Άγριο μοσχολέμονο

Άγριο μοσχολέμονο
	; Ξανθόξυλον ....
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Φυτά (Plantae);
Κλάδος:	Αγγειόσπερμα (Angiosperms);
Κλάδος:	Ευδικοτυλήδονα (Eudicots);
Κλάδος:	Ροδίδες (Rosids);
Τάξη:	Σαπινδώδη (Sapindales);
Οικογένεια:	Ρυτοειδή (Rutaceae);
Γένος:	Ξανθόξυλον (Zanthoxylum);
Είδος:	Z. fagara;
Διώνυμο
	(Zanthoxylum fagara); (Κάρολος Λινναίος (Carolus Linnaeus) (L.)) Charles Sprague Sargent (Sarg.), 1890
Συνώνυμα
	Schinus fagara L.

Το άγριο μοσχολέμονο ή Zanthoxylum fagara είναι ένα είδος ανθοφόρου φυτού^{[Σημ. 1]}^[2]^[3] στην οικογένεια των Ρυτοειδών (Rutaceae), δηλ. στην οικογένεια του απήγανου και των εσπεριδοειδών, που είναι εγγενές στη νότια Φλόριντα και το Τέξας στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Μεξικό, την Κεντρική Αμερική, την Καραϊβική, αλλά και τη Νότια Αμερική έως περίπου το γεωγραφικό πλάτος της Παραγουάης.^[1]

Άλλες κοινές ονομασίες στις χώρες όπου φύεται είναι άγριο λάιμ, κολίμα (colima), ούνια δε γκάτο (uña de gato - νύχι της γάτας) και κορριόσα (corriosa - ευλύγιστη).^[4]

Περιγραφή Επεξεργασία

Είναι ένας εξαπλούμενος θάμνος ή μικρό δέντρο που φτάνει σε ύψος έως και 7 μέτρα. Ο κορμός του είναι γενικά τραχύς με γκρι φλοιό και φτάνει σε διάμετρο περίπου τα 0,25 μέτρα. Τα ακανόνιστου σχήματος κλαδιά του περιέχουν κυρτά αγκάθια με πτεροειδή φύλλα^{[Σημ. 2]} των 5 εκατοστών (2,0 ίντσες).^[5]

Τα φύλλα και ο φλοιός μπορούν να συνθλιβούν για την παρασκευή ενός καρυκεύματος με πικρή γεύση και ένα μεγάλο μέρος του δέντρου μυρίζει παρόμοια με τα εσπεριδοειδή.^[4]

Το άγριο μοσχολέμονο έχει υψηλή ανοχή στην ξηρασία και αναπτύσσεται καλύτερα σε πλήρη ήλιο, αλλά μπορεί επίσης να επιβιώσει ως θάμνος στην παρεδαφιαία βλάστηση (ή υποβλάστηση) του δάσους.^{[Σημ. 3]}

Αποτελεί σημαντική πηγή τροφής και μέσο κάλυψης για τη γηγενή άγρια ζωή. Τα φύλλα του φιλοξενούν προνύμφες πολλών ειδών πεταλούδας, όπως της Papilio cresphontes.^[6]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

↑ Το ανθοφόρα φυτά, επίσης γνωστά και ως αγγειόσπερμα ή Μαγνολιόφυτα (Magnoliophyta), είναι η πιο ποικιλόμορφη ομάδα φυτών στη γη. Τα αγγειόσπερμα είναι σποροπαραγωγικά φυτά όπως τα γυμνόσπερμα και μπορούν να διακριθούν από τα γυμνόσπερμα από χαρακτηριστικά που συμπεριλαμβάνουν τα λουλούδια, τα ενδοσπέρμια εντός των σπόρων και την παραγωγή καρπών που περιέχουν τους σπόρους. Ετυμολογικά, «αγγειόσπερμο» σημαίνει το φυτό το οποίο παράγει σπόρους εντός ενός περιβλήματος, εν ολίγοις, ένα φυτό καρποφορίας.
↑ Πτεροειδές (φύλλωμα) είναι η διάταξη των σαν φτερό ή πολυ-διαιρούμενων χαρακτηριστικών που προκύπτουν στις δύο πλευρές του φύλλου, από ένα κοινό άξονα.
↑
Η κάθετη δομή του δάσους, από το έδαφος μέχρι την κορυφή των πιο ψηλών δέντρων του δάσους, οργανώνεται σε ορόφους βλάστησης:
- τον όροφο των βρύων και των μανιταριών,
- τον όροφο των ποών και των γράστεων, δηλαδή, των χορτωδών φυτών,
- τον όροφο των θάμνων (παρεδαφιαία βλάστηση ή υποβλάστηση) (understory),
- τον υπο-όροφο των δέντρων και
- τον όροφο των δέντρων (canopy).
Οι δύο πρώτοι όροφοι αποτελούν την παρεδαφιαία βλάστηση ή υποβλάστηση. Το δάσος αναπτύσσεται κατά ένα μέρος στο έδαφος και κατά ένα άλλο πάνω από το έδαφος (υπέργεια ανάπτυξη). Τα όρια του δάσους στο έδαφος καθορίζονται από το βάθος στο οποίο φθάνουν οι ρίζες των φυτών, ενώ, αυτά της ατμόσφαιρας καθορίζονται από το ύψος των ψηλότερων δέντρων.

Παραπομπές Επεξεργασία

↑ ^1,0 ^1,1 «Zanthoxylum fagara (L.) Sarg». Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 15 Φεβρουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2009.
↑ Lindley, J (1830). Introduction to the Natural System of Botany. London: Longman, Rees, Orme, Brown, and Green. xxxvi.
↑ Cantino, Philip D.; James A. Doyle, Sean W. Graham, Walter S. Judd, Richard G. Olmstead, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, & Michael J. Donoghue (2007). «Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta». Taxon 56 (3): E1–E44. doi:10.2307/25065865.
↑ ^4,0 ^4,1 «Colima, Lime Prickly Ash, Wild Lime, Una de Gato, Corriosa». Benny Simpson's Texas Native Shrubs. Texas A&M University. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2009.
↑ «Zanthoxylum fagara» (PDF). Institute of Food and Agricultural Sciences. University of Florida. Οκτωβρίου 1999.
↑ «Wild-lime, Lime prickly-ash». Natives for Your Neighborhood. Institute for Regional Conservation. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2014.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι (στα Αγγλικά) Επεξεργασία

«Zanthoxylum fagara» (PDF). Digital Representations of Tree Species Range Maps from "Atlas of United States Trees" by Elbert L. Little, Jr. (and other publications). United States Geological Survey.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Zanthoxylum fagara (έκδοση 675331457) της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).

[2] Το ανθοφόρα φυτά, επίσης γνωστά και ως αγγειόσπερμα ή Μαγνολιόφυτα (Magnoliophyta), είναι η πιο ποικιλόμορφη ομάδα φυτών στη γη. Τα αγγειόσπερμα είναι σποροπαραγωγικά φυτά όπως τα γυμνόσπερμα και μπορούν να διακριθούν από τα γυμνόσπερμα από χαρακτηριστικά που συμπεριλαμβάνουν τα λουλούδια, τα ενδοσπέρμια εντός των σπόρων και την παραγωγή καρπών που περιέχουν τους σπόρους. Ετυμολογικά, «αγγειόσπερμο» σημαίνει το φυτό το οποίο παράγει σπόρους εντός ενός περιβλήματος, εν ολίγοις, ένα φυτό καρποφορίας.

[6] Πτεροειδές (φύλλωμα) είναι η διάταξη των σαν φτερό ή πολυ-διαιρούμενων χαρακτηριστικών που προκύπτουν στις δύο πλευρές του φύλλου, από ένα κοινό άξονα.

[8] Η κάθετη δομή του δάσους, από το έδαφος μέχρι την κορυφή των πιο ψηλών δέντρων του δάσους, οργανώνεται σε ορόφους βλάστησης:
τον όροφο των βρύων και των μανιταριών,

τον όροφο των ποών και των γράστεων, δηλαδή, των χορτωδών φυτών,

τον όροφο των θάμνων (παρεδαφιαία βλάστηση ή υποβλάστηση) (understory),

τον υπο-όροφο των δέντρων και

τον όροφο των δέντρων (canopy).
Οι δύο πρώτοι όροφοι αποτελούν την παρεδαφιαία βλάστηση ή υποβλάστηση. Το δάσος αναπτύσσεται κατά ένα μέρος στο έδαφος και κατά ένα άλλο πάνω από το έδαφος (υπέργεια ανάπτυξη). Τα όρια του δάσους στο έδαφος καθορίζονται από το βάθος στο οποίο φθάνουν οι ρίζες των φυτών, ενώ, αυτά της ατμόσφαιρας καθορίζονται από το ύψος των ψηλότερων δέντρων.

[4] τον όροφο των βρύων και των μανιταριών,

[5] τον όροφο των ποών και των γράστεων, δηλαδή, των χορτωδών φυτών,

[6] τον όροφο των θάμνων (παρεδαφιαία βλάστηση ή υποβλάστηση) (understory),

[7] τον υπο-όροφο των δέντρων και

[8] τον όροφο των δέντρων (canopy).

[GRIN-1] 1,0 ^1,1 «Zanthoxylum fagara (L.) Sarg». Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 15 Φεβρουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2009.

[Lindley-3] Lindley, J (1830). Introduction to the Natural System of Botany. London: Longman, Rees, Orme, Brown, and Green. xxxvi.

[Cantino-4] Cantino, Philip D.; James A. Doyle, Sean W. Graham, Walter S. Judd, Richard G. Olmstead, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, & Michael J. Donoghue (2007). «Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta». Taxon 56 (3): E1–E44. doi:10.2307/25065865.

[A&M-5] 4,0 ^4,1 «Colima, Lime Prickly Ash, Wild Lime, Una de Gato, Corriosa». Benny Simpson's Texas Native Shrubs. Texas A&M University. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2009.

[7] «Zanthoxylum fagara» (PDF). Institute of Food and Agricultural Sciences. University of Florida. Οκτωβρίου 1999.

[9] «Wild-lime, Lime prickly-ash». Natives for Your Neighborhood. Institute for Regional Conservation. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2014.

[Σημ. 1]

[2]

[3]

[1]

[4]

[Σημ. 2]

[5]

[Σημ. 3]

[6]