|
[[Κακα]]
== Διονυσιακή λατρεία ==
Πληροφορίες που προσλαμβάνουμε από τη [[Γραμμική Β΄]] μας οδηγούν στην υπόθεση πως ο Διόνυσος ως αρχαία θεότητα ήταν ήδη γνωστός στον [[12ος αιώνας π.Χ.|12ο αιώνα]] π.Χ.Η [[λατρεία]] του σχετίζεται με τους εορτασμούς της βλάστησης, της ιερής τρέλας που προκαλεί η πόση του [[κρασί|οίνου]] και της γονιμότητας. Κοινό στοιχείο στις λατρευτικές πρακτικές του είναι το στοιχείο της έκστασης, ενίοτε της οργιαστικής φρενίτιδας, που απελευθερώνει από τις φροντίδες της καθημερινότητας, προσδίδοντάς του την προσωνυμία ''Λύσιος''<ref>Κακριδής Ι. Θ. 1986, 204.</ref>.
[[Κακα]]
Πέραν του γεγονότος λοιπόν ότι το όνομά του συνδέθηκε με μία από τις αρτιότερες μορφές του ελληνικού λόγου, το [[Δράμα (λογοτεχνία)|δράμα]], προς τιμήν του διοργανώνονταν μεγαλοπρεπείς γιορτές, όπως τα ''[[Κατ' αγρούς Διονύσια]]'', τα ''[[Λήναια]]'', τα ''[[Ανθεστήρια]]'' και τα ''[[Μεγάλα Διονύσια]]''.
Τρεις είναι οι κύριες μορφές, με τις οποίες εμφανίζεται ο Διόνυσος στη λατρεία του. Με έμβλημα τον [[φαλλός|φαλλό]], το [[δένδρο]] -εξ ου και η προσωνυμία ''δενδρίτης''- ή τον ταύρο είναι θεός της γονιμότητας και προστάτης των καλλιεργειών, κυρίως της αμπέλου. Στη δεύτερη μορφή του είναι ο ''ενθουσιαστικός'' Διόνυσος, με εμβλήματα τον θύρσο και τη δάδα, όπως επίσης την ακολουθία, των Μαινάδων, των Βακχών, των Θυιάδων, των Ληνών και των Βασσαριδών, όπως τις μετέφερε η μυθολογική αφήγηση. Στην τρίτη και αρχαιότερη μορφή του είναι οντότητα του Κάτω Κόσμου και φέρει την προσωνυμία ''Ζαγρεύς'' (ο μέγας κυνηγός). Είναι γιος του καταχθόνιου Δία και της [[Περσεφόνη]]ς. Σε αυτή την τρίτη μορφή οι [[Ορφισμός (θρησκεία)|Ορφικοί]] τον ενσωμάτωσαν ως κυριότερη θεότητά τους, ερχόμενοι σε αντίθεση με τους διονυσιαστές, τους οπαδούς του ενθουσιαστικού Διονύσου<ref>Παπαχατζής N. 1989, 133.</ref>
Με τον Διόνυσο θεό των δένδρων και των φυτών πραγματοποιείται η επιστροφή στο «ζωώδες πάθος» της [[φύση]]ς, μακριά από τους περιορισμούς και τις αποκρυσταλλώσεις που επιβάλλει ο εξορθολογισμός<ref>Harrisson J. E. 2003, 129.</ref>, κάτι που διακρίνεται άμεσα στις ''Βάκχες'' του [[Ευριπίδης|Ευριπίδη]]. Με την προσωνυμία ''βρόμιος'' λατρεύτηκε κυρίως ως θεός γεννημένος από το δημητριακό ''βρόμος'' και το οινοπνευματώδες ποτό που παράγεται, χωρίς να είμαστε σίγουροι ποιο ακριβώς είναι αυτό το δημητριακό (βρώμη;)<ref>Από διασωθέν επίγραμμα του Ιουλιανού προς τον Διόνυσο πιθανώς πρόκειται για το κριθάρι. Βλ. «Εις οίνον από κριθής» ''Antol. Pal.'' ix, 386</ref>.
Στην κορυφή του [[Παγγαίο όρος|Παγγαίου όρους]], στη [[Μακεδονία]], βρισκόταν το φημισμένο ιερό του Διονύσου, το οποίο είχαν υπό τον έλεγχό τους οι Σάτρες. Στο μαντείο υπήρχε μια γυναίκα ως "προμάντιδα" (όπως η Πυθία). Επίσης είχε έμπειρους ιερείς, τους «προφήτες», προερχόμενους από το πολεμικό φύλο των μαχαιροφόρων Βησσών της [[Ροδόπη]]ς, οι οποίοι μετέφεραν στους πιστούς τους χρησμούς που ο Βάκχος (Διόνυσος) ενέπνεε στην προμάντιδα.<ref>{{Cite web |url=http://www.dimospaggaiou.gr/paggaio |title=Δήμος Παγγαίου |accessdate=2017-01-30 |archive-date=2017-01-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170125193742/http://www.dimospaggaiou.gr/paggaio |url-status=dead }}</ref>
==Γενεαλογικό δέντρο ==
|
