Χρήστης:Texniths/πρόχειρο/Πρόχειρο1: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αντικατάσταση της σελίδας με '{{πρόχειρο χρήστη}}' Ετικέτες: Αντικατάσταση Χειροκίνητη αναστροφή |
Δημιουργήθηκε από μετάφραση της σελίδας "Angolan Civil War" Ετικέτες: Αναιρέθηκε ΜετάφρασηΠεριεχόμενου ΜετάφρασηΠεριεχόμενου2 |
||
Γραμμή 1:
Ο '''εμφύλιος πόλεμος της Ανγκόλας''' ({{Lang-pt|Guerra Civil Angolana}}) ήταν [[εμφύλιος πόλεμος]] στην [[Ανγκόλα]], ο οποίος ξεκίνησε το 1975 και συνεχίστηκε, με διακοπές, μέχρι το 2002. Ο πόλεμος ξεκίνησε αμέσως μετά την ανεξαρτητοποίηση της Ανγκόλας από την [[Πορτογαλία]] τον Νοέμβριο του 1975. Ο πόλεμος ήταν ένας αγώνας εξουσίας ανάμεσα σε δύο πρώην αντιαποικιακά αντάρτικα κινήματα, το κομμουνιστικό [[Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας]] (MPLA) και την αντικομμουνιστική [[Εθνική Ένωση για την Ολική Ανεξαρτησία της Ανγκόλας]] (UNITA). Ο πόλεμος χρησιμοποιήθηκε ως [[Διαμεσολαβητικός πόλεμος|διαμεσολαβητικό πεδίο μάχης]] για τον [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρό Πόλεμο]] από αντίπαλα κράτη όπως η [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετική Ένωση]], η [[Κούβα]], η [[Νότια Αφρική]] και οι [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Ηνωμένες Πολιτείες]].<ref name="Angola General Conflict Information">{{Cite web|url=https://www.ucdp.uu.se/gpdatabase/gpcountry.php?id=4®ionSelect=2-Southern_Africa&id=4®ionSelect=2-Southern_Africa|title=Angola General Conflict Information|website=Uppsala Conflict Data Program|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141218095556/http://www.ucdp.uu.se/gpdatabase/gpcountry.php?id=4®ionSelect=2-Southern_Africa|archivedate=2014-12-18|accessdate=2021-10-11}}</ref>
Το MPLA και η UNITA είχαν διαφορετικές ρίζες στην κοινωνία της Ανγκόλας και αμοιβαία ασύμβατες ηγεσίες, παρά τον κοινό στόχο τους να τερματίσουν την αποικιοκρατία. Ένα τρίτο κίνημα, το [[Εθνικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας]] (FNLA), έχοντας πολεμήσει το MPLA με την UNITA κατά τη διάρκεια του πολέμου για την ανεξαρτησία, δεν έπαιξε σχεδόν κανένα ρόλο στον Εμφύλιο Πόλεμο. Επιπλέον, το [[Μέτωπο για την Απελευθέρωση του Θύλακα της Καμπίντα]] (FLEC), μια ένωση αυτονομιστικών μαχητικών ομάδων, αγωνίστηκε για την ανεξαρτησία της επαρχίας [[Επαρχία Καμπίντα|Καμπίντα]] από την Ανγκόλα.<ref>{{Cite web|url=https://www.globalsecurity.org/military/world/para/flec.htm|title=Front for the Liberation of the Enclave of Cabinda|website=Global Security|accessdate=2021-10-11}}</ref> Με τη βοήθεια Κουβανών στρατιωτών και τη Σοβιετική υποστήριξη, το MPLA κατάφερε να κερδίσει την αρχική φάση των συμβατικών μαχών, να εκδιώξει το FNLA από τη [[Λουάντα]] και να γίνει η ''de facto'' κυβέρνηση της Ανγκόλας.<ref>{{Cite book|title=Africa, Problems & Prospects: A Bibliographic Survey|publisher=U.S. Department of the Army|date=1977|page=221}}</ref> Το FNLA διαλύθηκε, αλλά η UNITA που υποστηριζόταν από τις ΗΠΑ και τη Νότια Αφρική συνέχισε τον άτακτο πόλεμο εναντίον της κυβέρνησης του MPLA από τη βάση της στα ανατολικά και νότια της χώρας.
Ο 27ετής πόλεμος μπορεί να χωριστεί σε τρεις περιόδους μεγάλων συγκρούσεων-από το 1975 έως το 1991, το 1992 έως το 1994 και από το 1998 έως το 2002-με εύθραυστες περιόδους ειρήνης. Μέχρι τη νίκη του MPLA το 2002, περισσότεροι από 800.000 άνθρωποι είχαν πεθάνει και πάνω από ένα εκατομμύριο είχαν [[Εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα|εκτοπιστεί εσωτερικά]].<ref>{{Cite web|url=https://www.refworld.org/docid/3dedf3204.html|title=Refworld {{!}} Angola: Current political and human rights conditions in Angola|last=Refugees|first=United Nations High Commissioner for|ημερομηνία=2000-12-04|website=Refworld|language=en|accessdate=2021-10-11}}</ref> Ο πόλεμος κατέστρεψε την υποδομή της Ανγκόλας και έπληξε σοβαρά τη δημόσια διοίκηση, την οικονομία και τα θρησκευτικά ιδρύματα.
Ο εμφύλιος πόλεμος της Ανγκόλας ήταν αξιοσημείωτος λόγω του συνδυασμού της βίαιης εσωτερικής δυναμικής της Ανγκόλας και του εξαιρετικού βαθμού ξένης στρατιωτικής και πολιτικής εμπλοκής. Ο πόλεμος θεωρείται ευρέως μια [[Διαμεσολαβητικός πόλεμος|διαμεσολαβητική σύγκρουση]] του ΨΨυχρού Πολέμου, καθώς η Σοβιετική Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες, με τους αντίστοιχους συμμάχους τους, παρείχαν βοήθεια στις αντίπαλες παρατάξεις. Η σύγκρουση συνδέθηκε στενά με τον [[Β΄ Πόλεμος του Κονγκό|Β΄ Πόλεμο του Κονγκό]] στη γειτονική [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] και τον [[Συνοριακός πόλεμος της Νότιας Αφρικής|Πόλεμο στα σύνορα]] της Νότιας Αφρικής. Οι [[Νάρκη|νάρκες]] εξακολουθούν να βρίσκονται στην ύπαιθρο και συμβάλλουν στα συνεχιζόμενα θύματα αμάχων.
== Περίγραμμα των κύριων μαχητών ==
Τα τρία επαναστατικά κινήματα της Ανγκόλας είχαν τις ρίζες τους στα αντιαποικιακά κινήματα της δεκαετίας του 1950.<ref name="Angola General Conflict Information">{{Cite web|url=http://www.ucdp.uu.se/gpdatabase/gpcountry.php?id=4®ionSelect=2-Southern_Africa#|title=Angola General Conflict Information|website=[[Uppsala Conflict Data Program]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141218095556/http://www.ucdp.uu.se/gpdatabase/gpcountry.php?id=4®ionSelect=2-Southern_Africa|archivedate=18 December 2014|accessdate=5 June 2013}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20141218095556/http://www.ucdp.uu.se/gpdatabase/gpcountry.php?id=4®ionSelect=2-Southern_Africa "Angola General Conflict Information"]. </cite></ref> Το MPLA ήταν πρωτίστως ένα αστικό κίνημα στη [[Λουάντα]] και τη γύρω περιοχή.<ref name="Angola General Conflict Information" /> Αποτελούνταν σε μεγάλο βαθμό από μέλη της φυλής [[Αμπούντου]]. Αντίθετα, τα άλλα δύο μεγάλα αντιαποικιακά κινήματα, το FNLA και η UNITA, ήταν ομάδες με βάση την ύπαιθρο.<ref name="Angola General Conflict Information" /> Το FNLA αποτελούνταν σε μεγάλο βαθμό από μέλη της φυλής [[Μπακόνγκο]] από τη Βόρεια Ανγκόλα. Η UNITA, παρακλάδι του FNLA, απαρτιζόταν κυρίως από μέλη της φυλής [[Οβιμπούντου]] από τα κεντρικά υψίπεδα.<ref name="Angola General Conflict Information" />
=== MPLA ===
Από τη δημιουργία του τη δεκαετία του 1950, η κύρια κοινωνική βάση του MPLA ήταν μεταξύ της φυλής των Αμπούντου και της πολυφυλετικής [[Ιντελιγκέντσια|διανόησης]] πόλεων όπως η [[Λουάντα]], η [[Μπενγκέλα]] και το [[Χουάμπο]]. Κατά τη διάρκεια της αντιαποικιακής μάχης του 1962–1974, το MPLA υποστηρίχθηκε από αρκετές αφρικανικές χώρες, καθώς και από τη [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετική Ένωση]]. Η [[Κούβα]] έγινε ο ισχυρότερος σύμμαχος του MPLA, στέλνοντας σημαντικές ομάδες στρατιωτικών και υποστηρικτικών στην Ανγκόλα. Αυτή η υποστήριξη, όπως και αρκετές άλλες χώρες του [[Ανατολικό Μπλοκ|Ανατολικού Μπλοκ]], π.χ. Ανατολική Γερμανία, διατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Η [[Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας|Γιουγκοσλαβία]] παρείχε οικονομική στρατιωτική υποστήριξη στο MPLA, συμπεριλαμβανομένων 14 εκατομμυρίων δολαρίων το 1977, καθώς και γιουγκοσλαβικό προσωπικό ασφαλείας στη χώρα και διπλωματική εκπαίδευση για τους Ανγκολέζους στο [[Βελιγράδι]].<ref>Gleijeses, Piero. "The Cubans in Angola." Visions of Freedom: Havana, Washington, Pretoria, and the Struggle for Southern Africa, 1976–1991, University of North Carolina Press, 2016, σσ. 76–78. </ref> Ο Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στη Γιουγκοσλαβία έγραψε για τη γιουγκοσλαβική σχέση με το MPLA και σημείωσε: «Ο [[Γιόσιπ Μπροζ Τίτο|Τίτο]] απολαμβάνει σαφώς τον ρόλο του ως πατριάρχη του απελευθερωτικού αγώνα των ανταρτών». Ο [[Αγκοστίνιο Νέτο]], ηγέτης του MPLA κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, δήλωσε το 1977 ότι η γιουγκοσλαβική βοήθεια ήταν συνεχής και σταθερή και τη χαρακτήρισε.<ref>Gleijeses, Piero. "Collapse of the Portuguese Empire." Conflicting Missions: Havana, Washington, and Africa; 1959–1976, Univ. of North Carolina Press, 2009, σσ. 243–244. </ref> Σύμφωνα με μια ειδική ανακοίνωση του Νοεμβρίου 1978, τα πορτογαλικά στρατεύματα ήταν μεταξύ των 20.000 στρατευμάτων του MPLA τα οποία συμμετείχαν σε μια μεγάλη επίθεση στην κεντρική και νότια Ανγκόλα.<ref>{{Cite book|title=Southern African Political History: A Chronology of Key Political Events from Independence to Mid-1997|first=Jacqueline A.|last=Kalley|first2=Elna|last2=Schoeman|year=1999|page=9}}</ref>
=== FNLA ===
Το FNLA σχηματίστηκε παράλληλα με το MPLA,<ref>βλ. John Marcum, ''The Angolan Revolution'', vol. I, ''Anatomy of an Explosion (1950–1962)'', Cambridge/Mass. & London: MIT Press, 1968. Αρκετές απόπειρες δημιουργίας ενός κοινού μετώπου, συμπεριλαμβανομένου του FNLA, του MPLA και μικρότερων αντιαποικιακών ομάδων, απέτυχε το 1960–1962. Βλ. επίσης Lúcio Lara (επιμ.), ''Um amplo movimento: Itinerário do MPLA através de documentos de Lúcio Lara'', vol. II, ''1961–1962'', Luanda: Ed. Lúcio Lara, 2006. </ref> και αρχικά είχε στόχο την προάσπιση των συμφερόντων των [[Μπακόνγκο]] και την υποστήριξη της αποκατάστασης της ιστορικής [[Αυτοκρατορία του Κονγκό|αυτοκρατορίας του Κονγκό]]. Ωστόσο, γρήγορα εξελίχθηκε σε εθνικιστικό κίνημα, το οποίο υποστηρίχθηκε στον αγώνα του κατά της Πορτογαλίας από την κυβέρνηση του [[Μομπούτου Σέσε Σέκο]] στο [[Ζαΐρ]]. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, το FNLA υποστηρίχθηκε επίσης από τη [[Κίνα|Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας]], αλλά όταν ιδρύθηκε η UNITA στα μέσα της δεκαετίας του 1960, η Κίνα έστρεψε την υποστήριξή της σε αυτό το νέο κίνημα, επειδή το FNLA είχε δείξει ελάχιστη πραγματική δραστηριότητα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνήθηκαν να δώσουν την υποστήριξη τους στο FNLA κατά τη διάρκεια του πολέμου του κινήματος εναντίον της Πορτογαλίας, η οποία ήταν σύμμαχος των ΗΠΑ στο [[ΝΑΤΟ|ΝΑΤΟ.]] Ωστόσο, το FNLA έλαβε αμερικανική βοήθεια κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
=== UNITA ===
Η κύρια κοινωνική βάση της UNITA ήταν οι [[Οβιμπούντου]] της κεντρικής Ανγκόλας, οι οποίοι αποτελούσε περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας, αλλά η οργάνωση είχε επίσης ρίζες μεταξύ αρκετών λιγότερο πολυάριθμων φυλών της ανατολικής Ανγκόλας. Η UNITA ιδρύθηκε το 1966 από τον [[Τζόνας Σαβίμπι]], ο οποίος μέχρι τότε ήταν εξέχων ηγέτης του FNLA. Κατά τη διάρκεια του αντιποικιακού πολέμου, η UNITA έλαβε μερική υποστήριξη από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Με την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να υποστηρίξουν την UNITA και αύξησαν σημαντικά τη βοήθειά τους σε αυτήν τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Ωστόσο, την τελευταία περίοδο, ο κύριος σύμμαχος της UNITA ήταν το καθεστώς του [[απαρτχάιντ]] [[Νότια Αφρική|της Νότιας Αφρικής]].<ref name="b">{{Cite book|title=Encyclopedia of the Developing World|first=Thomas M.|last=Leonard|isbn=1-57958-388-1|year=2006|page=[https://archive.org/details/encyclopediadeve00leon/page/n1330 1292]|url=https://archive.org/details/encyclopediadeve00leon}}</ref><ref name="d">{{Cite book|title=Genocide and Crisis in Central Africa: Conflict Roots, Mass Violence, and Regional War|first=Christian P.|last=Scherrer|publisher=Greenwood Press|isbn=0-275-97224-0|year=2002|page=335}}</ref>
== Ρίζες της σύγκρουσης ==
Η Ανγκόλα, όπως και οι περισσότερες αφρικανικές χώρες, δημιουργήθηκε ως έθνος μέσω αποικιοκρατικής επέμβασης. Στην περίπτωση της Ανγκόλας, η αποικιακή της δύναμη - η Πορτογαλία - ήταν παρούσα και ενεργή στην επικράτειά της, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, για πάνω από τέσσερις αιώνες.
=== Εθνοτικές διαιρέσεις ===
[[Αρχείο:Angola_Ethnic_map_1970.svg|μικρογραφία| Χάρτης των σημαντικότερων εθνικών ομάδων της Ανγκόλας, {{Circa}} 1970]]
Ο αρχικός πληθυσμός αυτής της περιοχής ήταν διασκορπισμένες ομάδες [[Χοϊσάν]]. Αυτές απορροφήθηκαν ή ωθήθηκαν προς τα νότια, όπου εξακολουθούν να υπάρχουν υπολειπόμενες ομάδες, μετά από μια μαζική εισροή [[Μπαντού|ανθρώπων Μπαντού]] που ήρθαν από τον βορρά και την ανατολή.<ref>{{Cite journal|title=Bantu-Khoisan interactions at the edge of the Bantu expansions: insights from southern Angola|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20834047/|journal=Journal of anthropological sciences = Rivista di antropologia: JASS|date=2010|issn=1827-4765|pmid=20834047|pages=5–8|volume=88|first=Jorge|last=Rocha}}</ref>
Η εισροή των Μπαντού ξεκίνησε γύρω στο 500 π.Χ., και μερικοί συνέχισαν τις μεταναστεύσεις τους εντός του εδάφους μέχρι και τον 20ό αιώνα. Δημιούργησαν μια σειρά σημαντικών πολιτικών μονάδων, εκ των οποίων η σημαντικότερη ήταν η [[Αυτοκρατορία του Κονγκό|αυτοκρατορία του Κονγκό,]] το κέντρο της οποίας βρισκόταν στα βορειοδυτικά της σημερινής Ανγκόλας και που εκτεινόταν βορειότερα στα δυτικά της σημερινής [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό]] (ΛΔΚ), νότια και δυτικά της σύγχρονης [[Δημοκρατία του Κονγκό|Δημοκρατίας του Κονγκό]], ακόμη και το νοτιότερο τμήμα της [[Γκαμπόν]].<ref>{{Cite web|url=https://foreignpolicy.com/2018/10/19/south-africas-first-nations-have-been-forgotten-apartheid-khoisan-indigenous-rights-land-reform/|title=South Africa’s First Nations Have Been Forgotten|last=Secorun|first=Laura|ημερομηνία=2018-10-19|website=Foreign Policy|language=en|accessdate=2021-10-10}}</ref>
Επίσης, ιστορικής σημασίας ήταν τα [[Βασίλειο Εντόνγκο|βασίλεια Εντόνγκο]] και [[Βασίλειο Ματάμπα|Matamba]] στα νότια της αυτοκρατορίας του Κονγκό, στην περιοχή των [[Αμπούντου]] Επιπλέον, η [[αυτοκρατορία της Λούντα]], στα νοτιοανατολικά της σημερινής ΛΔΚ, κατέλαβε ένα τμήμα της σημερινής βορειοανατολικής Ανγκόλας. Στα νότια της επικράτειας, και βόρεια της σημερινής [[Ναμίμπια]], βρισκόταν το [[βασίλειο των Κουανιάμα]], μαζί με μικρά βασίλεια στα κεντρικά υψίπεδα. Όλες αυτές οι πολιτικές μονάδες ήταν μια αντανάκλαση των εθνοτικών σχισμών που αναπτύχθηκαν αργά μεταξύ των πληθυσμών των Μπαντού και συνέβαλαν στην παγίωση αυτών των σχισμών και στην προώθηση της εμφάνισης νέων και ξεχωριστών κοινωνικών ταυτοτήτων.<ref>{{Cite web|url=https://www.eisa.org/wep/angoverview3.htm|title=EISA Angola: Kongo, Mbundu and Lunda kingdoms (1614-1700)|website=www.eisa.org|accessdate=2021-10-10}}</ref>
=== Πορτογαλική αποικιοκρατία ===
Στα τέλη του 15ου αιώνα, Πορτογάλοι άποικοι ήρθαν σε επαφή με την [[αυτοκρατορία του Κονγκό]], διατηρώντας μια συνεχή παρουσία στο έδαφός της και απολαμβάνοντας σημαντική πολιτιστική και θρησκευτική επιρροή στη συνέχεια. Το 1575, η Πορτογαλία δημιούργησε έναν οικισμό και φρούριο ο οποίος ονομάστηκε Άγιος Παύλος της [[Λουάντα]] στην ακτή νότια της αυτοκρατορίας του Κονγκό, σε μια περιοχή που κατοικούνταν από άτομα της φυλής Αμπούντου. Ένα άλλο φρούριο, η [[Μπενγκέλα]], ιδρύθηκε στην ακτή νοτιότερα, σε μια περιοχή που κατοικούνταν από προγόνους της φυλής [[Οβιμπούντου]]
Καμία από αυτές τις πορτογαλικές προσπάθειες εποικισμού δεν ξεκίνησε με σκοπό την εδαφική κατάκτηση. Είναι αλήθεια ότι και οι δύο σταδιακά κατέλαβαν και καλλιεργούσαν μια ευρεία περιοχή γύρω από τα αρχικά τους προγεφύρωμα (στην περίπτωση της Λουάντα, κυρίως κατά μήκος του κάτω [[Ποταμός Κουάνζα|ποταμού Κουάνζα]]). Ωστόσο, η κύρια λειτουργία τους ήταν το εμπόριο - συντριπτικά το [[Δουλεμπόριο προς την Αμερική|εμπόριο σκλάβων]]. Οι σκλάβοι αγοραζόταν από Αφρικανούς μεσάζοντες και πωλούνταν σε πορτογαλικές αποικίες στη [[Αποικιακή Βραζιλία|Βραζιλία]] και την [[Καραϊβική]]. Επιπλέον, η Μπενγκέλα ανέπτυξε το εμπόριο [[Ελεφαντόδοντο|ελεφαντόδοντου]], [[Κερί (ουσία)|κεριού]] και [[Μέλι|μελιού]], τα οποία αγόραζε από καραβάνια Οβιμπούντου που έφεραν αυτά τα αγαθά από άτομα της φυλής [[Γκανγκέλα]] στο ανατολικό τμήμα της σημερινής Ανγκόλας.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/place/Angola|title=Angola {{!}} History, Capital, Flag, Map, Population, Language, & Facts|website=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2021-10-10}}</ref>
[[Αρχείο:Portuguese_colonial_war-en.svg|μικρογραφία|234x234εσ| Πορτογαλικές αποικίες στην Αφρική την εποχή του [[Πορτογαλικός Αποικιακός Πόλεμος|Πορτογαλικού Αποικιακού Πολέμου]] (1961–1974)]]
Παρ' όλα αυτά, η πορτογαλική παρουσία στην ακτή της Ανγκόλας παρέμεινε περιορισμένη για μεγάλο μέρος της αποικιακής περιόδου. Ο βαθμός της πραγματικής αποικιακής εγκατάστασης ήταν μικρός και, με λίγες εξαιρέσεις, οι Πορτογάλοι δεν αναμείχθηκαν με άλλα μέσα πέρα από τα εμπορικά μέσα στην κοινωνική και πολιτική δυναμική των αυτοχθόνων λαών. Δεν υπήρχε πραγματική οριοθέτηση εδάφους. Η Ανγκόλα, από κάθε άποψη, δεν υπήρχε ακόμη.
Τον 19ο αιώνα, οι Πορτογάλοι ξεκίνησαν ένα πιο σοβαρό πρόγραμμα προόδου στην ενδοχώρα. Ωστόσο, η πρόθεσή τους ήταν λιγότερο εδαφική κατοχή και περισσότερο η εγκαθίδρυση μιας ''de facto'' κυριαρχίας που τους επέτρεψε να δημιουργήσουν εμπορικά δίκτυα καθώς και μερικούς οικισμούς. Σε αυτό το πλαίσιο, κινήθηκαν επίσης νοτιότερα κατά μήκος της ακτής και ίδρυσαν το «τρίτο προγεφύρωμα» του [[Μοσάμεντες]]. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέκτασης, ήρθαν σε σύγκρουση με αρκετές αφρικανικές πολιτικές μονάδες.<ref>René Pélissier (1977). ''Les guerres grises: Résistance et revoltes en Angola (1845–1941)''. Montamets/Orgeval: Author's edition. Βλ. επίσης: Gervase Clarence-Smith (2007). ''Slaves, Peasants and Capitalists in Southern Angola, 1840–1926''. Cambridge: Cambridge University Press.
</ref>
Η εδαφική κατοχή έγινε κεντρικό μέλημα για την Πορτογαλία τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, κατά τη διάρκεια της «[[Διαμάχη για την Αφρική|Διαμάχης για την Αφρική]]» από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, ειδικά μετά τη [[Διάσκεψη του Βερολίνου (1884-1885)|Διάσκεψη του Βερολίνου]] του 1884. Ορισμένες στρατιωτικές αποστολές οργανώθηκαν ως προϋποθέσεις για την απόκτηση εδάφους που αντιστοιχούσε κατά προσέγγιση με αυτό της σημερινής Ανγκόλας. Ωστόσο, μέχρι το 1906 μόνο περίπου το 6% αυτού του εδάφους καταλήφθηκε ουσιαστικά και οι στρατιωτικές εκστρατείες έπρεπε να συνεχιστούν. Στα μέσα της δεκαετίας του 1920, τα όρια της επικράτειας οριστικοποιήθηκαν και η τελευταία «πρωταρχική αντίσταση» καταργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1940. Είναι συνεπώς λογικό να μιλάμε για την Ανγκόλα ως καθορισμένη εδαφική οντότητα από αυτό το σημείο και μετά.
=== Χτίσιμο οτης ανεξαρτησίας και αύξηση των εντάσεων ===
[[Αρχείο:Sempreatentos...aoperigo!.jpg|δεξιά|μικρογραφία| Στρατιώτες του [[Πορτογαλικός Στρατός|πορτογαλικού στρατού]] που δρούσαν στη ζούγκλα της Ανγκόλας, στις αρχές της δεκαετίας του 1960]]
Το 1961, το FNLA και το MPLA, με έδρα τις γειτονικές χώρες, ξεκίνησαν μια ανταρτική εκστρατεία κατά της πορτογαλικής κυριαρχίας σε πολλά μέτωπα. Ο [[Πορτογαλικός Αποικιακός Πόλεμος]], στον οποίο περιλαμβανόταν ο [[Πόλεμος της Ανεξαρτησίας της Ανγκόλας|πόλεμος ανεξαρτησίας της Ανγκόλας]], διήρκεσε μέχρι την [[Νέο Κράτος (Πορτογαλία)|ανατροπή του πορτογαλικού καθεστώτος]] το1974 μέσω ενός [[Επανάσταση των Γαριφάλων|αριστερού στρατιωτικού πραξικοπήματος]] στη [[Λισαβόνα]]. Όταν έγινε γνωστό το χρονοδιάγραμμα για την ανεξαρτησία, οι περισσότεροι από τους περίπου 500.000 εθνοτικούς Πορτογάλους Ανγκολέζους εγκατέλειψαν το έδαφος τις εβδομάδες πριν ή μετά από αυτήν την προθεσμία. Η Πορτογαλία άφησε πίσω της μια πρόσφατα ανεξάρτητη χώρα της οποίας ο πληθυσμός απαρτιζόταν κυρίως από Αμπούντου, Οβιμπούντου και [[Μπακόνγκο]]. Οι Πορτογάλοι που ζούσαν στην Ανγκόλα αποτελούσαν την πλειοψηφία των ειδικευμένων εργαζομένων στη δημόσια διοίκηση, τη γεωργία και τη βιομηχανία. Μμόλις εγκατέλειψαν τη χώρα, η εθνική οικονομία άρχισε να βυθίζεται σε ύφεση.<ref>{{Cite news|url=https://www.economist.com/middle-east-and-africa/1975/08/16/flight-from-angola?story_id=12079340|title=Flight from Angola|work=The Economist|date=1975-08-16|issn=0013-0613|accessdate=2021-10-10}} </ref>
Η [[Νότια Αφρική|κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής]] συμμετείχε αρχικά σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της [[Κίνα|κινεζικής]] παρουσίας στην Ανγκόλα, η οποία φοβόταν ότι μπορεί να κλιμακώσει τη σύγκρουση σε τοπικό μέτωπο του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]]. Το 1975, ο πρωθυπουργός της Νότιας Αφρικής [[Τζον Φόρστερ]] ενέκρινε την [[Επιχείρηση Σαβάνα (Ανγκόλα)|επιχείρηση Σαβάνα]],<ref>{{Cite book|title=Shaking hands with Billy : the private memoirs of Anthony Richard Turton.|first=Anthony|last=Turton|publisher=Just Done Productions Publishing|isbn=978-1-920315-58-0|date=2010|location=Durban|url=https://www.worldcat.org/oclc/712557720|id=712557720}}</ref> η οποία ξεκίνησε ως προσπάθεια προστασίας μηχανικών που κατασκευάζουν το φράγμα στο [[Καλέκε]], αφότου ανέλαβαν απείθαρχοι στρατιώτες της UNITA. Το φράγμα, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από τη Νότια Αφρική, θεωρήθηκε ότι βρίσκεται σε κίνδυνο.<ref>{{Cite book|title=Days of the Generals|first=Hilton|last=Hamann|publisher=[[New Holland Publishers]]|isbn=978-1-86872-340-9|year=2001|page=21|url=https://books.google.com/books?id=mYgWcHq8lE8C|accessdate=15 October 2007}}</ref> Η [[Νοτιοαφρικανική Αμυντική Δύναμη|Νοτιοφρικανική Αμυντική Δύναμη]] (SADF) απέστειλε μια τεθωρακισμένη ομάδα εργασίας για να εξασφαλίσει το Καλέκε, και από αυτήν η επιχείρηση Σαβάνα κλιμακώθηκε, δεν υπήρχε επίσημη κυβέρνηση και έτσι δεν υπήρχαν σαφείς γραμμές εξουσίας.<ref>Nortje, P. (2003), ''32 Battalion''. Cape Town: Struik Publishers.
</ref> Οι Νοτιοαφρικανοί ήρθαν για να εμπλακούν με χιλιάδες στρατιώτες στην επέμβαση και τελικά συγκρούστηκαν με τις κουβανικές δυνάμεις που βοηθούσαν το MPLA.
== Δεκαετία του 1970 ==
=== Ανεξαρτησία ===
Μετά την [[Επανάσταση των Γαριφάλων]] στη [[Λισαβόνα]] και το τέλος του [[Πόλεμος της Ανεξαρτησίας της Ανγκόλας|Αγώνα της Ανγκόλας για την Ανεξαρτησία]], τα μέρη της σύγκρουσης υπέγραψαν τις [[Συμφωνίες του Αλβόρ]] στις 15 Ιανουαρίου 1975. Τον Ιούλιο του 1975, το MPLA ανάγκασε βίαια το FNLA να φύγει από τη Λουάντα και η UNITA αποχώρησε οικειοθελώς στο προπύργιο της στο νότο. Μέχρι τον Αύγουστο, το MPLA είχε τον έλεγχο 11 από τις 15 επαρχιακών πρωτευουσών, συμπεριλαμβανομένων της [[Καμπίντα]] και της [[Λουάντα]]. Η Νότια Αφρική [[Επιχείρηση Σαβάνα (Ανγκόλα)|παρενέβη]] στις 23 Οκτωβρίου, στέλνοντας μεταξύ 1.500 και 2.000 στρατευμάτων από τη [[Ναμίμπια]] στη νότια Ανγκόλα προκειμένου να υποστηρίξουν το FNLA και την UNITA. Το Ζαΐρ, σε μια προσπάθεια να εγκαταστήσει μια κυβέρνηση υπέρ της [[Κινσάσα]] και να ματαιώσει την προσπάθεια του MPLA για εξουσία, ανέπτυξε τεθωρακισμένα οχήματα, αλεξιπτωτιστές και τρία τάγματα πεζικού στην Ανγκόλα για την υποστήριξη του FNLA.<ref>{{Cite book|title=The Fate of Africa: From the Hopes of Freedom to the Heart of Despair, a History of Fifty Years of Independence|first=Martin|last=Meredith|year=2005|page=[https://archive.org/details/fateofafricafrom00mere/page/316 316]|url=https://archive.org/details/fateofafricafrom00mere}}</ref> Μέσα σε τρεις εβδομάδες, οι δυνάμεις της Νοτίου Αφρικής και της UNITA είχαν καταλάβει πέντε επαρχιακές πρωτεύουσες, συμπεριλαμβανομένων των [[Σούμπε|Νόβο Ρεντόντο]] και [[Μπενγκέλα]]. Σε απάντηση στη νοτιοαφρικανική επέμβαση, η Κούβα έστειλε 18.000 στρατιώτες στο πλαίσιο μιας μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής επέμβασης με το παρατσούκλι [[Επιχείρηση Καρλότα]] για την υποστήριξη του MPLA. Η Κούβα είχε χορηγήσει αρχικά στο MPLA 230 στρατιωτικούς συμβούλους πριν από τη νοτιοαφρικανική επέμβαση.<ref>Bourne, Peter G. (1986), Fidel: ''A Biography of Fidel Castro'', New York City: Dodd, Mead & Company, σσ. 281, 284–287.</ref> Επιπλέον, η [[Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας|Γιουγκοσλαβία]] έστειλε δύο πολεμικά πλοία του [[Γιουγκοσλαβικό Πολεμικό Ναυτικό|Γιουγκοσλαβικού Πολεμικού Ναυτικού]] στις ακτές της Λουάντα για να βοηθήσουν το MPLA και τις κουβανικές δυνάμεις.<ref>"Tito's Death and His Political Legacy, 1980." Tito and His Comrades, by Jože Pirjevec, The University of Wisconsin Press, 2018, σσ. 445–446. </ref><ref>Jože Božič, Jug Afrike in narodnoosvobidilni boj (Ljubljana: Zavod SR Slovenije za šolstvo, 1978), 130.</ref> Η κουβανική και γιουγκοσλαβική επέμβαση αποδείχτηκε αποφασιστική για την απόκρουση της προέλασης της Νότιας Αφρικής-UNITA. Το FNLA καταστράφηκε επίσης στη [[μάχη του Κιφανγκόντο]] και αναγκάστηκε να υποχωρήσει προς το Ζαΐρ.<ref>{{Cite book|title=The Rise and Decline of the Zairian State|first=Crawford|last=Young|last2=Thomas Turner|year=1985|page=[https://archive.org/details/risedeclineofzai0000youn/page/254 254]|url=https://archive.org/details/risedeclineofzai0000youn}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+zr0175|title=Involvement in the Angolan Civil War, Zaire: A Country Study|publisher=United States Library of Congress|accessdate=2021-10-11}}</ref> Η ήττα του FNLA επέτρεψε στο MPLA να εδραιώσει την εξουσία του επί της πρωτεύουσας [[Λουάντα]].
Ο [[Αγκοστίνιο Νέτο]], ο ηγέτης του MPLA, κήρυξε την ανεξαρτησία της Πορτογαλικής [[Πορτογαλική Δυτική Αφρική|Υπερπόντιας Επαρχίας της Ανγκόλας]] ως [[Λαϊκή Δημοκρατία της Ανγκόλας]] στις 11 Νοεμβρίου 1975.<ref name="beginning">{{Cite book|title=Managing Ethnic Conflict in Africa: Pressures and Incentives for Cooperation|first=Donald S.|last=Rothchild|publisher=Brookings Institution Press|isbn=0-8157-7593-8|year=1997|pages=115–116}}</ref> Η UNITA κήρυξε την ανεξαρτησία της Ανγκόλας ως Σοσιαλδημοκρατική Δημοκρατία της Αγκόλας με έδρα το [[Χουάμπο|Χούαμπο]] και το FNLA κήρυξε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Ανγκόλας με έδρα το [[Αμπρίζ]]. Το FLEC, οπλισμένο και υποστηριζόμενο από τη γαλλική κυβέρνηση, κήρυξε την ανεξαρτησία της Δημοκρατίας της Καμπίντα από το [[Παρίσι]].<ref name="initialdec">{{Cite book|title=Kenya Today: Breaking the Yoke of Colonialism in Africa|first=Ndirangu|last=Mwaura|year=2005|pages=222–223}}</ref> Το FNLA και η UNITA συμμάχησαν στις 23 Νοεμβρίου, ανακηρύσσοντας τη δική τους κυβέρνηση συνασπισμού, τη [[Δημοκρατική Λαϊκή Δημοκρατία της Αγκόλας|Δημοκρατική Λαϊκή Δημοκρατία της Ανγκόλας]], με έδρα το Χουάμπο<ref name="alvor">{{Cite book|title=Grasping The Nettle: Analyzing Cases Of Intractable Conflict|first=Chester A.|last=Crocker|last2=Hampson, Fen Osler|year=2005|page=213}}</ref> με προέδρους τους [[Χόλντεν Ρομπέρτο]] και [[Τζόνας Σαβίμπι]] καθώς και τους [[Ζοζέ Εντελέ]] και Τζόνι Πίνοκ Εντουάρντο ως Πρωθυπουργούς.<ref>Kalley, Jacqueline Audrey; Schoeman, Elna; Andor, Lydia Eve (επιμ.), ''Southern African Political History: A Chronology of Key Political Events from Independence to Mid-1997'', 1999, σσ. 1–2.</ref>
Στις αρχές Νοεμβρίου 1975, η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής προειδοποίησε τον Σαβίμπι και τον Ρομπέρτο ότι η [[Νοτιοαφρικανική Αμυντική Δύναμη|Νοτιοφρικανική Αμυντική Δύναμη]] (SADF) σύντομα θα τερματίσει τις επιχειρήσεις της στην Ανγκόλα παρά την αποτυχία του συνασπισμού να καταλάβει τη Λουάντα και συνεπώς να εξασφαλίσει διεθνή αναγνώριση για την κυβέρνησή τους. Ο Σαβίμπι, απελπισμένος για να αποφύγει την απόσυρση της Νότιας Αφρικής, ζήτησε από τον στρατηγό [[Κονστάντ Βίλχοεν|Κόνσταντ Βίλχοεν]] να του κανονίσει μια συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Νότιας Αφρικής [[Τζον Βόρστερ]], ο οποίος ήταν σύμμαχος του Σαβίμπι από τον Οκτώβριο του 1974. Τη νύχτα της 10ης Νοεμβρίου, μία ημέρα πριν από την επίσημη κήρυξη της ανεξαρτησίας, ο Σαβίμπι πέταξε κρυφά στην [[Πρετόρια]] για να συναντήσει τον Βόρστερ. Σε μια ανατροπή της πολιτικής, ο Βόρστερ όχι μόνο συμφώνησε να διατηρήσει τα στρατεύματά του στην Ανγκόλα μέχρι τον Νοέμβριο, αλλά επίσης υποσχέθηκε ότι θα αποσύρει τη Νοτιοαφρικανική Αμυντική Δύναμη μόνο μετά τη συνάντηση της [[Αφρικανική Ένωση|Αφρικανικής Ένωσης]] στις 9 Δεκεμβρίου.<ref name="vormeeting">{{Cite book|title=Days of the Generals|first=Hamann|last=Hilton|year=2001|page=34}}</ref><ref name="sav">{{Cite book|title=Pale Native|first=Max Du|last=Preez|year=2003|page=84}}</ref> Ενώ Κουβανοί αξιωματικοί ηγήθηκαν της αποστολής και παρείχαν το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης των στρατευμάτων, 60 Σοβιετικοί αξιωματικοί στο [[Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]] προσχώρησαν στους Κουβανούς στις 12 Νοεμβρίου. Η σοβιετική ηγεσία απαγόρευσε ρητά τους Κουβανούς να παρέμβουν στον εμφύλιο πόλεμο της Ανγκόλας, εστιάζοντας την αποστολή στον περιορισμό της Νότιας Αφρικής.<ref name="nogo">{{Cite book|title=The Global Cold War: Third World Interventions and the Making of Our Times|first=Odd Arne|last=Westad|year=2005|pages=[https://archive.org/details/globalcoldwarthi00west/page/n235 230]–235|url=https://archive.org/details/globalcoldwarthi00west}}</ref> Οι Κουβανοί υπέστησαν σημαντικές ανατροπές, μεταξύ των οποίων μία στην Κατόφε, όπου οι δυνάμεις της Νότιας Αφρικής τους αιφνιδίασαν και προκάλεσαν πολλές απώλειες.<ref>{{Cite book|title=Covering Castro : rise and decline of Cuba's communist dictator|first=Jay|last=Mallin|publisher=Transaction Publishers|isbn=978-1-351-29420-1|date=1994|edition=1st ed|location=New Brunswick, N.J.|url=https://www.worldcat.org/oclc/1032019131|id=1032019131}}</ref>
Το 1975 και το 1976 οι περισσότερες ξένες δυνάμεις, με εξαίρεση την Κούβα, αποχώρησαν. Τα τελευταία στοιχεία του πορτογαλικού στρατού αποσύρθηκαν το 1975<ref name="porwithdraw">{{Cite book|title=SAT Subject Tests: World History 2005–2006|first=Peggy J.|last=Martin|year=2005|page=316}}</ref> και ο στρατός της Νότιας Αφρικής αποχώρησε τον Φεβρουάριο του 1976.<ref name="safricainvasion">{{Cite book|title=The Encyclopedia of World History: Ancient, Medieval, and Modern, Chronologically Arranged|first=Peter N.|last=Stearns|last2=Langer, William Leonard|year=2001|page=[https://archive.org/details/encyclopediaworl00stea/page/n2470 1065]|url=https://archive.org/details/encyclopediaworl00stea}}</ref> Η στρατιωτική δύναμη της Κούβας στην Ανγκόλα αυξήθηκε από 5.500 τον Δεκέμβριο του 1975 σε 11.000 τον Φεβρουάριο του 1976.<ref name="earlycuba">{{Cite book|title=The Warrior Tradition in Modern Africa|first=Ali Al 'Amin|last=Mazrui|year=1977|page=227}}</ref> Στην Καμπίντα, οι Κουβανοί ξεκίνησαν μια σειρά επιτυχημένων επιχειρήσεων κατά του αυτονομιστικού κινήματος FLEC.<ref>{{Cite book|title=The Cuban Intervention in Angola, 1965-1991: From Che Guevara to Cuito Cuanavale|first=Edward|last=George|publisher=Routledge|date=2004}}</ref>
Η Σουηδία παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια τόσο στο [[SWAPO]] όσο και στο MPLA στα μέσα της δεκαετίας του 1970,<ref>{{Cite web|url=http://www.regeringen.se/sb/d/2574/a/75170|title=Angola|ημερομηνία=2006-09-01|publisher=Regeringen.se|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203090343/http://www.regeringen.se/sb/d/2574/a/75170|archivedate=2013-12-03|accessdate=2021-10-11}}</ref><ref>{{Cite book|title=Formation of a Popular Opinion 1950–1970|first=Tor|last=Sellström|publisher=Nordic Africa Institute|isbn=9789171064301|year=2003|url=https://books.google.com/books?id=tftdYTz2Ac4C&pg=PA433|accessdate=21 October 2012}}</ref><ref>Sellström, Tor (2002). ''SWEDEN – And National Liberation in South Africa – Volume II, Solidarity and Assistance 1970–1994'', σελ. 131. </ref> και έθεσε τακτικά το ζήτημα της UNITA στις πολιτικές συζητήσεις μεταξύ των δύο κινημάτων.
<nowiki>
[[Κατηγορία:Πόλεμοι της Σοβιετικής Ένωσης]]
[[Κατηγορία:Διαμεσολαβητικοί πόλεμοι]]
[[Κατηγορία:Συγκρούσεις του 20ού αιώνα]]
[[Κατηγορία:Ιστορία της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό]]
[[Κατηγορία:Συγκρούσεις του Ψυχρού Πολέμου]]
[[Κατηγορία:Σελίδες με μη επιθεωρημένες μεταφράσεις]]</nowiki>
| |||