Συνεταιρισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Πρόσθεσα ένα κεφάλαιο μετά τις αξίες, όπου αναφέρω την ιστορική εξέλιξη των συνεταιρισμών.
τακτοποίηση
Γραμμή 1:
{{ελληνοκεντρικό}}
[[Αρχείο:Robert Owen statue - Manchester - April 11 2005.jpg|thumb|right|200px|Ο [[Ρόμπερτ Όουεν]] (1771-1858) ήταν ο πρωτεργάτης των οικειοθελών συνεταιρισμών (Voluntary association)]]
'''Συνεταιρισμός''', σύμφωνα με τη [[Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία|Διεθνή Συνεταιριστική Συμμαχία]], είναι μια: «αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεων τους, διαμέσου μιας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης».<ref>{{cite web|title=Co-operative identity, values & principles|url=http://ica.coop/en/whats-co-op/co-operative-identity-values-principles|publisher=ica.coop|accessdate=19 Νοεμβρίου 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141109163115/http://ica.coop/en/whats-co-op/co-operative-identity-values-principles|archivedate=2014-11-09|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Συνεταιρισμοί και αναδιάρθρωση» (γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)|url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2012:191:0024:0029:EL:PDF|publisher=eur-lex.europa.eu|date=29 Ιουνίου 2010|accessdate=19 Νοεμβρίου 2014}}</ref> Ο ορισμός δόθηκε στο παγκόσμιο συνέδριο συνεταιριστικών οργανώσεων στο [[Μάντσεστερ]] της Αγγλίας το [[1995]].<ref name="ygeiaonline">{{cite web|title=συνεταιρισμός|url=http://www.ygeiaonline.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=50938:synetairismos|publisher=ygeiaonline.gr|accessdate=19 Νοεμβρίου 2014}}</ref> Ο όρος αυτός αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά τον [[19ος αιώνας|19ο αιώνα]] όπου και εξελίχθηκε ως ιδεολογία και ως κίνημα με κοινωνικό και οικονομικό περιεχόμενο αποβλέποντας κυρίως τις ασθενέστερες τάξεις των εργαζομένων για την ικανοποιητικότερη αντιμετώπιση των διαφόρων συχνά αναφυομένων αυθαιρεσιών του άκρατου κεφαλαιοκρατισμού. Η ελευθερία της συγκρότησης συνεταιρισμού για την επιδίωξη νόμιμων σκοπών θεμελιώνεται στα συντάγματα όλων των φιλελεύθερων και δημοκρατικών πολιτειών (δικαίωμα του «συνεταιρίζεσθαι»).
Γραμμή 10 ⟶ 11 :
<br /></blockquote>
 
== Ελλάδα ==
=== Ιστορική εξέλιξη των συνεταιρισμών στην Ελλάδα ===
Πριν από την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους υπήρχαν ενώσεις τα λεγόμενα «''[[Τσελιγκάτο|τσελιγκάτα]]''» ή «''κοινάτα''», οι οποίες είχαν αντικείμενο την κοινή εκτροφή και εμπορία των αμνοεριφίων. Από τους πρώτους βιομηχανικούς-γεωργικούς συνεταιρισμούς ίσως και παγκοσμίως ήταν εκείνος στα Αμπελάκια για την επεξεργασία και βαφή νημάτων με κόκκινο χρώμα, που παρήγαν από το φυτό [[ριζάρι]].
 
Γραμμή 29 ⟶ 31 :
Τον ρόλο που είχε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ανέλαβε μετά το 1929 η [[Αγροτική Τράπεζα Ελλάδας|Αγροτική Τράπεζα]], η ίδρυση της οποίας αποτελούσε πάγιο αίτημα των αγροτών ήδη από τον 19<sup>ο</sup> αιώνα.
 
===Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι===
Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι βρίσκεται στην [[Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα]]:
 
Γραμμή 36 ⟶ 38 :
* Κανείς δεν μπορεί να υποχρεωθεί να συμμετέχει σε ορισμένο σωματείο.
 
===Η ελληνική νομοθεσία===
{{ελληνοκεντρικό}}
Στην ελληνική νομοθεσία γίνεται διάκριση μεταξύ:
* Αστικών συνεταιρισμών το νομικό πλαίσιο της λειτουργίας των οποίων ρυθμίζεται από το νόμο ''1667/1986'' και
* Αγροτικών συνεταιρισμών που διέπονται από το νόμο ''2810/2000''.
 
====Αστικοί Συνεταιρισμοί====
Στους αστικούς συνεταιρισμούς περιλαμβάνονται:
* Καταναλωτικοί συνεταιρισμοί, που για τη σύστασή τους απαιτούνται τουλάχιστον εκατό άτομα, ενώ απαιτούνται δεκαπέντε άτομα για υπολοίπους
Γραμμή 52 ⟶ 53 :
* Τουριστικοί συνεταιρισμοί<ref name="ygeiaonline" />
 
====Αγροτικοί συνεταιρισμοί====
Αγροτικοί είναι όσοι δραστηριοποιούνται σε οποιοδήποτε τομέα της αγροτικής οικονομίας για την ίδρυση των οποίων απαιτούνται τουλάχιστον δέκα άτομα<ref>[http://www.et.gr/idocs-nph/search/pdfViewerForm.html?args=5C7QrtC22wEc63YDhn5AeXdtvSoClrL8oegNlWStPL95MXD0LzQTLWPU9yLzB8V68knBzLCmTXKaO6fpVZ6Lx3UnKl3nP8NxdnJ5r9cmWyJWelDvWS_18kAEhATUkJb0x1LIdQ163nV9K--td6SIuSuTR0rddGIF60CHL8lwPiV_XB_PCveHwlH0ZiCwk0Fj Παράγραφος 11, Άρθρο 61, του Νόμου 4277/2014]</ref>. Για να ενισχυθεί ο κεφαλαιουχικός χαρακτήρας του αγροτικού συνεταιρισμού παρέχεται η δυνατότητα απόκτησης περισσοτέρων από μιας μερίδων, οι οποίες μπορούν να δώσουν στον κάτοχο δικαίωμα περισσοτέρων από μιας ψήφου, η οποία όμως σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να ξεπερνά τις τρεις. Κάθε αστικός και γεωργικός συνεταιρισμός, ως νομικό, πρόσωπο είναι έμπορος και συνεπώς μπορεί να κηρυχτεί σε πτώχευση. Οι συνέταιροι αγροτικού συνεταιρισμού δεν μπορούν να προσωποκρατηθούν για τα χρέη του τελευταίου.<ref>Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Βιώσιμη συνεταιριστική οικονομία (Θεωρία και πρακτική), σελ. 195-198, εκδ. Αθανασίου Σταμούλη, ISBN 960-351-521-3</ref>
 
Γραμμή 63 ⟶ 64 :
Οι συνεταιρισμοί αποτελούν ιστορικά τον κύριο κορμό [[Κοινωνική οικονοµία|κοινωνικής οικονομίας]] στην [[Ελλάδα]]. Λειτουργούν κυρίως ως [[Επιχείρηση|επιχειρήσεις]], με την έννοια ότι παράγουν και διαθέτουν στην [[Αγορά (εμπόριο)|αγορά]] [[Αγαθό (οικονομία)|προϊόντα]] ή [[Υπηρεσία|υπηρεσίες]].
 
===Αναγκαστικός συνεταιρισμός===
== Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός "SCE" (ονομαζόμενος τυπικά "Ευρωπαϊκή συνεταιριστική εταιρία" "ΕΣΕΤ") ==
Συνεταιριστική οργάνωση που ιδρύεται ύστερα από επιταγή νόμου και χαρακτηρίζεται από την υποχρεωτική συνεργασία για την εκπλήρωση σκοπού κοινής ωφελείας.<ref>Άρθρο 12 § 6 του ισχύοντος Συντάγματος: «Επιτρέπεται η δια νόμου σύστασις αναγκαστικών συνεταιρισμών εις την εκπλήρωσιν σκοπών κοινής ωφελείας ή δημοσίου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμεταλλεύσεως γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής, εξασφαλιζόμενης πάντως της ίσης μεταχειρίσεως των συμμετεχόντων»</ref> Κύριο παράδειγμα στην Ελλάδα είναι ο αναγκαστικός συνεταιρισμός ακτημόνων καλλιεργητών, στον οποίο παραδίδεται το κτήμα που θα μοιραστεί στους ακτήμονες για την αποκατάστασή τους και το διαχειρίζεται έως την πραγματική διανομή του.
Η Ευρωπαϊκή ένωση, με τον κανονισμό 1435/2003<ref>([http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32003R1435&from=EN http://eur-lex.europa.eu/legal-content/AUTO/?uri=CELEX:32003R1435&qid=1403248449201&rid=3])</ref> άμεσα εφαρμόσιμο με υπερνομοθετική ισχύ, εισάγει την δυνατότητα ιδρύσεως ιδιαίτερης μορφής συνεταιρισμού που δεν εντάσσεται στις ανωτέρω εθνικές κατηγορίες. Ο εκ του περισσού εφαρμοστικός νόμος 4099/2012 ρυθμίζει περαιτέρω κάποιες λεπτομέρειες για τους Ευρωπαϊκούς συνεταιρισμούς, δυστυχώς όμως εισάγει και αντίθετες διατάξεις οι οποίες παρότι δεν ισχύουν καθότι ο κανονισμός έχει υπερνομοθετική ισχύ, δημιουργούν νομικές δυσκολίες και ασάφεια.
 
=== Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός ===
Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός "SCE" ονομάζεται τυπικά "Ευρωπαϊκή συνεταιριστική εταιρία" "ΕΣΕΤ". Η Ευρωπαϊκή ένωση, με τον κανονισμό 1435/2003<ref>([http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32003R1435&from=EN http://eur-lex.europa.eu/legal-content/AUTO/?uri=CELEX:32003R1435&qid=1403248449201&rid=3])</ref> άμεσα εφαρμόσιμο με υπερνομοθετική ισχύ, εισάγει την δυνατότητα ιδρύσεως ιδιαίτερης μορφής συνεταιρισμού που δεν εντάσσεται στις ανωτέρω εθνικές κατηγορίες. Ο εκ του περισσού εφαρμοστικός νόμος 4099/2012 ρυθμίζει περαιτέρω κάποιες λεπτομέρειες για τους Ευρωπαϊκούς συνεταιρισμούς, δυστυχώς όμως εισάγει και αντίθετες διατάξεις οι οποίες παρότι δεν ισχύουν καθότι ο κανονισμός έχει υπερνομοθετική ισχύ, δημιουργούν νομικές δυσκολίες και ασάφεια.
 
Ο κανονισμός ορίζει στο άρθρο 8 με τίτλο '''"εφαρμοστέο δίκαιο":'''
''1. Μια SCE διέπεται:'' <br />
''α) από τον παρόντα κανονισμό''<br />
''β) εφόσον το επιτρέπει ρητά ο παρών κανονισμός, από τις διατάξεις του καταστατικού της''<br />
''γ) σε θέματα που δεν ρυθμίζει ο παρών κανονισμός ή, σε θέματα που τα ρυθμίζει εν μέρει, όσον αφορά τις πτυχές που δεν καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό από: i) τις νομοθετικές διατάξεις που θεσπίζουν τα κράτη μέλη προς εφαρμογή κοινοτικών μέτρων που αφορούν ειδικά τις SCE· ii) τις νομοθετικές διατάξεις των κρατών μελών που έχουν εφαρμογή σε συνεταιρισμό ο οποίος έχει συσταθεί σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους της καταστατικής έδρας της SCE·''
 
Έτσι έχουμε ότι στον Ευρωπαϊκό συνεταιρισμό εφαρμόζεται κατ' αρχήν ο κανονισμός.
 
Ο κανονισμός '''προβλέπει ρητά''' συγκεκριμένα θέματα να τα ορίζει το καταστατικό. Το άρθρο 8 ορίζει οι διατάξεις αυτές του καταστατικού να υπερισχύουν της εθνικής νομοθεσίας (κατ' εξουσιοδότηση του υπερεθνικού νομοθέτη).
 
Για να κατανοήσουμε πως ορίζεται κάποιο θέμα σε Ευρωπαϊκό συνεταιρισμό διαβάζουμε τον κανονισμό και τις διατάξεις του καταστατικού που ρητά προβλέπονται από αυτόν. Έτσι λοιπόν αν με μόνο αυτή την ανάγνωση μπορούμε να καταλάβουμε πως ορίζεται κάτι τότε δεν εφαρμόζεται τίποτε άλλο.
Γραμμή 80 ⟶ 84 :
Μόνο αν μετά από αυτή την ανάγνωση κάτι είναι μη ορισμένο τότε λαμβάνονται κατά σειρά εφαρμογής υπ' όψιν οι ειδικές εθνικές διατάξεις των SCE ή των εθνικών συνεταιρισμών, ή οι μη ρητά προβλεπόμενες διατάξεις του καταστατικού.
 
Παράδειγμα: Αναρωτιόμαστε αν μέλη του συνεταιρισμού μπορεί να είναι και άτομα μη κάτοικοι Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Διαβάζουμε τον κανονισμό και τις ρητά προβλεπόμενες διατάξεις του καταστατικού. Πουθενά δεν γίνεται αναφορά για το ανωτέρω θέμα. Με βάση την αρχή του ότι δεν απαγορεύεται επιτρέπεται, αυτό σημαίνει ότι ο κανονισμός '''δεν απαγορεύει - άρα επιτρέπει''' την συμμετοχή μη κατοίκων Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Δεν εφαρμόζονται στο ερώτημα αυτό άρα ούτε οι ειδικές διατάξεις των SCE, ούτε οι εθνικές διατάξεις των συνεταιρισμών ούτε οι διατάξεις του καταστατικού. Αντίθετη ερμηνεία θα επέτρεπε στον Εθνικό νομοθέτη να ορίσει ότι π.χ. μέλη συνεταιρισμού μπορεί να είναι μόνο Έλληνες πολίτες ακυρώνοντας έτσι την ίδια την υπόσταση του Ευρωπαϊκού συνεταιρισμού.
 
Βασική αρχή του κανονισμού είναι η '''αρχή της μη διάκρισης''' που ορίζει ότι δεν δύναται να γίνεται διάκριση του Ευρωπαϊκού συνεταιρισμού από τους εγχώριους. Επειδή υπάρχουν διάφορα είδη εγχώριων συνεταιρισμών, οφείλει το κράτος τουλάχιστον να μην γίνεται '''αρνητική διάκριση''' με κάποιο από τα είδη συνεταιρισμών.
 
Ο συνεταιρισμός μπορεί να ιδρυθεί από τουλάχιστον 2 νομικά πρόσωπα από διαφορετικές χώρες της Ε.Ε. ή από τουλάχιστον 5 φυσικά ή νομικά πρόσωπα από τουλάχιστον 2 διαφορετικές χώρες της Ε.Ε.
Γραμμή 94 ⟶ 98 :
β) Κατάθεση στο ΓΕΜΗ του υπογραφέντος καταστατικού (δεν εγγράφεται στο μητρώο του ειρηνοδικείου και δεν γίνεται έλεγχος νομιμότητας - εγγράφεται στο πρώην μητρώο ανωνύμων).
γ) Δημοσίευση στο ΓΕΜΗ οπότε και επέρχεται η σύσταση, ανακοίνωση στο ΦΕΚ και Εφημερίδα ΕΕ.
 
==Αναγκαστικός συνεταιρισμός==
Συνεταιριστική οργάνωση που ιδρύεται ύστερα από επιταγή νόμου και χαρακτηρίζεται από την υποχρεωτική συνεργασία για την εκπλήρωση σκοπού κοινής ωφελείας.<ref>Άρθρο 12 § 6 του ισχύοντος Συντάγματος: «Επιτρέπεται η δια νόμου σύστασις αναγκαστικών συνεταιρισμών εις την εκπλήρωσιν σκοπών κοινής ωφελείας ή δημοσίου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμεταλλεύσεως γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής, εξασφαλιζόμενης πάντως της ίσης μεταχειρίσεως των συμμετεχόντων»</ref> Κύριο παράδειγμα στην Ελλάδα είναι ο αναγκαστικός συνεταιρισμός ακτημόνων καλλιεργητών, στον οποίο παραδίδεται το κτήμα που θα μοιραστεί στους ακτήμονες για την αποκατάστασή τους και το διαχειρίζεται έως την πραγματική διανομή του.
 
== Δείτε επίσης ==