'''Οικουμενικός Πατριάρχης''' είναι ο τίτλος που απονέμεται στον εκάστοτε [[Πατριάρχης#Στην εκκλησιαστική ιστορία|Πατριάρχη]] του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως|ΠατριάρχηΟικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως]]. Ο τίτλος ''Οικουμενικός'' (''Universalis'') παλαιότερα αποδιδόταν και στους [[Πάπας|Πάπες]] της [[Ρώμη]]ς. Πολύ γρήγορα όμως για την [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ανατολική Εκκλησία]], έγινε αποκλειστικός τίτλος του [[Αρχιεπίσκοπος|Αρχιεπισκόπου]] και [[Πατριάρχης|Πατριάρχη]] της πρωτεύουσας του [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινού κράτους]] ([[Κωνσταντινούπολη]]). Ο τίτλος αυτός προήλθε κατ΄ από μίμηση αυτοκρατορικού τίτλου. Καθώς οι [[Βυζαντινός αυτοκράτορας|Βυζαντινοί Αυτοκράτορες]] αποκαλούνταν «''Δεσπότες της Οικουμένης''», έτσι και οι Πατριάρχες της έδρας των Αυτοκρατόρων αποκαλούνταν «''Οικουμενικοί Πατριάρχες''».
Από τις αρχές του [[6ος αιώνας|6ου αιώνα]] ο [[Πατριάρχης]] [[Πατριάρχης Ιωάννης Β΄ Καππαδόκης|Ιωάννης Β' ο Καππαδόκης]] ([[518]]-[[520]]) τιτλοφορούταν «Οικουμενικός». Ο Αυτοκράτορας [[Ιουστινιανός Α΄|Ιουστινιανός]] δεν ονόμασε μόνο την Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης «''Κεφαλή πασών των Εκκλησιών''», αλλά και στα περισσότερα διατάγματά του ([[Νεαραί]]) αποδίδει τον τίτλο «Οικουμενικός» στους Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως [[Πατριάρχης Επιφάνιος|Επιφάνιο]] ([[520]]-[[535]]), [[Πατριάρχης Άνθιμος Α΄|Άνθιμο]] ([[535]]-[[536]]) και [[Πατριάρχης Μηνάς|Μηνά]] ([[536]]-[[552]]). Ο [[Πατριάρχης Ιωάννης Δ΄ Νηστευτής|Πατριάρχης Ιωάννης Δ' ο Νηστευτής]], που το [[588]] συγκάλεσε στην Κωνσταντινούπολη Σύνοδο για να δικάσει τον [[Πατριαρχείο Αντιοχείας|Αντιοχείας]] Γρηγόριο, έφερε τον τίτλο Οικουμενικός ενώπιον των Πατριαρχών [[Πατριαρχείο Αλεξανδρείας|Αλεξανδρείας]] και [[Πατριαρχείο Ιεροσολύμων|Ιεροσολύμων]]. Εντούτοις, η επίσημη χρήση αυτού του τίτλου στην υπογραφή του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως καθιερώθηκε αργότερα, κατά την περιόδο της [[λατινοκρατία]]ς, από τον πατριάρχη [[Γερμανός Β'|Γερμανό Β']] κατά την προσωρινή εγκατάστασή του στη Νίκαια.
Προς δήλωση του μεγαλείου αλλά και του γοήτρου του Οικουμενικού Πατριάρχη συγγραφείς, ιεράρχες και άλλοι μεταχειρίστηκαν λέξεις όπως «''Αρχιερεύς Μέγιστος''», «''ο την του σύμπαντος κόσμου επιστασίαν λαχών''» (τίτλος που απέδωσε ο Καισαρείας Προκόπιος προς τον [[Πατριάρχης Φώτιος Α΄|Πατριάρχη Φώτιο]]). Επίσης ο Στουδίτης Ιωσήφ ο Βρυέννιος αποκαλεί τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως «''ο Μέγας της Οικουμένης και Άκρος Αρχιερεύς''».
