Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
+ πληροφορίες και παραπομπές |
||
Γραμμή 1:
| έμβλημα = Emblem of the Court of Justice of the European Union.svg
▲{{πληροφορίες κυβερνητικού φορέα|λογότυπο=}}
| λογότυπο =
| εικόνα = Sign in front of the Court of Justice of the European Communities (now the Court of Justice of the European Union), November 2006.jpg
| λεζάντα_εικόνας = Έδρα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, Palais de la Cour de Justice, [[Λουξεμβούργο]].
}}
Το '''Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης''' (ΔΕΕ, γνωστό και ως '''Ευρωπαϊκό Δικαστήριο''', πρώην ''Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων'') είναι το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]]. Αποστολή του είναι να ερμηνεύει και να εφαρμόζει το [[Ευρωπαϊκό Δίκαιο]] και χαρακτηρίζεται από τη σύνθετη φύση του και την υπερεθνική του λειτουργία και εξουσία.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://curia.europa.eu/jcms/jcms/Jo2_6999/el/|title=CURIA - Γενική παρουσίαση - Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης|website=curia.europa.eu|accessdate=2022-05-06}}</ref>
Το ΔΕΕ δέχεται προσφυγές από άτομα και κράτη και έχει συμβουλευτικές και δεσμευτικές εξουσίες. Είναι υπεύθυνο για την επαλήθευση της συμβατότητας των πράξεων των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και κυβερνήσεων με τις πηγές του δικαίου της ΕΕ. Μπορεί επίσης να αποφανθεί, κατόπιν αιτήματος εθνικού δικαστηρίου, σχετικά με την ερμηνεία ή την εγκυρότητα των διατάξεων του κοινοτικού δικαίου, μέσω του λεγόμενου «προδικαστικού ερωτήματος». Ασχολείται επίσης με την «προσφυγή ακύρωσης», με την οποία ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων του [[Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο|Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου]] και του [[Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης|Συμβουλίου της ΕΕ]], καθώς και εκείνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δεν είναι συστάσεις και γνωμοδοτήσεις. Εκδικάζει επίσης την «προσφυγή λόγω παράλειψης», η οποία είναι ένα είδος προσφυγής κατά της αδράνειας των τριών ανωτέρων οργάνων που έπρεπε να έχουν ενεργήσει. Τέλος, επιβάλει κυρώσεις σε όργανα της ΕΕ, μέσω «αγωγών αποζημίωσης», λόγω της δράσης ή της παράλειψής τους ή του προσωπικού τους.<ref name=":2">{{Cite web|url=https://european-union.europa.eu/institutions-law-budget/institutions-and-bodies/institutions-and-bodies-profiles/court-justice-european-union-cjeu_el|title=Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ)|website=european-union.europa.eu|language=el|accessdate=2022-05-06}}</ref>
Η αρμοδιότητά του είναι να ελέγχει την εφαρμογή του [[Ευρωπαϊκό Δίκαιο|Ευρωπαϊκού Δικαίου]] από τα όργανα της Ένωσης και από τα κράτη-μέλη. Έτσι:▼
Το Δικαστήριο αποτελείται από έναν δικαστή από κάθε κράτος μέλος και 11 γενικούς εισαγγελείς, ενώ το Γενικό Δικαστήριο αποτελείται από 2 δικαστές από κάθε κράτος μέλος. Η θητεία των δικαστών και των γενικών εισαγγελέων είναι εξαετής με δυνατότητα ανανέωσης με κοινή απόφαση των εθνικών κυβερνήσεων.<ref name=":2" />
Το
== Ιστορία ==
** 1952, δημιουργία του Δικαστηρίου της [[Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα|Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα]] (ΕΚΑΧ) δυνάμει της [[Συνθήκη των Παρισίων (1951)|Συνθήκης των Παρισίων]] (1951).
** 1957, μετατροπή σε Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ).
** 1999, οι εξουσίες του ΔΕΚ επεκτείνονται μετά την έναρξη ισχύος της [[Συνθήκη του Άμστερνταμ|Συνθήκης του Άμστερνταμ]].
** 2009, μετατροπή σε Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την έναρξη ισχύος της [[Συνθήκη της Λισσαβώνας|Συνθήκης της Λισσαβώνας]].
== Σύνθεση ==
Το ΔΕΕ αποτελείται από δύο δικαιοδοτικά όργανα<ref name=":2" /><ref name=":1" />:
* το Δικαστήριο, το οποίο ασχολείται με αιτήματα από εθνικά δικαστήρια για προδικαστικές αποφάσεις, ορισμένες αγωγές ακύρωσης και εφέσεις. Αποτελείται από έναν δικαστή από κάθε χώρα μέλος της ΕΕ, καθώς και 11 γενικούς εισαγγελείς.
* το Γενικό Δικαστήριο, το οποίο αποφαίνεται επί αγωγών ακύρωσης που ασκούνται από ιδιώτες, εταιρείες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, κυβερνήσεις της ΕΕ (με έμφαση στο δίκαιο του ανταγωνισμού, τις κρατικές ενισχύσεις, το εμπόριο, τη γεωργία και τα εμπορικά σήματα). Από το 2020 το δικαστήριο αποτελείται από 54 δικαστές, αν και μόνο 49 έδρες είναι επί του παρόντος καλυμμένες.
Το ΔΕΕ αποτελείται από έναν δικαστή από κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. Ο κάθε δικαστής διορίζεται για εξαετή ανανεώσιμη θητεία.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://european-union.europa.eu/institutions-law-budget/institutions-and-bodies/institutions-and-bodies-profiles/court-justice-european-union-cjeu_en|title=Court of Justice of the European Union (CJEU)|website=european-union.europa.eu|language=en|accessdate=2022-05-06}}</ref> Οι δικαστές εκλέγουν μεταξύ τους τον πρόεδρο του Δικαστηρίου για τριετή θητεία, η οποία μπορεί να ανανεωθεί. Αυτήν την περίοδο πρόεδρος είναι ο Βέλγος καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου [[:en:Koen_Lenaerts|Koen Lenaerts]].▼
Το Δικαστήριο συνεδριάζει σε ολομέλεια και σε τμήματα. Σε ολομέλεια συνεδριάζει σε ιδιαίτερα εξαιρετικές περιπτώσεις μεγάλης σπουδαιότητας. Κατά κανόνα συνεδριάζει σε τριμελή ή πενταμελή σύνθεση.▼
Στο Δικαστήριο υπάρχουν και
Το ΔΕΕ ως ενιαίο δικαιοδοτικό όργανο-σύστημα περιλαμβάνει στους κόλπους του και επι ισοτίμου βάσεως το Πρωτοδικείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΠΕΕ). Επιπλέον, στο ΠΕΕ προσαρτώνται τα Δικαιοδοτικά Τμήματα (ΔΤ), τα οποία έχουν δικούς τους δικαστές και αρμοδιότητες. Τα ΔΤ είναι ιεραρχικά κατώτερα από το ΠΕΕ. Τέλος, υπάρχει και το Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης.▼
== Δικαιοδοσία ==
▲Η
# κρίνει τη νομιμότητα πράξεων των ευρωπαϊκών οργάνων (του [[Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο|Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου]] και του [[Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης|Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης]]) μετά από προσφυγή κράτους-μέλους ή άλλου οργάνου της Ε.Ε.
# κρίνει τη συμμόρφωση κράτους-μέλους με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο μετά από προσφυγή της [[Ευρωπαϊκή Επιτροπή|Επιτροπής]] ή άλλου κράτους-μέλους.
# ερμηνεύει κανόνες του Ευρωπαϊκού Δικαίου μετά από προδικαστικό ερώτημα εθνικού δικαστηρίου.
# εκδικάζει αναιρέσεις κατά αποφάσεων του [[Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων|Πρωτοδικείου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων]].
# επιβάλει κυρώσεις στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε.
=== Αίτηση ακύρωσης κατά πράξεων ευρωπαϊκών οργάνων ===
Γραμμή 28 ⟶ 59 :
Ιδιώτες ([[φυσικό πρόσωπο|φυσικά]] και [[νομικό πρόσωπο|νομικά πρόσωπα]]) μπορούν να προσφεύγουν κατά αποφάσεων των κοινοτικών οργάνων μόνο στο Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Επίσης κράτη-μέλη μπορούν να προσφεύγουν κατά της Επιτροπής μόνο ενώπιον του Πρωτοδικείου. Οι αποφάσεις του Πρωτοδικείου σε αυτές τις υποθέσεις ελέγχονται αναιρετικά (ως προς τη νομική ορθότητά τους, όχι ως προς τα πραγματικά περιστατικά) από το ΔΕΕ.
==
Η διαδικασία του Δικαστηρίου περιλαμβάνει την ανάθεση κάθε υπόθεσης σε 1 δικαστή («εισηγητή δικαστή») και 1 γενικό εισαγγελέα. Οι υποθέσεις διεκπεραιώνονται σε 2 στάδια<ref name=":2" />:
▲Το ΔΕΕ αποτελείται από έναν δικαστή από κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. Ο κάθε δικαστής διορίζεται για εξαετή ανανεώσιμη θητεία. Οι δικαστές εκλέγουν μεταξύ τους τον πρόεδρο του Δικαστηρίου για τριετή θητεία, η οποία μπορεί να ανανεωθεί. Αυτήν την περίοδο πρόεδρος είναι ο Βέλγος καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου [[:en:Koen_Lenaerts|Koen Lenaerts]].
* γραπτό στάδιο: τα μέρη υποβάλλουν γραπτές δηλώσεις στο Δικαστήριο - μπορούν επίσης να υποβληθούν παρατηρήσεις από εθνικές αρχές, θεσμικά όργανα της ΕΕ και μερικές φορές ιδιώτες. Όλα τα στοιχεία που λαμβάνονται συνοψίζονται από τον εισηγητή δικαστή και στη συνέχεια εξετάζονται στη γενική συνέλευση του Δικαστηρίου. Εκεί αποφασίζεται πόσοι δικαστές θα ασχοληθούν με την υπόθεση (3, 5 ή 15 δικαστές ανάλογα με τη σοβαρότητα της υπόθεσης). Στο στάδιο αυτό επίσης αποφασίζεται αν χρειάζεται να διεξαχθεί δημόσια ακρόαση και εάν είναι απαραίτητη η επίσημη γνώμη του γενικού εισαγγελέα.
▲Το Δικαστήριο συνεδριάζει σε ολομέλεια και σε τμήματα. Σε ολομέλεια συνεδριάζει σε ιδιαίτερα εξαιρετικές περιπτώσεις μεγάλης σπουδαιότητας. Κατά κανόνα συνεδριάζει σε τριμελή ή πενταμελή σύνθεση.
* προφορικό στάδιο – δημόσια ακρόαση: οι δικηγόροι και από τις δύο πλευρές μπορούν να εκθέσουν τα επιχειρήματά τους στους δικαστές και στον γενικό εισαγγελέα, οι οποίοι μπορούν να τους υποβάλουν ερωτήσεις. Έαν το Δικαστήριο αποφασίσει ότι είναι απαραίτητη η γνώμη του γενικού εισαγγελέα, αυτή αναμένεται να δοθεί μέσα στο χρονικό διάστημα μερικών βδομάδων μετά την ακρόαση. Μετά τη γνώμη του εισαγγελέα, οι δικαστές διασκέπτονται και δίνουν την ετυμηγορία τους.
Η διαδικασία του Γενικού Δικαστηρίου είναι παρόμοια, με τη διαφορά ότι οι περισσότερες υποθέσεις εκδικάζονται από 3 δικαστές και δεν υπάρχουν γενικοί εισαγγελείς.
▲Στο Δικαστήριο υπάρχουν και 9 Γενικοί Εισαγγελείς. Ο Γενικός Εισαγγελέας δεν είναι μέλος του Δικαστηρίου. Υποβάλλει εισήγηση σε κάθε υπόθεση, που ονομάζεται πρόταση. Είναι κι αυτός ανεξάρτητος και ο ρόλος του είναι να συνεπικουρεί το Δικαστήριο στη λήψη απόφασης. Δε συμμετέχει στη διάσκεψη για τη λήψη απόφασης.
▲Το ΔΕΕ ως ενιαίο δικαιοδοτικό όργανο-σύστημα περιλαμβάνει στους κόλπους του και επι ισοτίμου βάσεως το Πρωτοδικείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΠΕΕ). Επιπλέον, στο ΠΕΕ προσαρτώνται τα Δικαιοδοτικά Τμήματα (ΔΤ), τα οποία έχουν δικούς τους δικαστές και αρμοδιότητες. Τα ΔΤ είναι ιεραρχικά κατώτερα από το ΠΕΕ. Τέλος, υπάρχει και το Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης.
▲Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων δεν πρέπει να συγχέεται με το [[Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου]], το οποίο είναι όργανο του [[Συμβούλιο της Ευρώπης|Συμβουλίου της Ευρώπης]], εδρεύει στο [[Στρασβούργο]] και δεν έχει καμία σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
== Δείτε επίσης ==
Γραμμή 44 ⟶ 72 :
== Παραπομπές ==
<references />
== Βιβλιογραφία ==
* Schwartz, Robert M. (2019). ''[https://books.google.be/books/about/The_Court_of_Justice_of_the_European_Uni.html?id=bqEfywEACAAJ&redir_esc=y The Court of Justice of the European Union and the European Court of Human Rights: Two Autonomous Human Rights (R)Evolutions]''. Lund University. [[Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου|ISBN]] [[Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/978-91-7895-298-4|978-91-7895-298-4]].
* Arnull, Anthony (1999). ''[https://books.google.be/books/about/The_European_Union_and_Its_Court_of_Just.html?id=XDs8b8LKafIC&redir_esc=y The European Union and Its Court of Justice]''. Oxford University Press. [[Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου|ISBN]] [[Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/978-0-19-829881-6|978-0-19-829881-6]].
* Búrca, Gráinne De· Weiler, Joseph (2001). ''[https://books.google.be/books/about/The_European_Court_of_Justice.html?id=qYKxNW7voBIC&redir_esc=y The European Court of Justice]''. Oxford University Press. [[Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου|ISBN]] [[Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/978-0-19-924601-4|978-0-19-924601-4]].
* Dehousse, Jean Monnet Professor of Law Renaud· Dehousse, Renaud (15 Οκτωβρίου 1998). ''[https://books.google.be/books/about/The_European_Court_of_Justice.html?id=V6JfS5KrejgC&redir_esc=y The European Court of Justice: The Politics of Judicial Integration]''. Palgrave Macmillan. [[Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου|ISBN]] [[Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/978-0-312-21510-1|978-0-312-21510-1]].
* Arnull, Anthony· Chalmers, Damian (2015). ''[https://books.google.be/books/about/The_Oxford_Handbook_of_European_Union_La.html?id=WEEFCgAAQBAJ&redir_esc=y The Oxford Handbook of European Union Law]''. Oxford University Press. [[Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου|ISBN]] [[Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/978-0-19-967264-6|978-0-19-967264-6]].
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
| |||