού καθεστώτος αλλά και μεθοριακά επεισόδια και δεκάδες βομβιστικές επιθέσεις κατά επιφανών Ευρωπαίων και Κινέζων "σκυλιών του ιμπεριαλισμού". Οι Βρετανοί πανικόβλητοι απάντησαν με χιλιάδες συλλήψεις και την επιβολή δρακόντειων μέτρων ασφαλείας, που ουσιαστικά αποτελούσαν αναστολή όλων των ατομικών ελευθεριών του πληθυσμού. Έτσι το αποικιακό καθεστώς διασώθηκε με τη βία. Όσο για την κομμουνιστική αλληλεγγύη Κίνας-ΕΣΣΔ, αυτή ενταφιάστηκε οριστικά στο παρελθόν και μόνο οι παλαιές προπαγανδιστικές αφίσες του Μάο με τον [[Νικίτα Χρουστσόφ]] έμειναν για να θυμίζουν την εποχή που ο τότε ηγέτης της ΕΣΣΔ Κλίμεντ Βοροσίλοφ γινόταν δεκτός με τιμές ανάλογες των αμοιβαίων προσδοκιών των δύο κομμουνιστικών γιγάντων. Το ρήγμα που εμφανίστηκε επί Χρουστσόφ δεν επουλώθηκε με την ανατροπή του και με την Πολιτιστική Επανάσταση σε πλήρη έξαρση, οι μαοϊκοί δεν άργησαν να στραφούν κατά των Σοβιετικών ηγετών. Η ''Λαϊκή Ημερησία'', το επίσημο όργανο του κόμματος, τους παρομοίαζε με τον [[Αδόλφος Χίτλερ|Αδόλφο Χίτλερ]], τον [[Μπενίτο Μουσολίνι]], τον τσάρο [[Νικόλαος Β΄ της Ρωσίας|Νικόλαο Β']], τον [[Τσιανγκ Κάι Σεκ]] και την [[Κου-Κλουξ-Κλαν]] και τους αποκαλούσε συνολικά "βρωμερά ρεβιζιονιστικά γουρούνια, χάρτινες τίγρεις" και την "πλέον αντιδραστική φασιστική δικτατορία". Το βράδυ της [[26 Ιανουαρίου|26ης Ιανουαρίου]] του [[1967]] άρχισε η πολιορκία της σοβιετικής πρεσβείας στο Πεκίνο από ένα τεράστιο και έξαλλο πλήθος ερυθροφρουρών. Ο όχλος επιτέθηκε κατά όλων όσοι επιχειρούσαν να εισέλθουν στην πρεσβεία, εκτόξευε σκουπίδια, δαυλούς και κουτιά με μπογιά στον περίβολο, κόλλησε στα κιγκλιδώματα αντισοβιετικές αφίσες με συνθήματα όπως "Κρεμάστε τον Κοσίγκιν", "Κάψτε τον Κοσίγκιν" και "Σπάστε τα κεφάλια των ρεβιζιονιστικών σκυλιών", κρέμασε ανάποδα από τα δέντρα ομοιώματα του Σοβιετικού πρωθυπουργού Αλεξέι Κοσίγκιν και του γενικού γραμματέα του [[Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης|Κ.Κ. της ΕΣΣΔ]], [[Λεονίντ Μπρέζνιεφ]], και τοποθέτησε περιμετρικά του κτιρίου τεράστια μεγάφωνα που εξέπεμπαν ασταμάτητα αντισοβιετική προπαγάνδα οδηγώντας τους εγκλωβισμένους στα όρια της νευρικής κατάρρευσης. Όταν δε, στις αρχές Φεβρουαρίου, οι αρχές επέτρεψαν στις οικογένειες των διπλωματών να εγκαταλείψουν την πρεσβεία και να μεταβούν στο αεροδρόμιο με προορισμό τη [[Μόσχα]], οι ερυθροφρουροί υποχρέωσαν τις γυναίκες με τα παιδιά τους στην αγκαλιά να συρθούν κάτω από τεράστια πορτρέτα του Μάο<ref>''Μαίνεται ο εμφύλιος στην Κίνα'', Ιστορικό Λεύκωμα 1967, σελ. 96-105, Καθημερινή (1997)</ref>.
 
== Παραπομπές ==
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Πολιτιστική_Επανάσταση"