Καραγκιόζης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 85.73.161.192 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Εὐθυμένης Ετικέτα: Επαναφορά |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΘΕΑΤΡΟ.jpg|μικρογραφία|173x173εσ|Ο Έλληνας Καραγκιόζης.]]
Ο '''Καραγκιόζης''' είναι κεντρικός χαρακτήρας του παραδοσιακού [[Τουρκική γλώσσα|τουρκικού]] και [[Ελληνική γλώσσα|ελληνικού]] [[Θέατρο Σκιών|Θεάτρου Σκιών]], το οποίο σε πολλές περιπτώσεις αποκαλείται με το όνομα του πρωταγωνιστή του. Στα τούρκικα ονομάζεται Karagöz ( Καραγκόζ ) ή Karagiöz ( Καραγκιόζη ) που σημαίνει Μαυρομάτης. Επίσης είναι ο μόνος λαϊκός μας ήρωας.
== Ιστορία ==
Μετά από εισήγηση του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας στην [[Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών|UNESCO]], το 2010 ο Καραγκιόζης (Karagöz) περιελήφθηκε στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Τουρκίας.
== Η γέννηση ==
'''Ο μύθος της γέννησης του Καραγκιόζη'''
Γραμμή 16:
Αυτός ο "μύθος" λέει πως ο Γιάννης Μαυρομάτης έφερε τον Καραγκιόζη από την Κίνα στην Τουρκία.
== Τα πρώτα χρόνια του ελληνικού Καραγκιόζη ==
Η παλαιότερη μαρτυρία για παράσταση Καραγκιόζη στον ελλαδικό χώρο χρονολογείται το 1809 και την τοποθετεί στην περιοχή των Ιωαννίνων.
Οι πρώτοι Καραγκιοζοπαίχτες στα Ιωάννινα ήταν Αθίγγανοι και Εβραίοι. Το θεατρικό θέαμα διαδόθηκε και άρχισε έκτοτε να παίζεται στην ελληνική γλώσσα, διατηρώντας τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά, διαμορφώνοντας όμως παράλληλα ξεχωριστό περιεχόμενο, αντλημένο από την ελληνική παράδοση".
== Ο Έλληνας Καραγκιόζης ==
Στην Ελλάδα ο Καραγκιόζης, ως λαϊκός [[ήρωας]], εκπροσωπεί το φτωχό, εξαθλιωμένο, πονηρό Έλληνα, στο περιβάλλον της [[Τουρκοκρατία]]ς. Είναι καμπούρης και περιστοιχίζεται από την οικογένειά του, το φίλο του Χατζηαβάτη, το θείο του Μπάρμπα-Γιώργο και άλλους χαρακτήρες. Ζει σε παράγκα ([[Η παράγκα του Καραγκιόζη]]), είναι ξυπόλητος και μένει απέναντι από το σεράι ([[το παλάτι]]) του Βεζίρη.
== Τα θέματα των έργων ==
Τα θέματα των έργων του Θεάτρου Σκιών είναι συνήθως σατιρικά, προκαλώντας γέλιο στους θεατές ενώ πολλές φορές αναφέρονται σε πραγματικά και σύγχρονα ζητήματα που ενδιαφέρουν τον κόσμο ή και ιστορικά.
== Οι χαρακτήρες του θεάτρου σκιών - του ελληνικού Καραγκιόζη - ==
[[
Σε κάθε έργο μπορεί να αναφέρονται και άλλοι βοηθητικοί χαρακτήρες, αλλά οι πιο συνηθισμένοι από αυτούς είναι:
Γραμμή 40:
*Ο '''Σταύρακας''' (Σταύρος), [[μάγκας (χαρακτήρας)|μάγκας]], κουτσαβάκης και ψευτοπαλικαράς του Πειραιά.
*Ο '''Σιορ Διονύσιος''' ή '''Νιόνιος''', [[Ζάκυνθος|Ζακυνθινός]] με Ιταλική παιδεία, ο οποίος φέρει έντονη επτανησιακή προφορά. Εμφανίζεται πάντοτε τραγουδώντας παραδοσιακά τραγούδια. Είναι πάντοτε ενημερωμένος για τα δρώμενα, ευγενής και χαριτωμένος, αλλά επίσης και αφελής.
*Ο '''Μορφονιός''',
*Ο '''Εβραίος ή Σολωμός ή Σολωμών ή Χαχαμίκος''', του οποίου το αληθινό όνομα είναι Σολομών ή Σολομός, όπως τον αποκαλεί ο Καραγκιόζης. Είναι ο έμπορος της πόλης, και πιο συγκεκριμένα της Θεσσαλονίκης. Είναι πλούσιος, τσιγκούνης, πονηρός, αλλά και δειλός, φοράει λόγω θρησκείας κιπά στο κεφάλι. Έχει επίσης άλλα δύο ονόματα: Χαχαμίκος και Μωυσής.
*Ο '''Βεληγκέκας ή Ντερβεναγας ή Δερβέναγας''', τουρκαλβανός φύλακας στο σεράι, μιλάει σπαστά ελληνικά και συνήθως κακομεταχειρίζεται τον Καραγκιόζη, αλλά δέχεται ξυλοδαρμό από τον μπαρμπα-Γιώργο.
*Ο '''Βεζίρης''' ή '''Πασάς''', ο ανώτερος άρχοντας του Σαραγιού.
*Η '''Βεζυροπούλα''', αντικείμενο πόθου του Καραγκιόζη και συχνό "λάφυρο" - δώρο του Πασά στις διάφορες περιπέτειες. "...όποιος μπορέσει και εξοντώσει το καταραμένο θεριό, θα παίρνει πολλά δώρα και την κόρη του Πασά για γυναίκα!"
*Ο '''Σαν Να Λιέμε ή Σαν Να Λέμε''', εμφανίζεται λιγότερο από όλους τους άλλους χαρακτήρες, λίγο κουτσός, για αυτό κινείται μόνο με το ένα πόδι, ενώ το άλλο το έχει σχεδόν ακίνητο, εκνευρίζεται κάποιες φορές με το παραμικρό, επαναλαμβάνει συνεχώς το όνομά του, τσιγκούνης.
*
*Ο '''Γιουσούφ Αράπης''', ένας αφρικανός που συχνά τρώει ξύλο. Δούλευε για τον Πασά.
*Ο '''Πεπόνιας''', χοντρός αξιωματικός στην υπηρεσία του σαραγιού. Εξαιρετικά λαίμαργος, αλλά και δειλός.
*Ο '''Καραμεμέτης''' ή '''Τουρκαλάκι,''' στρατιώτης του σαραγιού γνωστός για το μικροσκοπικό του μέγεθος. Βγάζει γέλιο όταν ο μπάρμπα-Γιώργος τον φυσάει και τον παίρνει ο αέρας.;
*Ο '''Κρητικός Μανούσος'''
*Ο '''Κεκές''' είναι δημιούργημα του Αντώνη Μόλλα. Πρόκειται για μια καρικατούρα των εκπαιδευτικών της παλιάς Αθήνας. Είναι βραδύγλωσσος, χοντρός και πολύξερος.
*Ο '''Νώντας''': είναι φίλος του Σταύρακα. Συνήθως απεικονίζεται σαν νεαρός εκπαιδευόμενος μάγκας με χαρακτηριστική λεπτή και τσιριχτή φωνή. Εντύπωση προκαλεί η στάση των χεριών του, που παραπέμπει στον μάγκικο χαιρετισμό.
*Ο '''Μέγας Αλέξανδρος''': είναι η μετουσίωση του [[Άγιος Γεώργιος|Αγίου Γεωργίου]] ή του "δρακοντοκτόνου βασιλόπουλου". Είναι δημιουργία του [[Δημήτρης Σαρδούνης|Δημήτριου Σαρδούνη]] ("Μίμαρου")<ref>Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς - Παρή Χατζηγεωργίου, "Ελληνικό Θέατρο Σκιών - Αγαπημένες φιγούρες - Ημερολόγιο 2022", ένθετο εφημερίδας "Εστία", της [[12 Δεκεμβρίου]] 2021</ref>
*Ο ''' Πέπης ή Μπέμπης ή Μπέπης''': είναι πολύ χοντρός και με βαριά φωνή. Συνεχώς λέει - είμαι ο (Μ)ΠΕ(Μ)ΠΗΣ ο χοντρός μία πίσω μια μπρος -.
*Ο '''Σκουλικαντέρας''' είναι πολύ λεπτός με πολλές ενώσεις. Στρατιώτης του Σεραγίου, με παράξενη φωνή.
*Ο '''Γιαμίλ Εφεντης''': Εμφανίζεται στην παράσταση: ο Καραγκιόζης προφήτης. Παριστάνει έναν πρώην εργαζόμενο στον κήπο του Σεραγίου.
*
== Καλλιτέχνες του ελληνικού Θεάτρου Σκιών ==
Γνωστοί καραγκιοζοπαίκτες υπήρξαν ή υπάρχουν ακόμη, μεταξύ άλλων, οι
== Παραστάσεις ==
Μερικές από τις παραστάσεις του είναι:
|