Απαρτχάιντ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό Προχωρημένη επεξεργασία από κινητό |
μ. επιμέλεια |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Southafricanhomelandsmap.png|300px|thumb|Χάρτης της [[Νότιος Αφρική|Νοτίου Αφρικής]] κατά τα έτη [[1981]]-[[1994]], που απεικονίζει τις ανεξάρτητες και τις αυτόνομες περιοχές των [[Μπαντουστάν]], έτσι όπως είχαν διαμορφωθεί λόγω του απαρτχάιντ]]
Το '''απαρτχάιντ''' (''apartheid'', ορθή προφορά βάσει [[ΔΦΑ]]: [ɐˈpartɦɛit] ''άπαρτχεϊτ'' ) είναι όρος που προέρχεται από τη [[αφρικάανς γλώσσα|γλώσσα Αφρικάανς]] και τα [[ολλανδικά]] και σημαίνει ''διαχωρισμός'' (apart = χωριστός) <ref>{{Cite web|url=https://en.bab.la/dictionary/dutch-english/apart|title=apart - English translation - bab.la Dutch-English dictionary|website=en.bab.la|accessdate=2017-12-05}}</ref>
Ως επίσημη κρατική πολιτική εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στη Νότιο Αφρική από το Εθνικό Κόμμα το 1948 και καταργήθηκε στις [[30 Ιουνίου]] [[1991]].<ref>{{Cite web |url=http://exandas.ert.gr/archive/africa/africa.htm |title="Εξάντας", Η Ν. Αφρική μέσα στο χρόνο |accessdate=2009-03-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090307093406/http://exandas.ert.gr/archive/africa/africa.htm |archivedate=2009-03-07 |url-status=dead }}</ref> Ο όρος απαρτχάιντ χρησιμοποιείται πλέον για να υποδηλώσει κάθε πολιτική φυλετικού διαχωρισμού σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου.
Γραμμή 27:
=== Ασιάτες ===
Πρόκειται για τους απόγονους των φτωχών εργατών της [[Ινδοκίνα]]ς, οι οποίοι ήταν γνωστοί με τον υποτιμητικό όρο ''[[κούλης|κούληδες]]''. Εργάζονταν από το [[1860]] στις περιοχές του [[
=== Έγχρωμοι (ή μιγάδες) ===
Διαχωρίζονταν αφενός στους πληθυσμούς που προήλθαν από επιμειξίες κατά τον 16ο και 17ο αιώνα μεταξύ Λευκών και [[Μαλάι]], [[ισλάμ|μουσουλμάνων]] [[σκλάβος|σκλάβων]] [[Ινδονησία|ινδονησιακής]] καταγωγής,<ref>{{cite web|url=http://www.choike.org/2009/eng/informes/1025.html|title= South Africa: Cape Malays re-invent identity in post-apartheid era
=== Μαύροι (ή Μπαντού) ===
Γραμμή 42:
Αυτή τους η διαφοροποίηση αντιτάχθηκε έναντι στην ολλανδική [[μητρόπολη (μητρικό κράτος)|μητρόπολη]], αλλά και σε σχέση με τους [[Μεγάλη Βρετανία|Βρετανούς]] αποικιοκράτες, οι οποίοι κατέφτασαν το 19ο αιώνα και διατηρούσαν στενούς δεσμούς με τη μητέρα πατρίδα. Τελικά, καθοδηγήθηκε σε ένα εθνικιστικό κίνημα των Αφρικάνερς, το οποίο επηρεάστηκε από τη θρησκεία, τις ταλαιπωρίες και τον πόλεμο ενάντια στη [[Βρετανική Αυτοκρατορία]], εκδήλωση του οποίου αποτέλεσε και η πολιτική του απαρτχάιντ.
{{απόφθεγμα|απόφθεγμα= Οι Αφρικάνερς δικαιολογούσαν το απαρτχάιντ ως προορισμό των ανθρώπων.|πηγή=Stanley Uys<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/575204.stm|title= The birth and death of apartheid|accessdate=2009-06-03 |author=
Συνεπώς, το απαρτχάιντ δεν μπορεί να θεωρηθεί μονάχα ως μια μορφή πρώιμου [[καλβινισμός|καλβινισμού]], ούτε ένα προπύργιο της αποικιοκρατίας, ούτε μια τοπική έκφανση του ευρωπαϊκού [[φασισμός|φασισμού]] ή [[ναζισμός|ναζισμού]].<ref>{{cite book |title= Histoire de l'Afrique du Sud|last=Fauvelle-Aymar |first= François-Xavier
Η νίκη του Εθνικού Κόμματος της Νοτίου Αφρικής το 1948 εξέφρασε τη νίκη των Αφρικάνερς έναντι στην [[αγγλοσάξονες|αγγλοσαξονική]] πολιτιστική αλλοτρίωση. Το ζήτημα δεν ήταν πλέον η προάσπιση της ταυτότητας των Αφρικάνερς, αλλά η προστασία των Λευκών της Νοτίου Αφρικής από την απειλή της δημογραφικής ισχύος των Αφρικανών, κάτι που έγινε γνωστό ως "Μαύρη Απειλή",<ref>{{Cite web |url=http://encyclopedia.jrank.org/articles/pages/5958/Anti-Apartheid-Movement.html |title=Anti-Apartheid Movement<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος --> |accessdate=2009-06-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090529061524/http://encyclopedia.jrank.org/articles/pages/5958/Anti-Apartheid-Movement.html |archivedate=2009-05-29 |url-status=dead }}</ref> στα αφρικάανς '''Swaart Gevaar'''. Ως αντίμετρο στην απειλή αυτή, οι Αφρικάνερς ανέπτυξαν το σύστημα του απαρτχάιντ, το οποίο, σύμφωνα με τους ίδιους, ήταν ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν ως εθνική ομάδα και να προφυλάξουν τα κοινωνικά τους συμφέροντα. Επίσης, παρουσιάστηκε ως ένα μέτρο δικαιοσύνης και ισότητας, το οποίο θα επέτρεπε στην κάθε φυλετική ομάδα που απάρτιζε τη νοτιοαφρικανική κοινωνία να ξεχωρίσει ως διακριτή εθνότητα. Πολλοί εθνικιστές Αφρικάνερς πρέσβευαν ότι το απαρτχάιντ θα έδινε ευκαιρίες στους Μαύρους, ευκαιρίες που δε θα είχαν διαφορετικά, αν υποχρεώνονταν σε έναν ίσοις όροις ανταγωνισμό με τους Λευκούς σε μια ενοποιημένη κοινωνία.<ref>{{cite book |title=The Afrikaners: biography of a people |last=Giliomee
{{απόφθεγμα|απόφθεγμα=Ο λευκός άνθρωπος θα πρέπει να είναι πάντοτε ο κυρίαρχος.|πηγή=[[Γιοχάνες Στράιντομ]], Πρωθυπουργός της Νοτίου Αφρικής (1954-1958)<ref>[http://www.pmg.org.za/node/15504 Establishment of an Ad Hoc Joint Committee to consider the Appointment of Members to the National Youth Development Agency Board | Parliamentary Monitoring Group | Parliament ...<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref>|πλάτος=30%|align=right}}.
Γραμμή 57:
Πριν την έλευση των Ευρωπαίων, οι αφρικανικοί λαοί που ζούσαν στο νότιο μέρος της [[Αφρική]]ς διέφεραν λόγω των φυσικών τους χαρακτηριστικών, της γλώσσας και του τρόπου ζωής τους. Πιο διακριτές και μεγάλες ομάδες ήταν οι [[μπαντού]], οι Κχοϊκχόι και οι [[Βουσμάνοι]].
Τον 17ο αιώνα, οι [[Ολλανδοί]] ίδρυσαν την Αποικία του Ακρωτηρίου (αργότερα [[Αποικία του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας]]), η οποία κατοικήθηκε σταδιακά από αποίκους των [[Κάτω Χώρες|Κάτω Χωρών]], της [[Γερμανία]]ς και της [[Σκανδιναβία]]ς.<ref>{{cite book |title= Histoire de l'Afrique du Sud|last=Fauvelle-Aymar |first= François-Xavier
Οι απόγονοι των πρώτων αυτών κατοίκων είναι οι Μπόερς, οι οποίοι εν συνεχεία αποκαλούνταν Αφρικάνερς, προκειμένου να υποδηλώσουν την εθνική τους ταυτότητα (Λευκοί) και τη θρησκεία τους (Καλβινισμός). Ασχολούνταν κυρίως με τη [[γεωργία (εργασία)|γεωργία]] και την [[κτηνοτροφία]].
Κατά την ολλανδική περίοδο, στην αποικία μεταφέρονταν χιλιάδες σκλάβοι από τη [[Μαδαγασκάρη]] και την [[Ινδονησία]].<ref>{{cite book |title= Histoire de l'Afrique du Sud|last=Fauvelle-Aymar |first= François-Xavier
Στα τέλη του 18ου αιώνα, οι [[Άγγλοι]] αρχίζουν να αποικίζουν τη Νότιο Αφρική. Το [[1814]], η Αποικία του Ακρωτηρίου περνάει υπό τον έλεγχο του [[Ηνωμένο Βασίλειο|Ηνωμένου Βασιλείου]] και τα [[αγγλικά]] γίνονται επίσημη γλώσσα το [[1822]], αντικαθιστώντας τα ολλανδικά.<ref>{{Cite web |url=http://www.southafrica.info/about/people/language.htm#english |title=The languages of South Africa |accessdate=2009-06-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110304001836/http://www.southafrica.info/about/people/language.htm#english |archivedate=2011-03-04 |url-status=dead }}</ref> Η [[δουλεία]] καταργείται το [[1833]] κι έτσι είναι η απαρχή του Μεγάλου Ταξιδιού: της μετανάστευσης χιλιάδων Μπόερς στην ενδοχώρα, γνωστού στα αφρικάανς και στα ολλανδικά ως '''Groot Trek''' ή '''Grote Trek'''.<ref>Η λέξη Τρεκ προέρχεται από τα αφρικάανς κι έχει ενσωματωθεί σε πολλές γλώσσες, όπως τα αγγλικά, και σημαίνει ''μεγάλο δύσκολο ταξίδι''. Η αρχική της σημασία ήταν από το ρήμα trekkere=''τραβώ''.</ref>
Γραμμή 82:
==== Αδελφότητα των Αφρικάνερς ====
[[Αρχείο:Old flag of South Africa.jpg|thumb|right|250px|Η πρώτη επίσημη σημαία της Νότιας Αφρικής]]
Το [[1918]], ιδρύεται στο [[Γιοχάνεσμπουργκ]] η [[
Η Αδελφότητα τίθεται υπέρμαχος της αφρικάανς και των συμφερόντων των Αφρικάνερς υπέρ όλων των υπολοίπων εθνοτήτων της Νότιας Αφρικής και η προάσπιση της εθνικής αυτής ταυτότητας γίνεται "ιερή αποστολή", η οποία θα θριαμβεύσει με τη μαζική κινητοποίηση όλων των Αφρικάνερς. Σταδιακά, πάνω σε αυτό το δόγμα θα στηριχθεί η ανάπτυξη της πολιτικής του απαρτχάιντ. Είναι γεγονός ότι από το 1948 και μετά όλοι οι πρόεδροι και οι πρωθυπουργοί της Νοτίου Αφρικής ανήκαν στην Αδελφότητα.<ref name=ab/>
Γραμμή 90:
Την περίοδο πριν το [[ΒΠΠ|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]], αναδύονται κάποια εξτρεμιστικά εξωκοινοβουλευτικά κινήματα, κάποια από τα οποία είχαν επηρεαστεί από το ναζισμό και ήθελαν να εκμεταλλευτούν το διάχυτο εθνικισμό της εποχής εκείνης. Απ' την πλευρά του, το [[1940]] το Εθνικό Κόμμα σχίζεται στα δυο, καθώς η πλευρά που πρόσκειται στον [[Τζέιμς Χέρτζογκ]] αυτονομείται και δημιουργεί ανεξάρτητο κόμμα, το Κόμμα των Αφρικάνερς, εκφράζοντας μια πιο φιλελεύθερη άποψη και δεκτική σε μια προσέγγιση με τους αγγλόφωνους.
Το 1948, η νίκη του Εθνικού Κόμματος θεωρείται ως νίκη της
=== Διαχωρισμοί πριν το 1948 ===
Οι φυλετικοί διαχωρισμοί υπήρχαν πριν καν τη δημιουργία της [[Ένωση της Νότιας Αφρικής|Ένωσης της Νότιας Αφρικής]]. Από το 17ο αιώνα, ο περιορισμός των μη-Λευκών στις αγροτικές ζώνες του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας ή της επαρχίας [[Νατάλ]], όπως και στα βιομηχανικά κέντρα, πήγαζαν από την επιθυμία να μειωθεί η κοινωνική παραβατικότητα των Αφρικανών παρά να ελεγχθεί η διαθεσιμότητα εργατικών χεριών.<ref>{{cite book |title= Histoire de l'Afrique du Sud|last=Fauvelle-Aymar |first= François-Xavier
Μετά το τέλος του Πολέμου των Μπόερς, οι θεωρίες του [[Κοινωνικός Δαρβινισμός|κοινωνικού δαρβινισμού]] και του [[ρατσισμός|επιστημονικού ρατσισμού]] υιοθετούνται από μεγάλο αριθμό διανοουμένων της εποχής και, με επιχείρημα την ''ανωτερότητα των Λευκών'', μια από τις προτάσεις περιλάμβανε τη δημιουργία περιοχών όπου θα διέμεναν μόνο ιθαγενείς σε όλη τη Νότια Αφρική. Οι πρακτικές του απαρτχάιντ ίσως να χρονολογούνται και από την πρωταρχική μάλιστα εγκατάσταση των Ολλανδών στην περιοχή το [[1652]].
Γραμμή 110:
[[Αρχείο:Botha and Smuts in uniforms, 1917.jpg|250px|thumb|Οι στρατηγοί [[Λουί Μπότα]] και [[Γιαν Σματς]] το [[1917]]]]
Οι νόμοι αυτοί συνάδουν με το οικονομικό και [[πραγματισμός|πραγματιστικό]] πνεύμα των φυλετικών απαγορεύσεων. Η εφεξής ρατσιστική πολιτική των κυβερνήσεων δεν παρουσιάζεται ως πάγια, αλλά περισσότερο ως κάτι προσωρινό. Εξάλλου, ο πρωθυπουργός [[Γιαν Σματς]] δηλώνει ότι «πολιτικά δικαιώματα μπορούν να έχουν όλοι οι "πολιτισμένοι" άνθρωποι ανεξαρτήτως φυλής», κάτι που άνοιγε ως προοπτική την απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων για όλους τους κατοίκους της Νοτίου Αφρικής. Τα πάντα θεωρούνταν πιθανά, όπως το αποδεικνύει η έκθεση της [[Επιτροπή Φάγκαν|Επιτροπής Φάγκαν]], που παρουσιάστηκε την επαύριο του [[ΒΠΠ|
Ο πρωθυπουργός Σματς ενέκρινε τα αποτελέσματα της έρευνας της επιτροπής, ωστόσο αντιτάχθηκε το Εθνικό Κόμμα, το οποίο πρόβαλε τη δική του έκθεση ([[Επιτροπή Σάουερ]]),<ref>Verslag van die Kleurvraagstuk-Kommissie van die Herenigde Nasionale Party [Sauer Report, 1948]</ref> η οποία πρόβαλε τα ακριβώς αντίθετα συμπεράσματα<ref name="fagansauer"/> και προωθούσε μέτρα φυλετικού διαχωρισμού παρόμοια με την πολιτική που ακολούθησαν αρχικά [[ΗΠΑ]] και [[Καναδάς]] για τους [[Ινδιάνοι|Ινδιάνους]], καθώς και η [[Αυστραλία]] για τους [[Ιθαγενείς πληθυσμοί της Αυστραλίας|Αβορίγινες]] και η [[Νέα Ζηλανδία]] για τους [[Μαορί]].
Γραμμή 176:
Dimitri Tsafendas, Long-jailed assassin of South African premier|accessdate=2009-06-04 |author=David Beresford |date=1999-10-11|publisher=The Guardian}}</ref> Η ιδεολογία του απαρτχάιντ συνεχώς από τότε εκμοντερνιζόταν. Έμφαση δε δινόταν στην προάσπιση μόνο των Αφρικάνερς, αλλά όλων των Λευκών της Νοτίου Αφρικής, σε μια προσπάθεια να ενσωματωθούν οι ευρωπαϊκές πληθυσμιακές ομάδες της χώρας, οι οποίες δεν πρέσβευαν "το ιστορικό δικαίωμα και καθήκον να διατηρήσουν την κυριαρχία τους στη Νότια Αφρική": γι' αυτούς οι Μαύροι δεν ήταν πλέον κατώτεροι, αλλά διαφορετικοί.<ref>{{cite book |title=L'Afrique du Sud des Afrikaners |last=Coquerel |first=Paul |year= 1992|publisher=Editions Complexe|isbn=2870274521 |pages=66|url=http://books.google.com/books?id=B6_5AAAACAAJ}}</ref> Ακολούθησε μια πολιτική στρατηγική προσέγγισης των Μιγάδων, των Ινδών και των Ασιατών της χώρας, με την ίδρυση κοινοβουλευτικών σωμάτων για καθεμιά από τις φυλετικές αυτές ομάδες, το [[1984]].
Από την άλλη πλευρά, οι εκφραστές του απαρτχάιντ στο [[διπλωματία|διπλωματικό]] τομέα, βασιζόμενοι στην προάσπιση των δυτικών αξιών στην Αφρική και στην πάταξη του [[αθεϊσμός|αθεϊστικού]] [[κομμουνισμός|κομμουνισμού]], προχώρησαν σε μια αποσταθεροποίηση των γειτόνων τους, προκειμένου να αποσοβήσουν τον κίνδυνο επέκτασης [[μαρξισμός|μαρξιστικού]] καθεστώτος στην Αφρική, υποστηριζόμενο από την [[Κούβα]], την [[Κίνα]] ή τη [[Σοβιετική Ένωση]] ([[Ανγκόλα]],[[Αιθιοπία]], [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] και [[Μοζαμβίκη]] από το [[1975]]).
==== Εμπάργκο και κυρώσεις από τον ΟΗΕ ====
Γραμμή 239:
* ''Ινβίκτους (Invictus)'', [[2009]]
* "The Bang Bang Club", [[2010]]
=== Επιρροή στη σύγχρονη κουλτούρα ===
Γραμμή 266:
* {{cite web|url=http://www.apartheidmuseum.org/ |title=Μουσείο Απαρτχάιντ, Γιοχάνεσμπουργκ}}
* {{cite web|url=http://replay.waybackmachine.org/20090303080019/http://exandas.ert.gr/archive/africa/apart.htm |title=Εξάντας", ΕΡΤ - Στο δρόμο του Ουράνιου Τόξου}}
* {{cite web |url=http://www.in.gr/NEWS/article.asp?lngEntityID=216640 |title=Συγγνώμη για το απαρτχάιντ ζητούν οι λευκοί στη Ν. Αφρική |publisher=in.gr |date=2000-12-16 |accessdate=2009-06-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050421232624/http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=216640 |archivedate=2005-04-21 |url-status=dead }}
|