Ελένη Δραγάση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
{{χωρίς παραπομπές|28|11|2015}}
{{πληροφορίες προσώπου}}
{{πληροφορίες προσώπου}}Η '''Ελένη Δραγάση-Παλαιολόγου''' ή '''Αγία Υπομονή''' ([[1372]] - [[13 Μαρτίου]] [[1450]]) ήταν αυτοκράτειρα του Βυζαντίου ως σύζυγος του [[Μανουήλ Β´ Παλαιολόγος|Μανουήλ Β’ Παλαιολόγου]] και μητέρα των δύο τελευταίων Βυζαντινών Αυτοκρατόρων, του [[Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος|Ιωάννη Η΄]] και του [[Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος|Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου]].
Η '''Ελένη Δραγάση-Παλαιολόγου''' ή '''Αγία Υπομονή''' ([[Σερβική γλώσσα|σερβικά]]: Јелена Драгаш, ''Έλενα Ντράγκας'', περ. [[1372]] - 13 ή 23 [[Μάρτιος|Μαρτίου]] [[1450]]) ήταν κόρη του [[Σερβία|Σέρβου]] [[Δεσπότης|δεσπὀτη]] [[Κονσταντίν Ντράγκας Ντεγιάνοβιτς]] (ελληνικά: Κωνσταντίνος Δραγάσης), σύζυγος του [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινού]] [[Βυζαντινός αυτοκράτορας|αυτοκράτορα]] [[Μανουήλ Β´ Παλαιολόγος|Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου]] και μητέρα των δύο τελευταίων Βυζαντινών αυτοκρατόρων, του [[Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος|Ιωάννη Η΄]] και του [[Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος|Κωνσταντίνου ΙΑ΄]]. Υπηρέτησε ως αντιβασιλέας μετά τον θάνατο του γιου της [[Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος|Ιωάννη Η]]΄ το 1448 έως το 1449. Τιμάται ως [[Άγιος|αγία]] από την [[Ορθόδοξη Εκκλησία|ορθόδοξη εκκλησία]], με το μοναστικό της όνομα Υπομονή.
 
== Η ζωή της ==
ΓεννήθηκεΗ αυτοκράτειρα Ελένη γεννήθηκε το 1372 στη Σερβία κι ήταν κόρη του Σέρβου δεσπότη [[Κονσταντίν Ντράγκας Ντεγιάνοβιτς|Κωνσταντίνου Δραγάση Ντεγιάνοβιτς]], 5ου απογόνου του επίσης Βυζαντινού Αυτοκράτορααυτοκράτορα [[Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος|Μιχαήλ Η'Η΄ Παλαιολόγου]]. Παντρεύτηκε το 1392 το [[Μανουήλ Β´ Παλαιολόγος|Μανουήλ Β' Παλαιολόγο]] κι απέκτησαν εννιά παιδιά, έχασαν όμως τρία από επιδημία το 1399 (τον Μιχαήλ γεννημένο το 1398 και δύο κόρες). Τα έξι που επέζησαν ήταν όλα αγόρια. Ο μεγαλυτερος [[Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος|Ιωάννης Η΄]] (γεν. 1392) έγινε αυτοκράτορας, ο δεύτεροςοποίος [[Θεόδωρος Β΄ Παλαιολόγος|Θεόδωρος Β' Παλαιολόγος]] (γεν. 1396) έγινε δεσπότης του Μυστρά, ο τρίτος [[Ανδρόνικος Παλαιολόγος (γιος Μανουήλ Β΄)|Ανδρόνικος Παλαιολόγος]] (γεν.σκοτώθηκε το 1400) δεσπότης της Θεσσαλονίκης, ο τέταρτος [[Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος|Κωνσταντίνος ΙΑ1395]] (γεν. 1405) Αυτοκράτορας, ο πέμπτος [[Δημήτριος Παλαιολόγος]] (γεν. 1407) επίσης δεσπότης του Μυστρά και ο τελευταίος [[Θωμάς Παλαιολόγος]] (γεν. 1409) δεσπότης του Μωρέως, διοικώντας την Πάτρα. Το 1395 έχασε τον πατέρα της που σκοτώθηκε στη μάχη του Ρόβινε της [[Ρουμανία]]ς.
 
Παντρεύτηκε το [[1392]] τον [[Μανουήλ Β´ Παλαιολόγος|Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγο]] με τον οποίο απέκτησαν εννιά παιδιά, όμως το 1399 έχασαν τρία από επιδημία (τον Μιχαήλ γεν. το 1398 και δύο κόρες). Τα έξι που επέζησαν ήταν όλα αγόρια. Ο μεγαλύτερος [[Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος|Ιωάννης Η΄]] (γεν. 1392) έγινε αυτοκράτορας, ο [[Θεόδωρος Β΄ Παλαιολόγος]] (γεν. 1396) [[Δεσποτάτο του Μορέως|δεσπότης του Μυστρά]], ο [[Ανδρόνικος Παλαιολόγος (γιος Μανουήλ Β΄)|Ανδρόνικος Παλαιολόγος]] (γεν. το 1400) [[δεσπότης]] της [[Θεσσαλονίκη|Θεσσαλονίκης]], ο [[Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος|Κωνσταντίνος ΙΑ]]΄ (γεν. 1405) αυτοκράτορας, ο [[Δημήτριος Παλαιολόγος|Δημήτριος Β΄ Παλαιολόγος]] (γεν. 1407) επίσης δεσπότης του Μυστρά και ο μικρότερος [[Θωμάς Παλαιολόγος]] (γεν. 1409) δεσπότης του Μωρέως, διοικώντας την Πάτρα.
Ως γυναίκα κι αυτοκράτειρα, κατά τον φιλόσοφο [[Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων|Γεώργιο Γεμιστό]] τον αποκαλούμενο "Πλήθωνα", διακρινόταν για τη σωφροσύνη της και την δικαιοσύνη της. Με τα καλύτερα λόγια την περιγράφει και ο ιστορικός [[Γεώργιος Σφραντζής]].
 
Ως γυναίκα κι αυτοκράτειρα, κατά τον φιλόσοφο [[Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων|Γεώργιο Γεμιστό]] τον αποκαλούμενο "Πλήθωνα", διακρινόταν για τη σωφροσύνη της και τηντη δικαιοσύνη της. Με τα καλύτερα λόγια την περιγράφει και ο ιστορικός [[Γεώργιος Σφραντζής]].
Ο σύζυγός της Μανουήλ λίγο πριν πεθάνει έγινε το 1425 μοναχός με το όνομα Ματθαίος. Μετά το θάνατό του έγινε και η ίδια μοναχή στο μοναστήρι της "Κυρά - Μάρθας" της Κωνσταντινούπολης, παίρνοντας το όνομα Υπομονή. Ήταν μια μοναχή σαν όλες τις άλλες και, ακόμη και αν ήταν αυτοκράτειρα, έκανε όλα τα διακονήματα στο μοναστήρι. Ωστόσο πολλοί τη συμβουλεύονταν κι ιδιαίτερα οι γιοί της
 
Ο σύζυγός της Μανουήλ Β΄ λίγο πριν πεθάνει έγινε το 1425 μοναχός με το όνομα Ματθαίος. Μετά τοτον θάνατό του έγινε και η ίδια μοναχή στοστη μοναστήρι[[Τέμενος του Μοναστηρίου|Μονή της "Κυρά - Μάρθας"]] της [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολης]], παίρνοντας το όνομα Υπομονή. Ήταν μια μοναχή σαν όλες τις άλλες και, ακόμη και αν ήταν αυτοκράτειρα, έκανε όλα τα διακονήματα στο μοναστήρι. Ωστόσο πολλοί τη συμβουλεύονταν κι ιδιαίτερα οι γιοί της.
Η Υπομονή βοήθησε να ιδρυθεί ένας οίκος ευγηρίας, με το όνομα "Η ελπίδα των απελπισμένων", στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη (του τιμίου Προδρόμου) της Πέτρας όπου φυλασσόταν το σκήνωμά του [[Άγιος Πατάπιος|Αγίου Παταπίου]].
 
Η Υπομονή βοήθησεΒοήθησε να ιδρυθεί έναςο οίκος ευγηρίας, με το όνομα "«Η ελπίδα των απελπισμένων",» στο μοναστήρι του Αγίου ΙωάννηΙωάννου (του τιμίου Προδρόμου) της Πέτρας, όπου φυλασσόταν το σκήνωμάσκήνωμα του [[Άγιος Πατάπιος|Αγίου Παταπίου]].
Όταν το 1448 πέθανε ο μεγαλύτερος γιος της, αυτοκράτορας Ιωάννης, η διαδοχή του έγινε αντικείμενο σύγκρουσης ανάμεσα στο μεγαλύτερο εν ζωή Κωνσταντίνο, και τον φιλόδοξο αλλά επαρμένο και φιλότουρκο Δημήτριο. Η σοφή μητέρα, που ήξερε οτι ο Κωνσταντίνος ήταν πιο άξιος, συγκράτησε το Δημήτριο που έσπευσε πρώτος στην Κωνσταντινούπολη και μεσολάβησε για την ομαλή διαδοχή στον Κωνσταντίνο, πείθοντας ακόμα και τον οθωμανό σουλτάνο [[Μουράτ Β΄|Μουράτ Β]] να τον αποδεχθεί<ref>{{Cite book|title=The Immortal Emperor: The Life and Legend of Constantine Palaiologos, Last Emperor of the Romans|first=Donald M.|last=Nicol|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521894098|date=2002-05-09|url=https://books.google.at/books?id=lnSmnmL984YC&pg=PA31&lpg=PA31&dq=george+chalkokondyles&source=bl&ots=WXNfpyLZzq&sig=ACfU3U2e8VdpG9ISYXaWJ4y5wZVq88imvQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj8zrq4-ZDiAhUxxcQBHXWDAW4Q6AEwBnoECAoQAQ#v=onepage&q&f=false}}</ref>. Τα κατάφερε και ο Κωνσταντίνος ανέλαβε ως αυτοκράτορας την ημέρα των Φώτων, 6 Ιανουαρίου 1449 στο [[Μυστράς|Μυστρά]].
 
Όταν το [[1448]] πέθανε ο μεγαλύτερος γιος της, αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄, η διαδοχή του έγινε αντικείμενο σύγκρουσης ανάμεσα στοστον μεγαλύτερο εν ζωή Κωνσταντίνο, ΙΑ΄ και τον φιλόδοξο αλλά επαρμένο και φιλότουρκο Δημήτριο Β΄. Η σοφή μητέρα, που ήξερε οτιότι ο Κωνσταντίνος ήταν πιο άξιος, συγκράτησε τοτον Δημήτριο, που έσπευσε πρώτος στην Κωνσταντινούπολη, και μεσολάβησε για την ομαλή διαδοχή στον Κωνσταντίνο, πείθοντας ακόμα και τον οθωμανό σουλτάνο [[Μουράτ Β΄|Μουράτ Β]] να τον αποδεχθεί.<ref>{{Cite book|title=The Immortal Emperor: The Life and Legend of Constantine Palaiologos, Last Emperor of the Romans|first=Donald M.|last=Nicol|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521894098|date=2002-05-09|url=https://books.google.at/books?id=lnSmnmL984YC&pg=PA31&lpg=PA31&dq=george+chalkokondyles&source=bl&ots=WXNfpyLZzq&sig=ACfU3U2e8VdpG9ISYXaWJ4y5wZVq88imvQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj8zrq4-ZDiAhUxxcQBHXWDAW4Q6AEwBnoECAoQAQ#v=onepage&q&f=false}}</ref>. Τα κατάφερε και ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ανέλαβε ως αυτοκράτορας την ημέρα των [[Θεοφάνια (εορτή)|Φώτων]], [[6 Ιανουαρίου]] [[1449]] στο [[Μυστράς|Μυστρά]].
Η Αγία Υπομονή όπως την ονόμασε η εκκλησία απεβίωσε στις 13 Μαρτίου του 1450, 3 χρόνια πριν η Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας, πέσει στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων, έπειτα από μακρά πολιορκία. Στην πτώση της Κωνσταντινούπολης ο γιος της, [[Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος|Κωνσταντίνος ΙΑ Παλαιολόγος]], απεβίωσε στη μάχη. Η Αγία Υπομονή ετάφη στη μονή του Παντοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ετάφησαν ο σύζυγός της Μανουήλ και τα 3 από τα παιδιά τους (εκ των οποίων τα 2 ήταν μοναχοί).
 
[[Αρχείο:Manuel II Helena sons.JPG|thumb|Ο [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινός]] αυτοκράτορας [[Μανουήλ Β´ Παλαιολόγος|Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος]] (ΜΑΝΟΥΗΛ ΕΝ ΧΩ ΤΩ ΘΩ ΠΙCΤΟC ΒΑCΙΛΕΥC ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΩΡ ΡΩΜΑΙΩΝ Ο ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟC ΚΑΙ ΑΕΙ ΑΥΓΟΥCΤΟC), η αυτοκράτειρα Ελένη (ΕΛΕΝΗ ΕΝ ΧΩ ΤΩ ΘΩ ΠΙCΤΗ ΑΥΓΟΥCΤΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙCΑ ΡΩΜΑΙΩΝ Η ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΙΝΑ) και τρεις από τους έξι γιους τους, ο συναυτοκράτορας [[Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος|Ιωάννης Η΄]] (ΙΩ ΕΝ ΧΩ ΤΩ ΘΩ ΒΑCΙΛΕΥC Ο ΥΙΟC ΑΥΤΟΥ), ο [[Δεσποτάτο του Μορέως|δεσπότης του Μοριά]] [[Θεόδωρος Β΄ Παλαιολόγος|Θεόδωρος Β΄]] (ΘΕΟΔΩΡΟC Ο ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟC ΕΥΤΗΧΗC ΔΕCΠΟΤΗC Ο ΥΙΟC ΑΥΤΟΥ) και ο τελευταίος [[δεσπότης]] της Θεσσαλονίκης [[Ανδρόνικος Παλαιολόγος (γιος Μανουήλ Β΄)|Ανδρόνικος]] (ΑΝΔΡΟΝΙΚΟC ΑΥΘΕΝΤΟΠΟΥΛΟC ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟC Ο ΥΙΟC ΑΥΤΟΥ). Μικρογραφία από το χειρόγραφο ''MS. Ivoires 100'' (περίπου 1404, [[Μουσείο του Λούβρου]]).]]
 
ΗΑπεβίωσε Αγίαστις Υπομονή13 όπως την ονόμασε η εκκλησία απεβίωσε στις 1323) Μαρτίου του 1450, 3 χρόνια πριν η Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Αυτοκρατορίας]], πέσει στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων, έπειτα από μακρά πολιορκία. Στην πτώση[[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)|Άλωση της Κωνσταντινούπολης]] ο γιος της, [[Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος|Κωνσταντίνος ΙΑ Παλαιολόγος]], απεβίωσε στη μάχη. Η Αγία Υπομονή ετάφη στη μονή του Παντοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ετάφησαν ο σύζυγός της Μανουήλ και τα 3 από τα παιδιά τους (εκ των οποίων τα 2 ήταν μοναχοί).
 
Η αυτοκράτειρα Ελένη ετάφη στη [[Μονή του Παντοκράτορος Χριστού|μονή του Παντοκράτορoς Χριστού]] στην Κωνσταντινούπολη, όπου ετάφησαν ο σύζυγός της Μανουήλ Β΄ και τα 3 από τα παιδιά τους (εκ των οποίων τα 2 ήταν μοναχοί).
 
== Η ανεύρεση της αγιογραφίας και της τιμίας κάρας ==
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453, ο Αγγελής Νοταράς, συγγενής του αυτοκράτορα (ανιψιός της Αγίας ΥπομονήςΕλένης), μετέφερε στο βουνό [[Γεράνεια Όρη|Γεράνεια]] κοντά στην Αθήνα και έκρυψε το λείψανο του Αγίου Παταπίου σε μια σπηλιά, κοντά στην πόλη Θέρμαι (το σημερινό [[Λουτράκι]]), που ήταν ήδη ασκητήριο μοναχών από τον 11ο αιώνα. Στο σπήλαιο αυτό βρέθηκε Βυζαντινή αγιογραφία της Αγίας Υπομονής και η αγία κάρα της. ΣτοΤο σπήλαιο αυτό1952 χτίστηκε το 1952 από τον γέροντα Νεκτάριο Μαρμαρινό το μοναστήρι του [[Άγιος Πατάπιος|Αγίου Παταπίου]], όπου και φυλάσσεται η σεπτή κάρα της Αγίας Υπομονής μέχρι σήμερα.
 
== Εορτασμός της μνήμης ==
Η μνήμη της Αγίας Υπομονής εορτάζεται στις [[29 Μαΐου]] από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
 
== Παραπομπές ==
Γραμμή 32 ⟶ 39 :
*«Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας», [Χρήστου Τσολακίδη, Αθήνα, έκδοση 2001]
*«Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου εκκλησίας», Άγιος Πατάπιος, σελ. (254) - (261) [μ. Βίκτωρος Ματθαίου, τρίτη έκδοση, Μονή Μεταμόρφωσης Σωτήρος, Αθήνα, 1968]
*«Ο Όσιος Πατάπιος» [Στυλιανού Παπαδόπουλου, καθηγητού πανεπιστημίου Αθηνών, Έκδοση Ιεράς μονής Οσίου Παταπίου, Λουτράκι, Ελλάδα, έκδοση 2006).
*«Ο Άγιος Πατάπιος και τα θαύματά του», [Δρος Χαράλαμπου Μπούσια, Έκδοση Ιεράς μονής Οσίου Παταπίου, Λουτράκι 2004]
*«Δέλτος Θαυμάτων Οσίου και Θεοφόρου πατρός ημών Παταπίου του θαυματουργού», [Δρος Χαράλαμπου Μπούσια, Έκδοση Ιεράς μονής Οσίου Παταπίου, Δ’ έκδοση, Λουτράκι 2011]