Σείστρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

Η σύνδεσή του με τα έθιμα της [[Αρχαία Αίγυπτος|αρχαίας Αιγύπτου]] είναι στενή, όπου και θεωρείται ότι γεννήθηκε στις λατρευτικές τελετές προς τιμήν της [[Ίσις|Ίσιδας]]<ref name=":3" /> και της [[Άθωρ]]. Είναι ένα όργανο που συνήθιζαν να κρατούν οι ιέρειες, σε όρθια στάση, βαδίζοντας ή ακίνητες.

Το σείστρο αποτελείται από μία λαβή που ενώνεται με το κυρίως σώμα του οργάνου, το οποίο είναι ένα μεταλλικό πλαίσιο ωοειδούς ή πεταλωτού σχήματος, που κατασκευάζεται από κράμα χαλκού. Το πλαίσιο αυτό διαπερνούν εγκαρσίως μεταλλικές παράλληλες ράβδοι, μετακινούμενες (κρουόμενες επάνω στα τοιχώματά του) είτε σταθερές, επάνω στις οποίες αναρτώνται μικρά μεταλλικά στοιχεία, δισκάρια ή μικρά [[Κύμβαλο|κύμβαλα]] ή χάντρες που παράγουν ήχο όταν το όργανο τραντάζεται από τη λαβή. Η ένταση του ήχου ποικίλει από απαλό έως οξύ διαπεραστικό κουδούνισμα. Τα σείστρα κατασκευάζονται επίσης από πηλό, [[Φαγεντιανή (αιγυπτιακή)|φαγεντιανή]] ή και άλλα υλικά (ή συνδυασμό υλικών).<ref>Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, Κοτσανάς, Τα μουσικά όργανα των Αρχαίων Ελλήνων, [http://kotsanas.com/exh.php?exhibit=2104005 Το σείστρο]</ref>

 

 

Ένας τύπος αγαλμάτων που ονομάζονται "''σειστροφόροι''" απεικονίζουν ανδρική γονατιστή μορφή που κρατά αναθηματικό ναόμορφο σείστρο με την κεφαλή της Άθωρ. Παραδείγματα σειστροφόρων είναι μία σειρά αγαλμάτων του Σενενμούτ (Senenmut), του έμπιστου αξιωματούχου της φαραώ [[Χατσεψούτ]]. Τα αγάλματα αυτά φέρουν επιγραφές στις οποίες ο Σενενμούτ εκφράζει την αφοσίωσή του προς την βασίλισσα. Αποτελούν τα πρωιμότερα γνωστά παραδείγματα αυτού του τύπου που εξελίχθηκαν σε ένα δημοφιλές είδος αναθήματος μέσω του οποίου οι αξιωματούχοι επικαλούνταν τις γυναικείες θεότητες και κυρίως την Άθωρ.<ref>Roehrig, Catharine H., ed., with Renée Dreyfus and Cathleen A. Keller (2005), ''[https://www.metmuseum.org/art/metpublications/Hatshepsut_From_Queen_to_Pharaoh Hatshepsut: From Queen to Pharaoh],'' The Metropolitan Museum of Art.</ref>[[Αρχείο:NefertariOfferingToHathor crop.jpg|μικρογραφία|[[Αμπού Σίμπελ|Άμπου Σίμπελ]], Μικρός Ναός: ανάγλυφο με την [[Νεφερτάρι]] που προσφέρει σείστρα στην [[Άθωρ]]|151x151px]]

Το σείστρο στην αρχαία Αίγυπτο ήταν ένα ιερό μουσικό όργανο και σχετίζεται επίσης με την θεά [[Μπαστέτ]] που είχε τη μορφή αιλουροειδούς και λατρευόταν στην [[Αρχαϊκή περίοδος (αρχαία Αίγυπτος)|Πρώιμη Δυναστική περίοδο]]. Η Μπαστέτ απεικονίζεται συχνά με ένα σείστρο στο χέρι, στοιχείο που παραπέμπει στον ρόλο της ως θεά του χορού, της χαράς και του γλεντιού.<ref name=":0" />

 

 

=== Πήλινα σείστρα ===

[[Αρχείο:Clay sistra, Ag. Charalambos cave, 1800-1050 BC, AM Ag. Nikolaos, 0501225x.jpg|μικρογραφία|Τα πήλινα σείστρα από τον Άγιο Χαράλαμπο Λασιθίου.|232x232px]]

Οι [[Μινωικός πολιτισμός|Μινωίτες]] χρησιμοποιούσαν το σείστρο. Στην [[Κρήτη]] έχουν βρεθεί σείστρα κατασκευασμένα από [[Πηλός|πηλό]] της περιοχής. Στο σπήλαιο του Αγίου Χαράλαμπου στο [[Νομός Λασιθίου|Λασίθι]] βρέθηκαν έξι πήλινα σείστρα ως [[κτερίσματα]] ταφών που σήμερα βρίσκονται στο [[Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου]]. Μοιάζουν με το πήλινο σείστρο των [[Επάνω Αρχάνες|Αρχανών]] το οποίο χρονολογείται στη Μεσομινωική ΙΑ περίοδο (2100-1900 π.Χ.). Αποτελούνται από ωοειδή στεφάνη που απολήγει σε κάθετη λαβή. Στην στεφάνη προσαρτώνται οριζόντια λεπτές ράβδοι (ξύλινες ή μεταλλικές) όπου αναρτώνται τα πήλινα δισκάρια που παράγουν τον ήχο. Γενικά, τα περισσότερα σωζόμενα παραδείγματα σείστρων είναι μετάλλινα. Τα πήλινα σείστρα της Κρήτης δεν ήταν ομοιώματα μουσικού οργάνου με συμβολική μόνο ιδιότητα, αλλά, όπως έχει αποδειχθεί από ακριβή αντίγραφά τους που κατασκευάστηκαν πειραματικά, παράγουν ένα ευχάριστο απαλό κροτάλισμα και θεωρείται ότι χρησιμοποιούνταν ως μουσικά όργανα που συνόδευαν τις μινωικές ταφικές τελετουργίες. Το σύμβολο του σείστρου έχει αναγνωριστεί και στην [[Γραμμική Α|Γραμμική Α΄]].<ref>'''^''' Philip P. Betancourt, Costis Davaras, and Eleni Stravopodi, "[https://www.researchgate.net/publication/235767830_Excavations_in_the_Hagios_Charalambos_Cave_A_Preliminary_Report Excavations in the Hagios Charlambos Cave: A Preliminary Report]", ''Hesperia'' 77 (2008): 539–605.</ref>

Στο "[[Ρυτό των θεριστών]]" που βρέθηκε στην έπαυλη της [[Αγία Τριάδα (Ηράκλειο Κρήτης)|Αγίας Τριάδας]] και βρίσκεται στο [[Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου]], απεικονίζονται άνδρες σε πομπή, που μεταφέρουν τα γεωργικά εργαλεία τους, τραγουδώντας, επιστρέφοντας από τα χωράφια τους ή πηγαίνοντας προς αυτά. Τον ρυθμό στην πομπή δίνει το σείστρο που κρατά ένας από αυτούς. Ο σειστροφόρος μαζί με τρεις ακόμη μορφές έχουν ανοιχτά τα στόματά τους και η χαρούμενη έκφρασή τους δείχνει ότι τραγουδούν. Το φόντο καλύπτεται από τα θρινάκια (ξύλινα εργαλεία σαν πηρούνες, με τρία δόντια) για το [https://el.m.wiktionary.org/wiki/λιχνίζω λίχνισμα] που κουβαλούν στους ώμους τους.<ref>Hood, S., (1993), Η Τέχνη στην Προϊστορική Ελλάδα , Καρδαμίτσα, ISBN 9789607262073

 

<br /><gallery>

Αρχείο:Harvester Rhyton.jpg|Ρυτό των θεριστών: αγρότες μεταφέρουν τα γεωργικά εργαλεία τους

 

<br />

Μακρυνός απόηχος του σείστρου σήμερα βρίσκεται και στα ιδιόφωνα αφρικανικά/ δυτικοαφρικανικά όργανα cabasa<ref>Wokipedia, [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Cabasa Cabasa]</ref> και ''sheke''r''e.'' Tο shekere κατασκευάζεται από αποξηραμένη κολοκύθα που τυλίγεται με δίχτυ από χάντρες που ηχούν καθώς το όργανο τραντάζεται''.''<ref>Wikipedia, [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Shekere Shekere]</ref>