Εξέγερση της Μελίγια

Η στρατιωτική εξέγερση του Ιουλίου 1936 στη Μελίγια συνέβη κατά την έναρξη του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου. Οι επαναστάτες κατέλαβαν σε σύντομο χρονικό διάστημα τις κύριες στρατιωτικές μονάδες του Ισπανικού Στρατού στην Αφρική και συνέτριψαν την αντίσταση των αξιωματικών που ήταν πιστοί στη Δημοκρατική κυβέρνηση. Οι υποστηρικτές της Ισπανικής Δημοκρατίας συνελήφθησαν ή εκτελέστηκαν.

Στρατιωτική εξέγερση της Μελίγια
Μέρος του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου
Η Μελίγια το 1930.
Χρονολογία	17-18 Ιουλίου 1936
Τόπος	Μελίγια, Ισπανία
Έκβαση	Εθνικιστική νίκη
Αντιμαχόμενοι
Ισπανική Δημοκρατία Εθνικιστική Παράταξη
Ηγετικά πρόσωπα
Γκόμεθ Μοράτο  Μανουέλ Ρομεράλες  Βιρχίλιο Λερέτ Ρουίθ  Πλαθίδο Άλβαρεθ  Νταρίο Γκαθάπο Βαλντές Χουάν Σεγί Αλμουθάρα Εδουάρδο Σάενθ ντε Μπουρουάγα Χουάν Γιάγουε Μπλάνκο
Απολογισμός
189 εκτελέσεις Άγνωστος

Υπόβαθρο

Ένας από τους κύριους στόχους του πραξικοπήματος του Ιουλίου 1936 ήταν η εξασφάλιση του Ισπανικού Μαρόκου, επειδή η Στρατιά της Αφρικής συνιστούσε μία από τις σημαντικότερες δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού. Η Στρατιά αποτελούνταν από τακτικούς στρατιώτες (στρατεύσιμους), την Ισπανική Λεγεώνα και Μαροκινοί μισθοφόροι (Ρεγουλάρες). Οι περισσότεροι αξιωματικοί υποστήριξαν την εξέγερση, αρνούμενοι ουσιαστικά τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Μόνο ελάχιστοι αξιωματικοί, όπως ο στρατηγός Μανουέλ Ρομεράλες, ο αρχηγός του Ισπανικού Στρατού στο Μαρόκο, στρατηγός Γκόμεθ Ποράτο, και ο ύπατος αρμοστής, Πλαθίδο Άλβαρεθ, παρέμειναν πιστοί στη Δημοκρατία.

Πραξικόπημα

17 Ιουλίου: Μελίγια

Ο επικεφαλής του κινήματος, Εμίλιο Μόλα, είχε δώσει εντολή στη Στρατιά της Αφρικής να εξεγερθεί στις 18 Ιουλίου στις 5 π.μ. Ωστόσο το σχέδιο αποκαλύφθηκε από τους Δημοκρατικούς αξιωματικούς της Μελίγια στις 17 Ιουλίου, με αποτέλεσμα ο αρχηγός του κινήματος στην πόλη, συνταγματάρχης Χουάν Σεγί Αλμουθάρα, αποφάσισε να ξεκινήσει την εξέγερση στη Μελίγια, συλλαμβάνοντας τον στρατηγό Ρομεράλες. Οι κινηματίες κατέλαβαν τον ραδιοφωνικό σταθμό και κήρυξαν στρατιωτικό νόμο. Οι Λεγεωνάριοι, οι Ρεγουλάρες και η Χωροφυλακή της Μελίγια εντάχθηκαν στο κίνημα. Καταλαμβάνοντας βασικά κτίρια, συνέτριψαν την όποια αντίσταση συνάντησαν στις συνοικίες της εργατικής τάξης. Ο στρατηγός Ρομεράλες, κυβερνητικοί και τοπικοί αξιωματούχοι, όπως ο διοικητής του αεροδρομίου, και όλοι όσοι αντιστάθηκαν στην εξέγερση εκτελέστηκαν. Όταν ο στρατηγός Μοράτο ανακάλυψε την εξέγερση, μετέβη με ένα αεροπλάνο στη Μελίγια, αλλά συνελήφθη από τους κινηματίες μόλις προσγειώθηκε.

17 Ιουλίου: Θέουτα και Τετουάν

Ο στρατηγός Χουάν Σεγί Αλμουθάρα τηλεφώνησε στους συνταγματάρχες Εδουάρδο Σάενθ ντε Μπουρουάγα και Χουάν Γιάγουε Μπλάνκο, οι οποίοι ήταν επιφορτισμένοι με την οργάνωση του κινήματος στην Τετουάν και τη Θέουτα. Τηλεφώνησε επίσης στον Φράνκο, που βρισκόταν στην Λας Πάλμας, εξηγώντας του τους λόγους για τους οποίους η εξέγερση έλαβε χώρα νωρίτερα. Ο συνταγματάρχης Χουάν Γιάγουε Μπλάνκο, διοικώντας το Β΄ Τάγμα της Ισπανικής Λεγεώνας, κατέλαβε την Θέουτα, ενώ ο συνταγματάρχης Σάενθ ντε Μπουρουάγα, με το Ε΄ Τάγμα της Ισπανικής Λεγεώνας, κατέλαβε την Τετουάν. Οι κινηματίες στη Θέουτα κατέλαβαν τις συνοικίες της εργατικής τάξης και εκτέλεσαν επιφανείς συνδικαλιστές, όπως συνέβη και στην Τετουάν. Επιπλέον, ο συνταγματάρχης Χουάν Λουίς Μπεϊγκμπεδέρ κέρδισε την υποστήριξη του Μεγάλου Βεζίρη της Τετουάν, Μουλάι Χασάν, και Μαροκινοί εθελοντές άρχισαν να εντάσσονται στην εξέγερση.

18 Ιουλίου

Στο Λαράς το πραξικόπημα ξεκίνησε στις 02:00 π.μ. της 18^ης Ιουλίου. Ακολούθησε εμπλοκή, κατά την οποία σκοτώθηκαν πέντε χωροφύλακες και δύο κινηματίες αξιωματικοί. Το ξημέρωμα η πόλη ήταν στα χέρια των κινηματιών. Το πρωί, τα μόνα εναπομείναντα κέντρα αντίστασης ήταν η κατοικία του Ύπατου Αρμοστή και η αεροπορική βάση στην Τετουάν. Οι κινηματίες απείλησαν να βομβαρδίσουν και τους δύο στόχους και μετά από λίγες ώρες οι υπερασπιστές παραδόθηκαν. Όσοι προέβαλαν αντίσταση, όπως ο ύπατος αρμοστής, εκτελέστηκαν. Την ίδια μέρα, εργάτες του Τετουάν και της Μελίγια επιχείρησαν γενική απεργία, αλλά κατεστάλησαν από τα επαναστατημένα στρατεύματα

Εθνικιστική καταστολή

Ο Μόλα εξέδωσε μυστικές οδηγίες στις 30 Ιουνίου διατάζοντας να εξαλειφθούν τα αριστερά στοιχεία, κομμουνιστές, αναρχικοί, μέλη συνδικάτων κλπ. Την ίδια μέρα συνελήφθησαν μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων, αριστερών κομμάτων, μασονικών στοών και οποιοσδήποτε θεωρούνταν ότι υποστήριζε το Λαϊκό Μέτωπο. Εκτιμάται ότι οι Εθνικιστές εκτέλεσαν συνολικά 189 πολίτες και στρατιωτικούς. Στις 20 Ιουλίου, οι Εθνικιστές εγκαινίασαν το πρώτο τους στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Μελίγια.

Επακόλουθες εξελίξεις

Μέχρι τις 18 Ιουλίου, η Στρατιά της Αφρικής είχε καταλάβει όλο το Ισπανικό Μαρόκο και είχε συντρίψει κάθε αντίσταση. Την ίδια μέρα, ο Φρανθίσκο Φράνκο ξεκίνησε την κατάληψη των Κανάριων Νήσων. Στη συνέχεια μετέβη με ένα αεροσκάφος de Havilland Dragon Rapide, το οποίο μισθώθηκε από τον Λουίς Μπολίν, στην Καζαμπλάνκα του Γαλλικού Μαρόκου. Στις 19 Ιουλίου, ο Φράνκο έφθασε στην Τετουάν, όπου χαρακτηρίστηκε αρχηγός του Ισπανικού Στρατού στο Μαρόκο.

Το μεγαλύτερο μέρος του Πολεμικού Ναυτικού παρέμεινε πιστό στην Δημοκρατική κυβέρνηση. Τα πλοία του περιπολούσαν το Στενό του Γιβραλτάρ και προσπάθησαν να απομονώσουν το Ισπανικό Μαρόκο από τις επαναστατημένες πόλεις της Ανδαλουσίας. Ωστόσο, με τη βοήθεια της Ναζιστικής Γερμανίας και της Φασιστικής Ιταλίας, οι Εθνικιστές κατάφεραν να μεταφέρουν τα στρατεύματα της Στρατιάς της Αφρικής στην ηπειρωτική χώρα και να ξεκινήσουν την προέλασή τους προς τη Μαδρίτη.

Βιβλιογραφία

• Beevor, A. (2006). The Battle for Spain. Λονδίνο: Penguin. ISBN 9780143037651. 
• Jackson, G. (1967). The Spanish Republic and the Civil War. Princeton University Press. ISBN 9780691007571. 
• Thomas, H. (2001). The Spanish Civil War. Νέα Υόρκη: Modern Library. ISBN 9780375755156.