Μουνιχία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 19:
===Στρατηγική σημασία - οχύρωση===
Η Μουνιχία στην αρχαιότητα κατέληξε να είναι η Ακρόπολη του Πειραιά που δέσποζε όλης της πόλης και των τριών λιμένων (Μουνιχίας, Ζέας και του κεντρικού). Από τη κορυφής της, (περίπου 300 πόδια από τη θάλασσα), όπου σήμερα υφίσταται ο Ναός του Προφήτη Ηλία ελέγχεται εύκολα όλος ο θαλάσσιος χώρος, από το [[Σούνιο]] μέχρι την [[Αίγινα]]. Η εγκατάσταση των πρώτων κατοίκων σ΄ αυτή κατά τους προϊστορικούς χρόνους μπορεί μεν, να μην επιβεβαιώνεται ούτε από τους αρχαίους συγγραφείς, ούτε από ευρήματα, αλλά από την αποδεδειγμένα μεγάλη σπουδαιότητα της τοποθεσίας αποκλείεται να άφησε εκείνους τους εποικιστές αδιάφορους. Εξ άλλου τόσο ο ήρωας [[Μούνιχος]], όσο και η ξεχωριστή λατρεία της Αρτέμιδας μαρτυρούν την κάποια ανεξαρτησία της περιοχής και μάλιστα από την εποχή που ο Πειραιάς αποτελούσε νήσο. Δύο φέρονται ως κύριοι λόγοι της εγκατάστασής της από εποίκους εκείνη την εποχή, αφενός ο προ αυτής ασφαλής όρμος (λιμένας Μουνιχίας) και αφετέρου ο ίδιος ο υπερκείμενος λόφος που εξασφάλιζε τον όρμο από οποιαδήποτε προσβολή του.
Ο λόφος της Μουνιχίας με τις απότομες ανατολικές πλαγιές του εκτός του ότι σχημάτιζε τον προ αυτού όρμο, κατέληγε όμως προς νότο σε βραχώδη απόληξη σχηματίζοντας τον δεύτερο λιμένα της Ζέας, ενώ τα βορειοδυτικά κράσπεδά του έφθαναν ομαλότερα στον κεντρικό λιμένα. Έτσι η κορυφή του λόφου φέρεται ν΄ αποτελούσε οχυρό από εκείνους τους προϊστορικούς χρόνους. Ιστορικά οι διάφοροι κατακτητές του Πειραιά σ΄ αυτή τη κορυφή παρέμεναν αλληλοδιαδόχως ακόμη και για την ασφάλεια γενικότερων πολιτικών συμφερόντων. Η θέση των υπερασπιστών κάθε φορά ενισχυόταν τόσο από τα τεχνικά και φυσικά κοιλώματα που υπήρχαν στους βράχους προς τη θάλασσα, όσο και από την ίδια τη γενικότερη μορφολογία του λόφου.
Τη στρατηγική σημασία του λόφου της Μουνιχίας πριν ακόμη ιδρυθεί η πόλη του Πειραιά ως επίνειο της αρχαίας Αθήνας είχαν αναγνωρίσει πρώτιστα οι ξένοι επισκέπτες της. Μάλιστα όπως αναφέρει ο [[Πλούταρχος]] όταν το [[595 π.Χ.]] κλήθηκε στην Αθήνα (από τη Κρήτη) ο φιλόσοφος Επιμενίδης όταν αντίκρισε τη Μουνιχία φέρεται να είπε: "''ο άνθρωπος δεν βλέπει το μέλλον, γιατί αν οι Αθηναίοι γνώριζαν πόσες θλίψεις πρόκειται να φέρει ο λόφος αυτός στη πόλη τους θα τον έτρωγαν με τα δόντια τους''". Τα λόγια εκείνα αποδείχθηκαν προφητικά (¹).
Πρώτη προσπάθεια οχύρωσης της Μουνιχίας, όπως αναφέρει ο [[Αριστοτέλης]], έγινε από τον [[Ιππίας|Ιππία]] τον μεγαλύτερο γιο του [[Πεισίστρατος|Πεισίστρατου]] το [[511 π.Χ.]] όταν επιχείρησε οχυρώνοντας με τείχος
Πάντως κρίνεται βέβαιο πως η Μουνιχία συμπεριελήφθη στο πρόγραμμα των "κονωνίων οχυρώσεων". Οι παλαιότερες ακριβείς πληροφορίες(²) για τη χρησιμοποίηση του οχυρού της Μουνιχίας ως βάση κυριαρχίας τόσο του Πειραιά όσο και της Αθήνας ανάγονται στην εποχή του [[Αντίπατρος|Αντιπάτρου]] το [[322 π.Χ.]] με την εγκατάσταση Μακεδονικής φρουράς που από εκεί επιτηρούσε κάθε είσοδο και έξοδο από τη πόλη. Την περίοδο [[318 π.Χ.|318]] μέχρι [[307 π.Χ.]] η Μουνιχία κατελήφθη από τους στρατιώτες του [[Κάσσανδρος|Κασσάνδρου]] όταν το [[307 π.Χ.]] καταλήφθηκε μετά από έφοδο από τον [[Δημήτριος ο Πολιορκητής|Δημήτριο τον Πολιορκητή]]. Εκείνον ακολούθησε ο [[Αντίγονος]] που το [[263 π.Χ.]] μετά από μακρά πολιορκία κατάφερε την κατάληψή της, ο οποίος, για ν΄ αποδείξει τις προθέσεις του για απόδοση ελευθερίας, κατεδάφισε τα οχυρώματα.
Το [[243 π.Χ.]] ο [[Παυσανίας]] αναφέρει ότι υπήρχε φρουρά επί του λόφου. Το [[251 π.Χ.]] ο [[Άρατος]] έπεισε τους Μακεδόνες οι οποίοι και απέδωσαν τότε στους Αθηναίους τη Μουνιχία, τον Πειραιά και την Σαλαμίνα έναντι 150 ταλάντων από τα οποία τα 20 είχε δώσει ίδιος. Από τότε κανένα άλλο στρατηγικό ενδιαφέρον είχε ο λόφος της Μουνιχίας αφού όταν καταλήφθηκε ο Πειραιάς από τον [[Σύλλας|Σύλλα]] δεν αναφέρονται άλλα οχυρά εκτός από τα πέριξ του Πειραιά τείχη. Μετά τη κατάληψη από τους Ενετούς ο λόφος έλαβε την ονομασία "Καστέλλι" και αργότερα "Καστέλλια" ή "Καστέλλα", το σημερινό όνομα. Στα ερείπια εκείνων των οχυρώσεων πολέμησε ο [[Γεώργιος Καραϊσκάκης]]. Με τη σύσταση του Βασιλείου της Ελλάδος όταν ο Πειραιάς ανέλαβε [[επίνειο]] της σύγχρονης [[πρωτεύουσα]]ς εγκαθιδρύθηκε [[πυροβολείο]] που ανακαταλήφθηκε από τους "Συμμάχους" σε μαύρες περιόδους της νεότερης ιστορίας ([[Παρκερικά]], στη πτώχευση του κράτους, επί [[Ζονάρ]] κ.λπ.) και στο [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Π.Π.]] από τους Γερμανούς. Το πυροβολείο εκείνο καταργήθηκε το [[1965]] από τον Βασιλέα [[Κωνσταντίνος Β' της Ελλάδας|Κωνσταντίνο Β']] καθώς και το στρατόπεδο της φρουράς, στο οικόπεδο της οποίας αναγέρθηκε αργότερα το [[Πανεπιστήμιο Πειραιώς]], στη δυτική πλευρά του λόφου.
:(¹) Αποδείχθηκε ιστορικά ([[Πελοποννησιακός πόλεμος]], [[Τριάκοντα τύραννοι]], [[Επίγονοι]] κ.λπ) ότι η κατοχή της Μουνιχίας ήταν η μόνη εγγύηση για την εκάστοτε υποταγή της [[Αθήνα]]ς.
:(²) Γενικά για την ιστορία των διαφόρων επιδρομέων της Μουνιχίας και τις πολεμικές ειχειρήσεις τους έχουν γράψει οι Ραγκαβής, Πανταζής και Γ. Ζαννέτος.
===Δείτε επίσης===
| |||