Πανελλήνιες εξετάσεις: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οι '''Πανελλήνιες εξετάσεις''' (επίσημα αναφερόμενες ως '''Πανελλαδικές εξετάσεις''') είναι θεσμός του ελληνικού κράτους για την εισαγωγή των μαθητών του [[Λύκειο|Λυκείου]] στα [[Ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα|ΑΕΙ]] της χώρας. Ως θεσμός, εισήχθη το 1964, με το Βασιλικό Διάταγμα 378/1964 (ΦΕΚ 111), [[Κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου 1964|επί κυβέρνησης Γεώργιου Παπανδρέου]]. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν οι έχοντες ενδεικτικό Β' Τάξης πάσης φύσεως [[Λύκειο|Λυκείου]] και απόφοιτοι [[Δευτεροβάθμια εκπαίδευση|δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης]]. Λαμβάνουν χώρα στο τέλος της σχολικής χρονιάς, μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου, κάθε χρόνο για τους μαθητές της Γ' Λυκείου και οργανώνονται από το [[Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων]]. Τα θέματα είναι κοινά για όλους τους υποψηφίους που μετέχουν της διαδικασίας. Τα θέματα μεταδίδονται κεντρικά από το υπουργείο Παιδείας προς όλα τα εξεταστικά κέντρα. Τα αποτελέσματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανακοινώνονται συνήθως τέλη Αυγούστου.

Οι Πανελλήνιες Εξετάσεις χαρακτηρίζονται ως το πιο αδιάβλητο σύστημα εισαγωγής. Τα θέματα των εξετάσεων αποφασίζονται με άκρα μυστικότητα σε ειδικό χώρο του Υπουργείου Παιδείας, τη μέρα πριν την εξέταση, με σκοπό την αποφυγή διαρροής θεμάτων.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.lifo.gr/now/greece/pos-bgainoyn-ta-themata-ton-panellinion|title=Πώς βγαίνουν τα θέματα των Πανελληνίων; {{!}} LiFO|ημερομηνία=2018-06-05|website=www.lifo.gr|language=el|accessdate=2021-04-30}}</ref> Σύμφωνα με του υπουργείο, ο θεσμός κοστίζει κάθε χρόνο περίπου 13 εκατομμύρια [[ευρώ]]. <ref>{{ΕκκρεμείCite παραπομπήweb|url=https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/187006_kostos-ton-panelladikon|title=Το κόστος των Πανελλαδικών|website=Alfavita|language=el|accessdate=2022-07-02}}.</ref>

Με τον νόμο 2905 της 27ης Ιουλίου 1922 θεσπίστηκαν πρώτη φορά εισαγωγικές εξετάσεις, που εφαρμόστηκαν δύο χρόνια αργότερα στη Φυσικομαθηματική Σχολή και το 1926 στις υπόλοιπες σχολές του [[Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών|ΕΚΠΑ]]. Οι Εισιτήριεςεισιτήριες εξετάσεις του 1964 ήταν οι πρώτες εξετάσεις που οργάνωσε κεντρικά και ενιαία το [[Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων|Υπουργείο Παιδείας]] για όλα τα [[Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στην Ελλάδα|ΑΕΙ]] με το Β.Δ. 378/1964 (ΦΕΚ 111). Ακολούθησε το Ακαδημαϊκόακαδημαϊκό απολυτήριο (Α και Β τύπος) που ίσχυσε από το 1965 έως το 1966 με το Ν.Δ 4379/1964, Ν.Δ. 277/1965, 377/1965, 546/1965, 424/1966 και οι Γενικέςγενικές εισιτήριες εξετάσεις (κύκλοι σχολών ΑΕΙ και ΚΑΤΕΕ) που ίσχυσαν από το 1967 έως το 1979 με το Α.Ν. 40/1967 (ΦΕΚ 104), Ν.Δ. 237/1969, Ν.Δ. 1137/1972, Ν.Δ. 1161/1972, αριθμ. 252/1974 γνωμοδότηση [[Συμβούλιο της Επικρατείας (Ελλάδα)|ΣτΕ]] και Π.Δ. 327/1974 (ΦΕΚ 123), σύστημα στο οποίο επέλεγε ο υποψήφιος μία σχολή και εξεταζόταν στα μαθήματα που ζητούσε. Ο όρος '''Πανελλήνιεςπανελλήνιες εξετάσεις''' εισήχθη με τον 1035/1980 (ΦΕΚ 60), γνωστό και ως ''Νόμος Ράλλη,'' που ίσχυσε από το [[1980]] έως το [[1982]] και αφορούσαν εξετάσεις στις δυο τελευταίες τάξεις του [[Λύκειο|Λυκείου]]. Ακολούθησε το σύστημα των "Δεσμών" με τις Γενικές Εξετάσεις που ίσχυσε από το 1983 έως το 1999(Ν. 1351/83 ΦΕΚ 56). Υπήρχαν τέσσερεις δέσμες μαθημάτων:

Μέγιστη συνολική βαθμολογία = (160 x 1,15)+ (160 x 0,95) + (160 x 0,95) + (160 x 0,95) x 10 = 64006.400 μόρια.

Με τον Νόμο 1771/88 ΦΕΚ 71, εγκύκλιος Β3/159/8.1.91 αποσυνδέθηκαν οι απολυτήριες από τις εισαγωγικές εξετάσεις. Σε περίπτωση αποτυχίας εισαγωγής, ο υποψήφιος είχε τη δυνατότητα να διατηρήσει μέχρι δύο φορές τη βαθμολογία του. Το 1995 εισήχθη η αστυνομική ακαδημία. Το 1996 καταργήθηκαν οι ειδικές διατάξεις που προέβλεπαν της χωρίς εξέταση εισαγωγή στα [[Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα|ΤΕΙ]] των αποφοίτων τμημάτων ειδικότητας ΤΕΕ και και εξετάζονταν πλέον σε τρία μαθήματα. Το 1999 καταργείται το σύστημα των Δεσμών απ' τον [[Γεράσιμος Αρσένης|Γεράσιμο Αρσένη]] και επανέρχονται οι Πανελλαδικέςπανελλαδικές εξετάσεις (προαγωγικές και απολυτήριες) στη Β και Γ Λυκείου με τον Ν. 2525/1997 (ΦΕΚ 188 Α) και οι δέσμες αντικαθίστανται απ' τις κατευθύνσεις (Θεωρητική, Θετική και Τεχνολογική), με τη διαφορά ότι την περίοδο 1999-2001 τα εξεταζόμενα μαθήματα ήταν 14 και με τον Ν. 2909/2001 (ΦΕΚ 90 Α ́) μειώθηκαν σε 9. Το 2006 επί Υπουργίας [[Μαριέττα Γιαννάκου|Γιαννάκου]] καταργούνται οι πανελλήνιες στη Β και τα μαθήματα μειώνονται σε 6 ενώ εισάγεται η βάση των 10.000 μορίων για την εισαγωγή σε ΑΕΙ και ΤΕΙ κάτι το οποίο καταργείται το 2010.

Ο υποψήφιος καλείται να καταθέσει το [[Μηχανογραφικό δελτίο|Μηχανογραφικόμηχανογραφικό του δελτίο]] με τις σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις, οι οποίες δεν υπερβαίνουν το 10% του συνόλου του πεδίου του. Σε περίπτωση που ο υποψήφιος δεν έχει εισαχθεί σε καμμίακαμία από τις δηλωθείσες επιλογές του, δύναται να συμπληρώσει εκ νέου, άνευ περιορισμού επιλογών, σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις της αρεσκείας του από το πεδίο του, με βάσει τις ΕΒΕ.<ref name=":1">Φ.251/61361/Α5 –ΦΕΚ B 2278 – 31.05.2021</ref>

Ο μαθητής εξετάζεται σε επιπλέον μαθήματα, εφόσον επιθυμεί εισαγωγή σε σχολή που απαιτεί ειδικό μάθημα. Τα ειδικά μαθήματα είναι τα εξής:

Όλα τα ειδικά μαθήματα εξετάζονται σε καθορισμένα από το [[Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων|Υπουργείο Παιδείας]] εξεταστικά κέντρα είτε στις 8.30 π.μ. είτε στις 10.00 π.μ.

Η καθιέρωση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα πανεπιστημιακά τμήματα και συμπλήρωση του μηχανογραφικού σε δύο φάσεις η οποία θα ισχύει από τις πανελλήνιες εξετάσεις του 2021. Ακόμη δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης σε [[Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης|ΔΙΕΚ]] μέσω του μηχανογραφικού δελτίου.<ref>{{Cite web|url=https://www.ipaidia.gr/paideia/panellinies-2021-ti-allazei-stin-prosvasi-stin-tritovathmia-me-to-neo-nomosxedio|title=Πανελλήνιες 2021: Τι αλλάζει στην πρόσβαση στην Τριτοβάθμια με το νέο νομοσχέδιο {{!}} ipaidia.gr|last=|first=|ημερομηνία=2021-01-13|website=www.iPaidia.gr|publisher=|language=el|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2021-01-28}}</ref>

Σπάνια έχει τεθεί ζήτημα διαβλητότητας σχετικά με τη διεξαγωγή, ωστόσο υπάρχει συγκεκριμένο παράδειγμα μεγάλης διαρροής θεμάτων, το έτος 1979, στο μάθημα των Μαθηματικών. Γυμνασιάρχης, Διευθυντής προγραμματισμού του [[Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων|Υπουργείου Παιδείας]] και γραμματέας της Ανώτατης Επιτροπής, πίεζε το στυλό με το οποίο έγραφε τα θέματα των Μαθηματικών ώστε να αποτυπωθούν σε λευκές κόλλες κάτω από τα γραφόμενα.<ref>{{Cite web|url=https://www.kathimerini.gr/society/287681/to-skandalo-me-ta-frontistiria/|title=Το σκάνδαλο με τα φροντιστήρια {{!}} Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ|last=Newsroom|website=www.kathimerini.gr|accessdate=2022-05-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.topontiki.gr/2020/06/28/skandalo-rammos-i-diarroi-thematon-pou-gkremise-to-adiavlito-ton-panelladikon-exetaseon/|title=«Σκάνδαλο Ράμμος»: Η διαρροή θεμάτων που γκρέμισε το αδιάβλητο των πανελλαδικών εξετάσεων|last=Web|first=Tο Ποντίκι|ημερομηνία=2020-06-28|website=topontiki.gr|language=el|accessdate=2022-05-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/6411170/otan-oi-panellinies-toy-1979-tinachthikan-ston-aera-exaitias-diarrois-thematon|title=Όταν οι πανελλήνιες του 1979 τινάχθηκαν στον αέρα εξαιτίας διαρροής θεμάτων|ημερομηνία=2020-06-26|website=Newsbeast.gr|language=el|accessdate=2021-04-30}}</ref> Με αυτό τον τρόπο, ιχνηλάτησε μετά τα θέματα και τα διέρρευσε σε αρκετά [[Φροντιστήριο|φροντιστήρια]] της χώρας, με οικονομικούς και πολιτικούς σκοπούς. Η διαρροή των θεμάτων κατέστη εφικτή, καθώς καθορίζονταν ημέρες νωρίτερα από τις εξετάσεις, ώστε να αποσταλούν έγκαιρα στις σχολικές μονάδες της χώρας.

Παρόμοιο γεγονός διαρροής σημειώθηκε το 2009 - παρά την ανάπτυξη συστήματος ασφαλούς μετάδοσης: καθηγητές από δημόσια σχολεία της χώρας - σε εντελώς διαφορετικές γεωγραφικές ενότητες - έλαβαν τα θέματα κανονικά, μέσω των συστημάτων των σχολικών μονάδων και στη συνέχεια τα μετέδωσαν σε φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης.<ref>{{Cite web|url=https://www.tanea.gr/2007/06/22/greece/panellinies-eksetaseis-2007-2/|title=Πανελλήνιες εξετάσεις 2007|ημερομηνία=2007-06-22|website=ΤΑ ΝΕΑ|language=el|accessdate=2022-05-30}}</ref>

Το 2016, η ηγεσία του Υπουργείου ζήτησε από το [[Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων]] την κατάρτιση ενός νέου συστήματος ασφαλούς μετάδοσης, καθώς ο υπάρχων εξοπλισμός συμπλήρωνε αρκετά χρόνια λειτουργίας.<ref>{{Cite web|url=https://www.esos.gr/arthra/41899/ypoyrgeio-pariggeile-meleti-gia-nea-systimata-metadosis-ton-thematon-ton-panellinion|title=Το υπουργείο παρήγγειλε μελέτη για νέα συστήματα μετάδοσης των θεμάτων των Πανελληνίων Εξετάσεων|ημερομηνία=2016-05-14|website=esos.gr|language=el|accessdate=2022-05-30}}</ref> Το νέο σύστημα, που ονομάζεται ''Σύστημα Ασφαλούς Μετάδοσης'' (ΣΑΜ), βασίζεται στη μετάδοση κρυπτογραφημένων πληροφοριών μέσω του διαδικτύου<ref>{{Cite web|url=https://www.ethnos.gr/greece/article/147603/panellhniesexetaseis2021allagessthmetadoshthematonypotofoboxakers|title=Πανελλήνιες εξετάσεις 2021: Αλλαγές στη μετάδοση θεμάτων υπό το φόβο χάκερς|last=Group)|first=Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital|ημερομηνία=1980-01-01|website=ΕΘΝΟΣ|language=el|accessdate=2022-05-30}}</ref> και εγκαινιάστηκε στις Εξετάσεις του 2021.

Η δεύτερη εξαγγελία για την κατάργηση των Πανελλαδικών - πλέον - εξετάσεων διατυπώθηκε από τον [[Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς - Προοδευτική Συμμαχία|Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ)]].<ref>{{Cite web|url=https://m.tvxs.gr/mo/i/130229/f/news/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%86%CE%BF%CE%B9%CF%84%CE%B7%CF%84%CF%8E%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CE%B1%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%B5%CE%B9-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CE%BF-%CF%83%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B6%CE%B1.html|title=Κατάργηση πανελλαδικών και επιλογή των φοιτητών από ΑΕΙ-ΤΕΙ σκέφτεται ο ΣΥΡΙΖΑ|website=m.tvxs.gr|accessdate=2022-05-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.lifo.gr/now/politics/syriza-tha-katargisoyme-tis-panelladikes|title=ΣΥΡΙΖΑ: Θα καταργήσουμε τις Πανελλαδικές {{!}} LiFO|ημερομηνία=2014-05-28|website=www.lifo.gr|language=el|accessdate=2022-05-30}}</ref> Όμως και σε αυτή την περίπτωση, μετά την ανάληψη της εξουσίας, δεν εφαρμόστηκε έμπρακτα, αν και δεν έπαψε να επαναλαμβάνεται κατά τη διάρκεια της τετραετούς διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ<ref>{{Cite web|url=https://www.cnn.gr/ellada/story/32372/na-katargithoyn-oi-panellinies-exetaseis-leei-o-syriza|title=Να καταργηθούν οι πανελλήνιες εξετάσεις, λέει ο ΣΥΡΙΖΑ|last=Newsroom|ημερομηνία=2016-05-16|website=CNN.gr|language=el|accessdate=2022-05-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.parapolitika.gr/politiki/article/221854/o-syriza-uposxetai-tin-katargisi-ton-panelladikon-exetaseon/|title=O ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται την κατάργηση...των Πανελλαδικών εξετάσεων|ημερομηνία=2016-05-16|website=www.parapolitika.gr|language=el|accessdate=2022-05-30}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://eleftherostypos.gr/ellada/112195-kolotoympa-toy-syriza-kai-stin-katargisi-ton-panelladikon|title="Κωλοτούμπα" του ΣΥΡΙΖΑ και στην κατάργηση των Πανελλαδικών|website=Ελεύθερος Τύπος}}</ref>και κατόπιν αυτής.<ref>{{Cite web|url=https://www.esos.gr/arthra/67081/eisagogi-sta-aei-horis-panelladikes-zita-apo-tin-kyvernisi-o-syriza-protasi-pente|title=Εισαγωγή στα ΑΕΙ χωρίς Πανελλαδικές ζητά από την Κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ- Πρόταση πέντε μέτρων άμεσης εφαρμογής|ημερομηνία=2020-04-13|website=esos.gr|language=el|accessdate=2022-05-30}}</ref>

Συχνά το ερώτημα που τίθεται κάθε χρονιά, σχετίζεται με την άνοδο ή κάθοδο των βάσεων εισαγωγής στα ελληνικά [[Ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα|Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα]] κ.αά. Ωστόσο, η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι δύσκολο να βρεθεί, διότι στις Πανελλήνιες εξετάσεις δεν υπάρχουν σταθεροί παράγοντες που μπορούν να αναδείξουν με βεβαιότητα την εξέλιξη των αποτελεσμάτων.

Αρχικά, ως βάση εισαγωγής σε ένα τμήμα (σχολή ή πανεπιστήμιο), γενικά, ορίζεται ο βαθμός (τα μόρια) του τελευταίου υποψηφίου που εισάγεται σε αυτό. Λόγου χάρην, η βάση του [[Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών|ΕΚΠΑ]] του τμήματος Ιατρικής το έτος 2020 είχε 1825018.250 μόρια και 129 επιτυχόντες (για τα ΓΕ.Λ.)<ref>{{Cite web|url=https://aeitei.gr/sxoli.php?sxoli=295|title=Ιατρικής - Αθήνα - Βάσεις|website=aeitei.gr|accessdate=2021-06-01}}</ref>. Αυτό σημαίνει, ότι ο 129ος υποψήφιος που εισήχθη στο τμήμα είχε 1825018.250 μόρια. Όσοι, πέρα από αυτόν, είχαν λιγότερα μόρια (και είχαν επιλέξει τη σχολή αυτή) δεν επιτρεπόταν η εισαγωγή τους στο συγκεκριμένο τμήμα.

Λαμβάνοντας υπ' όψινυπόψιν τα παραπάνω είναι σαφές, ότι υπάρχουν πολλές συνιστώσες που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα και όλες, χωρίς καμία εξαίρεση, είναι μεταβλητές, καθιστώντας τη πρόβλεψη βάσεων άσκοπη και πρακτικά αδύνατη.