Βικιπαίδεια

Διόνυσος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Αναίρεση έκδοσης 9347972 από τον 2A02:1388:8D:E709:0:0:3B2:1A9D (Συζήτηση)
Ετικέτα: Αναίρεση
Αντικατάσταση της σελίδας με 'Κακα θεοτήτων<ref>Ο Alain Danielou επισύρει την προσοχή μας σε μια σημαντική σύγκριση του Διόνυσου με τον αντίστοιχο θεό Μουρούκαν του ινδουϊστικού πάνθεου παραθέτοντας τα εξής: ο «Μουρούκαν, ο γεννημένος στον καλαμιώνα, αναθρεμμένος από τις νύ...'
Ετικέτες: Αντικατάσταση Αναιρέθηκε Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες θεότητας|όνομα=Θεός Διόνυσος|τύπος=Ελληνική
| εικόνα =[[File:Dionysos Louvre Ma87 n2.jpg|240px]]
| περιγραφή= θεός του κρασιού και του γλεντιού.
| λεζάντα = Άγαλμα του Διόνυσου, [[Μουσείο του Λούβρου]]
| κατοικία = [[Όλυμπος]]
| σύζυγος = [[Αριάδνη]]
| γονείς = [[Δίας (μυθολογία)|Θεός Δίας]] και [[Σεμέλη]]
| αδέλφια = [[Απόλλων (μυθολογία)|Θεός Απόλλων]], [[Άρτεμις|θεά Άρτεμις]], [[Άρης (μυθολογία)|θεός Άρης]], [[Αθηνά|θεά Αθηνά]], [[Ήφαιστος|θεός Ήφαιστος]] και [[Ερμής (μυθολογία)|θεός Ερμής]] (ετεροθαλή αδέρφια)
}}
Ο θεός '''Διόνυσος''' ή '''Βάκχος''' είναι μία μυθική θεότητα της [[Αρχαία Ελλάδα|Αρχαίας Ελλάδας]], γνωστός ως ο [[θεός]] του κρασιού και του γλεντιού.
 
== Ετυμολογία του ονόματος Διόνυσος ==
Ο '''Διόνυσος''', επίσης ''Διώνυσος'', γιος του θεού [[Δίας (μυθολογία)|Δία]], ανήκει στις ελάσσονες πλην όμως σημαντικές [[θεός|θεότητες]] του [[ελληνική μυθολογία|αρχαιοελληνικού πανθέου]], καθώς η λατρεία του επηρέασε σημαντικά τα [[θρησκεία|θρησκευτικά]] δρώμενα της [[Αρχαία Ελλάδα|ελλαδικής επικράτειας]]. Παρόλο που δεν είναι ολύμπιος θεός και ο [[Όμηρος]] δείχνει να τον αγνοεί<ref>Παρόλο που η πρώτη φιλολογική μαρτυρία για τον Διόνυσο προέρχεται από τον Όμηρο, η μοναδικότητα του αποσπάσματος οδηγεί τους φιλόλογους στην υποψία ότι είναι μία μεταγενέστερη πρόσθεση τοπικής προέλευσης. Βλ. ''[[Ιλιάδα]]'' Ζ' 129.</ref>, ήδη από τον [[6ος αιώνας π.Χ.|6ο π.Χ. αι.]], αναπαρίσταται μαζί με τους Ολυμπίους, αν και εμφανίζεται σχετικά απόμακρος<ref>Βερολίνο, Cat. 1704 ''Mon. d. Inst.'' τομ. ix DI. LV. Β. Χέλμπιχ (W. Helbig), 1873. Αναφέρεται στο [[Τζέιν Έλεν Χάρισον|Harrisson J. E.]] 2003, ''Προλεγόμενα στη μελέτη της ελληνικής θρησκείας: Ο θεός Διόνυσος'', Ιάμβλιχος, Αθήνα, 141, σημ. 2</ref>. Ενίοτε απεικονίζεται να κάθεται δεξιά του πατρός του στα ολύμπια δώματα. Ο Διόνυσος ως [[μυθολογία|μυθολογική]] οντότητα «δεν είναι μήτε παιδί ούτε άντρας, αλλά αιώνιος έφηβος, καταλαμβάνοντας μια θέση ανάμεσα στα δύο»<ref>Segal, Charles, 1982, 12.</ref>. Με αυτή τη μορφή, αντιπροσωπεύει «το πνεύμα της ενέργειας και της μεταμορφωτικής δύναμης του παιχνιδιού»<ref>Segal, Charles, 1982, 343.</ref> γεμάτο πονηριά, εξαπάτηση και στρατηγικές που υποδεικνύουν είτε τη θεϊκή σοφία ή το αρχέτυπο του Κατεργάρη, παρόν σε όλες σχεδόν τις μυθολογίες του κόσμου.
 
Στην ελληνική μυθολογία, ο Διόνυσος γεννιέται από τον μηρό του πατέρα του, στη Θήβα όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια, και παραδίδεται σε δώδεκα νύμφες ή υδάτινα πνεύματα, τις [[Υάδες (μυθολογία)|Υάδες]], οι οποίες γίνονται τροφοί του θεϊκού παιδιού. Αργότερα, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης την υπηρεσία τους, οι Υάδες εξυψώθηκαν στο ουράνιο στερέωμα όπου λάμπουν ως αστερισμός των [[Υάδες (Αστρονομία)|Υάδων]]. Είναι ''Πυριγενής'', και ''Λιμναίος'', φέροντας εγγενώς την ποιότητα της 'λίμνης ή του έλους'. Ο Διόνυσος είναι επίσης ''Διθύραμβος'', δηλαδή ''διγενής'', γεννημένος πρώτα από τη φωτιά και κατόπιν από το νερό, ακολουθώντας την παράδοση ανάλογων αρχέγονων θεοτήτων<ref>Ο Alain Danielou επισύρει την προσοχή μας σε μια σημαντική σύγκριση του Διόνυσου με τον αντίστοιχο θεό Μουρούκαν του ινδουιστικού πάνθεου παραθέτοντας τα εξής: ο «Μουρούκαν, ο γεννημένος στον καλαμιώνα, αναθρεμμένος από τις νύμφες, ονομάζεται αλλού Διόνυσος». Βλ. επίσης Danielou, Alain, 1982, 27.</ref>.
 
Ο Διόνυσος, επίσης, συνδέεται με τη γονιμότητα, μέσω του εκπληρωμένου έρωτα και το [[επίγραμμα]] του [[Ανακρέων|Ανακρέοντα]] στον θεό αρχίζει με τις λέξεις «Ω Κύριε, που σύντροφοί σου στο παιχνίδι είναι ο ισχυρός Έρως, οι μαυρομάτες νύμφες και η Αφροδίτη!»<ref>Otto, Walter F. 1965, 33.</ref>.
 
'''Η Διονυσία''' [[Αρχαία ελληνική γλώσσα|αρχαιοελληνικό]] όνομα θηλυκός τύπος του '''Διόνυσος''', ή Διώνυσος προέρχεται εκτός από το όνομα Διονύσης και από το όνομα Διόνυσος''.''
 
== Γέννηση και περιπλανήσεις ==
[[Κακα]]
 
θεοτήτων<ref>Ο Alain Danielou επισύρει την προσοχή μας σε μια σημαντική σύγκριση του Διόνυσου με τον αντίστοιχο θεό Μουρούκαν του ινδουϊστικού πάνθεου παραθέτοντας τα εξής: ο «Μουρούκαν, ο γεννημένος στον καλαμιώνα, αναθρεμμένος από τις νύμφες, ονομάζεται αλλού Διόνυσος». Βλ. επίσης Danielou, Alain, 1982, 27.</ref>.
== Θεός του δράματος και του παιχνιδιού ==
Στην αρχαία Ελλάδα αυτή η στενή σχέση μεταξύ δράματος και μυθολογίας συνοψιζόταν στο προσωπείο, τη μάσκα που συμβόλιζε τον ίδιο τον Διόνυσο και μια διαδικασία ταυτόχρονα μέσω της οποίας οι συμμέτοχοι αντιλαμβάνονταν μια αναλαμπή των άγριων παράδοξων που συσχετίζονταν σε μύθους και θεσπίζονταν ως ιεροτελεστίες ή μυστηριακά δρώμενα. Τέτοιες μυστηριακές παραδόσεις ήταν κοινός τόπος στον αρχαίο κόσμο και μερικές είναι γνωστό ότι διήρκεσαν επί χιλιάδες έτη. Ο [[Γνωστικισμός|Γνωστικός]] [[χριστιανισμός]] είναι ένα σχετικά πρόσφατο παράδειγμα των μυητικών μυστηρίων και ακόμη και σήμερα οι ανατολικοί ορθόδοξοι και ρωμαιοκαθολικοί ναοί διατηρούν συγκεκριμένα τελετουργικά στοιχεία, συνεχίζοντας τη γραμμή παράδοσης των μυστηριακών θρησκειών με δρώμενα όπως η μετουσίωση του σώματος και του αίματος του [[Χριστός|Χριστού]].
 
Για τους αρχαίους Έλληνες το προσωπείο ή ''persona'' ήταν ένα σύμβολο της ενότητας στη δυαδικότητα. Εκείνος που τη φορούσε ήταν ταυτόχρονα ο ίδιος και κάποιος άλλος, ή γινόταν προσωρινά η ''persona'' (που στα Ελληνικά σημαίνει ''ηχώ μέσω'', δηλαδή μιλώ μέσω της μάσκας), ένας από τους χαρακτήρες του δράματος (''dramatis personae''). Το προσωπείο 'κρατούσε ενωμένες' τις δύο ταυτότητες<ref>Otto, Walter F. 1965, 201</ref> και φυσικά έπαιζε το ρόλο της πύλης ανάμεσα σε διαφορετικά βασίλεια ή κόσμους εμπειρίας. Τούτη η μετάβαση στην επικίνδυνη, σκιώδη σφαίρα του κάτω κόσμου, του χάους και του θανάτου είναι βασικό θέμα στη διονυσιακή λατρεία. Όπως παρατηρεί ο Godwin, είναι χαρακτηριστικό των θεών που κατεβαίνουν στον κάτω κόσμο για να λυτρώσουν τις περιπλανώμενες ψυχές<ref>Godwin, Joscelyn 1981, 26-28.</ref>.
 
[[Αρχείο:Dionysos satyrs Cdm Paris 575.jpg|μικρογραφία|Ο Διόνυσος παίζει λύρα και περιβάλλεται από δύο Σειληνούς, που κρατούν κρόταλα και βλαστούς αμπέλου. Ερυθρόμορφη κύλικα του 480 π.Χ. από τον Βρύγο.]]
 
Ο Διόνυσος, επίσης, συνδέεται πολύ με τον εκπληρωμένο έρωτα και το επίγραμμα του Ανακρέοντα στον θεό αρχίζει με τις λέξεις «Ω Κύριε, που σύντροφοί σου στο παιχνίδι είναι ο ισχυρός Έρως, οι μαυρομάτες νύμφες και η Αφροδίτη!»<ref>Otto, Walter F. 1965, 33</ref>.
 
== Διονυσιακή λατρεία ==
Πληροφορίες που προσλαμβάνουμε από τη [[Γραμμική Β΄]] μας οδηγούν στην υπόθεση πως ο Διόνυσος ως αρχαία θεότητα ήταν ήδη γνωστός στον [[12ος αιώνας π.Χ.|12ο αιώνα]] π.Χ.Η [[λατρεία]] του σχετίζεται με τους εορτασμούς της βλάστησης, της ιερής τρέλας που προκαλεί η πόση του [[κρασί|οίνου]] και της γονιμότητας. Κοινό στοιχείο στις λατρευτικές πρακτικές του είναι το στοιχείο της έκστασης, ενίοτε της οργιαστικής φρενίτιδας, που απελευθερώνει από τις φροντίδες της καθημερινότητας, προσδίδοντάς του την προσωνυμία ''Λύσιος''<ref>Κακριδής Ι. Θ. 1986, 204.</ref>.
 
Πέραν του γεγονότος λοιπόν ότι το όνομά του συνδέθηκε με μία από τις αρτιότερες μορφές του ελληνικού λόγου, το [[Δράμα (λογοτεχνία)|δράμα]], προς τιμήν του διοργανώνονταν μεγαλοπρεπείς γιορτές, όπως τα ''[[Κατ' αγρούς Διονύσια]]'', τα ''[[Λήναια]]'', τα ''[[Ανθεστήρια]]'' και τα ''[[Μεγάλα Διονύσια]]''.
 
Τρεις είναι οι κύριες μορφές, με τις οποίες εμφανίζεται ο Διόνυσος στη λατρεία του. Με έμβλημα τον [[φαλλός|φαλλό]], το [[δένδρο]] -εξ ου και η προσωνυμία ''δενδρίτης''- ή τον ταύρο είναι θεός της γονιμότητας και προστάτης των καλλιεργειών, κυρίως της αμπέλου. Στη δεύτερη μορφή του είναι ο ''ενθουσιαστικός'' Διόνυσος, με εμβλήματα τον θύρσο και τη δάδα, όπως επίσης την ακολουθία, των Μαινάδων, των Βακχών, των Θυιάδων, των Ληνών και των Βασσαριδών, όπως τις μετέφερε η μυθολογική αφήγηση. Στην τρίτη και αρχαιότερη μορφή του είναι οντότητα του Κάτω Κόσμου και φέρει την προσωνυμία ''Ζαγρεύς'' (ο μέγας κυνηγός). Είναι γιος του καταχθόνιου Δία και της [[Περσεφόνη]]ς. Σε αυτή την τρίτη μορφή οι [[Ορφισμός (θρησκεία)|Ορφικοί]] τον ενσωμάτωσαν ως κυριότερη θεότητά τους, ερχόμενοι σε αντίθεση με τους διονυσιαστές, τους οπαδούς του ενθουσιαστικού Διονύσου<ref>Παπαχατζής N. 1989, 133.</ref>
 
Με τον Διόνυσο θεό των δένδρων και των φυτών πραγματοποιείται η επιστροφή στο «ζωώδες πάθος» της [[φύση]]ς, μακριά από τους περιορισμούς και τις αποκρυσταλλώσεις που επιβάλλει ο εξορθολογισμός<ref>Harrisson J. E. 2003, 129.</ref>, κάτι που διακρίνεται άμεσα στις ''Βάκχες'' του [[Ευριπίδης|Ευριπίδη]]. Με την προσωνυμία ''βρόμιος'' λατρεύτηκε κυρίως ως θεός γεννημένος από το δημητριακό ''βρόμος'' και το οινοπνευματώδες ποτό που παράγεται, χωρίς να είμαστε σίγουροι ποιο ακριβώς είναι αυτό το δημητριακό (βρώμη;)<ref>Από διασωθέν επίγραμμα του Ιουλιανού προς τον Διόνυσο πιθανώς πρόκειται για το κριθάρι. Βλ. «Εις οίνον από κριθής» ''Antol. Pal.'' ix, 386</ref>.
 
Στην κορυφή του [[Παγγαίο όρος|Παγγαίου όρους]], στη [[Μακεδονία]], βρισκόταν το φημισμένο ιερό του Διονύσου, το οποίο είχαν υπό τον έλεγχό τους οι Σάτρες. Στο μαντείο υπήρχε μια γυναίκα ως "προμάντιδα" (όπως η Πυθία). Επίσης είχε έμπειρους ιερείς, τους «προφήτες», προερχόμενους από το πολεμικό φύλο των μαχαιροφόρων Βησσών της [[Ροδόπη]]ς, οι οποίοι μετέφεραν στους πιστούς τους χρησμούς που ο Βάκχος (Διόνυσος) ενέπνεε στην προμάντιδα.<ref>{{Cite web |url=http://www.dimospaggaiou.gr/paggaio |title=Δήμος Παγγαίου |accessdate=2017-01-30 |archive-date=2017-01-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170125193742/http://www.dimospaggaiou.gr/paggaio |url-status=dead }}</ref>
 
==Γενεαλογικό δέντρο ==
{{chart top| Γενεαλογικό Δέντρο των Ολύμπιων Θεών &nbsp;<ref>Γενεαλογικό Δέντρο των Ολύμπιων Θεών που βασίζεται στη ''[[Θεογονία]]'' του [[Ησίοδος|Ησίοδου ]].</ref>|collapsed=no}}
{{chart/start}}
{{chart|}}
{{chart| | | | | | | | | | | |URA |y|GAI |URA=[[Ουρανός (μυθολογία)|Ουρανός]]|GAI=[[Γαία (μυθολογία)|Γαία]]|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| | | | | | | | | | | | |,|-|^|-|.}}
{{chart|URA| | | | | | | | |CRO |y|RHE |URA=<small>Απόγονοι Ουρανού </small>|CRO=[[Κρόνος (μυθολογία)|Κρόνος]]|RHE=[[Ρέα (μυθολογία)|Ρέα]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | |,|-|-|-|-|-|-|-|v|-|^|-|v|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.}}
{{chart| |!| |ZEU |V|~|~|y|~|HER | |POS | |HAD | |DEM | |HES |HES=[[Εστία (μυθολογία)|Εστία]]|DEM=[[Δήμητρα (μυθολογία)|Δήμητρα]]|ZEU=[[Δίας (μυθολογία)|Ζευς]]|HER=[[Ήρα (μυθολογία)|Ἠρα]]|HAD=[[Άδης (μυθολογία)|Άδης]]|POS=[[Ποσειδώνας (μυθολογία)|Ποσειδών]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | | | |:| |,|^|-|.| |!}}
{{chart|border=0| |!| | | | |:| |!| |AAA |!|AAA= &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;a <ref>Σύμφωνα με τον [[Όμηρος|Όμηρο]], ''[[Ιλιάδα]]'' [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg001.perseus-eng1:1.570 1.570–579], [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg001.perseus-eng1:14.338 14.338], ''[[Οδύσσεια]]'' [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg002.perseus-eng1:8.312 8.312], Ο Ήφαιστος ήταν γιος της Ήρας και του Δία, Gantz, σελ. 74.</ref>}}
{{chart|border=0| |!| | | | |:| |!| | |!|BBB |BBB=&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;b <ref>Σύμφωνα με τον [[Ησίοδος|Ησίοδο]], ''[[Θεογονία]]'' [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+927 927–929], Ο Ήφαιστος γεννήθηκε μόνο από την Ήρα χωρίς πατέρα, Gantz, σελ. 74.</ref>}}
{{chart| |!| | | | |:| |!| | |!| |!}}
{{chart| |!| | | | |:|ARE | |HEP |HEP=[[Ήφαιστος]]|ARE=[[Άρης (μυθολογία)|Άρης]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | | | |D|~|~|~|y|~|~|~|~|MET |MET=[[Μήτις (μυθολογία)|Μήτις ]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | | | |:| | |ATH |ATH=[[Αθηνά]]<ref>Σύμφωνα με τον [[Ησίοδος|Ησίοδο]], ''[[Θεογονία]]'' [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+886 886–890], για τα παιδιά του Διός από τις επτά συζύγους του, η Αθηνά ήταν κόρη του Δία και της Μήτις. Ο Δίας εμπόδισε τη Μήτι να γεννήσει και την κατάπιε αλλά το παιδί εκείνο ήταν η Αθηνά η οποία γεννήθηκε τελικά από το κεφάλι του. ", Gantz, σελ. 51–52, 83–84.</ref>|border=2|boxstyle=background:#dfd;}}
{{chart| |!| | | | |D|~|~|~|y|~|~|~|~|LET |LET=[[Λητώ]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | | | |:| |,|-|^|-|.}}
{{chart| |!| | | | |:|APO | |ART |APO=[[Απόλλων]]|ART=[[Άρτεμις]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | | | |D|~|~|~|y|~|~|~|~|MAI |MAI=[[Μαία (μυθολογία)|Μαία]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | | | |:| | |HER |HER=[[Ερμής (μυθολογία)|Ερμής]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | | | |D|~|~|~|y|~|~|~|~|SEM |SEM=[[Σεμέλη]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | | | |:| | |DIO |DIO='''Διόνυσος'''|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart| |!| | | | |L|~|~|~|~|y|~|~|~|DIO |DIO=[[Διώνη (μυθολογία)|Διώνη]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart|border=0|AAA | | | | | | | |BBB|AAA=&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;a <ref>Σύμφωνα με τον [[Ησίοδος|Ησίοδο]], ''[[Θεογονία]]'' [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+183 183–200], Η Αφροδίτη γεννήθηκε από τον αφρό που δημιούργησαν τα γεννητικά όργανα του Ουρανού, Gantz, σελ. 99–100.</ref>|BBB=&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;b <ref>Σύμφωνα με τον [[Όμηρος|Όμηρο]], Η Αφροδίτη ήταν κόρη του Διός (''[[Ιλιάδα]]'' [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg001.perseus-eng1:3.374 3.374], [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg001.perseus-eng1:20.105 20.105]; ''[[Οδύσσεια]]'' [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg002.perseus-eng1:8.308 8.308], [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg002.perseus-eng1:8.320 320]) και της Διώνης(''[[Ιλιάδα]]'' [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg001.perseus-eng1:5.370 5.370–71]), Gantz, σελ. 99–100.</ref>}}
{{chart| |`|-|-|-|-|-|-|-|.| |!}}
{{chart| | | | | | | | | |APH |APH=[[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτη]]|border=2|boxstyle=background:#dfd;|}}
{{chart/end}}
{{chart bottom}}
 
== Ορφικός ύμνος Διονύσου ==
{{απόσπασμα| ''' [Διονύσου, θυμίαμα στύρακα] Κικλήσκω Διόνυσον ἐρίβρομον, εὐαστῆρα, πρωτόγονον, διφυῆ, τρίγονον, Βακχεῖον ἄνακτα, ἄγριον, ἄρρητον, κρύφιον, δικέρωτα, δίμορφον, κισσόβρυον, ταυρωπόν, Ἀρήιον, εὔιον, ἁγνόν, ὠμάδιον, τριετῆ, βοτρυηφόρον, ἐρνεσίπεπλον. Εὐβουλεῦ, πολύβουλε, Διὸς καὶ Περσεφονείης ἀρρήτοις λέκτροισι τεκνωθείς, ἄμβροτε δαῖμον• κλῦθι, μάκαρ, φωνῆς, ἡδὺς δ᾽ ἐπίπνευσον ἀμεμ[φ]ής εὐμενὲς ἦτορ ἔχων, σὺν ἐυζώνοισι τιθήναις.
'''' <ref>[https://el.wikisource.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%8D%CF%83%CE%BF%CF%85 από τη Βικιθήκη - Διονύσου, Ορφικοί ύμνοι]</ref>}}
 
{{απόσπασμα| ''[Απόδοση] «Καλώ τον βροντόφωνο Διόνυσσο, που φωνάζει "ευαί", τον αρχέγονο, τον διφυή, τον τριτότοκο, τον Βάκχειο άνακτα, τον άγριο, τον άρρητο, τον κρύφιο, τον δικέρωτα, τον δίμορφο, τον σκεπασμένο με κισσό, τον ταυρόμορφο, τον πολεμικό, που φωνάζει "ευοί", τον αγνό, τον ωμοφάγο, τον τριετή, τον βοτρυηφόρο, τον περιβαλλόμενο με βλαστούς. Ευβουλέα, πολύβουλε, που τεκνώθηκες από τον Δία και την Περσεφόνη σε άρρητο γάμο, αθάνατε θεέ. Άκουσε, μακάριε, τη φωνή μας, και πνεύσε επάνω μας ηδύς και πράος, με ευμενή καρδιά, μαζί με τις εύζωνες τροφούς σου.» }}
 
==Επίθετα του Διονύσου==
[[Αρχείο:Baco y Ariadna (C. Albacini, MRABASF E-75) 01.jpg|μικρογραφία|Διόνυσος και Αριάδνη, ύψος 70 εκ. Βασιλική Ακαδημία των Καλών τεχνών του Σαν Φερνάνδο, Μαδρίτη.]]
'''Άγριος''' - που ζει στους αγρούς <br>
 
'''Άνθιος ''' - ο θεός των φυτών <br>
 
'''Αδωνεύς''' - από το σημιτικό Αδωνάι=θεός <br>
 
'''Αιγοβόλος''' - στον οποίο θυσιάζονται αίγες <br>
 
'''Αισυμνήτης''' - που κυβερνά τη μοίρα <br>
 
'''Ακρατοφόρος''' - ο φέρων τον άκρατο οίνο <br>
 
'''Ακόρητος''' - ακόρεστος <br>
 
'''Βρισαίος''' - που λατρεύεται στη Βρίσα της Λέσβου <br>
 
'''Βρόμιος''' - θορυβώδης <br>
 
'''Βουγενής''' - που γεννήθηκε από βουν <br>
 
'''Δενδρίτης''' - του δένδρου <br>
 
'''Θέοινος''' - ο θεός του κρασιού <br>
 
'''Λικνίτης''' - της βρεφικής κούνιας <br>
 
'''Λυαίος''' - που ελευθερώνει από τα βάσανα <br>
 
'''Μελάναιγις''' - που φέρει δέρμα μαύρης αίγας <br>
 
'''Οβριμόθυμος''' - ορμητικός <br>
 
'''Οινοδότης''' - που προσφέρει οίνο <br>
 
'''Οίνοψ''' - που έχει το χρώμα του σκούρου οίνου <br>
 
'''Χθόνιος''' - της γης <br>
 
'''Χρυσοκόμης''' - ξανθόμαλλος <br>
 
== Έκθεση φωτογραφιών ==
<gallery mode="packed" heights="210">
Αρχείο:Macedonian Museums-26--484.jpg|Μαρμάρινη προτομή του θεού Διονύσου, [[Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας]].
Αρχείο:Roman - Sarcophagus with the Triumph of Dionysus - Walters 2331 (2).jpg|Μαρμάρινη σαρκοφάγος με θέμα τον θρίαμβο του Διονύσου στην Ινδία. Επάνω σκηνές της γέννησής του, με προσωπεία στις γωνίες, ένα συνωφρυωμένο και ένα χαμογελαστό. Οι λεπτομέρειες παραπέμπουν στη μυστηριακή λατρεία του Διονύσου Σαβάζιου. Εξαιρετική η προσοχή στη λεπτομέρεια. Μουσείο Τέχνης Γουώλτερς, Βαλτιμόρη, ΗΠΑ.
Αρχείο:Table support with a Dionysiac group (AD 170-180) (3470740119).jpg|Διόνυσος με Πάνα. Ένας Σάτυρος κόβει σταφύλια από κλήμα. Ο θεός κρατά ρυτό, ο Πάνας λαγωβόλο και ο Σάτυρος δρεπάνι. Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας. Μικρασιατικό εργαστήριο, μάρμαρο από την εκεί πόλη Δοκίμειο. 170-180 μ.Χ.
Αρχείο:Dionysos satyr Altemps Inv8606.jpg|Μεθυσμένος Διόνυσος και Σάτυρος. Ρώμη, 2ος αι. μ.Χ.,αντίγραφο από ελληνιστικό πρωτότυπο. Τα πόδια των μορφών είναι συμπληρωμένα.
Αρχείο:Titian Bacchus and Ariadne.jpg|Τισιανού: ο Διόνυσος βρίσκει την Αριάδνη στη Νάξο και την ερωτεύεται. Αριστερά στο βάθος το πλοίο του Θησέα έφυγε εγκαταλείποντάς την. Ο Διόνυσος θα της προσφέρει στέφανο γάμου, που θα γίνει ο αστερισμός Βόρειος Στέφανος (φαίνεται στον ουρανό).
Αρχείο:Satyr Bacchus Petit Palais ADUT00240.jpg|Σάτυρος δίνει ένα σταφύλι στον Διόνυσο. Καμέα του 1ου αι. μ.Χ. από την Ιταλία.
Αρχείο:Lycurgus Cup red BM MME1958.12-2.1.jpg|Ο βασιλιάς Λυκούργος της Θράκης έδιωξε τον Διόνυσο και φυλάκισε την ακόλουθο εκείνου Αμβροσία, θετή μητέρα του θεού. Τότε αυτή μεταμορφώθηκε σε κλήμα που περιτύλιξε τον Λυκούργο και τον σκότωσε. Το ρωμαϊκό κύπελλο του 4ου μ.Χ. αιώνα είναι από διχρωικό γυαλί: είναι πράσινο, αλλά όταν περάσει φως από το εσωτερικό του γίνεται κόκκινο. Βρετανικό Μουσείο.
Αρχείο:Drinking Bacchus WGAREG001.jpg|Γκουίντο Ρένι: Βάκχος πίνει κρασί, 16ος αι.
Αρχείο:DD-Oper-O1-Quadriga.jpg|Ο Διόνυσος και η Αριάδνη σε άρμα που σύρουν τέσσερις πάνθηρες. Βρίσκεται επάνω από την είσοδο της Όπερας Ζέμπερ της Δρέσδης.
Αρχείο:Άγαλμα Διονύσου ο οποίος στηρίζεται σε κορμό με κλαδί κληματαριάς τυλιγμένο γύρω του, Θεσσαλονίκη, 2ος μ.Χ. αιώνας,-1.jpg|Η κεφαλή από άγαλμα Διονύσου ο οποίος στηρίζεται σε κορμό με κλαδί κληματαριάς τυλιγμένο γύρω του, [[Θεσσαλονίκη]], 2ος μ.Χ. αιώνας, [[Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης]]
</gallery>
<br>
 
== Δείτε επίσης ==
* Ο [[αστεροειδής]] [[3671 Διόνυσος]] (3671 Dionysus), που ανακαλύφθηκε το 1984, πήρε το όνομά του από τον θεό Διόνυσο.
* [[Ίακχος]], στην [[ελληνική μυθολογία]] επίθετο του θεού [[Διόνυσος (μυθολογία)|Διονύσου]].
 
Αφροδίτη!»<ref>Otto, Walter F. 1965, 33.</ref>.
== Ονομαστική εορτή ==
* Στις 1 Νοεμβρίου γιορτάζεται το όνομα Διόνυσος. Ο Διόνυσος δεν γιορτάζεται άλλη ημερομηνία.
 
==παιχνιδιού==
== Παραπομπές - σημειώσεις ==
<references />
 
[[Χριστός|Χριστού]].
Ο Διόνυσος πρωτοαναφέρεται σε μυκηναϊκή πινακίδα, γραμμικής B' γραφής ως Divonuso.
 
ψυχές<ref>Godwin, Joscelyn 1981, 26-28.</ref>.
== Βιβλιογραφία ==
* Danielou, Alain, 1982, ''Shiva and Dionysus'', trans. K.F. Hurry, Inner Traditions International, New York.
* Godwin, Joscelyn, 1981, ''Mystery Religions in the Ancient World'', Thames and Hudson, London.
* Harrisson J. E. 2003, ''Προλεγόμενα στη μελέτη της ελληνικής θρησκείας: Ο θεός Διόνυσος'', (μτφρ. Ε. Παπαδοπούλου), Ιάμβλιχος, Αθήνα.
* Κακριδής Ι. Θ. (επιμ.) 1986, ''Ελληνική μυθολογία'', τομ. Β', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα.
* Otto, Walter F., 1965, ''Dionysus: Myth and Cult'', trans. Robert Palmer, Indiana University Press, Bloomington and London.
* Παπαχατζής N. 1989, «Διόνυσος» στο ''Παγκόσμια Μυθολογία'', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα.
* Segal, Charles 1982, ''Dionysiac Poetics and Euripides' Bacchae'', Princeton University Press, Princeton.
Στάθης Βαλλάς ''ΜΙΝΩΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΔΙΟΝΥΣΟΣ'' Εκδ. ΛΙΒΑΝΗ 1993
 
Αφροδίτη!»[17].
== Προτεινόμενη βιβλιογραφία ==
* Γιάγκος Ανδρεάδης, ''Ο Διόνυσος: Ιστορία της λατρείας του Βάκχου'', Τα Ιστορικά, τομ.3, τ/χ.5 (Ιούνιος 1986),σελ. 183-195
* Όττο Βάλτερ: ΔΙΟΝΥΣΟΣ - ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
* Παναγής Λεκατσάς : Διόνυσος, Καταγωγή και εξέλιξη της διονυσιακής θρησκείας.
 
==Βιβλιογραφία==
== Εσωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Διόνυσος}}
* {{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος= Διόνυσος, η χαρά της ζωής|αριθμός = 56066}}
 
*London.
{{Ελληνική θρησκεία}}
*London.
{{Ελληνική μυθολογία (θεότητες)}}
*
{{Θεότητες της ελληνικής μυθολογίας}}
{{authority control}}
 
{{ελληνική μυθολογία}}
{{DEFAULTSORT:Διονυσος}}
[[Κατηγορία:Θεότητες γονιμότητας της ελληνικής μυθολογίας]]
[[Κατηγορία:Παιδιά του Δία]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Διόνυσος"