Φώτος Τζαβέλας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{πληροφορίες προσώπου}}Ο '''Φώτος Τζαβέλας''' ([[Σούλι]], 1770 - [[Κέρκυρα]]<ref name=":0">Γιώργος Καραμπελιάς, ''Συνωστισμένες στο Ζάλογγο. Οι Σουλιώτες, ο Αλή Πασάς και η αποδόμηση της Ιστορίας'', Εναλλακτικές Εκδόσεις, β΄ έκδοση συμπληρωμένη, Αθήνα 2014, σελ. 129.</ref>, 1809) ήταν Σουλιώτης οπλαρχηγός.

Οι [[Τζαβελαίοι|"Τζαβελαίοι"]] αλλιώς και <nowiki>''Τζαβελάτες''</nowiki> <ref name=":1">{{Cite book|title=Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 τόμος Δ|first=Χρήστος|last=Στασινόπουλος|publisher=Εκδόσεις, Δεδεμάνη|isbn=978-618-5519-27-8|year=Μάρτιοςσελ 1979|location=|page=307-316}}</ref> ήταν γνωστή φάρα από την περιοχή του [[Σούλι|Σουλίου]] της [[Ήπειρος|Ηπείρου]], που έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες των Σουλιωτών και κατά την επανάσταση του 1821<ref>Στασινόπουλος, name=":1"σελ 309</ref>. Ο Φώτος Τζαβέλας ήταν πρωτότοκος γιος του [[Λάμπρος Τζαβέλας|Λάμπρου Τζαβέλα]] και της [[Μόσχω Τζαβέλα|Μόσχως]]. Διαδέχθηκε τον πατέρα του στην ηγεσία των [[Σουλιώτες|Σουλιωτών]], μετά τη μάχη της [[Κιάφα|Κιάφας]] και την ήττα του [[Αλή Πασάς|Αλή Πασά]] κατά την οποία ο Πασάς αναγκάσθηκε να ανταλλάξει τους ομήρους που κρατούσε από το 1792 με σημαντικούς Αρβανίτες που είχαν πιαστεί αιχμάλωτοι. Έτσι ελευθέρωσε και τον Φώτο που γύρισε στο Σούλι, και, μετά τον θάνατο του πατέρα του, τον εκλέξανε αρχηγό τους οι Σουλιώτες<ref name=":1">{{Cite book|title=Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 τόμος Δ|first=Χρήστος|last=Στασινόπουλος|publisher=Εκδόσεις, Δεδεμάνη|isbn=978-618-5519-27-8|year=Μάρτιοςσελ 1979|location=|page=307}}310</ref> . Παρά τη συνθηκολόγηση, ο Αλή Πασάς ξεκίνησε νέες επιθέσεις (1800 - 1803) εναντίον των Σουλιωτών. Τα γιουρούσια των Αρβανιτάδων του Αλή εναντίον των Σουλιωτών δεν έφεραν αποτέλεσμα, το καλοκαίρι του 1800.Γι' αυτό αποφάσισε ο Πασάς κι έφτιαξε πύργους στην γύρω από το Σούλι περιοχή, και πολιόρκησε, με το ασκέρι του, έτσι, τους Σουλιώτες.<ref>{{Cite book|title=Λεξικό της Ελληνικής Επανάστασης του 1821Στασινόπουλος, τόμοςσελ Δ (έκδοση για ΤΟ ΒΗΜΑ 2021)|first=Χρήστος|last=Στασινόπουλος|publisher=Εκδόσεις Δεδεμάδη|isbn=978-618-5519-27-8|year=Μάρτιος 1979|location=|page=316}}315</ref>Ο Φώτος Τζαβέλας διακρίθηκε στις μάχες αυτές για τον ηρωισμό του και το πνεύμα του ηγέτη<ref name="Πάπυρος"> Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τόμος 57, λήμμα Τζαβέλας (Φώτος), σελ. 147 - 148</ref> <ref name="Περραιβός"> "Ιστορία του Σουλίου και Πάργας", Χ. Περραιβός, τόμος Α'</ref>. Αναδείχτηκε μεγάλος πολέμαρχος κι έδειξε τόση ανδρεία που οι Σουλιώτες ορκίζονταν ''"στο σπαθί του Φώτου"''. Τον Δεκέμβριο του 1803, ο Τουρκαλβανός άρχοντας καταλαμβάνει το Σούλι. Οι Σουλιώτες αναγκάζονται να διασκορπιστούν. Ο Φώτος Τζαβέλας κατέφυγε στην [[Πάργα]] κι έπειτα στην Κέρκυρα, τότε κομμάτι της Ιόνιου Πολιτείας υπό ρωσική και οθωμανική επικυριαρχία, όπου άλλωστε, είχαν προσφύγει πολλές σουλιώτικες φάρες.

Στην Κέρκυρα υπηρέτησε ως αξιωματικός στο στρατιωτικό σώμα που είχε δημιουργηθεί από τους [[Ρωσία|Ρώσους]], προκειμένου να προστατέψουν το νησί που τότε κατείχαν. Στο εν λόγω σώμα είχαν ενταχθεί κι άλλοι Σουλιώτες, πολλοί κλεφταρματολοί, ντόπιοι νησιώτες κι εθελοντές από την κυρίως Ήπειρο.{{πληροφορίες προσώπου}}Το 1807 η Κέρκυρα καταλαμβάνεται από τους [[Γαλλία|Γάλλους]]. Ο Φώτος Τζαβέλας ορίστηκε από τους Γάλλους χιλίαρχος του Συντάγματος τους. Απεβίωσε το 1809 από άγνωστη αιτία<ref name=":0" /> και θάφτηκε στο μοναστήρι της Παναγίας της Πλατυτέρας, όπου σώζεται ο τάφος του μέχρι σήμερα. Ενόσω ζούσε, απέκτησε με τη γυναίκα του, Δέσπω, τέσσερις γιους, τον Νικόλα, τον Κίτσο, τον Ιωάννη ή Μπακατσέλο και τον Κωνσταντή, που έζησαν και πήρανε μέρος στην Επανάσταση. Επίσης είχε και μια κόρη την Φωτεινή, που παντρεύτηκε το 1828, τον Γενναίο Κολοκοτρώνη. <ref>Στασινόπουλος, σελ 316</ref>