Άρνηση
Η άρνηση είναι ένας αμυντικός μηχανισμός ο οποίος λειτουργεί ασυνείδητα και έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να αρνείται την ύπαρξη ορισμένων στοιχείων που προέρχονται από την εξωτερική πραγματικότητα. Ένα συνηθισμένο παράδειγμα είναι ο αλκοολικός που αρνείται ότι έχει πιει, ενώ μυρίζει αλκοόλ[1]. Η άρνηση ως μηχανισμός άμυνας δεν κάνει διακρίσεις, εμφανίζεται σε όλους τους ανθρώπους. Η αντίδραση αυτή έχει τις ρίζες της στον εγωκεντρισμό του παιδιού και βασίζεται στη θεώρηση ότι «αν δεν το παραδεχτώ, τότε δεν συμβαίνει».
Eίδη άρνησης Επεξεργασία
1) Άρνηση της παρόρμησης:
Χαρακτηριστικά παραδείγματα της άρνησης της παρόρμησης είναι κάποιες εκφράσεις που ασυνείδητα χρησιμοποιούνται στο άκουσμα μιας δυσάρεστης είδησης. Για παράδειγμα, «δεν μπορεί να συμβαίνει σε μένα». Επίσης, η απάντηση ενός οργισμένου ατόμου που διαμαρτύρεται λέγοντας «όχι, δεν είμαι θυμωμένος».
2) Άρνηση της πραγματικότητας:
Στην άρνηση της πραγματικότητας το άτομο δυσκολεύεται να αναγνωρίσει το μέγεθος μιας απειλής. Παραδείγματα: Η φράση «όχι» στο άκουσμα θανάτου ενός προσφιλούς προσώπου. Η άρνηση των παιδιών να αποδεχθούν τον θάνατο αγαπημένου τους κατοικίδιου στο οποίο μιλάνε όπως όταν ζούσε. Η συνειδητή αποφυγή της προσέγγισης ενός δύσκολου προβλήματος, όπως απλήρωτοι λογαριασμοί, ανεργία, που στην πορεία γίνεται μηχανική και ασυνείδητη. Στην περίπτωση απρόβλεπτων καταστροφών, όπως οι σεισμοί, διαπιστώνεται άρνηση των κατοίκων να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, και παρόλο που έχουν επίγνωση της απειλής διαμένουν σε σεισμικά ανεπαρκή κτήρια.[2]
Πότε χρησιμοποιούμε την άρνηση Επεξεργασία
Οι περισσότεροι άνθρωποι υπόκεινται στην άρνηση από αδυναμία να διαχειριστούν μια αλήθεια που δεν αντέχουν. Με αυτό τον τρόπο κάνουν τη ζωή τους λιγότερο δυσάρεστη και περισσότερο υποφερτή. Κατά τον Carl Rogers η άρνηση σχετίζεται στενά με την διαστρέβλωση(distortion) της εμπειρίας. Kαι οι δυο μηχανισμοί άμυνας αφορούν καταστάσεις ασυμφωνίας ανάμεσα στην εμπειρία που έχει το άτομο και την αυτοαντίληψή του, δηλ. τον ιδανικό εαυτό (ideal self).Ο ιδανικός εαυτός αφορά αντιλήψεις μεγάλης αξίας συναφείς με τον εαυτό. Η διαστρέβλωση της πραγματικότητας επιτρέπει στην εμπειρία να γίνει συνειδητή, αλλά με μια μορφή σύμφωνη προς τον εαυτό. Η άρνηση εξυπηρετεί την προστασία δομής του εαυτού από την απειλή, με την απαγόρευση συνειδητής έκφρασης.[3]
Θετικές και αρνητικές επιπτώσεις Επεξεργασία
Αυτός ο μηχανισμός άμυνας μπορεί ακόμη και να σώσει τη ζωή ενός ατόμου, το οποίο αν και βρίσκεται σε κατάσταση κρίσης ή άμεσης ανάγκης, επιστρατεύει την άρνηση με αποτέλεσμα να δράσει με ένα τρόπο που είναι πιο αποτελεσματικός. Οι θετικές ψευδαισθήσεις (διαστρέβλωση)μπορούν να αποδειχτούν ωφέλιμες για την ψυχική υγεία του ατόμου, αρκεί να μην είναι πολύ ακραίες.Η προσωρινή απαλλαγή από κάποιο συναισθηματικό τραύμα μπορει να οδηγήσει στην αποφυγή άγχους και κατάθλιψης. Όμως, η άρνηση μπορεί να επιφέρει και αρνητικά αποτελέσματα, καθώς δυσχεραίνει την προσαρμογή όταν αποτρέπει εποικοδομητικές ενέργειες [4].Παράδειγμα, περιπτώσεις κατά τις οποίες ένας ασθενής αρνείται να παραδεχτεί ότι έχει νοσήσει και πρέπει να ακολουθήσει την κατάλληλη θεραπεία.
Η άρνηση στην ψυχοπαθολογία Επεξεργασία
Το ψυχοπαθολογικό γνώρισμα της άρνησης είναι η μανία. Τα άτομα που φτάνουν σε τέτοιου είδους ψυχοπαθολογικές καταστάσεις αρνούνται να παραδεχτούν την πραγματικότητα της κατάστασης που τους συμβαίνει σε ακραίο βαθμό. Τα άτομα που χρησιμοποιούν ως βασική τους άμυνα την άρνηση, είναι μανιακά σε ό,τι αφορά την οργάνωση του χαρακτήρα τους και ονομάζονται υπομανιακά [5] .
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Στοιχεία Ψυχοδυναμικής θεωρίας, Άρνηση». psychologia.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Pervin,Lawrence, John,Oliver (2001). Θεωρίες Προσωπικότητας. Τυπωθήτω. σελ. σελ. 143. ISBN 960-8041-20-1.
- ↑ Pervin,Lawrence, John,Oliver (2001). Θεωρίες Προσωπικότητας. Τυπωθήτω. σελ. σελ.243,255. ISBN 960-8041-20-1.
- ↑ Pervin,Lawrence, John,Oliver (2001). Θεωρίες Προσωπικότητας. Τυπωθήτω. σελ. σελ.145. ISBN 960-8041-20-1.
- ↑ Ψυχαναλυτική Διάγνωση, σελ. 236
Πηγές Επεξεργασία
- Nancy Mc Williams (1994). «Κεφάλαιο 5: Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες». Ψυχαναλυτική Διάγνωση. Ελληνικά Γράμματα. σελ. 765. ISBN 960-393-131-4.
- Pervin,Lawrence, John,Oliver (2001).Θεωρίες Προσωπικότητας. Τυπωθήτω, ISBN 960-8041-20-1.