Μετά τα [[Γενέθλιον της Κωνσταντινούπολης|εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης]] στις [[11 Μαΐου]] [[330 |330 μ.Χ]]., η ανέγερση ενός ναού αφιερωμένου στη Σοφία του Θεού υπήρξε τμήμα ενός ευρύτερου προγράμματος οικοδόμησης γύρω από το Μέγα Παλάτι. Η πρώτη Αγίαεκκλησία Σοφίατης Αγίας Σοφίας εγκαινιάστηκε το 360 επί της αυτοκρατορίας του [[Κωνστάντιος Β΄|Κωνσταντίου Β΄]] και μαζί με το ναό της [[Ναός της Αγίας Ειρήνης|Αγίας Ειρήνης]] αποτελούσε τον κύριο καθεδρικό ναό της πρωτεύουσας και έδρα του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Εικάζεται ότι επρόκειτο για ξυλόστεγη βασιλική, τρίκλιτη ή πεντάκλιτη<ref name="EME"/>. Καταστράφηκε από πυρκαγιά το 404 και χτίστηκε εξαρχής τα επόμενα χρόνια. Ο νέος ναός εγκαινιάστηκε το 415 επί βασιλείας του [[Θεοδόσιος Β´ (αυτοκράτορας)|Θεοδοσίου Β΄]] και καταστράφηκε από τους οπαδούς του πατριάρχη επειδή ο Θεοδόσιος είχε μια διαμάχη με τον Πατριάρχη. Αν και λίγα συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν ως προς την αρχιτεκτονική αξία του οικοδομήματος, οι ιστορικές πηγές μαρτυρούν πως στο εσωτερικό του φυλάσσονταν ιερά κειμήλια μεγάλης αξίας, από χρυσό ή ασήμι. Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες προσπάθειες αναπαράστασης του ναού, υποθέτουμε πως είχε εύρος 52 μ. αποτελούμενος από ένα κεντρικό κλίτος και τέσσερις διακριτούς διαδρόμους<ref name="grove">Paul Magdalino, et al. "Istanbul." ''Grove Art Online''. Oxford Art Online. Dec. 2009</ref>. Υπέστη μεγάλη φθορά κατά τη [[Στάση του Νίκα]] το [[532]].
