Σοβιετικός πόλεμος στο Αφγανιστάν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

'''Σοβιετικός πόλεμος στο Αφγανιστάν''', γνωστός επίσης ως '''Σοβιετικο-αφγανικός πόλεμος''', ονομάζεται η εννιάχρονη σύγκρουση ([[27 Δεκεμβρίου]] [[1979]] - [[15 Φεβρουαρίου]] [[1989]]) που διεξήχθη μεταξύ των [[Σοβιετική Ένωση|σοβιετικών]] δυνάμεων που υποστηρίζονταν από το κυβερνών Δημοκρατικό Κόμμα [[Μαρξισμός|Μαρξιστών]] του Λαού του [[Αφγανιστάν]] και της ομάδας αντίστασης των [[Μουτζαχεντίν]]. Η ομάδα των Μουτζαχεντίν από την πλευρά της υποστηριζόταν από πλήθος δυνάμεων μεταξύ των οποίων οι [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής]], η [[Σαουδική Αραβία]], το [[Πακιστάν]] και άλλα [[Ισλάμ|μουσουλμανικά]] έθνη. Η όλη σύγκρουση διεξήχθη στο πλαίσιο του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]] και υπήρξε σύγχρονη με την [[Ισλάμ|Ισλαμική]] Επανάσταση του [[1979]] και τον [[Πόλεμος Ιράν-Ιράκ|Ιρανο-ιρακινό Πόλεμο]] (Σεπτέμβριος 1980 - Αύγουστος 1988).

[[Αρχείο:Mujahideen village.JPEG|thumb|δεξιά|240px|Οπλισμένοι [[Μουτζαχεντίν]] επιστρέφουν στο κατεστραμμένο χωριό τους, [[φωτογραφία στις 25 Μαρτίου]] [[1986]].]]

Η [[Ρωσία|ρωσική]] στρατιωτική εμπλοκή στο Αφγανιστάν έχει μακρά ιστορία και χρονολογείται από την εποχή που οι [[Τσάρος|τσάροι]] της Ρωσίας[[Ρωσία]]ς τον 19ο αιώνα, ανέπτυσσαν επεκτατική πολιτική προς περιοχές του Αφγανιστάν. Η πολιτική αυτή συνάντησε τον ανταγωνισμό από πλευράς της [[Μεγάλη Βρετανία|Μ.Μεγάλης Βρετανίας]], ο οποίος έμεινε γνωστός στην διεθνή πολιτική με τον βρετανικό όρο ''Μεγάλο Παιχνίδι'' (Great Game). Η αφορμή για την έξαρση του ρωσοβρετανικού ανταγωνισμού στο Αφγανιστάν, δόθηκε με την λεγόμενη ''Υπόθεση Παντζάχ'', μια στρατιωτική αψιμαχία που σημειώθηκε το [[1885]] όταν ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν αφγανικά εδάφη, νότια του Ιξώς ποταμού, κοντά στην όαση Παντζάχ. Οι ρωσικές βλέψεις προς την περιοχή του Αφγανιστάν συνεχίστηκαν και αργότερα, όταν η Ρωσία μετασχηματίστηκε σε Σοβιετική Ένωση. Οι Σοβιετικοί ηγέτες, φρόντιζαν να διατηρούν την προσπάθεια διείσδυσής τους στο Αφγανιστάν, στέλνοντας μεγάλες ποσότητες οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας από το [[1955]] έως το [[1978]].

Τον Μάρτιο του 1979 υπογράφηκε η Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ [[Ισραήλ]] και [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]]. Η [[Σοβιετική Ένωση|Σοβιετική]] ηγεσία είδε την Συνθήκη αυτή ως μέγιστο πλεονέκτημα για την αμερικανική πλευρά. ΜιάΜια σοβιετική εφημερίδα αποκάλεσε την Αίγυπτο και το Ισραήλ ως "«[[Σταυροφορίες|σταυροφόρους]] του [[Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ|Πενταγώνου]]"». Ταυτόχρονα, οι Η.Π.Α. έστειλαν 5.000 στρατιώτες ως απεσταλμένους στην Σαουδική Αραβία, κάτι που αποτελούσε επιπλέον απειλή για τα σοβιετικά συμφέροντα στην περιοχή, ενώ από την άλλη πλευρά, το Ιράκ που ως τότε αποτελούσε σύμμαχο της Σοβιετικής Ένωσης, είχε απομακρυνθεί από αυτήν, καθώς αντί να την χρησιμοποιεί ως προμηθευτή όπλων όπως συνέβαινε ως τότε, ανέπτυξε σταδιακά δεσμούς φιλίας με την γαλλική και ιταλική πλευρά, αγοράζοντας όπλα από τις χώρες αυτές.

Ύστερα από την επανάσταση, ο Ταρακί, ο οποίος είχε στα χέρια του την προεδρία, την πρωθυπουργία και το αξίωμα του Γενικού Γραμματέα του Κόμματος, προχώρησε σε διώξεις, εξορίες και διαγραφές των μελών της αντίπαλης φράξιας. Το κυβερνών κόμμα, κατά τους πρώτους δεκαοκτώ μήνες της θητείας του, εφήρμοσε ένα πρόγραμμα διακυβέρνησης [[Σοβιετική Ένωση|σοβιετικού]] τύπου. Ο λαός όμως, γαλουχημένος όπως ήταν με τις παραδόσεις του [[Ισλάμ]], δεν καλοδέχθηκε τα νέα διατάγματα που προέβλεπαν αλλαγές στον [[Γάμος|γάμο]] και στο οικογενειακό δίκαιο. Στα μέσα του 1978 ξεκίνησε νέα εξέγερση εναντίον της κυβερνητικής φρουράς, η οποία εξελίχθηκε σε εμφύλιο πόλεμο. Τον Σεπτέμβριο του 1979, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός [[Χαφιζουλάχ Αμίν]] κατέλαβε την εξουσία, ύστερα από ανταλλαγή πυροβολισμών στο παλάτι, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του προέδρου Ταρακί. Ύστερα από δυο μήνες αστάθειας το καθεστώς του Αμίν, το οποίο είχε κινηθεί εναντίον τόσο των εχθρών του στο Κόμμα των Μαρξιστών, όσο και της επανάστασης, κατέρρευσε.

Ύστερα2 απόέτη μετά την [[Οκτωβριανή Επανάσταση]], το 1919, η Σοβιετική κυβέρνηση έδωσε στο [[Αφγανιστάν]] μια τεράστια ποσότητα από χρήματα και πολεμοφόδια, υποστηρίζοντας έτσι την αφγανική αντίσταση εναντίον των Βρετανών.

== Αποτίμηση του πολέμου ==

Η εισβολή του Σοβιετικού στρατού συνιστούσε μια αμυντική ενέργεια η οποία αποσκοπούσε στην προστασία της [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Ε.Σ.Σ.Δ.]] από ενδεχόμενη επέκταση της ''Ιρανικής επανάστασης''. Ταυτόχρονα όμως αποτελούσε και επίθεση σε ένα εχθρό της Δύσης, καθώς με αυτήν συγκρούονταν οι [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής]]. Για τη Δύση όμως και ιδιαίτερα για τις [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής]], η Σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν ήταν απειλητική, επειδή ερχόταν σε «ανησυχητική γεωγραφική εγγύτητα προς τις πετρελαιοπηγές του [[Περσικός Κόλπος|Περσικού Κόλπου]], σε μια εποχή κατά την οποία οι πετρελαΐκές κρίσεις κατεδείκνυαν την εξάρτηση των δυτικών οικονομιών από το πετρέλαιο της περιοχής»<ref>Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Εισαγωγή στην ιστορία του μεταπολεμικού κόσμου, εκδ. Πατάκης, Αθήνα, 2004, σελ.281</ref> Έτσι κινδύνευαν να βρεθούν οικονομικά εξαρτημένες από την [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Ε.Σ.Σ.Δ.]].

== Παραπομπές ==

== Πηγή ==

* Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Εισαγωγή στην ιστορία του μεταπολεμικού κόσμου, εκδ.εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα, 2004, σελ.280-282.