Η Ακακία αποτελεί γένος φυτών, που ανήκει στην οικογένεια των Μιμηλεοειδών, στην τάξη των Κυαμωδών.

Ακακία
Ακακία του Γκρεγκ (Acacia greggii)
Συστηματική ταξινόμηση
Σύστημα: κατά CRONQUIST, 1981
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: Κυαμώδη (Fabales)
Οικογένεια: Μιμηλεοειδή (Mimosaceae)
Γένος: Ακακία (Acacia)
MILL.[1], 1754
Είδη

Περίπου 1,300. Βλέπε κείμενο.

Η ακακία είναι δέντρο ή θάμνος, αειθαλής ή φυλλοβόλος, με φύλλα σύνθετα διπτεροειδή, με αγκάθια μικρά και ισχυρά. Τα άνθη της είναι μικρά ωχροκίτρινα, κίτρινα, πορτοκαλοκίτρινα και σπανιότερα λευκά, τοποθετημένα σε ταξιανθίες που σχηματίζουν σφαιρικές κεφαλές, κυλινδρικούς ίουλους ή στάχεις.

Δενδροστοιχία από ακακίες στη συνοικία Ξηροκρήνη της Θεσσαλονίκης.

Χαρακτηριστικό της ακακίας είναι ότι εκκρίνει το αραβικό κόμμι ακόμη και σε άριστες συνθήκες καλλιέργειας, το οποίο θεωρείται παθολογικό φαινόμενο. Ο φλοιός και οι λοβοί πολλών ειδών περιέχουν μεγάλη ποσότητα δεψικών ουσιών και χρησιμοποιούνται στη βυρσοδεψία και τη φαρμακευτική. Το αραβικό κόμμι, διαλυμένο σε κρύο νερό, δίνει τη γνωστή «γόμα» για τα χαρτιά.

Είδη Επεξεργασία

Τα περισσότερα είδη ευδοκιμούν σε πυριτικά, αμμώδη και φτωχά εδάφη και αντέχουν την ξηρασία. Μερικά είδη, όπως η Ακακία η κρεμοκλαδής (Acacia pendula), ευδοκιμούν σε νοτερούς, υγρούς και ελώδεις τόπους, και άλλα, όπως η Ακακία η κατεχού (Acacia catechou), αντέχουν και σε θερμοκρασίες λίγων βαθμών κάτω από 0 °C. Θεωρούνται βραχύβια φυτά, παρουσιάζουν όμως γρήγορη αύξηση. Μέσα σε λίγους μήνες αποκτούν ύψος 3 μέτρων. Το συνολικό ύψος μπορεί να ξεπεράσει τα 7 μέτρα. Από τον 30ό χρόνο αρχίζουν να παρακμάζουν. Πολλαπλασιάζονται κυρίως με σπέρματα, που φυτεύονται απευθείας στο χώμα, αλλά και με μοσχεύματα από βλαστούς ημιώριμους. Φυτεύεται σε πάρκα, σχηματίζοντας δεντροστοιχίες για καλλωπιστικούς σκοπούς, αλλά και για να συγκρατεί αμμώδη εδάφη ή αμμόλοφους.

Στην Κύπρο οι Ακακίες εισήχθησαν από τους Βρετανούς Αποικιοκράτες στα τέλη του 19ου αιώνα. Με αυτές δάσωναν φτωχά πεδινά και παραθαλάσσια εδάφη για σκοπούς εμπλουτισμού του χώματος. Αρκετά διατηρούνταν ως δάση Ακακιών που παρεμπόδιζαν την σκόνη αλλά και τις καθιζήσεις, ενώ σε ορισμένα μετέπειτα φυτεύονταν σε αυτά είτε καλλιέργειες είτε κωνοφόρα δάση. Χρησιμοποιούνταν βεβαίως και για καλλωπιστικούς σκοπούς σε κήπους, δρόμους και πάρκα αλλά και κατά μήκος του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου για διατήρηση του εδάφους λόγο του μεγάλου ριζικού τους συστήματος. Αυτό γίνεται ακόμη και σήμερα κατά μήκος δρόμων σε απότομες πλάγιες ημιορινών περιοχών.ν Το κυριότερο είδος Ακακίας στην Κύπρο είναι η Κυανόφυλλος.

Η γνωστή από δενδροστοιχίες ακακία, με τα λευκά μυρωδάτα άνθη που κρέμονται σε τσαμπιά (βότρεις), δεν ανήκει στο γένος Acacia, αλλά είναι το φυτό Ροβίνια η ψευδοακακία (Robinia pseudoacacia).

Μερικά από τα πιο γνωστά είδη ακακίας είναι τα εξής:

Το γένος περιλαμβάνει γύρω στα 1300 είδη, ορισμένα από τα οποία παρατίθενται στον κατάλογο που ακολουθεί:[2]

 
Ακακία η πυκνανθής ανθισμένη
 
Άνθη του είδους ακακία η ετερόφυλλος
 
Άνθη και αγκάθια της ακακίας της αφύλλου
 
Ακακία η μυρτόφυλλος
 
Acacia drepanolobium
 
Acacia sp.
 
Ακακία
  • A. adenocalyx (A. η αδενοκάλυξ)
  • Α. adoxa (A. η άδοξος)
  • A. amazonica (A. η αμαζόνειος)
  • A. ancistrocarpa (Α. η αγκιστρόκαρπος)
  • A. ancistroclada Α. η αγκιστροκλαδής)
  • A. ancistrophylla (Α. η αγκιστρόφυλλος)
  • A. anisophylla (Α. η ανισόφυλλος)
  • A. anomala (Α. η ανώμαλος)
  • A. aphylla (Α. η άφυλλος)
  • A. argyraea (Α. η αργυρά)
  • A. argyrophylla (Α. η αργυρόφυλλος)
  • A. argyrotricha (Α. η αργυρότριχος)
  • A. boliviana (Α. η βολιβιανή)
  • A. brachycarpa (Α. η βραχύκαρπος)
  • A. brachyclada (Α. η βραχυκλαδής)
  • A. buxifolia (Α. η πυξόφυλλος)
  • A. chariessa (Α. η χαρίεσσα)
  • A. condyloclada (Α. η κονδυλοκλαδής)
  • A. cyperophylla (Α. η κυπειρόφυλλος)
  • A. dermatophylla (Α. η δερματόφυλλος)
  • A. decurrens (Α. η καταθέουσα)
  • A. excelsa (Α. η υψικάρηνος)
  • A. ferruginea (Α. η σκωριώδης)
  • A. fragilis (Α. η εύθραυστος)
  • A. glauca (Α. η γλαυκή)
  • A. grandifolia (Α. η μεγαλόφυλλος)
  • A. hadrophylla (Α. η αδρόφυλλος)
  • A. haematoxylon (Α. το αιματόξυλον)
  • A. helicophylla (Α. η ελικόφυλλος)
  • A. heterochroa (Α. η ετερόχρους)
  • A. horrida (Α. η φρικώδης)
  • A. leptoloba (Α. η λεπτόλοβος)
  • A. leucophloea (Α. η λευκόφλοιος)
  • A. longifolia (Α. η μακρόφυλλος)
  • A. malacocephala (Α. η μαλακοκέφαλος)
  • A. maschalocephala (Α. η μασχαλοκέφαλος)
  • A. microbotrya (Α. η μικρόβοτρυς)
  • A. microcarpa (Α. η μικρόκαρπος)
  • A. millefolia (Α. η χιλιόφυλλος)
  • A. nilotica (Α. η νειλώα)
  • A. pendula (Α. η κρεμοκλαδής)
  • A. pachyphylla (Α. η παχύφυλλος)
  • A. paradoxa (Α. η παράδοξος)
  • A. platycarpa (Α. η πλατύκαρπος)
  • A. plectocarpa (Α. η πλεκτόκαρπος)
  • A. polyacantha (Α. η πολυάκανθος)
  • A. purpurea (Α. η πορφυρά)
  • A. purpureopetala (Α. η πορφυροπέταλος)
  • A. pycnantha (Α. η πυκνανθής)
  • A. rhodophloia (Α. η ροδόφλοιος)
  • A. rhodoxylon (Α. το ροδόξυλον)
  • A. sarcophylla (Α. η σαρκόφυλλος)
  • A. scleroclada (Α. η σκηροκλαδής)
  • A. scleroxyla (Α. η σκληρόξυλος)
  • A. senegal (Α. η σενεγάλειος)
  • A. stenophylla (Α. η στενόφυλλος)
  • A. tenuifolia (Α. λεπτόφυλλος)
  • A. tetraneura (Α. η τετράνευρος)
  • A. tortilis (Α. η στρεπτή)
  • A. trigonocarpa (Α. η τριγωνόκαρπος)
  • A. xanthocarpa ( Α. η ξανθόκαρπος)
  • A. xerophila (Α. η ξηρόφιλος)
  • A. xiphophylla (Α. η ξιφόφυλλος)

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Φυτολογία, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 10, Εκδοτική Αθηνών 1990
  • Γεννάδιος Π., Λεξικόν φυτολογικόν, Αθήνα 1914

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Genus: Acacia Mill. - Germplasm Resources Information Network (GRIN)
  2. Tο γένος Ακακία The plant list

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία