Όρος Έρεβος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 18:
 
=== Φάση ανοικοδόμησης ασπιδωτού ηφαιστείου ===
Υπολογίζοντας με βάση το βάθος της θάλασσας Ρος, το οποίο είναι περίπου 700 μέτρα, δέκα χιλιόμετρα μακριά από τις ακτές της νήσου Ρος, οι πρώτες εκρήξεις του Έρεβος ήταν σίγουρα υποθαλάσσιες, πιθανόν με τη μορφή μαξιλαροειδών λαβών. Αυτά τα πρώτα πετρώματα σήμερα έχουν καλυφθεί από προϊόντα νεότερων εκρήξεων. Τα παλαιότερα ηφαιστειακά πετρώματα του όρους Έρεβος που έχουν χρονολογηθεί έχουν ηλικία περίπου 1,3 εκατομμύρια χρόνια, χρονική περίοδος στην οποία θεωρείται ότι το ηφαίστειο ανήλθε πάνω από την επιφάνεια της θαλάσσης. Αυτά τα πετρώματα βρέθηκαν σε μία μαγματική διείσδυση στο ακρωτήριο Μπαρν, η οποία περιβάλλεται από πυροκλαστικούς κώνους. Για τα επόμενα 300.000 χρόνια, μέχρι περίπου 1,05 με 1 εκατομμύριο χρόνια πριν, η βασαλτική-τεφριτική [[λάβα]] είχε χαμηλό [[ιξώδες]], με αποτέλεσμα να ρέει με μεγάλη ευκολία και να σχηματίσει ένα ασπιδωτό ηφαίστειο, δηλαδή ένα ηφαίστειο με χαμηλό προφίλ και πλαγιές με μικρή κλίση. Το ασπιδωτό ηφαίστειο υπολογίζεται ότι έφτασε σε ύψος μέχρι 2.600 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Σήμερα είναι ορατό μέχρι τα 1.600.<ref name="Esser2004"/>
 
=== Φάση ανοικοδόμησης του κώνου του πρώτο-Ερέβους ===
Γραμμή 24:
 
=== Φάση ανοικοδόμησης του κώνου του σύγχρονου Ερέβους ===
Πριν περίπου 250.000 χρόνια η σύσταση της λάβας του Ερέβους αλλάζει, με την πρώτη έκρηξη anorthoclase-phyric. Επίσης, αλλάζει και η θέση των εκρήξεων και από τις πλαγιές του ηφαιστείου μεταφέρεται στην κορυφή, με αποτέλεσμα να αρχίσει η δεύτερη φάση της ανοικοδόμησης του κώνου του Έρεβος, η οποία αποκαλείται σύγχρονη. Παρόλα αυτά πριν περίπου 230.000 χρόνια υπολογίζεται ότι εξακολουθούσαν να λαμβάνουν χώρα εκρήξεις με λάβα τεφριφονολιθικής σύστασης. Ακολουθώντας αυτή τη περίοδο έλαβαν χώρα εκρήξεις με [[δακίτηςΔακίτης|δακιτική]] σύσταση τόσο στην κορυφή, όσο και στις πλαγιές του ηφαιστείου. Ο δακιτικός [[ηφαιστειακός δόμος]] Μπομπ Πηκ δημιουργήθηκε πριν 157.000 χρόνια, 5 χιλιόμετρα ανατολικά και περίπου 1.500 μέτρα κάτω από τη σημερινή κορυφή του Έρεβος. Πήρε το όνομα αυτό επειδή σε αυτόν βρίσκεται μεγάλη πυκνότητα [[ηφαιστειακήΗφαιστειακή βόμβα|ηφαιστειακών βομβών]]. Οι Ωρόρα Κλιφς, 15 χιλιόμετρα του Μπομπ Πηκ, που δημιουργήθηκαν πριν 166.000 χρόνια περίπου, έχουν επίσης δακιτική σύσταση. Τόσο ο Μπομπ Πηκ όσο και οι Ωρόρα Κλιφς, θεωρούνται επιμόλυνση της φυσιολογικής ηφαιστειακής σειράς λαβών του Ερέβους από το γήινο φλοιό.<ref name="Esser2004"/>
 
Από την αρχή αυτής της φάσης μέχρι πριν 90.000 χρόνια είναι μια περίοδος που σηματοδοτεί μια σημαντική αύξηση στην ηφαιστειακή δραστηριότητα του όρους Έρεβος, που θεωρείται ότι οδήγησε στην ανοικοδόμηση του κύριου όγκου του ηφαιστείου. Οι περισσότερες εκρήξεις και ροές λάβας[[λάβα]]ς προέρχονταν από τη κορυφή ή το ανώτερο τμήμα του ηφαιστείου. Κάποιες από αυτές ήταν μεγάλες, με μήκος 5 χιλιόμετρα και πλάτος μέχρι 50 μέτρα. Εξαίρεση αποτελούν δύο ροές λάβας τεφριφονολιθικής σύστασης σε υψόμετρο 1.600 με 1.800 μέτρων που δημιουργήθηκαν πριν περίπου 121.000 και 110.000 χρόνια. Η φλέβα από την οποία προήλθαν ήταν κοντά στο Χούπερς Σόλντερ.<ref name="Esser2004"/>
 
Ένα από τα σημαντικότερο γεγονότα στη φάση ανοικοδόμησης του σύγχρονου κώνου ήταν η δημιουργία του κυκλικού υψιπέδου στην κορυφή του ηφαιστείου. Αυτό φαίνεται να δημιουργήθηκε από δύο διαφορετικές γεγονότα που δημιούργησαν δύο καλντέρες, μία πριν 80.000 χρόνια περίπου και μία πριν 24.000 χρόνια. Τα τελευταία 21.000 χρόνια, η ηφαιστειακή δραστηριότητα περιορίζεται στην κορυφή του ηφαιστείου. Η πιο πρόσφατη ροή λάβας έχει ηλικία περίπου 10001.000 χρόνια, ενώ δεν έχει παρατηρηθεί ροή λάβας κατά τους ιστορικούς χρόνους. <ref name= Harpel2004/>
 
Η σημερινή ηφαιστειακή δραστηριότητα στο όρος Έρεβος, πέρα από τη λίμνη λάβας, περιλαμβάνει συχνές στρομπολικές εκρήξεις στη λίμνη, περίπου δύο με έξι την ημέρα, που εκτοξεύουν ηφαιστειακές βόμβες μέχρι και ενάμιση χιλιόμετρο μακριά από τον κύριο κρατήρα. Το όρος Έρεβος θεωρείται συνεχώς ενεργό από το 1972, ενώ στα τέλη του 1984 η ηφαιστειακή δραστηριότητα ήταν αυξημένη, με πολλές ισχυρές στρομπολικές εκρήξεις που εκτόξευαν ηφαιστειακές βόμβες μήκους 10 μέτρων μέχρι 1,2 χιλιόμετρα από το χείλος του κρατήρα. Ο ήχος των εκρήξεων έφτανε μέχρι τη βάση ΜακΜούρντο, 25 χιλιόμετρα μακριά. Όταν έγινε επιθεωρήση του κρατήρα το Δεκέμβριο του 1984, η λίμνη λάβα είχε σχεδόν εξαφανιστεί, αφήνοντας μια μικρή λιμνούλα, ενώ το έδαφος του κρατήρα είχε ανυψωθεί σχεδόν 50 μέτρα. Η λίμνη στη συνέχεια επανεμφανίστηκε περίπου στην ίδια θέση που ήταν πριν, ενώ η δραστηριότητα έπεσε στα προηγούμενα επίπεδα. Η δραστηριότητα αυτή θεωρείται ότι ήταν αποτέλεσμα του παγώματος της λίμνης λάβας, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η πίεση των παγιδευμένων αερίων στον μαγματικό πόρο.<ref>{{cite web | url=https://s3.amazonaws.com/Antarctica/AJUS/AJUSvXXIn5/AJUSvXXIn5p7.pdf | title=Volcanic activity of Mount Erebus,1984-1986 | accessdate=2013-03-11 | author=P.R. KYLE | work=Antarictic Journal}}</ref>
 
== Ανθρώπινη ιστορία ==
Το όρος Έρεβος ανακαλύφθηκε τις 27 Ιανουαρίου 1841 από τον εξερευνητή των πόλων σερ [[Τζέιμς Κλαρκ Ρος]]<ref>Ross, ''Voyage to the Southern Seas'', vol. i, pp. 216–8.</ref>, ο οποίος ονόμασε το βουνό Έρεβος, μαζί με το όρος Τρόμος, από τα ονόματα των πλοίων της αποστολής ''Έρεβος (Erebus)'' και ''Τρόμος (Terror)''. Ο [[Έρεβος (μυθολογία)|Έρεβος]] ήταν από τις πρώτες θεότητες που δημιουργηθηκανδημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της κοσμογονίας, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, γιος του [[Χάος (μυθολογία)|Χάους]] και της [[Γαία (μυθολογία)|Γαίας]]. Το ηφαίστειο την ημέρα που ανακαλύφθηκε ήταν σε έκρηξη.
 
Η πρώτη ανάβαση στη κορυφή του βουνού έγινε το 1908, από την αποστολή του σερ [[Έρνεστ Σάκλετον]], η οποία ονομαζόταν [[αποστολήΑποστολή Νίμροντ|Νίμροντ]]. Η αποστολή είχε ως αρχικό στόχο να κατακτήσει το [[Νότιος Πόλος|Νότιο Πόλο]], αλλά τελικά γύρισε πίσω έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι όλοι θα γυρίσουν ζωντανοί, και ενώ απείχαν από τοτον πόλοΠόλο 180 χιλιόμετρα. Η αποστολή χρειάστηκε 5,5 μέρες για να ανέβει στο βουνό, ενώ έμεινε ακινητοποιημένη για 24 ώρες από μια [[χιονοθύελλα]].<ref name="ngm2012">{{cite web | url=http://ngm.nationalgeographic.com/2012/07/mount-erebus/judson-text | title=Antarctica’s Mount Erebus | accessdate=2013-02-22 | author=Olivia Judson | date=Ιούλιος 2012 | publisher=[[National Geographic]] | archive-date=2013-03-06 | archive-url=https://web.archive.org/web/20130306093909/http://ngm.nationalgeographic.com/2012/07/mount-erebus/judson-text | url-status=dead }}</ref>
 
ΤιςΣτις 28 Νοεμβρίου 1979, η [[πτήση 901 της Air New Zealand]] συνετρίβη στο όρος Έρεβος, με αποτέλεσμα το θάνατο 237 επιβατών και 20 μελών προσωπικού αέρα (σύνολο 257 θύματα). Ήταν μια τουριστική πτήση πάνω από την [[Ανταρκτική]], η οποία απογειώθηκε από το [[Ώκλαντ]] της [[Νέα Ζηλανδία|Νέας Ζηλανδίας]]. Το αεροπλάνο βρέθηκε σε χαμηλό υψόμετρο με μικρή ορατότητα, αλλά αντί να πετάξει χαμηλά στο πορθμό ΜακΜούρντο, βρέθηκε σε πορεία που το έφερε να κινείται προς το βουνό, επειδή είχε γίνει μια διόρθωση στις συντεταγμένες, χωρίς όμως να ειδοποιηθούν οι πιλότοι.<ref name="ccl">{{cite web|title= Mt Erebus Plane Crash: DC-10 ZK-NZP, Flight 901|publisher= Christchurch City Libraries|url= http://library.christchurch.org.nz/kids/nzdisasters/erebus.asp|archiveurl= https://www.webcitation.org/6DuZbOOqy?url=http://christchurchcitylibraries.com/kids/nzdisasters/erebus.asp|archivedate= 2013-01-24|accessdate= 2013-03-04|url-status= live}}</ref>
 
== Παραπομπές ==