Έρθα Κιτ
Η Έρθα Κιτ (Eartha Kitt, γενν. ως Eartha Mae Keith, 17 Ιανουαρίου 1927 – 25 Δεκεμβρίου 2008) ήταν Αμερικανίδα τραγουδίστρια, ηθοποιός, χορεύτρια, κωμικός, ακτιβίστρια, συγγραφέας και συνθέτης, γνωστή για την ιδιαίτερη φωνή της αλλά και τις ηχογραφήσεις του "C'est si bon" (1953) και του χριστουγεννιάτικου τραγουδιού "Santa Baby" ; αυτά τα δυο τραγούδια μπήκαν στο top 10 στο Billboard Hot 100. Ο Όρσον Γουέλς την αποκάλεσε κάποτε την "πιο εξαιρετική γυναίκα στον κόσμο".
| Έρθα Κιτ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Eartha Mae Kitt (Αγγλικά) |
| Γέννηση | 17 Ιανουαρίου 1927[1][2][3] North |
| Θάνατος | 25 Δεκεμβρίου 2008[1][2][3] Γουέστον |
| Αιτία θανάτου | καρκίνος εντέρου |
| Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
| Εθνικότητα | Αφροαμερικανοί[4][5] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Αγγλικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Αγγλικά[6] Γαλλικά |
| Σπουδές | High School of Performing Arts Lycée Français de Los Angeles |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ηθοποιός[7] τραγουδίστρια[7] μουσικός[7] χορεύτρια[7] ηθοποιός φωνής κωμικός μουσικός ηχογραφήσεων[8] |
| Αξιοσημείωτο έργο | Batman Ο Αυτοκράτορας έχει Κέφια |
| Περίοδος ακμής | 1943 |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | John W. McDonald |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Βραβεία Annie (2000) αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[9] |
| Ιστότοπος | |
| earthakitt | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Κιτ ξεκίνησε την καριέρα της το 1942 και εμφανίστηκε στην πρωτότυπη θεατρική παραγωγή στο Μπρόντγουεϊ του μιούζικαλ Carib Song. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, είχε 6 επιτυχίες της στο Top 30 των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των "Uska Dara" και "I Want to Be Evil". Άλλες σημαντικές ηχογραφήσεις της περιλαμβάνουν τις επιτυχίες "Under the Bridges of Paris" (1954), "Just an Old Fashioned Girl" (1956) και "Where Is My Man" (1983) που μπήκαν στο Top 10 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Πρωταγωνίστησε το 1967 ως Catwoman, στην τρίτη και τελευταία σεζόν της τηλεοπτικής σειράς Μπάτμαν.
Το 1968, η καριέρα της στις ΗΠΑ χειροτέρευσε μετά τις δηλώσεις της ενάντια στον Πόλεμο του Βιετνάμ κατά την διάρκεια ενός δείπνου στον Λευκό Οίκο. Δέκα χρόνια αργότερα, επέστρεψε στο Μπρόντγουεϊ στην πρωτότυπη παραγωγή του μιούζικαλ Timbuktu! (1978), για την οποία έλαβε την πρώτη υποψηφιότητα για βραβείο Τόνυ. Η δεύτερη υποψηφιότητα για το ίδιο βραβείο ήταν για την πρωτότυπη παραγωγή του μιούζικαλ The Wild Party (2000). Η Κιτ έγραψε τρεις αυτοβιογραφίες.
Η Κιτ απέκτησε θαυμαστές όταν ενσάρκωσε διάφορους ρόλους στις ταινίες της Disney The Emperor's New Groove (2000, όπου έκανε την φωνή της Yzma) και Holes (2003). Έκανε την φωνή της Yzma ξανά στο σίκουελ Kronk's New Groove (2005) και στην σειρά κινουμένων σχεδίων The Emperor's New School (2006-08). Η τελευταία δουλειά τής χάρισε δυο βραβεία Daytime Emmy. Μετά τον θάνατό της κέρδισε ένα τρίτο βραβείο Emmy το 2010 για την γκεστ εμφάνισή της στο Wonder Pets!
Βιογραφία Επεξεργασία
Η Έρθα Κιτ γεννήθηκε στην μικρή πόλη North της Νότιας Καρολίνα στις 17 Ιανουαρίου 1927. Η μητέρα της Άννι Κιθ είχε αφρικανική καταγωγή. Παρόλο που γνώριζε ελάχιστα για τον πατέρα της, εκτιμάται ότι ήταν ένας από τους γιους του ιδιοκτήτη της φάρμας στην οποία γεννήθηκε και ότι η Κιτ ήταν το αποτέλεσμα βιασμού. Σε μια βιογραφία (2013), ο Βρετανός δημοσιογράφος Τζον Ουίλιαμς ισχυρίστηκε ότι ο πατέρας της Κιτ ήταν ένας λευκός άνδρας, ένας γιατρός της περιοχής με το όνομα Daniel Sturkie. Η κόρη της Κιτ, Kitt Shapiro, έχει ερωτηθεί για την εγκυρότητα αυτού του ισχυρισμού. Η μητέρα της Κιτ, Άννι Κιθ (αργότερα Άννι Ρίλεϋ), σύντομα σύναψε σχέση με έναν μαύρο άνδρα που αρνήθηκε να αποδεχτεί την Έρθα εξαιτίας της εξαιτίας της σχετικά χλωμής επιδερμίδας της ; μεγάλωσε με μια συγγενή την οποία αποκαλούσε Θεία Ρόζα, στο σπίτι της οποίας υπέστη βία. Μετά τον θάνατο της μητέρας της, η Έρθα στάλθηκε να ζήσει με άλλη συγγενή την οποία αποκαλούσε Mamie Kitt (που ίσως να ήταν στην πραγματικότητα η βιολογική της μητέρα) στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης, όπου φοίτησε στο Metropolitan Vocational High School (αργότερα μετονομάστηκε σε High School of Performing Arts).
Καριέρα Επεξεργασία
Η Κιτ ξεκίνησε την καριέρα της ως μέλος του Katherine Dunham Company το 1943, όπου παρέμεινε μέχρι το 1948. Μια ταλαντούχα τραγουδίστρια με χαρισματική φωνή, ηχογράφησε τις επιτυχίες "Let's Do It", "Champagne Taste", "C'est si bon", "Just an Old Fashioned Girl", "Monotonous", "Je cherche un homme", "Love for Sale", "I'd Rather Be Burned as a Witch", "Kâtibim", "Mink, Schmink", "Under the Bridges of Paris" και την γνωστότερη επιτυχία της "Santa Baby", που κυκλοφόρησε το 1953. Το μοναδικό ύφος της Κιτ βελτιώθηκε καθώς έμαθε άπταιστα την γαλλική γλώσσα κατά τα χρόνια που εργάστηκε στην Ευρώπη. Μιλούσε τέσσερις γλώσσες (πιστεύεται ότι έμαθε γερμανικά και ολλανδικά από τον πατριό της, αγγλικά από την μητέρα της και γαλλικά από τα ευρωπαϊκά περιοδεύοντα καμπαρέ) και τραγούδησε σε έντεκα γλώσσες, τις οποίες απέδειξε σε αρκετές από τις ζωντανές ηχογραφήσεις στα καμπαρέ όπου εργαζόταν.
Προσωπική ζωή Επεξεργασία
Μετά από ένα ειδύλλιο με τον μεγιστάνα των καλλυντικών Τσαρλς Ρέβσον και τον τραπεζίτη Τζον Μπάρυ Ράιαν ΙΙΙ, παντρεύτηκε τον Τζον Ουίλιαμ ΜακΝτόναλντ, συνεργάτη σε μια επενδυτική εταιρεία ακινήτων, στις 6 Ιουνίου 1960. Απέκτησαν μια κόρη, την Κιτ ΜακΝτόναλντ, που γεννήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 1961. Πήραν διαζύγιο το 1965. Μόνιμη κάτοικος του Κονέκτικατ, η Έρθα Κιτ έζησε για αρκετά χρόνια σε ένα αγρόκτημα στο Νιου Μίλφορντ και δραστηριοποιήθηκε σε τοπικές φιλανθρωπικές οργανώσεις. Αργότερα μετακόμισε στο Πάουντ Ριτζ της Νέας Υόρκης αλλά επέστρεψε στο Κονέκτικατ το 2002 ώστε να είναι κοντά στην κόρη της Κιτ και την οικογένεια αυτής. Η κόρη της παντρεύτηκε τον Τσαρλς Λώρενς Σαπίρο το 1987 και απέκτησαν δυο παιδιά, τον Τζέισον και την Ρέιτσελ Σαπίρο.
Φιλμογραφία Επεξεργασία
Κινηματογράφος Επεξεργασία
| Έτος | Ταινία | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| 1948 | Casbah | Uncredited | πρώτη εμφάνιση |
| 1949-51 | άγνωστη | άγνωστος | [10][11] Προς το παρόν μόνο η μια από αυτές τις ταινίες είναι γνωστή. |
| 1951 | Parigi è sempre Parigi | Cabaret Singer, Herself | |
| 1954 | New Faces | Η ίδια | First credited film role, launched mainstream career |
| 1957 | The Mark of the Hawk | Renee | |
| 1958 | St. Louis Blues | Gogo Germaine | |
| 1958 | Anna Lucasta | Anna Lucasta | |
| 1961 | Saint of Devil's Island | Annette | |
| 1965 | Uncle Tom's Cabin | τραγουδίστρια (uncredited) | |
| Synanon | Betty | ||
| 1971 | Up the Chastity Belt | Scheherazade | |
| 1975 | Friday Foster | Madame Rena | |
| 1979 | Butterflies in Heat | Lola | |
| 1985 | The Serpent Warriors | Snake Priestess | |
| 1987 | Master of Dragonard Hill | Naomi | |
| Dragonard | Naomi | ||
| The Pink Chiquitas | Betty / The Meteor (φωνή) | ||
| 1989 | Erik the Viking | Freya | |
| 1990 | Living Doll | Mrs. Swartz | |
| 1991 | Ernest Scared Stupid | Old Lady Hackmore | |
| 1992 | Boomerang | Lady Eloise | |
| 1993 | Fatal Instinct | First Trial Judge | |
| 1996 | Harriet the Spy | Agatha K. Plummer | |
| 1997 | Ill Gotten Gains | The Wood (φωνή) | |
| 1998 | I Woke Up Early the Day I Died | Cult Leader | |
| The Jungle Book: Mowgli's Story | Bagheera (φωνή) | ||
| 2000 | The Emperor's New Groove | Yzma (φωνή) |
|
| 2002 | Anything But Love | Η ίδια | |
| 2003 | Holes | Madame Zeroni | |
| 2005 | Preaching to the Choir | Ms. Nettie | |
| Kronk's New Groove | Yzma (voice) | ||
| 2007 | And Then Came Love | Mona | Τελευταία εμφάνιση |
Τηλεόραση Επεξεργασία
| Έτος | Τίτλος | Επεισόδιο | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 1952-63 | The Ed Sullivan Show | Η ίδια | 15 επεισόδια | |
| 1963-1978 | The Tonight Show Starring Johnny Carson | Η ίδια | 8 επεισόδια | |
| 1964-1979 | The Mike Douglas Show | Η ίδια | 16 επεισόδια | |
| 1965 | I Spy | "The Loser" | Angel | |
| 1967 | Mission: Impossible | "The Traitor" | Tina Maria | |
| 1967–68 | Batman | "The Joke's on Catwoman" "The Funny Feline Felonies" "Catwoman's Dressed to Kill" |
Catwoman ; 3 επεισόδια | |
| 1969 | The Dick Cavett Show | Η ίδια | 1 επεισόδιο | |
| 1972 | Lieutenant Schuster's Wife | Lady | τηλεοπτική ταινία | |
| 1973-78 | The Merv Griffin Show | Η ίδια | 3 επεισόδια | |
| 1974 | The Protectors | "A Pocketful of Posies" | Carrie Blaine | |
| 1978 | Police Woman | "Tigress" | Amelia | |
| To Kill a Cop | Paula | τηλεοπτική ταινία | ||
| 1983 | A Night on the Town | τηλεοπτική ταινία | ||
| 1985 | Miami Vice | "Whatever Works" | Santería Priestess Chata | |
| 1989 | After Dark | "Rock Bottom?" | Η ίδια | Extended appearance on discussion programme, μαζί με τον Simon Napier-Bell
και τον Pat Kane μεταξύ άλλων |
| 1993 | Jack's Place | "The Seventh Meal" | Isabel Lang | |
| Matrix | "Moths to a Flame" | Sister Rowena | ||
| 1994 | Space Ghost Coast to Coast | Batmantis | Η ίδια | |
| 1995 | The Magic School Bus | "Going Batty" | Mrs. Franklin (φωνή) | |
| New York Undercover | "Student Affairs" | Mrs. Stubbs | ||
| Living Single | "He Works Hard for the Money" | Jacqueline Richards | * Υποψηφιότητα : NAACP Image Award for Outstanding Supporting Actress in a Comedy Series | |
| 1996 | The Nanny | "A Pup in Paris" | Η ίδια | |
| 1997 | The Chris Rock Show | Herself | 1 επεισόδιο | |
| 1997-2000 | The Rosie O'Donnell Show | Herself | 2 επεισόδια | |
| 1998 | The Wild Thornberrys | "Flood Warning" | Lioness #1 (voice) | |
| 1999 | The Famous Jett Jackson | "Field of Dweebs" | Albertine Whethers | |
| 2000 | Happily Ever After: Fairy Tales for Every Child | "The Snow Queen" | The Snow Queen (φωνή) | |
| Welcome to New York | "The Car" "Jim Gets a Car" |
June | ||
| 2001 | The Feast of All Saints | Lola Dede | τηλεοπτική ταινία | |
| Santa, Baby! | Emerald (φωνή) | τηλεοπτική ταινία | ||
| 2003 | Hollywood Squares | Herself | 5 επεισόδια | |
| 2005 | Escape from Cluster Prime | Vexus (φωνή) | τηλεοπτική ταινία | |
| My Life as a Teenage Robot | 7 episodes | Queen Vexus (φωνή) | ||
| Larry King Live | Herself | 2 επεισόδια | ||
| 2006–08 | The Emperor's New School | 36 episodes | Yzma (φωνή) | * Νίκη : Annie Award for Voice Acting in a Television Production (2007-2008)
|
| 2007 | American Dad! | "Dope and Faith" | Fortune Teller (φωνή) | |
| 2009 | Wonder Pets! | "Save the Cool Cat and the Hip Hippo/Tuck and Buck" | Cool Cat (φωνή) | |
| 2010 | The Simpsons | "Once Upon a Time in Springfield" | Η ίδια (φωνή) | Προβλήθηκε μετά τον θάνατό της |
Ντοκιμαντέρ Επεξεργασία
| Έτος | Ταινία | Ρόλος |
|---|---|---|
| 1982 | All by Myself: The Eartha Kitt Story (ντοκιμαντέρ) | Η ίδια |
| 1995 | Unzipped (ντοκιμαντέρ) | Η ίδια |
| 2002 | The Making and Meaning of We Are Family (ντοκιμαντέρ) | Η ίδια |
| The Sweatbox (ντοκιμαντέρ) | Η ίδια |
Θέατρο Επεξεργασία
| Έτος | Τίτλος | Τοποθεσία | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 1945 | Blue Holiday | Broadway | Performer | as a member of the Katherine Dunham Troupe; a short-lived production at the Belasco Theatre[12] |
| Carib Song | Broadway | Company | as a member of the Katherine Dunham Troupe; performed at the Adelphi Theatre as an Original Broadway production[12] | |
| 1946 | Bal Nègre | Broadway, and Europe | Performer | as a member of the Katherine Dunham Troupe; widely acclaimed Concert at the Belasco Theatre[12] |
| unknown | Mexico | Performer | performed successfully as a member of the Katherine Dunham Troupe which was under contract with Teatro Americano for more than two months at the request of Doris Duke[12] | |
| 1948 | Caribbean Rhapsody | West End, and Paris | Chorus girl | as a member of the Katherine Dunham Troupe; performed at the Prince of Wales Theatre (West End) and Théâtre des Champs-Élysées (Paris)[10][12] |
| 1949-50 | unknown | Paris | Herself, Performer |
first solo show / leading performance; performed at Carroll's Niterie; is where Orson Welles discovered her[10][13][14] |
| 1950 | Time Runs | Paris[15] | Helen of Troy | In segment based on Faust; performed "Hungry Little Trouble" written by Duke Ellington; cast by Orson Welles[10] |
| An Evening With Orson Welles | Frankfurt[16] | |||
| 1951 | Dr. Faustus | Paris | with Orson Welles | |
| 1952 | New Faces of 1952 | Broadway | Polynesian girl, Featured dancer, Featured singer |
|
| 1954 | Mrs. Patterson | Broadway | Theodora (Teddy) Hicks | Original Broadway production |
| 1957 | Shinbone Alley | Broadway | Mehitabel | Original Broadway production |
| 1959 | Jolly's Progress | Broadway | Jolly Rivers | |
| 1965 | The Owl and the Pussycat | U.S. National tour | Performer | |
| 1967 | Peg | Regional (US) | ||
| 1970 | The High Bid | London | Performer | |
| 1972 | Bunny | London | Performer | |
| 1974 | Bread and Beans and Things | Aquarius Theater[17] | Performer | |
| 1976 | A Musical Jubilee | U.S. National tour | Performer | |
| 1978 | Timbuktu! | Broadway | Shaleem-La-Lume |
|
| 1980 | Cowboy and the Legend | Regional (US) | Performer | |
| 1982 | New Faces of 1952 (Revival) | Off-off-Broadway | Polynesian girl Featured dancer Featured singer |
|
| 1985 | Blues in the Night | U.S. National tour | Performer | |
| 1987 | Follies (London Revival) | London | Carlotta Campion | Replacement for Dolores Gray |
| 1989 | Aladdin | Palace Theatre, Manchester | Performer | |
| 1989 | Eartha Kitt in Concert | London | Performer | |
| 1994 | Yes | Edinburgh | Performer | |
| 1995 | Sam's Song | Unitarian Church of All Souls | Performer | Benefit concert |
| 1996 | Lady Day at Emerson's Bar and Grill | Chicago | Performer | |
| 1998 | The Wizard of Oz (return engagement) off-Broadway | U.S. National tour | The Wicked Witch | |
| 2000 | The Wild Party | Broadway | Delores | Original Broadway production |
| Cinderella | Madison Square Garden, and U.S. National tour | Fairy Godmother | ||
| 2003 | Nine | Broadway | Liliane La Fleur | Replacement for Chita Rivera |
| 2004 | Cinderella (New York City Opera revival) | David H. Koch Theater | Fairy Godmother | |
| 2006 | Mimi le Duck | Off-off-Broadway | Madame Vallet | |
| 2007 | All About Us | Westport Country Playhouse | Performer |
Βιντεοπαιχνίδια Επεξεργασία
| Έτος | Τίτλος | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| 2000 | The Emperor's New Groove | Yzma | ρόλος φωνής |
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 32398636. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) Internet Broadway Database. 48248. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6j6802s. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Jessie Carney Smith: «Notable Black American Women»
- ↑ (Αγγλικά) BlackPast.org.
- ↑ CONOR.SI. 136381283.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 118918109. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2020.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 That Bad Eartha (sleeve note). Eartha Kitt. His Master's Voice. 1955.
- ↑ Pear, Nancy (1993). «Contemporary Musicians». 2004 Gale, a part of Cengage Learning & HighBeam Research. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 «Selections from the Katherine Dunham Collection». Library of Congress. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Down to Eartha (United Kingdom Version) (sleeve note). Eartha Kitt. His Master's Voice. 1955.
- ↑ Baker, Rob (16 Οκτωβρίου 2014). «Eartha Kitt and Orson Welles in Paris in 1950». Alum Media Ltd. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Eartha Kitt: Singer who rose from poverty to captivate audiences around the world with her purring voice». The Telegraph. December 26, 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις January 11, 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220111/https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/3965054/Eartha-Kitt.html. Ανακτήθηκε στις December 14, 2014.
- ↑ Fanning, Win (13 Αυγούστου 1950). «Eartha Kitt wins raves in Welles' show at Frankfurt». Stars and Stripes. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Los Angeles Herald-Examiner and Los Angeles Times. June 8, 1974.
Περαιτέρω μελέτη Επεξεργασία
- Walsh, David (December 27, 2008). "Harold Pinter and Eartha Kitt, artists and opponents of imperialist war". World Socialist Web Site.
- Gent, Helen (May 4, 2009). "Eartha Kitt: The Feline Femme Fatale". Marie Claire (Australia).
- Kitt, Eartha (1976). Alone with Me : A New Autobiography. Chicago: H. Regnery. ISBN 0-8092-8351-4. OCLC 1945260.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Δισκογραφία Έρθα Κιτ στο Discogs
- Έρθα Κιτ στην IMDb
- Έρθα Κιτ στο Internet Broadway Database (Αγγλικά)
- Eartha Kitt στο TV Guide
- 32398636 Έρθα Κιτ στο Find a Grave (Αγγλικά)
Video / audio footage Επεξεργασία
- "An Evening with Eartha Kitt". Say Brother. WGBH-TV. 14 Σεπτεμβρίου 1979.
- "Singer And Actress Eartha Kitt Dies". All Things Considered. NPR. 25 Δεκεμβρίου 2008.
- "Eartha Kitt on Piano Jazz". Piano Jazz. NPR. 1 Μαΐου 2009 (ηχογραφήθηκε 12 Φεβρουαρίου 1993).
- "Eartha Kitt". National Visionary Leadership Project.