Έιστεϊν Α΄ της Νορβηγίας

Ο Έιστεν Α΄ της Νορβηγίας ή Έιστεν Μάγκνουσον (Eysteinn Magnusson, περί το 1088 - 29 Αυγούστου 1123) βασιλιάς της Νορβηγίας (1103 - 1123) μαζί με τους αδελφούς του Σίγκουρντ τον Σταυροφόρο και Όλαφ Μάγκνουσον ήταν ο μεγαλύτερος απο τους νόθους γιους του Μάγκνους Γ΄ της Νορβηγίας. Ο αδελφός τους Όλαφ πέθανε πρόωρα την εποχή που ήταν ακόμα ανήλικος με αποτέλεσμα ο Έιστεν και ο Σίγκουρντ να παραμείνουν οι μοναδικοί βασιλείς της χώρας. Ο αδελφός του Σίγκουρντ ο Σταυροφόρος αναφερόταν σαν πολεμοχαρής βασιλιάς αν και ο χαρακτηρισμός του δόθηκε μόνο λόγω της τριετούς απουσίας του σε Σταυροφορία αντίθετα ο Έιστεν έμεινε γνωστός σαν ειρηνοποιός και αρνήθηκε να ακολουθήσει τον αδελφό του στη Σταυροφορία. Ο λόγος που ο Έινστεν ασχολήθηκε μονάχα με ειρηνικά έργα ήταν η αιτία που τα Σάγκας περιέχουν ελάχιστες αναφορές για το πρόσωπο του παρά το γεγονός ότι βασίλευσε 20 χρόνια, αντίθετα για τον πατέρα του και τον αδελφό του το πλήθος των πληροφοριών ήταν τεράστιο. Ο Έιστεν κέρδισε παρόλα αυτά τη μεγάλη αγάπη του λαού, η συμβασιλεία του με τον Σίγκουρντ ήταν η μεγαλύτερη σε διάρκεια συμβασιλεία δυο αδελφών στην ιστορία της Νορβηγίας. Οι περιγραφές των Σάγκας για τον Έιστεν αναφέρουν ότι οικοδόμησε πλήθος από κτίσματα και εκκλησίες σε ολόκληρη τη δυτική Νορβηγική ακτή, επικεντρώθηκε στο Μπέργκεν το οποίο μετέτρεψε στο μεγαλύτερο αλιευτικό κέντρο της βόρειας Ευρώπης, έκτισε νέα ανάκτορα στο κέντρο της πόλης και πλήθος από εκκλησίες όπως το αβαείο του Μούνκεβι. Ο Έιστεν πέθανε τον Αύγουστο του 1123, ο αδελφός του Σίγκουρντ ο Σταυροφόρος παρέμεινε στη συνέχεια μοναδικός Νορβηγός βασιλιάς.

Έιστεν Α΄ της Νορβηγίας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1088 (δήλωση με Γρηγοριανή ημερομηνία νωρίτερα του 1584) Νορβηγία
Θάνατος	29  Αυγούστου 1123 Hustad
Τόπος ταφής	Nidaros Cathedral
Χώρα πολιτογράφησης	Νορβηγία
Θρησκεία	Χριστιανισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Οικογένεια
Σύζυγος	Ίνγκεμποργκ Γκάττορμσνταττερ
Γονείς	Μάγκνους Γ΄ της Νορβηγίας
Αδέλφια	Tora Magnusdatter Σίγκουρντ ο Σταυροφόρος Χάραλντ Δ΄ Γκίλλε Όλαφ Μάγκνουσσον της Νορβηγίας
Οικογένεια	Οίκος του Χάρντραντα
Σχετικά πολυμέσα

Συμβασιλέας της Νορβηγίας με τον αδελφό του Σίγκουρντ

Μετά τον θάνατο του πατέρα του σε μάχη στην Ιρλανδία ύστερα από προδοσία ο Έιστεν έγινε βασιλιάς της Νορβηγία μαζί με τους αδελφούς του Σίγκουρντ και Όλαφ όλοι τους από διαφορετικές άγνωστες μητέρες, ο Σίγκουρντ ήταν περίπου ένα χρόνο νεώτερος από τον Έιστεν ενώ ο Όλαφ ήταν περισσότερα απο 10 χρόνια νεώτερος του. Ο Σίγκνουρντ ο Σταυροφόρος ήταν ο μοναδικός γιος του Μάγκνους του Γυμνοπόδη ο οποίος είχε συνοδεύσει τον πατέρα του στις εκστρατείες του στη δύση αλλά επέστρεψε στη Νορβηγία μετά τον θάνατο του. Οι περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Έιστεν είναι λογοτεχνικού περιεχομένου που δίνουν ελλιπείς πληροφορίες σχετικά με τη ζωή του, ο Σνόρρι Στούρλουσον, ο Ισλανδός συγγραφέας των αρχών του 13ου αιώνα υιοθέτησε περισσότερο αυτή την παρουσίαση. Οι ιστορίες του παρουσιάζουν περισσότερο μια λογοτεχνική σύγκριση μεταξύ του Έιστεν και του Σίγκουρντ στην οποία ο ένας αδελφός προσπαθούσε να συναγωνιστεί τον άλλον σε αρετές και κατορθώματα. Σε μια έκδοση ο Σνόρρι Στούρλουσον αναφέρει ότι "O Έιστεν είναι ο πιο ωραίος άντρας που έχει δει ποτέ στη ζωή του με μεγάλα μπλε μάτια, χρυσά καμπυλωτά μαλλιά και μέτριο ύψος". Τις περισσότερο αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την εμφάνιση του Έιστεν μας τις δίνει ο Θεόδωρος ο μοναχός ένας Νορβηγός χρονικογράφος που έζησε στα τέλη του 12ου αιώνα.

Ειρηνικός βασιλιάς

Νόμισμα του Σίγκουρντ του Σταυροφόρου και του αδελφού του Έιστεν Α΄ κομμένο πριν το 1115.

Η συμβασιλεία ανάμεσα στον Έιστεν, τον Σίγκουρντ και τον Όλαφ ήταν μοιρασμένη αλλά δεν υπήρχαν σε καμία περίπτωση διαχωριστικά σύνορα ανάμεσα στις περιοχές τις οποίες κυβερνούσαν, ο Έιστεν διέμενε περισσότερο στη Δυτική Νορβηγία και στο Τρόντελαγκ ενώ ο Σίγκουρντ έμενε περισσότερο στο Βικέν. Οι πραγματικοί βασιλείς ήταν ουσιαστικά ο Έιστεν και ο Σίγκουρντ αφού ο Όλαφ πέθανε πολύ πρόωρα και δεν υπάρχει καμιά πληροφορία σχετικά με αυτόν παρά μονάχα το όνομα του. Μια από τις πρώτες πράξεις των δυο αδελφών βασιλέων ήταν η κατάργηση των άδικων φόρων που είχαν επιβληθεί στους Νορβηγούς την εποχή που κυβερνούσαν τη χώρα οι Δανοί ιδιαίτερα ο Σβεν της Νορβηγίας υπό την επίδραση του πατέρα του Κνούτου στις αρχές της δεκαετίας του 1030. Οι καταργήσεις των φόρων έκαναν τους βασιλείς εξαιρετικά δημοφιλείς, σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο ο Σίγκουρντ κατόρθωσε να κερδίσει τη λαϊκή υποστήριξη στα σχέδια του για Σταυροφορία. Το 1107-1108 μετά από μερικά χρόνια προετοιμασίας ο Σίγκουρντ εξέπλευσε προκειμένου να ηγηθεί σε Σταυροφορία για τους Αγίους Τόπους, ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος βασιλιάς ο οποίος το πραγματοποίησε, ο Σίγκουρντ επέστρεψε στη Νορβηγία το 1111. Ο Έιστεν με τη σειρά του δεν περιπλέχτηκε καθόλου σε πολέμους, αυτός είναι βασικά ο λόγος για τον οποίο τα Σάγκας παρέχουν λίγες πληροφορίες για το πρόσωπο του, όπως αναφέρεται είχε πει ότι "μπορεί να κάνει πολύ πιο χρήσιμα πράγματα για την χώρα του από τους πολέμους". Ο Σίγκουρντ απο την άλλη πλευρά είχε τη φήμη του πολεμικού βασιλιά όχι λόγω του χαρακτήρα του αλλά λόγω του ότι είχε ηγηθεί στη Σταυροφορία, ο Έιστεν στο διάστημα που έλλειπε ο αδελφός του προσπάθησε με κάθε μέσο να βελτιώσει τη ζωή των κατοίκων. Ο ιστορικός Κλάους Κράγκ χρεώνει την ειρήνη όχι μονάχα στον Έιστεν αλλά και στον Σίγκουρντ στο διάστημα το οποίο δεν μετείχε σε Σταυροφορίες. Ο Σνόρρι Στούρλουσον λέει ότι κατάφεραν τα δυο αδέλφια να υποτάξουν την Ιεμτλάνδη με διπλωματικά μέσα προσφέροντας δώρα στους κατοίκους, δεν υπάρχει καμιά ιστορική αναφορά όμως για υποταγή της Ιεμτλάνδης πριν τον Σβερ της Νορβηγίας (1178). Ο Έιστειν και ο Σίγκουρντ είαν επιπλέον το μονοπώλιο στο εμπόριο και τη συλλογή των φόρων στο Φίνμαρκ.

Μεγάλη εμπορική ανάπτυξη και ευημερία

Η αλιεία έγινε ο σημαντικότερος τομέας στην εμπορική παραγωγή, τα ψάρια από τη βόρεια Νορβηγία είχαν τη μεγαλύτερη ζήτηση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το Μπέργκεν έγινε το σημαντικότερο αλιευτικό κέντρο και είχε συνεχώς εμπορικές σχέσεις με το Γκρίσμπι στην Αγγλία ειδικά σε αγαθά όπως σιτηρά και αλεύρι.[10] Ο Έιστεν για να επεκτείνει περισσότερο το εμπόριο έκτισε θαλάμους αλιείας και μια εκκλησία στο Λόφοτεν στη βόρεια Νορβηγία. κι ταξίδευσε ο ίδιος στο Τροντέν (1114). Για να δημιουργήσει περισσότερους εμπορικούς δρόμους δημιούργησε το λιμάνι της Αγδένης στο φιόρδ του Τρόντχαϊμ και φάρους κατά μήκος της ακτής. Ο Θεόδωρος ο μοναχός έκανε σύγκριση ανάμεσα στο λιμάνι της Αγδένης με το Μπρίντιζι το οποίο κατασκεύασε ο Οκταβιανός Αύγουστος. Η σύγκριση με τον Οκταβιανό Αύγουστο έδωσε στον Έιστεν το όνομα του το οποίο προέρχεται από το όνομα "Αυγουστίνος" σε Λατινική προφορά. Το λιμάνι της Αγδένης ύστερα από τοπογραφικές έρευνες αποδείχτηκε ότι κατασκευάστηκε πραγματικά από τον Έιστεν, δημιούργησε και ένα μεγάλο πλοίο το οποίο μοιάζει εκπληκτικά με το Ορμέν Λάνγκ το οποίο κατασκεύασε ο Όλαφ Τρίγκβασον. Ο Σνόρρι παρουσιάζει τον Έιστεν στις ιστορίες του να υπερηφανεύεται ότι "τα δικά του κτίσματα είναι τα πιο χρήσιμα που υπάρχουν στη χώρα" κάνοντας σύγκριση με τα έργα του αδελφού του Σίγκουρντ για τον οποίο λέει ότι "ασχολία του είναι να σκοτώνει κόσμο στο χαλιφάτο". Ο Έιστεν είχε έντονη δράση στο Μπέργκεν, η ανάπτυξη που έφερε στην πόλη ήταν η κορυφαία όλων ξεπερνώντας ακόμα και τον Όλαφ Γ΄ της Νορβηγίας που είχε ιδρύσει το Μπέργκεν σύμφωνα με τα Σάγκας. Μετακίνησε την έδρα του στο Χόλμεν την ανατολική ακτή του Βαγκέν όπου βρισκόταν ο πυρήνας της πόλης αναπτύσσοντας σημαντικά τη γραφειοκρατία. Στο Χόλμεν έκτισε την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και ξύλινα ανάκτορα τα οποία σύμφωνα με τον Σνόρρι Στούρλουσον ήταν τα εντυπωσιακά που έχουν ποτέ ανεγερθεί στη Νορβηγία. Οικοδόμησε επίσης την εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ και ίδρυσε το Βενεδικτινό αβαείο του Μούνκελιβ στο Νόρντνες, η δεκάτη στην εκκλησία εισήχθη την εποχή της βασιλείας του Έιστεν και του Σίγκουρντ.

Θάνατος

Η ταφή του Έιστεν Α΄ της Νορβηγίας όπως απεικονίζεται απο τον Γεράρδο Μούνθε.

Ο Έιστεν αρρώστησε κατά τη διάρκεια μιας γιορτής και πέθανε σύντομα στις 29 Αυγούστου 1123, το σώμα του μεταφέρθηκε στο Νιδάρος και τάφηκε στον Καθεδρικό ναό της πόλης. Ο Σνόρρι αναφέρει ότι θρηνήθηκε όσο ποτέ κανένας άλλος άνθρωπος στη Νορβηγία από την εποχή του Μάγκνους του Καλού. Η βασιλεία του Έιστεν και του Σίγκουρντ ήταν η πιο μακρόχρονη συμβασιλεία ανάμεσα σε δυο αδέλφια στην ιστορία της Νορβηγίας, στη συνέχεια ο Σίγκουρντ ο Σταυροφόρος βασίλευσε μόνος του μέχρι τον δικό του θάνατο (1130). Ο Έιστεν παντρεύτηκε την Ίνγκεμποργκ Γκάττορμσνταττερ από ευγενή οικογένεια, ο γάμος του έγινε προκειμένου να κερδίσει την υποστήριξη των ευγενών της Ανατολικής Νορβηγίας. Απέκτησαν μια κόρη τη Μαρία η οποία ήταν η μητέρα του μελλοντικού διεκδικητή του Νορβηγικού θρόνου Όλαφ Ουγκζίβα, ο Όλαφ ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Νορβηγίας σύντομα (1165) αλλά στη συνέχεια ηττήθηκε από τον Μάγκνους Ε΄ της Νορβηγίας και αναγκάστηκε να δραπετεύσει από τη χώρα.

Θρύλοι

Οι ιστορικοί αναφέρονται πάντοτε με τα καλύτερα λόγια για τον Έιστεν, ο Σνόρρι Στούρλουσον περιγράφει ότι ο Έιστεν ήταν "πολύ σοφός, αγαθός, με βαθύτατη γνώση της ανθρώπινης ιστορίας, κυβέρνησε τους υπηκόους του με μεγάλη αγάπη και γενναιοδωρία και ήταν ο περισσότερο αγαπητός βασιλιάς που έχει περάσει από τη χώρα". Ο Θεόδωρος ο μοναχός περιγράφει τον Έιστεν ως "παράγοντα σταθερότητας για τη χώρα την οποία εκσυγχρόνισε με τη σοφία του, ήταν επίσης θεματοφύλακας της χριστιανικής θρησκείας". Σύγχρονοι ιστορικοί όμως όπως ο Κλάους Κράγκ περιγράφουν τους λογοτεχνικούς χαρακτηρισμούς ως υπερβολικούς. Μια μαρμάρινη προτομή του Έιστεν των μέσων του 12ου αιώνα η οποία βρέθηκε στο αβαείο του Μουνκεβίλ (1853) με την επιγραφή "Βασιλεύς Έιστεν" είναι η πιο καλοδιατηρημένη προτομή βασιλιά στην εποχή του. Το στέμμα του μοιάζει με Γερμανικό αυτοκρατορικό στέμμα και ήταν Βυζαντινού τύπου. Ο Σνόρρι Στούρλουσον τον περιγράφει με μεγάλα μάτια όπως τον παρουσιάζει πραγματικά οι προτομή αλλά πολλοί ιστορικοί αναφέρουν ότι δεν αποτελεί σαφή απεικόνιση του βασιλιά, βρίσκεται σήμερα στο μουσείο του Μπέργκεν. Το αλιευτικό κέντρο Βαγκάν τίμησε τη μνήμη του Έιστεν σαν ιδρυτή του με έναν ανδριάντα από τον Αρθούρο Γκούσταφσον (1935) ύστερα απο ιδέα του αρχιτέκτονα Χάραλντ Σάντ. Στο Ντόρβε οικοδομήθηκε εκκλησία αφιερωμένη στον Έιστεν με σχέδια του Μάγκνους Πούλσσον.

Πηγές

• Sturluson, Snorri (c. 1230). Saga of Sigurd the Crusader and his brothers Eystein and Olaf (in Heimskringla). English translation: Samuel Laing (London, 1844).
• Theodoric the Monk (c. 1180). The Ancient History of the Norwegian Kings. English translation: David and Ian McDougall (London, 1998).
• "Retterbot fra kongene Sigurd, Øystein og Olav Magnussønner" [1103 - 1107], summary in Norwegian. Regesta Norvegica.
• Bertelsen, Reidar (1995). Vágar: den første byen i nord (in Norwegian). Nordland fylkeskommune.
• Gunnes, Erik (1976). Rikssamling og kristning 800-1177. Norges historie (in Norwegian). 2. Cappelen.
• Hartvedt, Gunnar Hagen (1998). Bergen mellom smil og tårer: lokalhistorisk håndbok og fredningsoversikt (in Norwegian). Dreggen forlag.
• Krag, Claus (1995). Vikingtid og rikssamling 800-1130. Aschehougs norgeshistorie: 800-1130 (in Norwegian). 2. Aschehoug.
• Lidén, Hans-Emil (1980). Bergen. Norges kirker (in Norwegian). 1. Land og kirke.
• Lunde, Jon Vegard (1997). Kulturhistorisk vandrebok: pilegrim gjennom Dovre (in Norwegian Nynorsk). Komiteen for pilegrimsleden gjennom Dovre.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Έιστεν Μάγκνουσον