Άνω Μέρος Ρεθύμνου
Συντεταγμένες: 35°11′9″N 24°39′42″E / 35.18583°N 24.66167°E
Το Άνω Μέρος είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Αμαρίου, στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου της Κρήτης. Απέχει 45 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο[2] και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 580 μ.[3] στις βορειοανατολικές πλαγιές του όρους Κέντρος.[4]
| Άνω Μέρος | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρεθύμνου |
| Δήμος | Αμαρίου |
| Δημοτική Ενότητα | Σιβρίτου |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 580 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 740 61 |
| Τηλ. κωδικός | 28330 |
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Anomeros. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Anomeros με 63 κατοίκους και στην απογραφή του Βασιλικάτα του 1630 αναφέρεται ως Anomeros.[4] Στην απογραφή του 1834 η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους διέθετε αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, με 50 χριστιανικές οικογένειες να διαμένουν στο χωριό. Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται στον δήμο Αποδούλου και είχε 441 χριστιανούς κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 533 κατοίκους. Στην απογραφή του 1920 αναφέρεται ως έδρα ομώνυμης κοινότητας.[4] Το 1925 ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, οπότε και προσαρτήθηκε στον Δήμο Σιβρίτου.[5]
Το χωριό καταστράφηκε από τις γερμανικές δυνάμεις στις 22 Αυγούστου 1944. Οι Γερμανοί περικύκλωσαν το χωριό τις πρώτες πρωϊνές ώρες, συγκέντρωσαν τους κατοίκους στο δημοτικό σχολείο και τους χώρισαν σε άντρες και γυναικόπαιδα. Αφότου είπαν στις γυναίκες να μαζέψουν ότι προλάβουν εντός ώρας, τις απομάκρυναν προς το χωριό Δρύγιες. Από τους άντρες ξεχώρισαν τριάντα, τους οποίους και στη συνέχεια εκτέλεσαν. Έπειτα κατέστρεψαν 200 κτίρια του χωριού, συμπεριλαμβανομένης της εκκλησίας και του σχολείου, ενώ σκότωσαν άλλα οχτώ άτομα, πέντε γέροντες και τρεις γυναίκες. Το χωριό ξανακτίστηκε μετά τον πόλεμο.[6]
Απογραφές πληθυσμού Επεξεργασία
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[4] | 533 | 557 | 490 | 572 | 463 | 455 | 333 | 341 | 294[7] | 301 | 209 |
Αξιοθέατα Επεξεργασία
Από το χωριό ξεκινάει δρόμος ο οποίος οδηγεί στην εγκαταλελειμμένη Μονή Καλόειδαινας, η οποία βρίσκεται σε μια περιοχή με πηγές και μεγάλους πλατάνους. Στο χωριό λειτουργεί μικρό λαογραφικό μουσείο. Ο κύριος ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος και στο χωριό διοργανώνεται πανηγύρι κάθε 6 Αυγούστου. Σώζεται επίσης ο παλιός ναός της Φανερωμένης και του Αγίου Νικολάου.[2]
Οικονομία Επεξεργασία
Η οικονομία του χωριού βασίζεται σε αγροκτηνοτροφικά προϊόντα όπως οι ελιές και τα αμπέλια.[6]
Προσωπικότητες Επεξεργασία
- Αναγνώστης – Ιωάννης Κατσαντώνης (1817-1916) - Αγωνιστής ο οποίος συμμετείχε σε 63 μάχες, πιο γνωστός για τη συμμετοχή στην επανάσταση του 1866[8]
- Αντώνης Κατσαντώνης (; - 1953) - γιατρός και μέλος της κρητικής αντίστασης κατά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο[8]
- Κυριάκος Κατσαντώνης (1900 - 1979) - ιερέας και μέλος της κρητικής αντίστασης κατά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, διέφυγε στη Μέση Ανατολή το 1943[8]
- Κώστας Λινοξυλάκης (1933 - 2014) - Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής, ο οποίος αγωνίστηκε ως αμυντικός με τα χρώματα του Παναθηναϊκού
- Γεώργιος Τζίτζικας (1918-2020) - Αντιστασιακός με την ομάδα του Πετρακογιώργη και πρόεδρος Παγκρήτιας Αμερικής[9]
- Γιάννης Φουρφουλάκης: (1931- 2020) - Πολιτευτής Ρεθύμνης με την Νέα Δημοκρατία, πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου Ρεθύμνου, δικηγόρος[10]
Διοικητικά στοιχεία Επεξεργασία
Το Άνω Μέρος αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[11] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίηση του Κλεισθένης Ι, μαζί με τiw Δρυγιές και Χωρδάκι αποτελούν την κοινότητα Άνω Μέρους που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Σιβρίτου του δήμου Αμαρίου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως κοινότητα έχει 244 κατοίκους ενώ ως οικισμός 209.[12][13]
Δείτε: Κοινότητα Άνω Μέρους
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ GEOnet Names Server. 11 Ιουνίου 2018. -814240.
- ↑ 2,0 2,1 «Άνω Μέρος». www.amariguide.gr. Δήμος Αμαρίου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Destination ANO MEROS (Village) SYVRITO - Greek Travel Pages». www.gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2022.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 112.
- ↑ «Άνω Μέρος (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ 6,0 6,1 Λινοξυλάκης, Γιώργος (10 Οκτωβρίου 2018). «Άνω Μέρος – Το κεφαλοχώρι του Αμαρίου». ΡΕΘΕΜΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2006). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Αθήνα: Ερμής. σελ. 85. ISBN 9603201332.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Δαδιά, Εύα (3 Σεπτεμβρίου 2018). «Οι θρυλικοί Κατσαντώνηδες του Άνω Μέρους». Ρεθεμνιώτικα Νέα. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 102 ετών ο Γιώργης Τζίτζικας – Μπαχρής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020.
- ↑ «Έφυγε ο αρχοντας Γιάννης Φουρφουλακης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2020.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2022.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10884 (σελ. 410 του pdf)
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2022.