Γεώργιος Λασσάνης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
διόρθωση των πραγματολογικών λαθών, προσθήκη πληροφοριών, προσθήκη βιβλιογραφίας |
|||
Γραμμή 12:
{{πηγές|30|09|2015}}
Ο '''Γεώργιος Λασσάνης''' ([[Κοζάνη]]
==Βιογραφία==
Μετά από μία μάλλον σύντομη διαμονή στην Πέστη, ανεχώρησε για τη [[Λειψία]] της [[Γερμανία|Γερμανίας]]. Εκεί ενδέχεται να παρακολούθησε μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της πόλης ως ελεύθερος ακροατής. Έμεινε στη Λειψία έως το 1816 ή τις αρχές του 1817. Το 1816, ενώ βρισκόταν στην κεντρική Ευρώπη μυήθηκε στη [[Φιλική Εταιρεία]]. Από την κεντρική Ευρώπη μετακινήθηκε στα Βαλκάνια. Την εποχή αυτή φαίνεται να διαλύθηκε και ο αρραβώνας του με την Αναστασία Τακιατζή.
Το 1817 βρισκόταν στο Ιάσιο και, το αργότερο, τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς στο Βουκουρέστι. Από εκεί μετέβη στη [[Μόσχα]] όπου κατηχήθηκε από τον Κωνσταντίνο Πεντεδέκα σε κάποιον από τους ανώτατους βαθμούς της Φιλικής Εταιρείας. Τον Σεπτέμβριο του [[1818]] εγκαταστάθηκε στην [[Οδησσός|Οδησσό]] της [[Ρωσία|Ρωσίας]]. Συμμετείχε ενεργά στη θεατρική δραστηριότητα της πόλης, ως δραματουργός και ηθοποιός του ελληνικού ερασιτεχνικού θιάσου. Για τον θίασο αυτό έγραψε το 1818 το μονόπρακτο ''Ελλάς'' (δημοσιεύτηκε το 1820) και το 1819 συνέταξε τη θεατρική διασκευή «Αρμόδιος και Αριστογείτων». Τα έργα παραστάθηκαν το 1819 με συμμετοχή του ίδιου ως ηθοποιού. Το 1819 ο Λασσάνης δραστηριοποιήθηκε ως παιδαγωγός. Μαζί με τον Φιλικό Γεώργιο Γεννάδιο (1786-1854), δάσκαλο του Ελληνεμπορικού Σχολείου της Οδησσού, συνέταξαν μια ''Εγκυκλοπαιδεία των παιδικών μαθημάτων'' (Μόσχα 1820) με στόχο να τη χρησιμοποιήσουν στη διδασκαλία στο παραπάνω εκπαιδευτικό ίδρυμα. Την ίδια και την επόμενη χρονιά εισήγαν εκεί την αλληλοδιδακτική μέθοδο, ακολουθώντας χωρίς καθυστέρηση την επίκαιρη τότε παιδαγωγική τάση που είχε εκδηλωθεί στη Δύση.
Στις αρχές Αυγούστου του 1820, όταν ο [[Αλέξανδρος Υψηλάντης (νεότερος)|Αλέξανδρος Υψηλάντη]]<nowiki/>ς, ο οποίος είχε αναλάβει εντωμεταξύ την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας (12.4.1820), έφτασε στην Οδησσό, ο Λασσάνης εντάχθηκε στο στενό περιβάλλον του. Τον Σεπτέμβριο του [[1820]] ο Λασσάνης εγκατέλειψε την Οδησσό μαζί με τον Υψηλάντη, συνοδεύοντάς τον ως «γραμματικός» του στο Ισμαήλι της Βεσσαραβίας, όπου επρόκειτο να συναντηθεί με ηγετικά στελέχη της Φιλικής, τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Γρηγόριο Δικαίο, τον Χριστόφορο Παρραιβό κ.ά., και να αποφασίσουν το πέρασμα από την «ιδεολογική και οργανωτική προετοιμασία» της Επανάστασης «στην άμεση ένοπλη εξέγερση». Στο εξής ο Λασσάνης έμεινε στο πλευρό του Αλέξανδρου Υψηλάντη, αναλαμβάνοντας καταρχάς τις συνεννοήσεις με τον ηγεμόνα της Μολδαβίας Μιχαήλ Σούτσο. Μετά την κήρυξη της Επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, τον Απρίλιο του 1821, ο Λασσάνης ακολούθησε τον Υψηλάντη στο Τιργοβίστι, όπου διορίστηκε Αρχιγραμματέας του «Γενικού Βουλευτηρίου» του συγκεντρωμένου ελληνικού στρατού. Η άποψη του σκωτσέζου στρατιωτικού και ιστορικού Thomas Gordon (1788-1841) ότι ο Λασσάνης συμμετείχε τότε στη δολοφονία του Ρουμάνου επαναστάτη Tudor Vladimirescu (περ. 1780-1821) δεν τεκμηριώνεται από πηγές. Στις 7/19 Ιουνίου ο Λασσάνης έλαβε μέρος στην τραγική μάχη στο Δραγατσάνι ως χιλίαρχος του [[Ιερός Λόχος (1821)|Ιερού Λόχου.]]
[[Αρχείο:Villa Lassani in Kozani, Greece.jpg|thumb|left|Το αρχοντικό Λασσάνη στην ομώνυμη πλατεία της Κοζάνης]]
Η διάλυση των ελληνικών δυνάμεων που ακολούθησε την ήττα στο Δραγατσάνι ανάγκασε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη να εγκαταλείψει το έδαφος των Ηγεμονιών, προκειμένου να μην συλληφθεί από τους Οθωμανούς. Ο Λασσάνης, μέλος της μικρής συνοδείας του, ανέλαβε τότε να διαπραγματευτεί με τις αυστριακές αρχές στην Τρανσυλβανία τη διέλευση του Υψηλάντη και της συνοδείας του από τα εδάφη της, προκειμένου να μεταβεί ο Υψηλάντης στο Αμβούργο και από εκεί στην Αμερική. Καταπατώντας την υπόσχεση για ελεύθερη διάβαση, οι Αυστριακοί συνέλαβαν σστις 16/28 Ιουνίου 1821 τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και τη συνοδεία του, η οποία αποτελείτο από τους αδελφούς του Νικόλο και Γεώργιο, τον Λασσάνη, τον Γεράσιμο Ορφανό, τον Κωνσταντίνο Καβαλερόπουλο και τον Πολωνό Wazlov Hornovsky. Φυλακίστηκαν πρώτα στο Μουνκάτς (Munkács) στη σημερινή δυτική Ουκρανία, έως το 1823, και εν συνεχεία στην Τερέζιενσταντ (Terezín) στην Τσεχία, κοντά στην Πράγα. Οι Έλληνες επαναστάτες απελευθερώθηκαν μόλις στις 25 Νοεμβρίου του 1827, μετά από μεσολάβηση του [[τσάρος|Τσάρου]] [[Νικόλαος Α΄ της Ρωσίας|Νικολάου]], στο πλαίσιο μιας θετικής στροφής της ρωσικής πολιτικής απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση.<ref>{{Cite journal|title=«La captivité d’Alexandre Ypsilanti»|last=Corivan|first=Nicolae|date=1967|journal=Balkan Studies 8 (1967), 87-102}}</ref> <ref>{{Cite book|title=Αλέξανδρος Υψηλάντης: η αιχμαλωσία του εις την Αυστρίαν, 1821-1828|first=Πολυχρόνης|last=Ενεπεκίδης|publisher=Παπαζήσης|year=1969|location=Αθήνα|page=}}</ref>
Μετά την απελευθέρωσή τους από την επταετή αυστριακή φυλάκιση, ο Λασσάνης μετέβη μαζί τον Υψηλάντη, τους αδελφούς του και τον Καβαλερόπουλο, στη Βιέννη, ταξιδεύοντας προς την Βερόνα, η οποία είχε οριστεί ως τόπος περιορισμού του Υψηλάντη. Στις 31 Ιανουαρίου του 1828, ωστόσο, ο βαριά άρρωστος Υψηλάντης απεβίωσε στη Βιέννη. Στους επόμενους μήνες οι συνοδοιπόροι του εγκατέλειψαν τη Βιέννη.
Καθώς οι Αυστριακοί απαγόρευαν τα ταξίδια Ελλήνων προς την Ελλάδα μέσω της επικράτειάς τους, ο Λασσάνης, που σκόπευε να ενταχθεί και πάλι στον Αγώνα, δεν μπόρεσε να ταξιδέψει μέσω της (αυστριακής τότε) Τεργέστης, που θα ήταν το κοντινότερο λιμάνι στη Βιέννη. Τον Απρίλιο του 1828 αναχώρησε από τη Βιέννη και ταξιδιεύοντας μέσω του Μονάχου, της Καρλσρούης, του Στρασβούργου, των Παρισίων και της Μασσαλίας, επιβιβάστηκε σε μία γαλλική φρεγάτα στη Λυών. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του αυτού έγινε δεκτός από τον βασιλιά Λουδοβίκο Α΄ της Βαυαρίας, στο Μόναχο, και ήρθε σε επαφή με τα γερμανικά και αλσατικά φιλελληνικά δίκτυα της εποχής.<ref>{{Cite journal|title=«Εκδοτικά και ειδολογικά ζητήματα στις ταξιδιωτικές σημειώσεις (1828) του Γεωργίου Λασσάνη. Πρόδρομη ανακοίνωση»|last=Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister|first=Ίλια|date=2016|journal=Χαρίτων Καρανάσιος – Κώστας Ντίνας – Δημήτρης Μυλωνάς (επιμ.), Η Δυτική Μακεδονία στους Νεότερους Χρόνους. Πρακτικά Α΄ συνεδρίου Ιστορίας της Δυτικής Μακεδονίας, Γρεβενά 2-5 Οκτωβρίου 2014, Γρεβενά: Εταιρεία Δυτικομακεδονικών Μελετών, 2016, σ. 763-773}}</ref>
Ο Λασσάνης έφτασε στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 1828. Εντάχθηκε στον στρατό της Ανατολικής Ελλάδος υπό τον [[Δημήτριος Υψηλάντης|Δημήτριο Υψηλάντη]] και έλαβε μέρος στις μάχες του Στεβένικου, της Λιβαδειάς, της Θήβας και της Πέτρας. Τον Μάιο του 1833, μετά την έλευση του βασιλιά Όθωνα και των αντιβασιλέων, ο Λασσάνης διορίστηκε νομάρχης Αττικοβοιωτίας. Την εποχή αυτή εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου στις 3 Νοεμβρίου 1834 παντρεύτηκε την Ευφημία Λιανοσταφίδα, κόρη του Στάμου Λιανοσταφίδα και της Καρυάς Ιωάννη Γέροντα.
Το 1836 διορίστηκε υπουργός οικονονικών. Απομακρύνθηκε από τη θέση αυτή την άνοιξη του 1837, επειδή σε συνεργασία με τον αντιβασιλέα Joseph Ludwig Franz Xavier von Armansperg (1787-1853) είχε παραβεί τα καθήκοντά του, ευνοώντας πρόσωπα του πελατειακού δικτύου τους κατά τη διανομή των εθνικών γαιών. Μετακινήθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Όντας υπέρμαχος της συνταγματικής μοναρχίας, συμμετείχε στο κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843. Υπήρξε μέλος της Βασιλικής Φάλαγγας από το 1847. Το 1850 διορίστηκε νομάρχης Ακαρνανίας και Αιτωλίας και το 1853 νομάρχης Αθηνών. Από τη θέση αυτή συμμετείχε στις προσπάθειες καταστολής της ληστείας. Αργότερα διετέλεσε νομάρχης Φθιώτιδος και Φωκίδος (έως το 1860), ενώ το 1861 διορίστηκε Βασιλικός Επίτροπος στην Εθνική Τράπεζα.
Ο Λασσάνης πέθανε το βράδυ της Δευτέρας 6/18 προς την Τρίτη 7/19 Ιουλίου του [[1870]] στην Αθήνα.<ref>{{Cite journal|title=Γεώργιος Λασσάνης|last=Φιλήμων|first=Τιμολέων|date=1870|journal=εφ. Αιών αρ. 2580 (9.7.1870), σ. 2-3|quote=}}</ref>
== Έργα ==
* ''Ἑλλάς'', Πρόλογος Εἰς τὴν Τραγῳδίαν Α... καὶ Α..., συντεθεὶς παρὰ τοῦ Γοργίδα Λυσανίου, Κ᾽ ἐκδοθεὶς δι᾽ ἐπιστασίας Νικολάου Β. Γκούστη. Ἐν Μόσκβᾳ, Ἐν τῷ Τυπογραφείῳ Αὐγούστου Σεμένου, 1820.
* «Ἁρμόδιος καὶ Ἀριστογείτων | Τραγῳδία εἰς τρεῖς πράξεις | ὑπὸ Γ. Λασσάνη | Παρεστάθη κατὰ πρῶτον ἐν Ὀδησσῷ κατὰ τὸ 1819», ΒΒΕ, «Αρχείο Λασσάνη», ταξ. αρ. GRHP_LHP ΕΒΕ, «Αρχείο Λασσάνη», ταξ. αρ. GRHP_LHP A.2.8. Πρόκειται για θεατρική διασκευή. Έχει εκδοθεί λανθασμένα ως πρωτότυπο έργο του Λασσάνη από τον Βάλτερ Πούχνερ στο: ''Τα Θεατρικά. Ελλάς (Μόσχα 1820) και Αρμόδιος και Αριστογείτων (Οδησσός 1819, ανέκδοτο)'', επιμ. Βάλτερ Πούχνερ, Αθήνα: Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 2002.
* «Ἱστορία τῆς Ἑλλάδος (Τρίτη ἐποχή, 1757-1814)», στο: Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος (επιμ.), ''Τρία ανέκδοτα ιστορικά δοκίμια του φιλικού Γεωργίου Λασσάνη'', Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, 1973, σ. 47-73.
* «Aufschlüsse über die Vorbereitungen zur griechischen Insurrection», στο: Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος (επιμ.), ''Τρία ανέκδοτα ιστορικά δοκίμια του φιλικού Γεωργίου Λασσάνη'', Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, 1973, σ. 113-128.
* Harro Harring / Γεώργιος Λασσάνης, ''Der Renegat aus Morea''. Trauerspiel in drei Aufzügen. Nach dem Neugriechischen des Olympiers Georg Lassanis, ehemals Offizier der heiligen Schaaar und Adjutant des verstorbenen Fürsten Alexander Ypsilanti, Braunschweig: Im Verlags-Comtoir, 1831.
* «Τὸ στρατιωτικὸν τῆς Ἑλλάδος. Δοκίμιον Ἱστορικὸν», στο: Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος (επιμ.), ''Τρία ανέκδοτα ιστορικά δοκίμια του φιλικού Γεωργίου Λασσάνη'', Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, 1973, σ. 139-177.
* ''Έκθεσις περί Ληστείας'', γενική επιμέλεια Έλλη Δρούλια, εισαγωγή-μεταγραφή Στάθης Κουτρουβίδης, Αθήνα: Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, 2018.
== Αρχοντικό Λασσάνη ==
Στην Αθήνα ο Λασσάνης και η σύζυγός του Ευφημία Λιανοσταφίδα κατοίκησαν σε ένα διώροφο κτήριο στην πλατεία των «Αέρηδων» στην Πλάκα, το οποίο χτίστηκε στα έτη 1833-1837. Σήμερα στεγάζεται σε αυτό το «Μουσείο ελληνικών λαϊκών μουσικών οργάνων» και το «Κέντρο Μουσικολογίας». (Βλ. [[Αρχοντικό Λασσάνη]], Πλάκα, Αθήνα.)
Στην [[Κοζάνη]] διασώζεται το πατρικό του σπίτι σε κεντρική πλατεία της πόλης η οποία φέρει το όνομά του (Πλατεία Λασσάνη). Το [[αρχοντικό]] του έχει χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο οίκημα και μνημείο. Διέθετε 2 ορόφους, κελάρι
Οι Δημοτικές εκδηλώσεις στην Κοζάνη στο τέλος του καλοκαιριού, με διάφορους αθλητικούς διαγωνισμούς, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις κ.α. φέρουν το όνομα "Λασσάνεια".
Γραμμή 33 ⟶ 56 :
*[[Αρχοντικό Λασσάνη]] (Πλάκα, Αθήνα)
*[[Γ.Σ.Κ. Λασσάνης]]
==Πορτραίτο==
Το απεικονιζόμενο πορτραίτο του Γεώργιου Λασσάνη βρίσκεται στην επίσημη σφραγίδα του Δήμου Κοζάνης.
== Παραπομπές ==
| |||