Άλιστερ Κρόουλι

Ο Έντουαρντ Αλεξάντερ Κρόουλυ (Edward Alexander Crowley, 12 Οκτωβρίου 1875 - 1 Δεκεμβρίου 1947) ήταν Άγγλος αποκρυφιστής, μάγος, ποιητής, συγγραφέας, ζωγράφος και αλπινιστής. Είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία του κινήματος και της φιλοσοφίας του Θελήματος (Thelema).

Άλιστερ Κρόουλι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Aleister Crowley (Αγγλικά Βρετανίας)
Γέννηση	12  Οκτωβρίου 1875 Royal Leamington Spa
Θάνατος	1  Δεκεμβρίου 1947 Χέιστινγκς
Αιτία θανάτου	βρογχίτιδα
Ψευδώνυμο	H. D. Carr
Παρατσούκλι	the Beast 666
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένο Βασίλειο (από 1922) Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας (έως 1922)
Θρησκεία	Θέλημα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Αγγλικά
Σπουδές	Κολέγιο Τρίνιτι Tonbridge School Eastbourne College Κολέγιο Μάλβερν
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	θεατρικός συγγραφέας μυθιστοριογράφος αποκρυφιστής αυτοβιογράφος συγγραφέας ορειβάτης αστρολόγος σκακιστής ιδρυτής οργανισμού σκακιστικός συνθέτης
Αξιοσημείωτο έργο	The Book of the Law Magick Without Tears 777 and Other Qabalistic Writings of Aleister Crowley
Οικογένεια
Σύζυγος	Rose Edith Kelly (1903–1909)
Σύντροφος	Greta Valentine
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Γεννήθηκε στις 12 Οκτωβρίου στο Λήμινγκτον Σπα (αγγλ. Leamington Spa) το 1875. Το όνομα Έντουαρντ το κληρονόμησε από τον πατέρα του, Έντουαρντ Κρόουλυ (1834--1887) Μπήκε στο κολλέγιο Trinity, του Καίμπριτζ, αλλά δεν απεφοίτησε, "όπως ο Βύρων, ο Σέλλεϋ, ο Σουίνμπερν και ο Τέννυσον". Τότε άλλαξε και το όνομά του σε Άλιστερ (κελτική μορφή του μεσαίου του ονόματος). Υπήρξε πανίσχυρος Μάγος φθάνοντας στο βαθμό του Ipsissimus, μέλος του Ερμητικού Τάγματος της Χρυσής Αυγής, ιδρυτής του τάγματος A∴A∴ (Άστρον Αργυρόν ή Argentum Astrum ή Arcanum Arcanorum ή Angel and Abyss), ιδρυτής της θρησκείας του θελήματος, ορειβάτης, σκακιστής, λυρικός και δραματικός ποιητής,συγγραφέας πολλών βιβλίων και του περιοδικού The Equinox, συνεργάστηκε με τον Αύγουστο Ροντέν.

Ο Κρόουλι ήταν φυσικός πολυμαθής και ασχολήθηκε ενεργά με πολλές δραστηριότητες. Ο κόσμος τον γνώρισε ως ποιητή, μυθιστοριογράφο, δημοσιογράφο, ορειβάτη, εξερευνητή, σκακιστή, σχεδιαστή, εραστή γυναικών, γιόγκι, μάγο, προφήτη, μαχητή της ελευθερίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, φιλόσοφο και καλλιτέχνη. Σήμερα, ο Κρόουλι είναι πιθανώς περισσότερο γνωστός ως συγγραφέας έργων αποκρυφισμού του εικοστού αιώνα και ως ο πρώτος Άγγλος που εγκαθίδρυσε εσωτερικό κίνημα, το Θέλημα.

Ήταν το φοβερό παιδί της πρωτοπορίας του Λονδίνου και του Παρισιού. Πνευματώδης και επιδεικτικός, υπήρξε ταυτόχρονα πρωτοπόρος και υπερασπιστής των αισθητικών απολαύσεων του έρωτα, ακόμη και της ομοφυλοφιλίας, της μουσικής και του χορού. Τον έλκυαν συνήθως οι πολιτισμικές κοινότητες εξορίστων: Νέα Υόρκη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Χαμένη Γενιά του Παρισιού το 1920 και το παρακμιακό Βερολίνο του 1930. Πειραματίστηκε επίσης έντονα με ναρκωτικές ουσίες στο δικό του μαγικό σύστημα, πέραν του γεγονότος ότι έκανε μακροχρόνιες θεραπείες με μορφίνη για το χρόνιο άσθμα του, σε σημείο ώστε λίγο πριν από το θάνατό του να είναι ήδη ηρωινομανής. Ωστόσο, φαίνεται πως εκείνοι που διασταυρώθηκαν μαζί του βίωσαν έντονες εμπειρίες και αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο βρίσκεται σε αναρίθμητα απομνημονεύματα, ή έγινε η βάση για φανταστικούς χαρακτήρες, που κυμαίνονται από τον Μάγο του Σόμερσετ Μωμ (Somerset Maugham) Oliver Haddo, ως τον κακοποιό του Casino Royale του Ίαν Φλέμινγκ (Ian Fleming).

Τον ανακάλυψαν και τον επανερμήνευσαν τόσο πολύ —Μπήτνικ, Χίππις, Πανκ και θιασώτες του «βιομηχανικού πολιτισμού»- ώστε έγινε εικόνα-σύμβολο μιας αντιπολιτιστικής εξέγερσης. Η Sunday Times τον καταχώρησε ως μία από τις 1000 φυσιογνωμίες που διαμόρφωσαν τον 20ο αιώνα.

Το 1919 έφυγε από τη Νέα Υόρκη με προορισμό την Τσεφαλού της Σικελίας, όπου άρχισε να ζωγραφίζει τοπία. Μεταμόρφωσε τη νοικιασμένη βίλα του, ζωγραφίζοντας ερωτικές τοιχογραφίες κατά το παράδειγμα του Πωλ Γκωγκέν - ένας από τους ήρωες του Κρόουλι, τον οποίο μάλιστα αγιοποίησε στη Γνωστική Καθολική Εκκλησία του. Αυτό ήταν το αβαείο του Θελήματος, ένα πείραμα πνευματικού μοναχισμού που εμπνεύστηκε εν μέρει από τον Φρανσουά Ραμπελαί. Εκεί σπουδαστές του εσωτερικού έργου ασκούσαν τη θρησκευτική φιλοσοφία του Κρόουλι, το Θέλημα. Συνόψισε τη φιλοσοφία στο «Κάνε αυτό που θέλεις, αυτό θα είναι το σύνολο του νόμου» με το παρεπόμενο «Η αγάπη είναι ο νόμος, η αγάπη κάτω από τη θέληση» -και οι δύο αναφορές από το Βιβλίο του Νόμου. Αυτό το βιβλίο είναι το ιδρυτικό κείμενο ουσιαστικά της θρησκείας του Θελήματος και υπαγορεύθηκε στον Κρόουλι στην Αίγυπτο το 1904, από αυτό που περιέγραψε ως προανθρώπινη διάνοια, (praeterhuman intelligence).

Σπουδαστές ταξίδευαν στη Σικελία από όλο τον κόσμο για «να βρουν τις αληθινές θελήσεις τους» ή το σκοπό τους στη ζωή. Η θεραπευτική αγωγή του Κρόουλι περιελάμβανε τη ρήξη με όλα τα τεχνητά και κοινωνικά εμπόδια, προκειμένου απελευθερωθεί ο ουσιαστικός εαυτός, ενώ την ίδια στιγμή παρείχε μαθητεία στη γιόγκα, την αυτοσυγκέντρωση, και την ψυχανάλυση. Το αβαείο ευημερούσε, αλλά όταν πέθανε ένας προπτυχιακός φοιτητής της Οξφόρδης πίνοντας τοπικό νερό παρά τις συμβουλές του Κρόουλι, ο βρετανικός τύπος του επιτέθηκε ανελέητα, δαιμονοποιώντας τον. Τον αποκάλεσε ως «Το πιο κακό άτομο στον κόσμο» και «Ο άνθρωπος που θα θέλαμε να κρεμάσουμε». Ηχεί σαν ειρωνεία το γεγονός ότι αυτή η εκστρατεία του τύπου εξασφάλισε και τη διαρκή φήμη του Κρόουλι, καθώς επίσης και τη διαρκή παρανόηση της ζωής και του έργου του.

Θέσεις αντιθέσεις

Αν και έχουν γραφεί αρκετές βιογραφίες, κριτικές και δοκίμια για τον Άλιστερ Κρόουλι, ο μύθος που τον συνοδεύει καθορίστηκε κυρίως από την προσωπικότητά του. Κάτι τέτοιο μάλλον δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη, αφού ο ίδιος αποκαλούσε τον εαυτό του «Θηρίο 666», ή κραυγαλέα υπερασπιζόταν ένα «νέο νόμο» για την απελευθέρωση και ενδυνάμωση της ανθρώπινης ύπαρξης (Θέλημα) που απαιτούσε ουσιαστικά την απελευθέρωση από τις περισσότερες κοινωνικές και ηθικές συμβάσεις, μιας πουριτανικά οργανωμένης κοινωνίας, όπως ήταν η βρετανική κοινωνία της εποχής του. Οι βιογράφοι και οι κριτικοί που προσπαθούν να ερμηνεύσουν τον Κρόουλι νιώθουν την ανάγκη ουσιαστικά να υπερασπιστούν ή να απορρίψουν τον χαρακτήρα του και το μαγικό του σύστημα βασισμένοι στον τρόπο με τον οποίο εκείνοι βλέπουν τις απόκρυφες δοξασίες. Ο Kenneth Grant και ο Hymenaeus Beta, αποκρυφιστές και οι δύο και συνάμα εκδότες του Κρόουλι, ανήκουν στο στρατόπεδο των συμπαθούντων, ενώ ο John Symonds, επίσης εκδότης του Κρόουλι, μιλά εκ μέρους του στρατοπέδου των αντιπαθούντων – και δεν είναι λίγοι, δικαίως ή αδίκως. Παράδοξη και αντιφατική φυσιογνωμία ο Άλιστερ Κρόουλι επικρίθηκε σφοδρά -κυρίως για τις εσωτερικές του πεποιθήσεις - αλλά ταυτόχρονα έμεινε στην αφάνεια ένα μεγάλο μέρος του συγγραφικού του έργου.

Ωστόσο, όλοι αυτοί οι συγγραφείς, έχοντας εμπλακεί στη σκιά του «Θηρίου», παραβλέπουν παντελώς μια διαφορετική πλευρά: το παραγωγικότατο έργο του ως ποιητή, θεατρικού συγγραφέα, καλλιτέχνη και δοκιμιογράφου. Κάποια έργα που εκδόθηκαν επί του θέματος, είτε τείνουν σε πανηγυρικό και εγκωμιαστικό λόγο ή σε αρνητική κριτική. Το αποτέλεσμα ήταν να μείνουν ανεξερεύνητες οι καλλιτεχνικές τεχνικές που χρησιμοποίησε, είτε από μόνες τους ή σε συνδυασμό με το μαγικό του έργο.

Όταν ο Κροόυλι δηλώνει ότι «όλη η τέχνη είναι μαγεία», καθορίζει ουσιαστικά τις αισθητικές πηγές που βρίσκονται στον πυρήνα του μαγικού του συστήματος. Με αυτόν τον τρόπο βέβαια το corpus του συγγραφέα, παρέχει πλούτο πληροφοριών για όσους ενδιαφέρονται για τις εσωτερικές παραδόσεις και τη φιλολογική κριτική —για να μην αναφέρουμε την ψυχολογία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους κύκλους της σύγχρονης φιλολογικής κριτικής παρουσιάζει το πάντρεμα της τελετουργίας και του δράματος.

Τελετουργία και δραματουργία

Λαμβάνοντας μέρος σε μαγικές τελετουργίες, ως μέλος του Ερμητικού Τάγματος της Χρυσαυγής και γράφοντας δραματικά έργα με σαφείς εσωτερικές προεκτάσεις, ο Κρόουλι έφθασε στο σημείο να αναγνωρίσει τη χρησιμότητα της συγχώνευσης αυτών των δύο μορφών έκφρασης στο προσωπικό του έργο. Αν και το Τελετουργίες της Ελευσίνας είναι η μόνη θεατρική παραγωγή αυτού που αποκαλούσε «δραματική τελετουργία» και στόχευε σε ένα γενικό κοινό, αυτή η μικτή μέθοδος διαπερνά ένα μεγάλο μέρος της επακόλουθης θεωρίας και πρακτικής του. Συνδυάζοντας δύο διαφορετικά ύφη σε ένα ενιαίο «δραματικό τελετουργικό», ο Κρόουλι προσπάθησε να πυροδοτήσει τον ενθουσιασμό και την ορμή που είναι απαραίτητη για τη μαγεία -κάτι που το δράμα έκανε πιο αποτελεσματικά για σχεδόν όλους τους τύπους προσωπικότητας. Ο τελικός στόχος βέβαια δεν ήταν άλλος από την απόδειξη των αρχών του Θελήματός του.

Η σχέση μεταξύ τελετουργίας, μύθου και δράματος δεν ήταν κάτι καινούριο για τη βικτωριανή Αγγλία της νεαρής ηλικίας του Κρόουλι, ακόμη και για τους κοινότοπους κύκλους της ακαδημαϊκής έρευνας και της λογοτεχνίας που δε σχετιζόταν με αποκρυφιστικές ομάδες σαν την Θεοσοφική Εταιρεία της Μπλαβάτσκυ και τη Χρυσή Αυγή. Το σημαντικότερο έργο αυτής της περιόδου είναι Ο Χρυσός Κλώνος, του Τζέιμς Φρέιζερ (J. G. Frazer), το όποιο εμφανίστηκε αρχικά σε δύο τόμους το 1890 και μέσα σε 20 χρόνια έφθασε τους δώδεκα στην τρίτη του έκδοση το 1911. Το έργο του Frazer για τη μαγεία, το μύθο και την τελετουργία είναι μια αστείρευτη πηγή γνώσης για τη μελέτη της μυθολογίας και της κοινωνίας, γεμάτη με αμέτρητα παραδείγματα τελετουργικών δράσεων, ταμπού και πολιτισμικών πρακτικών από όλο τον κόσμο. Μελέτησε συγκεκριμένα τη σημασία των εποχιακών και φυτικών κύκλων, τους οποίους «γιόρταζαν με δραματικές ιεροτελεστίες» διαφορετικοί πολιτισμοί από τις απαρχές ακόμα της οργανωμένης κοινωνίας. Ο Frazer γνώριζε πολύ καλά τους συγγενικούς δεσμούς του μύθου, της μαγείας και του δράματος. Όπως αναφέρει, «Ο γιορτασμός, αν και δραματικός στη μορφή του, ήταν μαγικός ως προς την ουσία του και το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Εκτός από αυτήν την μυθική-μαγική σχέση, ο Frazer επίσης αναγνώριζε προέλευση και την ανάπτυξη της επιστήμης από τις «δεισιδαιμονίες» του παρελθόντος.

Ο Κρόουλι παρουσιάζει μια παρόμοια άποψη με το σύστημα της «επιστημονικής Φώτισής» του, δηλαδή του μυστικισμού που ασκείται σύμφωνα με επιστημονικές γραμμές σκέψης και πρακτικής. Ο Χρυσός Κλώνος έφερε στο προσκήνιο σημαντικές μυθολογικές έννοιες, όπως ο «Θνήσκων Θεός» (που χρησιμοποιήθηκε μάλιστα από τον Eliot στην "Έρημη Χώρα" (The Waste Land) και το «Πνεύμα του Καλαμποκιού». Βέβαια ο Κρόουλι γνώριζε πολύ καλά το έργο του Frazer. Όχι μόνον τον αναφέρει στην αρχή του 3ου μέρους της Μαγείας του, όπου χρησιμοποιεί επίμονα τον μύθο του θνήσκοντος θεού, αλλά τον χρησιμοποίησε για να γράψει το Ευαγγέλιο κατά Μπέρναρντ Σω, αδημοσίευτο ως τα 1974, που συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο του Francis King Ο Κρόουλι περί του Χριστού. Ο Κρόουλι έγραψε επίσης μια συλλογή σύντομων ιστοριών βασισμένη στον Χρυσό Κλάδο, με τίτλο Χρυσά Κλαδάκια (αρκετά από τα οποία δημοσιεύθηκαν το 1917-8. Η πλήρης συλλογή δημοσιεύθηκε το 1988). Επιπλέον, το έργο του «Ο Καταβροχθιστής του Θεού» (1903) είναι πιθανώς εμπνευσμένο από το κεφάλαιο του Frazer «Τρώγοντας τον Θεό», ιδιαίτερα όταν υπόσχεται να «καθοδηγήσει» τον κόσμο στα μυστήρια της Ελευσίνας, στο δοκίμιό του «Ελευσίς».

Ο πρώτος δημόσιος πειραματισμός του ήταν τελετουργικό για την επίκληση της Σελήνης προορισμένο για παρουσίαση στο κοινό με μουσική και ποίηση γραμμένη για την περίσταση. Το παρουσίασε τον Αύγουστο του 1910. Όπως το περιγράφει ο Francis King, ο Κρόουλι χρησιμοποίησε σκηνοθετικές τεχνικές και τεχνικά εφέ με φωτισμούς, κουρτίνες και κοστούμια, μαζλι με τη μουσική, την ποίηση και το χορό. Επιπλέον, με μια έξυπνη κίνηση που τον βοήθησε να περιλάβει το ακροατήριο, οι θεατές «ήταν καθισμένοι σε μαξιλάρια σκορπισμένα στην περιφέρεια του δωματίου, και τα συνηθισμένα έπιπλα είχαν αφαιρεθεί». Όπως υποστηρίζει η κριτική του έργου ήταν προφανές ότι τα μαγικά τελετουργικά, παρουσιασμένα με ιδιαίτερους τρόπους, με θεατρικούς ουσιαστικά τρόπους, θα μπορούσαν να επηρεάσουν περισσότερο κόσμο. Στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να μυήσουν το κοινό εν είδει ψυχοδράματος. Για τον Κρόουλι η δυνατότητα της πρόκλησης μιας τέτοιας εκτεταμένης επίδρασης ήταν προφανώς θεμελιώδους σημασίας.

Στο φως αυτών των εμπειριών και της προφανούς επιτυχίας τους, φαίνεται πως ο Κρόουλι έφερε στην επιφάνεια τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες, γιατί άρχισε σύντομα να παντρεύει πολύ σκόπιμα την τελετουργία με το δράμα. Δημιούργησε «νέες μεθόδους μαγείας». Το αποκορύφωμα της θεατρικής προσέγγισης του Κρόουλι για τη μαγεία, από την άποψη των οργανωμένων δραματικών τελετουργικών για το ευρύ κοινό, είναι Οι ιεροτελεστίες της Ελευσίνας. Οι Ιεροτελεστίες συνίσταντο από επτά τυπικά -έξι νέα και το έβδομο απότοκο του έργου που παρουσίασε τον Αύγουστο- σχεδιασμένα σύμφωνα με τις νέες μεθόδους του Κρόουλι για την τελετουργική σύνθεση. Αυτή η μέθοδος, εξηγεί, ήταν βασισμένη στο αρχαίο έθιμο της επίκλησης των θεών «με μια δραματική παρουσίαση των εορτών, των οποίων η ποιότητα θα βοηθούσε στην αφύπνιση του αναγκαίου ενθουσιασμού».

Γεμάτος αισιοδοξία μετά από την πρώτη σκηνική παρουσίαση ο Κρόουλι παρουσίασε στο κοινό τις "Ιεροτελεστίες" στο Caxton Hall σε επτά σαββατοκύριακα μεταξύ Οκτώβρίου και Νοεμβρίου του 1910. Κατ' αρχήν, όσον αφορά στην τεχνική τους, ο Κρόουλι συνδύασε τη συμβατική τελετουργία με άλλες καλλιτεχνικές μορφές έκφρασης και εφέ. Τηρώντας τα πρότυπα της Χρυσαυγής, σε κάθε ιεροτελεστία εφήρμοσε την αφοριστική τελετουργία για τον καθαρισμό του χώρου, ερμηνευτικές εισαγωγές, ιερά και βωμούς, συμβολικές κινήσεις και κυκλικές περιφορές. Αλλά υπήρχαν επίσης μουσικά έργα για βιολί, συνθέτες όπως ο Μπετόβεν, χορός από τον Βίκτορα Νόιμπεργκ (Victor Neuberg) και αρκετή ποίηση του ίδιου του Κρόουλι και του Σουΐνμπουρν (Swinburne). Μεγάλη έμφαση έδωσε ο Κρόουλι στην αισθητική ποιότητα των Ιεροτελεστιών, στις οποίες περιέλαβε μερικούς από τους δυνατότερους στίχους του, όπως για παράδειγμα την «Ιεροτελεστία του Δία», από την ωδή στον Διόνυσο στο επικό ποίημά του Ορφεύς.

Ο Τζ Φ. Μπράουν (J. F. Brown) είναι ένας από τους λίγους κριτικούς που εξέτασαν προσεκτικά τις Ιεροτελεστίες της Ελευσίνας με όρους δραματουργίας. Στην κριτική του έργου περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων η σχέση μεταξύ της τέχνης και της τελετουργίας, η προσέγγιση του Κρόουλι σε ένα «θέατρο μεταβαλλόμενης συνείδησης» και η ομοιότητα της σκηνικής παρουσίας του Κρόουλι και του συμβολιστικού δράματος. Όταν σημειώνει πως, «ο Κρόουλι ένιωθε πως το δράμα του πρέπει επίσης να έχει ένα μύθο, για να χρησιμεύσει ως φορέας μύησης», επισημαίνει το δεύτερο στοιχείο των Ιεροτελεστιών, δηλαδή τη διδακτική τους πρόθεση και περιεχόμενο.

Γαι όποιον έχει διαβάσει τις Ιεροτελεστίες, είναι φανερό πως τα τυπικά δεν έχουν καμία σχέση με τις αφηγήσεις των ελληνικών ιεροτελεστιών της Ελευσίνας, έτσι όπως παρουσιάζονται τουλάχιστον στο μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης. Παρόλα αυτά η σύγχρονη εκδοχή του Κρόουλι δεν είναι πλήρως αποσυνδέδεμένη από τον κλασικό μύθο. Τα αρχικά μυστήρια ήταν ιεροτελεστίες μύησης, και απαντούσαν σε ένα «αίνιγμα» (με την αποκάλυψη των φυτικών κύκλων ως συμβόλων της ατομικής αναγέννησης), όπως και οι ιεροτελεστίες του Κρόουλι. Επίσης, ο Κρόουλι πάντα αναφερόταν στα μυστήρια ως τμήμα της διδασκαλίας του στο δοκίμιό του «Ελευσίς», πράγμα που σημαίνει ότι συνέδεε τη μύηση με μια παράδοση, τμήμα της οποίας ήταν τα Ελευσίνεια Μυστήρια.

Οι Ιεροτελεστίες, ως προφητικό και καλλιτεχνικό γεγονός, ήταν σχεδόν μια πλήρης αποτυχία. Ακόμα και ο ίδιος αναγνωρίζει ότι απέτυχαν, αλλά για συγκεκριμένους λόγους: «Μείωσα τη σημασία των δραματικών στοιχείων, ενώ οι διάλογοι και η δράση ήταν μικροί». Αν και κατηγορεί το περιβάλλον για την άρνηση αυτού του εκδραματισμού, είναι ενδιαφέρον ότι εντοπίζει τα προβλήματα στις καλλιτεχνικές του αδυναμίες, όχι στη βασική μέθοδο και το κεντρικό μήνυμα του έργου του, που σε σημαντικό βαθμό δικαιώθηκε με την εμφάνιση του ψυχοδράματος μετά από 40 περίπου χρόνια. Έτσι, όταν ο Brown λέει ότι «ο Κρόουλι ως θεατρικός συγγραφέας συγκρούστηκε με τον Κρόουλι τον μάγο», δεν είναι πολύ μακριά από την αλήθεια. Ο πειραματισμός σε κάτι τόσο πρωτοπόρο δεν ήταν δυνατόν να εξασφαλίσει τις απαραίτητες ισορροπίες που θα εξασφαλίσουν και την επιτυχία του. Η ιδέα του, ωστόσο, εφαρμόστηκε σε άλλους τομείς της ανθρώπινης ψυχικής δραστηριότητας, όπως είναι αυτής του ψυχοδράματος. Η εφαρμογή δηλαδή της θεατρικής πρακτικής και των καλλιτεχνικών δρώμενων εν γένει για την αποκατάσταση της ψυχικής ισορροπίας.

Ordo Templi Orientis

Αν και ξεκίνησε την αποκρυφιστική του καριέρα στο Ερμητικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής (αγγλ. Hermetic Order of the Golden Dawn) ως Frater Perdurabo (Αδελφός "θα αντέξω μέχρι το τέλος"), ο Άλειστερ Κρόουλυ είναι ευρέως γνωστός ως ανανεωτής του Ordo Templi Orientis (Ο.Τ.Ο.) ενός τεκτονικού τάγματος με το οποίο συνδέθηκε. Θεωρούσε πως το Ο.Τ.Ο. έμενε προσκολλημένο σε παραδοσιακές αρχές του Τεκτονισμού, γεγονός που εμπόδιζε οποιασδήποτε μορφής ανανέωση και κυρίως απαγόρευε τη συμμετοχή των γυναικών στην τελετουργία. Μεγάλο μέρος του ανανεωτικού έργου του Κρόουλυ, όμως, σχετιζόταν με την εισαγωγή και την ενεργό συμμετοχή του θηλυκού στοιχείου στο τελετουργικό έργο. Ο ίδιος δίνει έμφαση στον Γνωστικισμό. Ωστόσο, το πληρέστερο σώμα Γνωστικών κειμένων της βιβλιοθήκης του Ναγκ Χαμαντί ανακαλύφθηκε το 1945, δηλαδή μόλις 2 χρόνια πριν από το θάνατό του. Ωστόσο, η Καθολική Γνωστική Εκκλησία του, υποδεικνύει μια τάση έρευνας προς αυτή την κατεύθυνση, ιδιαίτερα μετά την καθοδήγηση που υποτίθεται ότι έλαβε στην Αίγυπτο κατ' ισχυρισμόν του ιδίου.

Για αυτούς τους λόγους, ο Κρόουλυ ανέλαβε να προετοιμάσει τα αναθεωρημένα τελετουργικά που θα μεταβίβαζαν τη σημασία της τέχνης και των υψηλών βαθμών συνοπτικά και εντυπωσιακά, τα οποία θα ήταν κατάλληλα για μύηση και των ανδρών και των γυναικών - δίχως όμως να παραβιάζει τα δεδομένα της Ενωμένης Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας- και τα οποία θα μεταβίβαζαν τις βασικές διδασκαλίες του Θελήματος. Ο ίδιος περίπου το 1915 υιοθέτησε τα αναθεωρημένα τυπικά για χρήση στο δικό του τμήμα του O.T.O.

Ο Κρόουλυ έγραψε για τα αναθεωρημένα τυπικά του στον Arnold Krumm-Heller στις 22 Ιουνίου του 1930:

Ο Reuss είχε τη συνήθεια να μυεί με τα τελετουργικά του Τεκτονισμού. Δεν υπήρχε, για να το θέσουμε απλά, καμία τάξη ή ευπρέπεια στη διαδικασία της μύησης. Φαίνεται πως αυτό το συνειδητοποίησε καλά, και ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους μου ζήτησε να αναθεωρήσω ολόκληρο το σύστημα της μύησης. Έκανα μια συγκριτική μελέτη πολλών τελετουργικών στα οποία είχα πρόσβαση, και έφτιαξα μια σειρά νέων, συμπεριλαμβανομένου του 6ου βαθμού, (αντίστοιχο του Kadosh) και χρησιμοποιήθηκαν στο Λονδίνο με μεγάλη επιτυχία. Πρέπει εδώ να σταματήσω για να επισημάνω ότι η θεμελιώδης και ουσιαστική αλλαγή, που θεωρώ απαραίτητη σε οποιαδήποτε τελετουργικά με τα οποία ασχολήθηκα, είναι η πλήρης εγκατάλειψη της λατρείας των σκλάβων-Θεών. Είναι αδύνατο για ελεύθερους ανθρώπους να αναγνωρίσουν οποιοδήποτε σύστημα δένεται με τα φετίχ των αγρίων, των οποίων μόνη κινητήρια δύναμη για δράση είναι ο φόβος που γεννιέται από την άγνοιά τους.

Το 1916 ο Ρέους ταξίδεψε στη Βασιλεία, της Ελβετίας. Κατά την εκεί παραμονή του καθιέρωσε τη «Μεγάλη Ανατολική Στοά και Απόκρυφο Ναό» του O.T.O. και την Ερμητική Αδελφότητα του Φωτός στο Monte Veritas, την ουτοπιστική κοινότητα που ιδρύθηκε κοντά στην Ασκόνα το 1900 από τον Χέντρι Έντενκόβεν (Henri Oedenkoven) και την Ίντα Χόφμαν (Ida Hofmann). Στις 22 Ιανουαρίου του 1917, ο Ρέους δημοσίευσε ένα μανιφέστο για την Μεγάλη Ανατολική Στοά, που ονομάστηκε Verità Mystica. Εκείνο που έχει σημασία στην παρούσα φάση διερεύνησης της αναθεώρησης του Ο.Τ.Ο. από τον Κρόουλυ, είναι το γεγονός ότι κατά την ίδια ημερομηνία, δημοσίευσε μια αναθεωρημένη έκδοση του καταστατικού του O.T.O. του 1906, με μια «Σύνοψη των Βαθμών» και μια επιτομή του μηνύματος του Διδάσκαλου Θηρίον.

Όπως είναι φυσικό ένα τέτοιο μανιφέστο έφερνε τα πάνω κάτω στην παραδοσιακή ιεραρχία των πραγμάτων, εισάγοντας μια διάσταση ανήκουστη ως τότε, την υπακοή στη μία και μοναδική αληθινή θέληση. Κάτι τέτοιο βέβαια άλλαζε άρδην τα δεδομένα και τους προσανατολισμούς της εσωτερικής εκπαίδευσης και αναζήτησης. Παρά το νιτσεϊκό ύφος της αναφοράς του σε σκλάβους-θεούς, εδώ ο Κρόουλυ ακολουθεί κατά γράμμα το βασικό μήνυμα που κρύβεται σε όλες τις διδασκαλίες. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για εξέλιξη από το να κατανοήσει κανείς ποιος είναι ο εσώτερος εαυτός και να ταυτιστεί με τη θεϊκή θέληση. Ο δρόμος για τη θεϊκή θέληση προκαθορίζεται από την αποφασιστική εμμονή στη θέληση του εσωτερικού εαυτού. Για αυτόν τον λόγο θυσιάστηκε συνειδητά ο Σωκράτης, ο Χριστός και τόσοι άλλοι μεγάλοι διδάσκαλοι της ανθρωπότητας. Για την εποχή της απόλυτης ιεράρχησης και της υπακοής σε συγκεκριμένους κανόνες, όμως, το μήνυμα του Κρόουλυ ακούστηκε σχεδόν εξωφρενικό, αλλά εκείνος δε σταμάτησε εκεί.

Ακολουθεί το Liber LII: Η Διακήρυξη του O.T.O. που βασίστηκε πλήρως στη Διακήρυξη του Μ.Μ.Μ. του 1912. Προστέθηκαν θελημικοί χαιρετισμοί, αναθεωρήθηκαν οι αναφορές σε αξιωματικούς, οι αναφορές στις γκινέες που αντικαταστάθηκαν με αναφορές σε δολλάρια, και διαγράφτηκαν δύο ονόματα οργανισμών (Το Ροδοσταυρικό Τάγμα και το Ερμητικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής). Ο πίνακας εισφορών διαγράφτηκε και η δήλωση «Το [O.T.O.] δεν παραβιάζει από καμιά άποψη τα προνόμια των εξουσιοδοτημένων Τεκτονικών Στοών» προστέθηκε μετά από τον κατάλογο οργανώσεων, ενώ η τεκτονική αποκήρυξη που αναφέρθηκε προηγουμένως άλλαξε:

Το O.T.O., αν και Τεκτονική Ακαδημία (Academia Masonica), δεν είναι Τεκτονική Στοά όσον αφορά στα «μυστικά» της με την έννοια που γίνεται συνήθως αντιληπτή αυτή η έκφραση. Επομένως, σε καμία περίπτωση δε συγκρούεται ή παραβιάζει τα προνόμια της Ενωμένης Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας ή οποιασδήποτε Μεγάλης Στοάς εδρεύει στην Αμερική ή όπου αλλού.

Με αυτόν τον τρόπο ο Άλειστερ Κρόουλυ έκοψε τον ομφάλιο λώρο που τόσο επίμονα επιζητούσε ο Ρέους, κυρίως για λόγους νομιμοποίησης του Ο.Τ.Ο. στο τεκτονικό σώμα.

Ο απόψεις του Κρόουλυ για τη Μαγεία

Σε γενικές γραμμές ο Κρόουλυ πέραν των θεωρητικών του διακηρύξεων και των τελετουργικών ανανεώσεων, προχώρησε σε μια βαθύτερη αναδιάρθρωση του μαγικού έργου, που στηριζόταν κυρίως στις απόψεις του για τη Μαγεία, τα μαγικά φαινόμενα και τον τρόπο οργάνωσης και ταξινόμησης αυτών των φαινομένων σε σχέση με την υποκειμενική ή αντικειμενική αντίληψη του Μάγου.

Ας δούμε τι λέει ο ίδιος στον πρόλογο της Γοητείας (αγγλ. Goetia) ή Μικρή Κλείδα του Σολομώντα , που έγραψε ενώ βρισκόταν στο σπίτι Μπολέσκιν (αγγλ. Boleskine):

«Δε με ενδιαφέρει να αρνηθώ ή να απολογηθώ για την αντικειμενική πραγματικότητα των «μαγικών» φαινομένων. Αν συνιστούν παραισθήσεις, είναι τουλάχιστον τόσο πραγματικά όσο αρκετά αδιαμφισβήτητα γεγονότα της καθημερινής μας ζωής και αν ακολουθήσουμε την άποψη του Herbert Spencer, συνιστούν τουλάχιστον αποδείξεις κάποιας αιτίας. Αυτό το γεγονός θα αποτελέσει τη βάση της έρευνάς μας. Ποια είναι η αιτία της παραίσθησης μου, έτσι ώστε να βλέπω τελικά κάποιο πνεύμα που επικαλέστηκα μέσα στο τρίγωνο της Τέχνης;

»Οποιοσδήποτε σκεπτικιστής, ή ψυχολόγος ίσως πει: Η αιτία βρίσκεται στον εγκέφαλο σου. Τα παιδιά των Άγγλων μαθαίνουν ότι το Σύμπαν ανάγεται στο άπειρο Διάστημα μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Τα παιδιά των Ινδουϊστών για την Άκασα, που είναι το ίδιο πράγμα. Οι Ευρωπαίοι, που ψάχνουν λίγο βαθύτερα, μαθαίνουν από τον Φίχτε ότι το φαινομενικό Σύμπαν είναι η δημιουργία του Εγώ. Ινδουϊστές ή Ευρωπαίοι κάτω από την επίβλεψη ενός Ινδού γκουρού μαθαίνουν ότι μέσω της Άκασα εννοείται η Τσιτάκασα. Η Τσιτάκασα τοποθετείται στο Τρίτο μάτι δηλαδή στον εγκέφαλο.

»Υποθέτοντας πως υπάρχουν υψηλότερες διαστάσεις του χώρου, μπορούμε να κατανοήσουμε αυτό το γεγονός υπό το πρίσμα του Ρεαλισμού: αλλά μάλλον θα είναι άδικος ο κόπος μας. Στο κλασικό Σύμπαν αληθεύει ότι όλες οι εντυπώσεις των αισθήσεων εξαρτώνται από τις αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων και των παραισθήσεων, οι οποίες τελικά είναι και αυτές αισθητηριακές εντυπώσεις, τόσο όσο και τα γεγονότα που αποτελούν την «πραγματικότητα» και ανήκουν στην κατηγορία των φαινομένων που εξαρτώνται από τη λειτουργία του εγκεφάλου. Τα μαγικά φαινόμενα παρ'όλα αυτά, ανήκουν σε μία ειδική υποκατηγορία από τη στιγμή που αποτελούν προϊόντα της θέλησης, και η αιτία τους είναι μία σειρά «πραγματικών» φαινομένων, τα οποία αποκαλούνται έργα της Τελετουργικής Μαγείας.

»Αυτά τα έργα συνίστανται σε:

1. Όραση: κύκλος,τετράγωνο, τρίγωνο, δοχεία, λυχνίες, μανδύες, μαγικά εργαλεία, κ.ά.
2. Ήχο: επικλήσεις
3. Όσφρηση: θυμιάματα
4. Γεύση: θεία κοινωνία
5. Αφή: όπως στην Όραση (1)
6. Νου: συνδυασμός των παραπάνω, καθώς και η αντανάκλαση της σημασίας τους.

»Τούτες οι ασυνήθιστες εντυπώσεις παράγουν ασυνήθιστες αλλαγές στον εγκέφαλο. Κατά συνέπεια η ίδια η άθροισή τους είναι ασυνήθης. Η προβολή τους πίσω στον προφανή φαινομενικό κόσμο που ζούμε είναι κατά συνέπεια ασυνήθιστη. Στα παραπάνω, λοιπόν, ανάγεται η πραγματικότητα των εργασιών και των φαινομένων της τελετουργικής Μαγείας, και τη θεωρώ επαρκή, όσο τα παραπάνω αναφέρονται σε φαινόμενα τα οποία εμφανίζονται στον ίδιο το Μάγο: η εμφάνιση του πνεύματος, ο διάλογος μαζί του, πιθανά σοκ από παραλογισμό, ακόμα και η έκσταση ή ο θάνατος και η τρέλα. Ωστόσο, μπορεί κάποιο από τα παραπάνω φαινόμενα που περιγράφονται στο βιβλίο της Γοητείας να πραγματοποιηθούν. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, μπορείτε να δώσετε μία λογική εξήγηση αυτών που θα ακολουθήσουν;

»Τα πνεύματα της Γοητείας (Goetia) είναι τμήματα του ανθρώπινου νου. Οι σφραγίδες τους λοιπόν είναι μέθοδοι διέγερσης ή ρύθμισης των συγκεκριμένων τμημάτων (μέσω του οφθαλμού). Τα ιερά ονόματα του Θεού στις επικλήσεις είναι δονήσεις κατάλληλες για να επιφέρουν:

1. Γενικό έλεγχο του Νου (πραγματοποίηση των σχετικών λειτουργιών με τον λεπτοφυή κόσμο)
2. Λεπτομερή έλεγχο του Νου (βαθμός ή τύπος του πνεύματος)
3. Ειδικό έλεγχο τμήματος του Νου (όνομα του πνεύματος)»

Βάσει των παραπάνω φαίνεται πως ο Άλειστερ Κρόουλυ πίστευε στην αποτελεσματικότητα της Μαγείας, αλλά αρνιόταν να την χαρακτηρίσει μεταφυσική. Την θεωρούσε προϊόν της ανθρώπινης διάνοιας. Συνδυασμένη με την έκφραση της απόλυτης θέλησης του εσωτερικού εαυτού, θα μπορούσε να οδηγήσει το ανθρώπινο πλάσμα σε μια εκούσια έξοδο από τα δεσμά του αυτοπεριορισμού του.

Θάνατος

Ο Άλιστερ Κρόουλι πέθανε από πνευμονικό οίδημα σε ένα πανδοχείο του Χέιστινγκς στις 1 Δεκεμβρίου 1947 σε ηλικία 72 ετών. Ήταν εθισμένος στην ηρωίνη, εξαιτίας της μορφίνης που έπαιρνε για το άσθμα και τη βρογχίτιδα που τον ταλαιπωρούσε επί σειρά ετών. Στη νεκρώσιμη ακολουθία του περιλήφθηκε η ανάγνωση ενός έργου του Ο Ύμνος στον Πάνα, γεγονός που περιγράφηκε από τις εφημερίδες της εποχής ως μαύρη λειτουργία.

Συγγραφικό έργο

Τα ποιήματα και τα έργα της νεότητας εκδόθηκαν στο Collected Works of Aleister Crowley 1905-1907

Στα αποκρυφιστικά του έργα σημαντικότερα θεωρούνται τα:

• The Book of the Law (Βιβλίο του Νόμου)
• Magick (Book 4) (Βιβλίο 4)
• The Book of Lies (Το Βιβλίο των Ψευδών)
• The Vision and the Voice (Το Όραμα και η Φωνή)
• 777 and other Qabalistic writings (777 και άλλα Καββαλιστικά κείμενα)
• The Confessions of Aleister Crowley (Οι Εξομολογήσεις του Άλιστερ Κρόουλι)
• Magick Without Tears (Μαγεία Δίχως Δάκρυα)
• Little Essays Toward Truth (Μικρά Δοκίμια για την Αλήθεια)
• The Goetia: The Lesser Key of Solomon the King (μετάφραση του πρωτότυπου κειμένου Η Γοητεία: Η ελάσσων κλείδα του βασιλέως Σολομώντος)
• The General Principles of Astrology (Γενικές Αρχές της Αστρολογίας με τους Evangeline Adams, Hymenaeus Beta και άλλους)

Από το The Equinox (με υπότιτλο "The Review of Scientific Illuminism"):

• III:1, "The Blue Equinox" (Η δομή του Ordo Templi Orientis)
• III:2, The Gospel According to St. Bernard Shaw and other papers
• III:3, The Equinox of the Gods (Τα γεγονότα που οδήγησαν στη συγγραφή του Liber Legis)
• III:4, Eight Lectures on Yoga
• III:5, The Book of Thoth (Πραγματεία για τα Ταρώ του Θωθ)
• III:6, Liber Aleph (Εκτεταμμένο σχόλιο στο Liber Legis)
• III:7, The Shih I (Ατελείωτη μεταφραση του Ι Τσινγκ)
• III:8, The Tao te Ching (Μετάφραση)
• III:9, The Holy Books of Thelema (τα έργα που του «υπαγορεύθηκαν»)
• III:10, Κείμενα για το σύνταγμα του ΟΤΟ
• IV:1, Commentary on the Holy Books, and other papers (κυρίως το Liber 65 και η Φωνή της Σιγής της Ε. Π. Μπλαβάτσκι)
• IV:2, The Vision and the Voice with Commentary and other papers

Ασχολήθηκε επίσης με τη φανταστική λογοτεχνία:

• Moonchild
• The Scrutinies of Simon Iff
• Golden Twigs
• Diary of a Drug Fiend
• The Fish (unfinished)
• Simon Iff Abroad (unpublished)
• Simon Iff in America (unpublished)
• Simon Iff, Psychoanalyst (unpublished)
• The Stratagem and other Stories
• The Testament of Magdalen Blair

Στα εκδομένα ποιητικά έργα του περιλαμβάνονται τα:

• White Stains (1898).
• Alice, an Adultery (1903).
• The Sword of Song (1904).
• The Star and the Garter. (1904).
• Orpheus, a Lyrical Legend (two volumes, 1905).
• Snowdrops From a Curate’s Garden. (1904).
• Clouds without Water ("by the Reverend C. Verey", 1909)
• The Scented Garden of Abdullah the Satirist of Shiraz.
• Aha ! (1910)
• Ambergris: the Selected Poems of Aleister Crowley (1910)
• The Winged Beetle. (1912).
• Olla, an Anthology of Sixty years of Song (1946, το τελευταίο του έργο που εκδόθηκε)

Βιβλιογραφία

• Brown J. F., «Aleister Crowley’s Rites of Eleusis», στο Drama Review 22.2 (1978)
• Crowley Aleister, Desti Mary, Waddell Leila, Magick: Liber ABA. Book Four. Parts I-IV, Samuel Weiser, Inc., (York Beach, Maine 1997)
• Crowley Aleister, et al., «The Rites of Eleusis», στο The Equinox I.6 (Sept. 1911), Special Supplement, in vol. 2, Samuel Weiser, Inc., (York Beach, Maine 1998)
• Crowley Aleister, «Eleusis», στο The Collected Works of Aleister Crowley, vol. 3, Foyers, Society for the Propagation of Religious Truth, (UK, 1907.)
• Crowley, The Confessions of Aleister Crowley, Arkana-Penguin Books, (London and New York 1989)
• Frazer James George, The Golden Bough, (abridged ), Collier Books-Macmillan Publishing Company, (New York, 1963)
• Harison J. Elen, σειρά Θέμις, Ιάμβλιχος, (Αθήνα 1996-2001)
• King Francis, The Magical World of Aleister Crowley, Wedenfield and Nicolson, (London, 1977)

Juan Arias : Paulo Coelho, Οι εξομολογήσεις του προσκυνητή (Αθήνα 2001)