Κωνσταντίνος Δ΄: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
μ Γρήγορη επέκταση από αγγλικά
Γραμμή 31:
}}
Ο '''Κωνσταντίνος Δ´''' ([[652]] – [[14 Σεπτεμβρίου]] [[685]]) ήταν [[Κατάλογος Βυζαντινών αυτοκρατόρων|Βυζαντινός αυτοκράτορας]], ο οποίος εσφαλμένα αποκαλείται με το προσωνύμιο του πατέρα του, ''Πωγωνάτος'',<ref>Norwich, John Julius. ''Byzantium: The Early Centuries'', σελ. 316.</ref> και βασίλεψε από το [[668]] έως το θάνατό του το [[685]].
 
Μερικές φορές αποκαλείται λανθασμένα '''Πωγωνάτος''' από σύγχυση με τον πατέρα του, <ref>Norwich, p. 316</ref> και ήταν [[Κατάλογος Βυζαντινών Αυτοκρατόρων|Βυζαντινός Αυτοκράτορας]] από το 668 έως το 685. Η βασιλεία του είδε τον πρώτο σοβαρό έλεγχο σε σχεδόν 50 χρόνια αδιάκοπης [[Ισλάμ|ισλαμικής]] επέκτασης, ενώ η πρόσκλησή του στην [[ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος|Έκτη Οικουμενική Σύνοδο]] σημείωσε το τέλος της διαμάχης για τον [[Μονοθελητισμός|μονοθελητισμό]] στη [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]]. Τιμάται ως άγιος στην [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία]], με την εορτή να πέφτει στις [[Πύλη:Ορθοδοξία/Εορτολόγιο/3 Σεπτεμβρίου|στις 3 Σεπτεμβρίου]]<ref name="PRAVOSLAVIE">[http://orthochristian.com/calendar/{{#time:Y|-1year}}0903.html September 3/September 16]{{Dead link|date=March 2022}}. Orthodox Calendar (PRAVOSLAVIE.RU).</ref>. Υπερασπίστηκε με επιτυχία την [[Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολη]] από τους Άραβες.
 
== Βιογραφία ==
Γιος του [[Κώνστας Β΄|Κώνστα Β΄]], ο Κωνσταντίνος αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας, διέταξε τον ακρωτηριασμό των ρινών των δύο μικρότερων αδελφών του, προκειμένου να τους καταστήσει αδύναμους στον ανταγωνισμό για το θρόνο. Η σκληρότητα της πρώτης του αυτής σημαντικής απόφασης, θυμίζει την απροκάλυπτη αδελφοκτονία από τον πατέρα του του αδελφού του Θεοδοσίου, για τους ίδιους λόγους. Από κει και έπειτα όμως, ο Κωνσταντίνος επέδειξε αξιοσημείωτη ικανότητα ηγέτη και στρατιωτικού.
 
Όντας ο μεγαλύτερος γιος του [[Κώνστας Β΄|Κώνστα Β']] και της [[Φαύστα (σύζυγος του Κώνστα Β΄)|Φαύστας]], κόρης του πατρικίου [[Βαλεντίνος (σφετεριστής)|Βαλεντίνου]], <ref>Kazhdan, p. 496</ref> Κωνσταντίνος Δ' είχε ονομαστεί συναυτοκράτορας με τον πατέρα του το 654, πιθανότατα το [[Πάσχα]] (13 Απριλίου). <ref name="PBW2">''[[Prosopography of the Byzantine World|PBW]]'' "[https://www.degruyter.com/document/database/PMBZ/entry/PMBZ14851/html Konstantinos IV]".</ref> Έγινε αυτοκράτορας τον Σεπτέμβριο του 668, όταν έφτασε η είδηση στην Κωνσταντινούπολη ότι ο [[Κώνστας Β΄|Κώνστας Β']] είχε δολοφονηθεί στη Σικελία. <ref name="mango2">{{Cite journal|last=Grierson|first=Philip|date=1962|title=The Tombs and Obits of the Byzantine Emperors|url=https://archive.org/details/SevcenkoStudies19611992/page/n72|journal=[[Dumbarton Oaks Papers]]|volume=16|page=50|doi=10.2307/1291157|jstor=1291157|issn=0070-7546|quote=Constantine's death is usually placed in September 685 on the ground that the sources attribute to him a reign of 17 years... [but] such a figure can be taken only as a round number.}}</ref>
 
Το πρώτο καθήκον του νέου αυτοκράτορα ήταν η καταστολή της στρατιωτικής εξέγερσης στη [[Σικελία]] υπό τον [[Μιζίζιος|Μιζίζιο]] που είχε οδηγήσει στο θάνατο του πατέρα του. <ref>Bury, p. 303</ref> Μέσα σε επτά μήνες από την ενθρόνιση του, ο Κωνσταντίνος Δ' είχε αντιμετωπίσει την εξέγερση με την υποστήριξη του [[Πάπας Βιταλιανός|Πάπα Βιταλιανού]] <ref>Bury, p. 315</ref>, αλλά αυτή η επιτυχία επισκιάστηκε από τα προβλήματα στην ανατολή.
 
Ήδη από το 668 ο [[Χαλιφάτο|χαλίφης]] [[Μωαβίας Α΄|Μωαβίας Α']] έλαβε πρόσκληση από τον [[Σαβώριος|Σαβώριο]], τον διοικητή των στρατευμάτων στην [[Αρμενία]], να βοηθήσει στην ανατροπή του Αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη. <ref>Bury, p. 306</ref> Έστειλε στρατό υπό τον γιο του [[Γιαζίντ Α΄|Γιαζίντ]] εναντίον της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] . Ο Γιαζίντ έφτασε στη [[Χαλκηδόνα]] και κατέλαβε το σημαντικό βυζαντινό κέντρο του [[Αμόριο|Αμόριου]] <ref>Bury, p. 307</ref> Ενώ η πόλη επανήλθε γρήγορα, σε βυζαντινό έλεγχο οι [[Άραβες]] στη συνέχεια επιτέθηκαν στην [[Καρχηδόνα]] και τη Σικελία το 669. <ref name="Bury, p. 310">Bury, p. 310</ref> Το 670 οι Άραβες κατέλαβαν την [[Κύζικος|Κύζικο]] και δημιούργησαν μια βάση από την οποία θα εξαπέλυσαν περαιτέρω επιθέσεις στην καρδιά της Αυτοκρατορίας. {{Sfn|Moore|1997}} Ο στόλος τους κατέλαβε τη [[Αρχαία Σμύρνη|Σμύρνη]] και άλλες παράκτιες πόλεις το 672 <ref name="Norwich, p. 323">Norwich, p. 323</ref> Τελικά, το 672, οι Άραβες έστειλαν μεγάλο στόλο να επιτεθεί στην [[Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολη]] δια θαλάσσης. <ref name="Norwich, p. 323">Norwich, p. 323</ref> Ενώ ο Κωνσταντίνος αποσπάστηκε από αυτό, οι [[Σλάβοι]] [[Πολιορκία της Θεσσαλονίκης (676–678)|πολιόρκησαν]] τη [[Θεσσαλονίκη]] .
 
Ξεκινώντας το 674, οι Άραβες ξεκίνησαν την πολυαναμενόμενη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης. Ο μεγάλος στόλος που είχε συγκεντρωθεί απέπλευσε υπό τη διοίκηση του [[Αμπντούλ Ραχμάν Ιμπν Αμπντούλ Μπακρ]] <ref name="Bury, p. 3102">Bury, p. 310</ref> πριν από το τέλος του έτους. Κατά τους χειμερινούς μήνες μερικά από τα αραβικά πλοία αγκυροβόλησαν στη [[Αρχαία Σμύρνη|Σμύρνη]], τα υπόλοιπα στα ανοικτά των ακτών της [[Κιλικία|Κιλικίας]] . <ref name="Bury, p. 3102">Bury, p. 310</ref> Πρόσθετες μοίρες ενίσχυσαν τις δυνάμεις του Αμπντ αλ-Ραχμάν προτού προχωρήσουν στον [[Ελλήσποντος|Ελλήσποντο]], στον οποίο έπλευσαν τον Απρίλιο του 674 περίπου. <ref name="Bury, p. 3102">Bury, p. 310</ref> Από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο του 674 ο στόλος βρισκόταν αγκυροβολημένος από το ακρωτήρι της [[Μπακίρκιοϊ|Εβδόμωνας]], στην [[Θάλασσα του Μαρμαρά|Προποντίδα]], μέχρι το ακρωτήρι της [[Κυκλοβίων|Κυκλοβιώνας]], κοντά στη [[Τείχη της Κωνσταντινούπολης|Χρυσή Πύλη]], και καθ' όλη τη διάρκεια αυτών των μηνών συνέχισε να εμπλέκεται με τον βυζαντινό στόλο που υπερασπιζόταν το λιμάνι από το πρωί έως απόγευμα. <ref name="Bury, p. 3102">Bury, p. 310</ref>
 
Γνωρίζοντας ότι ήταν μόνο θέμα χρόνου να πολιορκηθεί η Κωνσταντινούπολη, ο Κωνσταντίνος είχε εξασφαλίσει ότι η πόλη ήταν καλά εξοπλισμένη. <ref name="Bury, p. 3103">Bury, p. 310</ref> Κατασκεύασε επίσης ένα μεγάλο αριθμό [[Πυρπολικό|πυρπολικών]] πλοίων και λοιπά πλοία εφοδιασμένα με σωλήνες ή σιφόνια για εκτόξευση φωτιάς. Αυτή είναι η πρώτη γνωστή χρήση του [[Υγρόν πυρ|υγρού πυρός]] στη μάχη, <ref name="Norwich, p. 3232">Norwich, p. 323</ref> που ήταν ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα που διέθεταν οι Βυζαντινοί. Τον Σεπτέμβριο οι Άραβες, έχοντας αποτύχει στις προσπάθειές τους να καταλάβουν την πόλη, έπλευσαν στην [[Κύζικος|Κύζικο]], όπου έφτιαξαν τα χειμερινά τους καταλύματα. <ref name="Norwich, p. 324">Norwich, p. 324</ref> Τα επόμενα πέντε χρόνια, οι Άραβες επέστρεφαν κάθε άνοιξη για να συνεχίσουν την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης, αλλά με τα ίδια αποτελέσματα. <ref name="Bury, p. 3103">Bury, p. 310</ref> Η πόλη επέζησε και τελικά το 678 οι Άραβες αναγκάστηκαν να την πολιορκήσουν. Οι Άραβες αποχώρησαν και ηττήθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα στην ξηρά στη [[Λυκία]] της [[Μικρά Ασία|Ανατολίας]] . {{Sfn|Moore|1997}} Αυτή η απροσδόκητη κατάληξη ανάγκασε τον Μωαβία Α' να επιδιώξει ανακωχή με τον Κωνσταντίνο. Οι όροι της εκεχειρίας απαιτούσαν από τους Άραβες να εκκενώσουν τα νησιά που είχαν καταλάβει στο [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίο]] και οι Βυζαντινοί να πληρώσουν ετήσιο φόρο υποτέλειας στο Χαλιφάτο αποτελούμενο από πενήντα σκλάβους, πενήντα άλογα και 300.000 [[Νόμισμα (νομισματολογία)|νομίσματα]] . <ref name="Norwich, p. 324">Norwich, p. 324</ref> Η άνοδος της πολιορκίας επέτρεψε στον Κωνσταντίνο να μεταβεί στη [[Πολιορκία της Θεσσαλονίκης (676–678)|Θεσσαλονίκη]], που ήταν ακόμη υπό πολιορκία από τους [[Σκλαβηνίες|Σκλαβηνούς]].
 
Μέχρι το έτος της ανάληψης της εξουσίας από τον Κωνσταντίνο, οι [[Άραβες]] είχαν συντελέσει την κατάκτηση του [[Αιγαίο]]υ, προσθέτοντας τη [[Χίος|Χίο]], τη [[Σμύρνη]] και την [[Κύζικος|Κύζικο]] της Βιθυνίας, έως την άφιξή τους στα περίχωρα της [[Κωνσταντινούπολη]]ς το [[674]]. Την εμφάνισή του κάνει όμως τον ίδιο καιρό, το περίφημο [[Υγρό πυρ|<span lang="grc" dir="ltr">ὑγρόν πῦρ</span>]], ένα όπλο που θα καταστεί σύντομα το αποτελεσματικότερο μέσον για την αντιμετώπιση των εχθρικών στόλων. Μέχρι το [[679]], ο χαλίφης [[Μωαβίας Α']], μη μπορώντας να διασπάσει την βυζαντινή άμυνα, συμφωνεί στους όρους ειρήνης που του προτείνει ο Αυτοκράτορας και λύνει την πολιορκία. Η πενταετής αντίσταση στους Άραβες έκανε τον Αυτοκράτορα πολύ δημοφιλή.
Γραμμή 40 ⟶ 52 :
 
[[Αρχείο:Privil classe.jpg|thumb|230px|Ο Κωνσταντίνος Δ΄ και η συνοδεία του, μωσαϊκό στη Βασιλική του Αγίου Απολλινάριου στη Ραβέννα]]
Ο Κωνσταντίνος ασχολήθηκε και αυτός, όπως και ο Κώνστας με το θέμα του [[μονοθελητισμός|μονοθελητισμού]]. Συγκάλεσε στην Κωνσταντινούπολη το [[678]] την [[Οικουμενική Σύνοδος#Η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος|ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδο]], οι εργασίες της οποίας ολοκληρώθηκαν το [[681]], καταδικάζοντας το μονοθελητισμό. Οι αποφάσεις αυτής της συνόδου αποτελούν και το τέλος της παρουσίας του χριστιανικού αυτού δόγματος. Ο Κωνσταντίνος πέθανε το 685 από [[Αμοιβαδική δυσεντερία|δυσεντερία]], μόλις 33 ετών, αφήνοντας το Βυζαντινό κράτος σε σημαντικά ισχυρότερη θέση από ότι το παρέλαβε.
 
Με τη προσωρινή παρέλευση της αραβικής απειλής, ο Κωνσταντίνος έστρεψε την προσοχή του στην Εκκλησία, η οποία ήταν διχασμένη μεταξύ του [[Μονοθελητισμός|Μονοθελητισμού]] και της Ορθοδοξίας. <ref name="Norwich, p. 326">Norwich, p. 326</ref> Τον Νοέμβριο του 680 ο Κωνσταντίνος συγκάλεσε την [[ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος|ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδο]] (γνωστή και ως Γ' Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης). {{Sfn|Moore|1997}} Κωνσταντίνος προήδρευσε αυτοπροσώπως κατά τις επίσημες πτυχές της διαδικασίας (στις πρώτες έντεκα συνεδριάσεις και στη συνέχεια στην δέκατη όγδοη), περιτριγυρισμένος από τους δικαστικούς λειτουργούς του, αλλά δεν είχε ενεργό ρόλο στις θεολογικές συζητήσεις. <ref>Bury, p. 317</ref> Η Σύνοδος επιβεβαίωσε τα Ορθόδοξα δόγματα της [[Σύνοδος της Χαλκηδόνας|Συνόδου της Χαλκηδόνας]] το 451. Αυτή η σύνοδος έλυσε τη διαμάχη σχετικά με τον [[Μονοθελητισμός|μονοθελητισμό]]. Σε μια ευνοϊκή εξέλιξη για την Αυτοκρατορία, οι περισσότεροι μονοθελητιστές βρίσκονταν πλέον υπό τον έλεγχο του [[Χαλιφάτο των Ομεϋαδών|Χαλιφάτου]] των [[Χαλιφάτο|Ομαγιάδων]] . {{Sfn|Moore|1997}} Η Σύνοδος ολοκλήρωσε τις εργασίες της τον Σεπτέμβριο του 681. <ref>Bury, p. 316</ref>
 
Λόγω των συνεχιζόμενων συγκρούσεων με τους Άραβες κατά τη δεκαετία του 670, ο Κωνσταντίνος αναγκάστηκε να συνάψει συνθήκες στα δυτικά με τους [[Λομβαρδοί|Λομβαρδούς]], οι οποίοι είχαν καταλάβει το [[Μπρίντιζι|Βρινδήσιο]] και τον [[Τάραντας|Τάραντα]] . <ref name="Kazhdan, p. 501">Kazhdan, p. 501</ref> Επίσης το 680, οι [[Βούλγαροι]] υπό τον χάνο [[Ασπαρούχ]] διέσχισαν τον [[Δούναβης|Δούναβη]] σε ονομαστικά αυτοκρατορικό έδαφος και άρχισαν να υποτάσσουν τις τοπικές κοινότητες και τις σλαβικές φυλές. {{Sfn|Moore|1997}} Το 680, ο Κωνσταντίνος Δ' ηγήθηκε μιας συνδυασμένης χερσαίας και θαλάσσιας επιχείρησης κατά των εισβολέων και πολιόρκησε το οχυρωμένο στρατόπεδό τους στη [[Δοβρουτσά]]. <ref>Bury, pp.333-334</ref> Επειδή ήταν άρρωστος, ο Αυτοκράτορας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον στρατό, ο οποίος πανικοβλήθηκε και [[Μάχη του Ονγκάλ|νικήθηκε]] από τους Βούλγαρους. <ref>Norwich, p. 325</ref> Το 681, ο Κωνσταντίνος αναγκάστηκε να αναγνωρίσει το [[Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία|Βουλγαρικό κράτος]] στη [[Μοισία]] και να πληρώσει φόρο για να αποφύγει περαιτέρω εισβολές στη Βυζαντινή [[Θράκη]] . <ref name="Norwich, p. 3262">Norwich, p. 326</ref> Κατά συνέπεια, ο Κωνσταντίνος δημιούργησε το [[Θέμα Θράκης|Θέμα της Θράκης]] .
 
Οι αποφάσεις αυτής της συνόδου αποτελούν και το τέλος της παρουσίας του χριστιανικού αυτού δόγματος. Ο Κωνσταντίνος πέθανε το 685 από [[Αμοιβαδική δυσεντερία|δυσεντερία]], μόλις 33 ετών, αφήνοντας το Βυζαντινό κράτος σε σημαντικά ισχυρότερη θέση από ότι το παρέλαβε.
 
Τα αδέρφια του [[Ηράκλειος (γιος του Κώνστα Β΄)|Ηράκλειος]] και [[Τιβέριος (γιος Κώνσταντα Β΄)|Τιβέριος]] είχαν στεφθεί μαζί του ως ''[[Αύγουστος (τίτλος)|Αύγουστοι]]'' επί βασιλείας του πατέρα τους, <ref>Dumbarton Oaks, ''Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection, Vol. II, Part 2'' (1968), p. 513</ref> και αυτό επιβεβαιώθηκε από την απαίτηση του λαού, <ref>Bury, p. 308</ref> αλλά το 681 ο Κωνσταντίνος τους [[Ακρωτηριασμός ανθρωπίνων μελών στον βυζαντινό πολιτισμό|ακρωτηρίασε]] κόβοντας τη μύτη τους για να θεωρούνται μη δυνατοί να κυβερνήσουν. {{Sfn|Moore|1997}} Την ίδια περίοδο συνέδεσε στο θρόνο τον μικρό του γιο [[Ιουστινιανός Β´|Ιουστινιανό Β']] . Ο Κωνσταντίνος πέθανε από [[δυσεντερία]] στις ή γύρω στις 10 Ιουλίου 685 <ref name="mango">{{Cite journal|last=Grierson|first=Philip|date=1962|title=The Tombs and Obits of the Byzantine Emperors|url=https://archive.org/details/SevcenkoStudies19611992/page/n72|journal=[[Dumbarton Oaks Papers]]|volume=16|page=50|doi=10.2307/1291157|jstor=1291157|issn=0070-7546|quote=Constantine's death is usually placed in September 685 on the ground that the sources attribute to him a reign of 17 years... [but] such a figure can be taken only as a round number.}}</ref>
 
== Απεικονίσεις στον πολιτισμό ==
 
* Ο [[Iossif Surchadzhiev|Ιωσήφ Σουρτσάντζιεφ]] υποδύθηκε τον Κωνσταντίνο Σ' στη βουλγαρική ταινία του 1981 ''[[Ασπαρούχ (ταινία)|Ασπαρούχ]]'', σε σκηνοθεσία Λουντμίλ Στάικοφ.
* Ο Κωνσταντίνος Δ' είναι το θέμα του τραγουδιού "Imperator" ("Αυτοκράτορας"), που κυκλοφόρησε από το βουλγαρικό συγκρότημα χέβι μέταλ Epizod στο άλμπουμ του 2012 ''Μόγιατα μόλιτβα'' ("Η προσευχή μου").
 
== Οικογένεια ==
Γραμμή 46 ⟶ 71 :
* [[Ιουστινιανός Β΄]] 668-711, Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.
** [[Τιβέριος (γιος του Ιουστινιανού Β΄)|Τιβέριος]] 705-711, απεβ. 6 ετών.
* [[Ηράκλειος (γιος του Κωνσταντίνου Δ΄)|Ηράκλειος]] γενν.667-685.,
**
** γνωστός μόνο από ένα επεισόδιο στο οποίο ο πατέρας του μέρη τούβλες από ττου λιά κπό αυτό του ααι του αδελφού του στον [[Πάπας Βενέδικτος Β΄|Πάπα Βενέδικτο Β]]
**
**
**
**
** [[Πάπας Βενέδικτος Β΄|']] . <ref>Garland, 2000</ref>
 
== Παραπομπές ==