Λέστερ Στάνχοπ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Λέστερ Στάνχοπ''' (πλήρες ονοματεπώνυμο ''Leicester FitzGerald Charles Stanhope''), γεννήθηκε στο [[Δουβλίνο]], στις [[2 Σεπτεμβρίου]] [[1784]] και απεβίωσε σε ηλικία 78 ετών στο [[Λονδίνο]], στις [[7 Σεπτεμβρίου]] [[1862]])<ref>Doyle, James William Edmund (1886) «The Official Baronage of England», Τόμος 2ος, Λονδίνο: Longmans, Green, σελ. 136 </ref>. Ήταν τρίτος γιος του Charles Stanhope («3ου Κόμη του Χάρινγκτον») και της Jane Stanhope. [[Μεγάλη Βρετανία|Βρετανός]] [[Αριστοκρατία|αριστοκράτης]], στρατιωτικός, συγγραφέας και φιλέλληνας. Στη διάρκεια του πολέμου της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, και σε συνεργασία με τον [[Λόρδος Βύρων| Λόρδο Βύρωνα]], ταξίδεψε στην Ελλάδα μεταξύ 1823 και 1824, εποχή της [[Α΄ Ελληνική Δημοκρατία | Α΄ Ελληνικής Δημοκρατίας]] και συγχρόνως του [[Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1823–1825) | Α΄ εμφυλίου πολέμου (1823-1824)]].

Το Σεπτέμβριο του 1823 ο Στάνχοπ προσφέρθηκε να μεταβεί στην Ελλάδα και να δουλέψει ως βοηθός, κάτω από τις οδηγίες του Μπάιρον ως εκπρόσωπος του Κομιτάτου, με σκοπό την επίβλεψη των αξιωματικών που έστελνε η Επιτροπή, την οργάνωση εξοπλισμού, ανεφοδιασμού και γενικά την ενίσχυση του αγώνα των Ελλήνων. Εκείνη την εποχή στην Ελλάδα είχε προηγηθεί, ένα χρόνο πριν, η ψήφιση του πρώτου [[Ελληνικό Σύνταγμα | Ελληνικού Συντάγματος]] από την [[Α' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου]], και επίσης λειτουργούσε, εκτός από το Βουλευτικό, και το Εκτελεστικό (Κυβέρνηση) με επικεφαλής τον [[Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης | Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη]]. Αυτά δημιουργούσαν στους φιλέλληνες του Λονδίνου την εντύπωση μιας πλήρως συντεταγμένης χώρας, όπου το επόμενο επιθυμητό βήμα θα ήταν η οργάνωση μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας. Με τέτοιες σκέψεις ξεκίνησε ο Στάνχοπ το ταξίδι του. Εν τούτοις, τα πράγματα δεν ήταν δυνατό να εξελιχθούν έτσι, καθώς στην Ελλάδα επικρατούσαν μοναρχικές ιδέες <ref>Βερέμης Θάνος, Κολιόπουλος Γιάννης, Μιχαηλίδης Ιάκωβος: 1821 Η δημιουργία ενός Έθνους- Κράτους, Έκδοση Μεταίχμιο, Αθήνα,2018, σελ. 326-334, ISBN 978-618-03-1622-3. </ref>.

Στο μεταξύ, στην Ηπειρωτική Ελλάδα, ήδη από την [[Β' Εθνοσυνέλευση Άστρους ]], τον Απρίλιο του 1823, είχε εκδηλωθεί ο διχασμός μεταξύ των προσκείμενων στην κυβέρνηση πληρεξουσίων και όσων άλλων ήταν αντίθετοι με την κυβέρνηση και υποστήριζαν τους στρατιωτικούς. Κοτζαμπάσηδες και οπλαρχηγοί διαγκωνίζονταν για την εξουσία. Οι διχόνοιες επεκτάθηκαν με τρόπο που οι σχέσεις Βουλευτικού και Εκτελεστικού (Κυβέρνησης) έφτασαν σε σημείο να συμπεριφέρονται ως εχθροί, ενώ σε διάφορα μέρη της Πελοποννήσου μικρές ομάδες οπλισμένων συγκρούονταν μεταξύ τους με αποτέλεσμα την υπονόμευση του Αγώνα εναντίον των Τούρκων <ref>Μιχαηλίδης, Ιάκωβος: Ο πρώτος εμφύλιος πόλεμος, στο Εμφύλιες Διαμάχες στον Αγώνα του 1821, Καθημερινές εκδόσεις Α.Ε., Αθήνα, 2019, σελ. 83-103, ISBN 978-960-585-210-8 .</ref>. Πολλά από τα μέλη του Βουλευτικού εγκαταλείποντας το Άστρος εγκαταστάθηκαν στο Κρανίδι, όπου προσπαθούσαν να ορίσουν ένα αντίπαλο Εκτελεστικό σώμα. Σημαντικό γεγονός τον Αύγουστο του 1823 ήταν ο θάνατος του [[Μάρκος Μπότσαρης |Μάρκου Μπότσαρη]], τον οποίον οι τοπικοί οπλαρχηγοί των Αγράφων, που τον εχθρεύονταν, τον άφησαν μόνον του να αντιμετωπίσει τους πολύ περισσότερους Τουρκαλβανούς στο Καρπενήσι. Οι Σουλιώτες του Μπότσαρη κέρδισαν τη μάχη και πολλά λάφυρα από αυτήν τη μάχη, αλλά δυστυχώς έχασαν τον αρχηγό τους, τη σωρό του οποίου μετέφεραν στο Μεσολόγγι. Μαθαίνοντας τα νέα, οι δύο απεσταλμένοι της Ελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου, φθάνοντας στην Ελλάδα, έβλεπαν πόσο τα προσωπικά κίνητρα οδηγούσαν τους Έλληνες σε διχόνοιες<ref>Φίνλεϋ, Γεωργιος: Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τομ. 1, μεταφρ. Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Αθήνα, 2008, σελ. 386-387. </ref>.

Μόλις πληροφορήθηκε ο Στάνχοπ ότι ο [[Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος]], έφυγε από την Ύδρα για το Μεσολόγγι, πέρασε και αυτός στο Μεσολόγγι στις 30 Νοεμβρίου, για να τον συναντήσει. Εκεί, μετά τη συνάντησή τους, την 1η Δεκεμβρίου μίλησε σε συγκέντρωση προκρίτων, που είχαν αναγορεύσει τον Μαυροκορδάτο γενικό διοικητή της Δυτικής Ελλάδας. Στην συγκέντρωση αυτή, βέβαια μέσω διερμηνέα, τους είπε ότι θα ήταν ευχής έργο να υπάρξουν στην Ελλάδα ελευθεροτυπία και σχολεία, παρουσίασε τις δυσάρεστες επιπτώσεις της πολιτικής διχόνοιας και έθεσε ως στρατιωτική προτεραιότητα να καταλάβουν οι Έλληνες την Πάτρα και τη Ναύπακτο, αναλύοντας και το τι χρειάζονταν για την επίτευξη αυτών των στόχων <ref> Dakin, Douglas: Ο αγώνας των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία 1821-1833, μεταφρ. Ρένας Πατρικίου, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1983, σελ.149. </ref>. Με καθυστέρηση, στις 22 Ιανουαρίου, έφτασε στο Μεσολόγγι, όπου τον περίμενε ο Στάνχοπ, ο Γουίλιαμ Πάρυ (William Parry), τον οποίο είχε στείλει η Εταιρεία του Λονδίνου με 11 ελαφρά κανόνια, πυρίτιδα, τα αναγκαία εργαλεία και τεχνίτες όπλων, καθώς και χίλιες λίρες από τη Δημαρχία του Λονδίνου. Στο Σαράι του Μεσολογγίου, που είχε προετοιμάσει κατάλληλα ο Στάνχοπ, ανέλαβε ο Πάρυ να οργανώσει μηχανουργείο, για τις ανάγκες του στρατού<ref> Τρικούπης, Σπυρίδων: Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Εκδ. Ι.Ν.Σιδέρη, Αθήναι, 1926,τομ. 3ος ,κεφ.47, σελ.72. </ref>. Δυστυχώς όμως το μηχανουργείο, πριν ακόμη λειτουργήσει αποτελεσματικά, ληστεύτηκε και καταστράφηκε από πρόσφυγες Σουλιώτες πρόσφυγες.

Με την εμπειρία που είχε αποκτήσει στην Ινδία, όπου είχε ιδρύσει ανεξάρτητες εφημερίδες, η Φιλελληνική Επιτροπή του Λονδίνου είχε επιφορτίσει τον Στάνχοπ να επιμεληθεί την ίδρυση τεσσάρων τυπογραφείων στην Ελλάδα,στέλνοντας του τα σχετικά μηχανήματα. Το πρώτο από αυτά ο Λέστερ Στάνχοπ το εγκατέστησε στο Μεσολόγγι. Επέλεξε μάλιστα ως εκδότη της εφημερίδας «Ελληνικά Χρονικά» τον [[Ιωάννης Ιάκωβος Μέγιερ| Ιάκωβο Μάγερ]], τον φιλέλληνα Ελβετό φαρμακοποιό για να διευθύνει την εφημερίδα, καθώς και αυτός συμμερίζονταν τις ίδιες φιλελεύθερες απόψεις με τον Στάνχοπ<ref> Τρίχα, Λύντια: Σπυρίδων- Ο άλλος Τρικούπης, 1788-1873, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2019, σελ. 175, ISBN 978-960-435-629-4.</ref>. Ο Μάγερ είχε ασπαστεί την ορθοδοξία και είχε νυμφευτεί Ελληνίδα. Για την ίδια εφημερίδα προσέλαβε και τον τυπογράφο Δημήτριο Μενεσθέα, για τον οποίο ο Στάνχοπ ανέφερε «''έχω μισθώσει έναν έξυπνο άνθρωπο, που τον έχω εφοδιάσει με αρκετό υλικό''». Έτσι το Δεκέμβριο του 1823, εμφανίσθηκε επίσημα η ελληνική τυπογραφία στο Μεσολόγγι με τα «Ελληνικά Χρονικά», που εξέδωσαν συνολικά 266 φύλλα από τον Ιανουάριο του 1824 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1826, ενώ το τελευταίο φύλλο των Ελληνικών Χρονικών, κυκλοφόρησε χειρόγραφο, λίγο πριν από το θάνατο του Μάγερ κατά την «Έξοδο»<ref> Σιδέρης, Θωμάς: Το πολιορκημένο Μεσολόγγι και οι απαρχές του Ελληνικού τύπου, στη https://www.ertnews.gr/anadromes/to-poliorkimeno-mesologgi-kai-oi-aparches-toy-ellinikoy-typoy/</ref>. Στο παραπάνωίδιο τυπογραφείο εκδόθηκε επίσης και η (πολύγλωσση) ''Telegrafo Greco''<ref>Brower, David, "1821 - 1833, η Φλόγα της Ελευθερίας", Κεφάλαιο "Ο Βύρωνας στο Μεσολόγγι", σελ. 297, Πατάκης, [[Αθήνα]], [[2019]]</ref> (Ελληνικός Τηλέγραφος), με εκδότη τον [[Πιέτρο Γκάμπα]] (Pietro Gamba), που συμπλήρωσε 39 φύλλα.

Στις 24 Δεκεμβρίου/ 5 Ιανουαρίου ο Μπάιρον, έφτασε στο Μεσολόγγι και ξανασυναντήθηκε με τον Στάνχοπ. Οι δύο άνδρες, που και οι δύο εκπροσωπούσαν το κομιτάτο του Λονδίνου, είχαν διαφορετική αντίληψη της αποστολής τους. Ο Στάνχοπ ήλθε στην Ελλάδα για να εφαρμόσει τις φιλελεύθερες του ιδέες του και να καταστήσει την Ελλάδα φιλελεύθερη δημοκρατία, ενώ ο Μπάιρον, περισσότερο πραγματιστής, πίστευε ότι ο βασικός στόχος ήταν η στρατιωτική επιτυχία της Επανάστασης, που προϋπέθετε την εύνοια των μεγάλων δυνάμεων.

Η έκδοση των εφημερίδων έγινε αφορμή διαφωνιών μεταξύ τους και ο Μπάιρον χλεύαζε τον Στάνχοπ αποκαλώντας τον «''συνταγματάρχη της τυπογραφίας''» και έγραφε «''ο Στάνχοπ, ο στρατιώτης, ζητάει να πολεμήσουμε τους Τούρκους με γραψίματα, ενώ εγώ, ο συγγραφέας, ζητάω να τους πολεμήσουμε με όπλα.''» <ref> Dakin, Douglas: Ο αγώνας των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία 1821-1833, μετaφρ. Ρένας Πατρικίου, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1983, σελ.151. </ref> . Από την άλλη πλευρά ο Στάνχοπ έβλεπε με μεγάλη δυσπιστία τον Μαυροκορδάτο, καθώς πίστευε ότι υποστήριζε την ιδέα της μοναρχίας. Έτσι, στις 9 Φεβρουαρίου, αναχώρησε δυσαρεστημένος για την Αθήνα, «''αλλά πάντοτε με ειλικρινή ζήλο για την ανέγερση του Ελληνικού Έθνους''» <ref> Τρικούπης, Σπυρίδων: Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Εκδ. Ι.Ν.Σιδέρη, Αθήναι, 1926,τομ. 3ος ,κεφ.47, σελ.72-73. </ref>. Έφτασε στην Αθήνα στις 19 Φεβρουαρίου.

Επίσης έκανε και ένα ταξίδι στην Ύδρα για να κηρύξει την ενότητα και την ομόνοια. Τέλος επισκέφτηκε το Εκτελεστικό του Γεωργίου Κουντουριώτη στο Ναύπλιο και τους συμβούλευσε να συμφιλιωθούν με τους στρατιωτικούς αρχηγούς. <ref> Dakin, Douglas: Ο αγώνας των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία 1821-1833, μετεφρ. Ρένας Πατρικίου, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1983, σελ.153. </ref>. Σε επιστολή που ο Στάνχοπ στέλνει από το Ναύπλιο στις 9 Απριλίου 1824, διαβάζουμε ότι περίμενε την επομένη μέρα να παραλάβει ένα πιεστήριο, το οποίο επρόκειτο να στείλει στην Αίγινα για να χρησιμοποιηθεί από τους Αθηναίους. Επίσης ανακοινώνει την πρόθεσή του, όπως και έγινε, να στείλει το ένα από τα δύο λιθογραφικά πιεστήρια στο σώμα αντιπροσώπων και το άλλο στα Ψαρά «''που ξεχώριζαν από όλα τα νησιά διότι είχαν την καλύτερη και την πιο ελεύθερη διακυβέρνηση''». Το τελευταίο αυτό δεν πρόλαβε να λειτουργήσει καθώς τον Ιούνιο του 1824 έγινε η καταστροφή των Ψαρών. Την αποστολή κάθε πρέσας ο Στάνχοπ την συνόδευε με δική του επιστολή προς τον λαό του τόπου. Άλλωστε είχε δηλώσει ότι επιθυμούσε «''οι τυπογραφικές και λιθογραφικές πρέσες να τεθούν όχι στη διάθεση της κυβέρνησης αλλά του λαού, ώστε έξυπνοι και έντιμοι άνθρωποι να εκφράσουν και να δημοσιεύσουν τις σκέψεις τους ελεύθερα''» <ref>Ζυγούρη, Νικολέττα: Τα τυπογραφικά πιεστήρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, σελ. 38-39, https://www.academia.edu/43392844. </ref>.

Στις 4 Απριλίου έφθασε πρώτος στα Σάλωνα ([[Άμφισσα]]) και περίμενε να συγκεντρωθούν όλοι οι προσκληθέντες. Εκεί έμαθε και το δυσάρεστο νέο, το θάνατο του Μπάιρον, που πέθανε αιφνιδίως, στο Μεσολόγγι στις 7/19 Απριλίου του 1824, μετά από άγνωστης αιτιολογίας σύντομο πυρετό. Η συνέλευση διάρκεσε από τις 8 μέχρι τις 24 Απριλίου, ενώ στο Μοριά συνεχιζόταν οι συγκρούσεις μεταξύ των κυβερνητικών και των ανταρτών, ουσιαστικά απέτυχε το σκοπό της. Ο θάνατος του Μπάιρον και η μη συμμετοχή εκπροσώπων της δυτικήςΔυτικής Στερεάς συνετέλεσαν στη ματαίωση των σχεδίων των οργανωτών, οι οποίοι, όταν αντιλήφθηκαν ότι απέτυχαν, φρόντισαν να μη διαταράξουν τις σχέσεις τους με την κυβέρνηση και με ψήφισμα της 24ης Απριλίου αποφάσισαν να αναγνωρίσουν την κυβέρνηση του [[Γεώργιος Κουντουριώτης|Γεωργίου Κουντουριώτη]], που ήταν πλέον στο Ναύπλιο και να «''είναι ευπειθείς προς την Διοίκηση … και ποτέ εις την διαταγήν της να μη εναντιώνονται''» <ref> Κατηφόρη, Δέσποινα: Η επανάσταση κατά το 1824, στο Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ. ΙΒ΄ Η Ελληνική Επανάσταση 1821-1830, Εκδοτική Αθηνών, 1975, σελ.334-337. </ref>. Βέβαια η συνέλευση πραγματοποιήθηκε χωρίς τη συμμετοχή του Μαυροκορδάτου, που δεν ήθελε να συμμετάσχει σε συνέλευση υπό την επιρροή του Ανδρούτσου και του Νέγρη. ΌσοιΌλα παρέστησαναυτά συμφώνησανσυνέβησαν ναενώ αναγνωρίσουνστο τηνΜοριά κυβέρνησησυνεχιζόταν τουοι [[Γεώργιοςσυγκρούσεις Κουντουριώτηςμεταξύ |Γεωργίουτων Κουντουριώτη]], που ήταν πλέον στο Ναύπλιο,κυβερνητικών και όχι το Εκτελεστικό των ανταρτών, που βρισκόταν στην Τριπολιτσά, υπό τον έλεγχο του Κολοκοτρώνη. Τελικά, ο ΚολοκοτρώνηςΓέρος του Μοριά συνειδητοποίησε την ήτα του και υποχρεώθηκε να διατάξει τον γιό του Πάνο να παραδώσει το Παλαμήδι, υπό τον όρο να πληρωθούν οι μισθοί των στρατιωτών του φρουρίου. Ακολούθως ο Πάνος Κολοκοτρώνης στις 24 Μαΐου 1824, παρέδωσε το Παλαμήδι στην κυβέρνηση του Κουντουριώτη, αφού έλαβε 25.000 γρόσια.

Ο Στάνχοπ ήταν ευχαριστημένος με την έκβαση της συνέλευσης στα Σάλωνα, καθώς αισιοδοξούσε ότι οι Μοραΐτες οπλαρχηγοί θα συμμορφώνονταν, για να συμμετάσχουν στη διανομή του δανείου. ΜόλιςΤότε έμαθε ότι έφτασε στη Ζάκυνθο το πλοίο ''Φλόριντα'' με τον Μλακιέρ και την πρώτη δόση του δανείου και ακόμη ότι είχε διοριστεί ο ίδιος επίτροπος μαζί με τον Μπάιρον, ξεκίνησε, αμέσως μετά τη λήξη της συνέλευσης, από τα Σάλωνα για τη Ζάκυνθο. Εκεί έμαθε ότι τα χρήματα του δανείου δεσμεύτηκαν από τις αγγλικές αρχές των Επτανήσων, καθώς φαίνεται ότι ο νέος ύπατος αρμοστής των Ιονίων νήσων [[Φρέντερικ Άνταμ]] είχε λάβει οδηγίες από τη Βρετανική κυβέρνηση να θέσει τέρμα στις δραστηριότητες του Στάνχοπ. Επίσης του επιδόθηκε ένα έγγραφο από τη μονάδα του, την Έφιππη Βασιλική Φρουρά, που τον πληροφορούσε πως η άδειά του είχε ανακληθεί και διατασσόταν να επιστρέψει το ταχύτερο στην Αγγλία. Τις παραπάνω ενέργειες φαίνεται ότι τις είχε ζητήσει ο [[Τζωρτζ Κάνινγκ| Κάνινγκ]], καθώς θεώρησε ότι ο Στάνχοπ είχε συνταχθεί με τους αντιπάλους του Μαυροκορδάτου <ref> Dakin, Douglas: Ο αγώνας των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία 1821-1833, μεταφρ. Ρένας Πατρικίου, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1983, σελ.155 και 193-194. </ref>. Καθώς ο Μπάιρον είχε δηλώσει ότι επιθυμούσε να ταφεί κοντά στους τάφους των προγόνων του, ανατέθηκε στον Στάνχοπ να συνοδέψει την ταριχευμένη σορό του Μπάιρον, μαζί με τα προσωπικά του αντικείμενα και τα χαρτιά του, στην Αγγλία με το ίδιο πλοίο. Το ''Φλόριντα'', απέπλευσε από τη Ζάκυνθο για το ταξίδι της επιστροφής στις 13/25 Μαΐου. Λίγες ημέρες μετά τον απόπλου του ''Φλόριντα'', στις 24 Μαΐου 1824, ο Πάνος Κολοκοτρώνης παρέδωσε το Παλαμήδι στην κυβέρνηση του Κουντουριώτη, αφού έλαβε 25.000 γρόσια και στις 12 Ιουνίου, η κυβέρνηση του Ναυπλίου έδωσε γενική αμνηστία και έτσι έληξε, αυτόη διαμάχη που ονομάστηκε, ο πρώτος[[Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1823–1825) | Α΄ εμφύλιος πόλεμος]]. της Ελληνικής Επανάστασης.

Ο Στάνχοπ ήταν ιδεολόγος, φανατικός φιλελεύθερος και θερμός υποστηρικτής της ελευθερίας του τύπου. Τα δημοκρατικά κηρύγματα του Στάνχοπ γινόταν δεκτά από όσους μπορούσαν να τον καταλάβουν και ο ίδιος, μεταδίδοντας τον ενθουσιασμό του, γινόταν αρκετά δημοφιλής. Γενικώς όμως όχι μόνο ο λαός ήταν ανώριμος να τα δεχθεί, αλλά και κανένας από τους ηγέτες της Ελληνικής Επανάστασης, ίσως υπολογίζοντας και την επιρροή της Ιεράς Συμμαχίας, δεν τα ενστερνίστηκε ώστε να υποστηρίξει δημόσια τις απόψεις του για Φιλελεύθερη Δημοκρατία. Κατά την παραμονή του στην επαναστατημένη Ελλάδα ο Στάνχοπ θεωρούσε τον εαυτό του ως υπηρέτη του ελληνικού έθνους, όπως συχνά αποκαλούσε τον εαυτό του, στις επιστολές του προς τους Έλληνες. Ο Σπυρίδων Τρικούπης, σύγχρονος και γνώριμος<ref> Τρίχα, Λύντια: Σπυρίδων- οΟ άλλος Τρικούπης, 1788-1873, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2019, σελ. 486, ISBN 978-960-435-629-4</ref> του Στάνχοπ, τον χαρακτηρίζει «''εὐγενή καὶ καλοκάγαθον ἄνδρα''», ο οποίος «''ἠγάπα τὴν εὐταξίαν, τὴν τακτοποίησιν τῆς ὑπηρεσίας, …τὴν στερέωσιν ἐν Ἑλλάδι δημοκρατικῶν θεσμῶν, καὶ τὴν ὕπαρξιν πανελευθέρου ἐφημεριδογραφίας''» <ref>ΤρικούπηΤρικούπης, ΣπυρίδωνοςΣπυρίδων: Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Εκδ. Ι.Ν.Σιδέρη, Αθήναι, 1926,τομ. 3ος ,κεφ.47, σελ.71 και 85. </ref>. Ο ιστορικός D. Dakin αναφέρει ότι «''αγνοούσε σχεδόν εντελώς τον παράγοντα των τοπικών και προσωπικών ανταγωνισμών''» καθώς και ότι «''δεν μπόρεσε να αντιληφθεί πόσο παράλογες μπορούσαν να είναι οι προσωπικές έχθρες στην Ελλάδα''» <ref> Dakin, Douglas: Ο αγώνας των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία 1821-1833, μεταφρ. Ρένας Πατρικίου, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1983, σελ.155. </ref>.

• Ο Στάνχοπ επίσης συνέβαλλε στην Παρισινή έκδοση του William Parry “Last Days of Lord Byron” (Οι τελευταίες ημέρες του Λόρδου Βύρωνα) με πολλές επιστολές του Φίνλεϊ προς αυτόν, καθώς και γνώμες που διαμόρφωσε κατά τις συνομιλίες τους<ref>Νorgate, Gerald le Grys : "Stanhope, Leicester Fitzgerald Charles. In Lee, Sidney (ed.). Dictionary of National Biography, London: Smith, Elder & Co. τομ.54, σελ.2021. </ref>.

Ο Λέστερ, το 1851, απέκτησε τον τίτλο του «5ου Κόμη του Χάρινγκτον», μετά τον θάνατο του αδελφού του Κάρολου, «4ου Κόμη του Χάρινγκτον». Ήταν νυμφευμένος, από το 1831 με την Elizabeth Green, με την οποία απόκτησαν δύο κόρες και έναν γιό, τον Sydney Stanhope (1845 –1866), ο οποίος τον διαδέχθηκε ως «6ος Κόμης του Χάρινγκτον» . Απεβίωσε στο Χάρινγκτον Χάουζ <ref>Norgate, Gerald le Grys : "Stanhope, Leicester Fitzgerald Charles. In Lee, Sidney (ed.). Dictionary of National Biography, London: Smith, Elder & Co., 1885, τομ.54, σελ.2021. </ref> (Harrington House), στο Kensington του Λονδίνου, στις 7 Σεπτεμβρίου 1862.