Ο Ίππων ο Σάμιος (6ος/5ος αιώνας π.Χ.) ήταν προσωκρατικός φιλόσοφος του οποίου η πραγματική καταγωγή είναι αμφίβολη καθώς εκτός από τη Σάμο του έχει επίσης αποδοθεί σε πολλές πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας όπως το Ρήγιο, ή το Μεταπόντιο, ή τον Κρότωνα.[3][4][5]Είναι επίσης πιθανό πως υπήρχαν πάνω από ένας φιλόσοφοι με αυτό το όνομα. Αν και ήταν φυσικός φιλόσοφος, ο Αριστοτέλης δεν τον είχε σε εκτίμηση καθώς θεωρούσε το διανοητικό του επίπεδο ευτελές.[6][7]

Ίππων ο Σάμιος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση5ος αιώνας π.Χ.
Rhegion[1]
Θάνατος4ος αιώνας π.Χ. (πιθανώς)
Χώρα πολιτογράφησηςRhegion
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος
ιατρός[2]

Η φιλοσοφία του Επεξεργασία

Σύμφωνα με τον Ιππόλυτο (2ος/3ος αιώνας μ.Χ.), ο Ίππων θεωρούσε πως το νερό ή/και η φωτιά ήταν τα κύρια στοιχεία του κόσμου, με την αλληλεπίδραση ανάμεσα στα δύο στοιχεία να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του κόσμου.[5][6][8] Ο Σιμπλίκιος, φιλόσοφος του 6ου αιώνα μ.Χ. και σχολιαστής των έργων του Αριστοτέλη, επίσης ανέφερε πως ο Ίππων θεωρούσε πως το νερό ήταν η κύρια ουσία όλων των πραγμάτων, κατά τα πρότυπα του Θαλή του Μιλήσιου.[9] Οι περισσότερες καταγραφές της φιλοσοφίας του δείχνουν πως είχε σημαντικό ενδιαφέρον ως προς τα βιολογικά θέματα, καθώς και πως θεωρούσε πως όλα τα έμβια όντα διαθέτουν ένα κατάλληλο ποσοστό υγρασίας, και όταν διαταραχθεί η ισορροπία του ποσοστού αυτού προκαλείται ασθένεια στον οργανισμό.[8][3] Θεωρούσε επίσης πως η ψυχή αναδεικνύετε από τον νου και το νερό.[10] Ένας από τους μεσαιωνικούς σχολιασμούς στο έργο Νεφέλαι του Αριστοφάνη, αποδίδει στον Ίππωνα την πεποίθηση πως οι ουρανοί ήταν ωσάν την κορυφή ενός φούρνου -πνιγεύς- που καλύπτει τη Γη.[11]

Κατά τον Σιμπλίκιο, αναφέρεται επίσης πως κάποια στιγμή ο Ίππων είχε κατηγορηθεί ως άθεος.[12] Σύμφωνα με κάποιους μελετητές, αυτό ωφείλετο στο ότι υποστήριξε, εξαιτίας της βαθιάς του πίστης σε τίποτα άλλο εκτός των πραγμάτων που υποπίπτουν στις αισθήσεις μας, πως αυτοί που λατρεύονται ως θεοί είναι ήρωες ή παρά πολύ μεγάλοι άνδρες που θεοποιήθηκαν από τους ανθρώπους.[13] Δεν διασώζονται περισσότερες πληροφορίες για το πώς προέκυψε η κατηγορία του άθεου, όμως είναι γνωστό πως είχε επίσης κατηγορηθεί για ασέβεια στο έργο Πανόπται από τον κωμικό ποιητή Κρατίνο ο οποίος έζησε την ίδια εποχή,[14] ενώ σύμφωνα με τον Κλήμη τον Αλεξανδρινό του 2ου αιώνα μ.Χ. ο Ίππων είχε παραγγείλει το παρακάτω επίγραμμα ως αναγραφή στον τάφο του κάτι που μπορεί να εξηγήσει εν μέρει το γεγονός της ασέβειας:[15]

αρχικό κείμενο μετάφραση
Ἵππωνος τόδε σῆμα

τὸν ἀθανάτοισι θεοῖσιν ἶσον ἐποίησεν Μοῖρα καταφθίμενον

Αυτό είναι το σημείο [τάφος] του Ίππωνα

που στον θάνατο του η Μοίρα τον εποίησε ίσο με τους αθανάτους θεούς

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Ιππόλυτος Ρώμης: «Κατὰ πασῶν αἱρέσων ἔλεγχος». (αρχαία ελληνικά) Refutation of all Heresies.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: «BnF catalogue général» (Γαλλικά) Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Παρίσι.
  3. 3,0 3,1 Ιατρικά Συγγράματα, Ανώνυμος του Λονδίνου, col. xi. 22–42
  4. Freeman, Kathleen (1983). «Ancilla to the Pre-Socratic Philosophers». Harvard University Press. 
  5. 5,0 5,1 Curnow, Trevor (2006). «The Philosophers of the Ancient World: An A-Z Guide». A&C Black. σελ. 153. 
  6. 6,0 6,1 G. S. Kirk, J. E. Raven, M. Schofield (1983). «The Presocratic Philosophers: A Critical History with a Selcetion of Texts». Cambridge University Press. σελ. 91. 
  7. «Aristotle, Metaphysics, Book 1, section 984a». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου 2024. 
  8. 8,0 8,1 «Hippon | Greek philosopher». Encyclopedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2016. 
  9. Σιμπλίκιος, Φυσικά, 23.21–29
  10. Ιππόλυτος ο Ρωμαίος, i.16
  11. Douglas M. MacDowell, (1995), Aristophanes and Athens: An Introduction to the Plays, page 120. Oxford University Press.
  12. Σιμπλίκιος, Φυσικά 23.21–29
  13. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 29, τομ. 15. 
  14. Poeta Comici Graeci, F 167 Kassel–Austin = DK 38 A 2
  15. «Κλήμης ο Αλεξανδρινός, Προτρεπτικός πρός Ἐλλήνας, 4.55.1 (σελ. 21)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2016.