|
=== Ελληνικές ανεξάρτητες αρχές<ref>{{Cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/131549_kati-allazei-stis-anexartites-arhes|title=Κάτι αλλάζει στις ανεξάρτητες αρχές|website=Η Εφημερίδα των Συντακτών|language=el-GR|accessdate=2022-06-20}}</ref> ===
Στην Ελλάδα, οι προβλεπόμενες στο Σύνταγμα Ανεξάρτητες Αρχές και οι λοιπές '''Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές''' (Α.Δ.Α.) ή απλώς Ανεξάρτητες Αρχές είναι διοικητικά όργανα ενταγμένα στο Νομικό Πρόσωπο του Κράτους (Α.Δ.Α. χωρίς νομική προσωπικότητα) ή έχουν δική τους ιδιαίτερη νομική προσωπικότητα, δηλαδή αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου <ref>{{Cite web|url=https://www.prevedourou.gr/οι-ανεξάρτητες-αρχές-διαδικτυακό-μάθ/|title=Οι ανεξάρτητες αρχές (Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 14.3.2022)|ημερομηνία=2022-03-11|website=Ευγενία Πρεβεδούρου|language=en-US|accessdate=2022-04-16}}</ref> <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.syntagmawatch.gr/my-constitution/ti-ine-oi-anexartites-arches-kai-se-ti-chrisimevoun/|title=Τι είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές και σε τι χρησιμεύουν;|website=Syntagma Watch|language=en-US|accessdate=2022-04-16}}</ref>.
Οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχέςΑρχές εμφανίστηκαν στην ελληνική έννομη τάξη στα τέλη της δεκαετίας του 1980, και είναι μορφώματα με ενδο-διοικητική ανεξαρτησία. Αποστολή τους είναι είτε η ρύθμιση της άσκησης ενός συνταγματικού δικαιώματος, είτε η ρύθμιση μιας οικονομικής, κατά κανόνα, δραστηριότητας που συνιστά αγορά απελευθερωμένης δημόσιας υπηρεσίας υπό λειτουργική έννοια <ref name=":0" />. Έχουν μεγάλο βαθμό ανεξαρτησίας απέναντι στην Κυβέρνηση καθώς δεν υπόκεινται κατ'εξαίρεση σε ιεραρχικό έλεγχο<ref>{{Cite book|title=Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου|first=Επαμεινώνδας|last=Σπηλιωτόπουλος|isbn=|year=2017|location=Αθήνα|page=257|quote=}}</ref>. Συνήθως ο νομοθέτης προβλέπει ένα καθεστώς αυξημένων ασυμβιβάστων και ασυλιών για τα μέλη τους, ώστε να αποφεύγονται κατά το δυνατόν οι κάθε είδους πιέσεις. Οι Α.Δ.Α. έχουν διοικητική φύση και αρμοδιότητες προς έκδοση εκτελεστών διοικητικών πράξεων. Η εξουσία των Α.Δ.Α. μπορεί να είναι είτε κανονιστικής είτε καθαρά ελεγκτικής και γνωμοδοτικής υφής.
==Ανεξάρτητες Αρχές προβλεπόμενες στο [[Σύνταγμα της Ελλάδας]]==
Για πρώτη φορά προβλέφθηκαν ανεξάρτητες αρχές στο Σύνταγμα της Ελλάδας με την αναθεώρηση του 2001. Υπάρχουν 5 [[Σύνταγμα της Ελλάδας|συνταγματικά]] κατοχυρωμένες Ανεξάρτητες Αρχές<ref> http://www.odigostoupoliti.eu/sintagmatika-katochiromenes-anexartites-diikitikes-arches-ada/</ref>:
{| class="wikitable sortable"
|+
|παρ. 9 άρθρο 103 του [https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/585452/syntagma-syntagma-2019 Συντάγματος]
|}
Τα μέλη των συνταγματικά προβλεπόμενων Ανεξάρτητων Αρχών επιλέγονται, σύμφωνα με το αρ. 101Α§2 του Συντάγματος, από τη Διάσκεψη των Προέδρων με ενισχυμένηομοφωνία ή, σε περίπτωση που αυτή δεν είναι εφικτή, με πλειοψηφία των 4/5 των μελών της. Επίσης η Διάσκεψη των Προέδρων ασκεί κοινοβουλευτική εποπτεία στις εν λόγω Ανεξάρτητες Αρχές.<ref>http://www.hellenicparliament.gr/Organosi-kai-Leitourgia/Diaskepsi-Proedron/</ref>
Ειδικές ρυθμίσεις για τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές προβλέπονται στον [https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/178112/nomos-3051-2002 ν.3051/2002].
=== Φορείς με ειδικές ρυθμίσεις ανεξαρτησίας ή που απαριθμούνται ως ανεξάρτητοι<ref>{{Cite web|url=https://www.lawspot.gr/katigories-syndesmon/anexartites-arhes|title=Ανεξάρτητες Αρχές|website=www.lawspot.gr|language=el|accessdate=2022-04-16}}</ref> ===
* Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ, ν.5014/2023), που απορρόφησε:
** [[Επιτροπή Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων]] (νΝ. 2912/2001)
** Επιτροπή Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων (νΝ. 3710/2008 άρθρο 21, νΝ. 4313/2014)
* Επιτροπές υπαγόμενες στη Γενική Γραμματεία Νομικών & Κοινοβουλευτικών Θεμάτων της Προεδρίας της Κυβέρνησης:<ref>{{Cite web|url=https://gslegal.gov.gr/?page_id=12|title=Επιτροπές Υπαγόμενες στη Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων|website=Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων|publisher=https://gslegal.gov.gr/|accessdate=28/09/2022}}</ref>
** Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας ([https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/674273/nomos-4780-2021 νΝ.4780/2021] Μέρος Α')
** Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου - ΕΕΔΑ ([https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/674273/nomos-4780-2021 νΝ.4780/2021] Μέρος Β' - ίδια νομική προσωπικότητα, λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική & οικονομική αυτοτέλεια)
** Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής ([https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/674273/nomos-4780-2021 νΝ.4780/2021] Μέρος Γ')
* Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού (αρ.77 [https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/193286/nomos-2725-1999 ν.2725/1999])
* Οικονομικού ενδιαφέροντος φορείς:
** Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς - ΝΠΔΔ, εκτός δημοσίου τομέα (αρ.51 [https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/28872/nomos-1892-1990 ν.1892/1990])
=== Μέλη ===
Τα μέλη των ανεξάρτητων (διοικητικών) αρχώνΑ.Δ.Α. απολαμβάνουν εκτεταμένης λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας και δεν υπόκεινται σε ιεραρχικό έλεγχο και διοικητική εποπτεία. Διορίζονται επί θητεία (ανανεώσιμη ή μη) χωρίς να μπορούν, συνήθως, να παυθούν πριν από τη λήξη της.
=== Έλεγχος ===
Ως διοικητικές αρχές, οι ανεξάρτητων (διοικητικών) αρχώνΑ.Δ.Α. υπόκεινται στον δικαστικό έλεγχο των πράξεων τους. Το Δημόσιο αναλαμβάνει την ευθύνη σε περίπτωση που επέλθει βλάβη ή ζημία από την δράση τους.
==Παραπομπές==
| 