Ανάμπα

πόλη της Αλγερίας

Συντεταγμένες: 36°54′N 7°46′E / 36.900°N 7.767°E / 36.900; 7.767

Η Ανάμπα[2] (αραβικά: عنّابة‎‎, μτφ. «Χώρα των Τζίτζιφων», βερβερικές γλώσσες: Aânavaen),[3][4] παλαιότερα γνωστή ως Μπόνα (Bona) και Μπον (Bône), είναι πόλη λιμάνι στη βορειοανατολική άκρη της Αλγερίας, κοντά στην Τυνησία. Η Άναμπα βρίσκεται κοντά στον μικρό ποταμό Σεϊμπούς και βρίσκεται στην ομώνυμη επαρχία. Με πληθυσμό περίπου 340.000 (2008)[5], η Άναμπα είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη στην Αλγερία. Είναι σημαντικό βιομηχανικό κέντρο στην ανατολική Αλγερία.[6]

Ανάμπα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ανάμπα
36°54′0″N 7°46′0″E
Η θέση της Άναμπα στην ομώνυμη επαρχία
ΧώραΑλγερία
Διοικητική υπαγωγήΝταΐρα της Ανάμπα
Έκταση49 km²
Υψόμετρο3 μέτρα
Πληθυσμός257.359 (2008)[1]
Ταχ. κωδ.23000
Ζώνη ώραςUTC+01:00
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Άναμπα είναι παράκτια πόλη που υπέστη σημαντική ανάπτυξη κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Η Άναμπα διαθέτει μητροπολιτική περιοχή με υψηλότερη πληθυσμιακή πυκνότητα από τις άλλες μητροπολιτικές περιοχές της ακτής της Αλγερίας, όπως το Οράν και το Αλγέρι. Μεγάλο μέρος της ανατολικής και νότιας Αλγερίας χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες, τον εξοπλισμό και τις υποδομές της Άναμπα. Οικονομικά, είναι το κέντρο για διάφορες οικονομικές δραστηριότητες, όπως η βιομηχανία, οι μεταφορές και ο τουρισμός.[7]

Ονομασίες Επεξεργασία

Η σημερινή Άναμπα αναπτύχθηκε στη θέση του Αφροδισίου, του επινείου της ρωμαϊκής πόλης Ίππων Βασιλικός.[3] (Η σύγχρονη πόλη έκτοτε επεκτάθηκε επίσης νότια πάνω από τα ερείπια του Ιππώνος.) Τα προηγούμενα ονόματα της πόλης Μπον[3] και Μπόνα[8] προέρχονται από το «Ούμπο», μια τοπική παράφραση του ονόματος Ίππων.[3] Το ανεπίσημο όνομά του «Χώρα των Τζίτζιφων» (بلد العناب, Μπαλάντ αλ-Ουνάμπ) προέρχεται από την αφθονία αυτού του καρπού στην περιοχή.

Ιστορία Επεξεργασία

 
Μπόνα, Αλγερία, 1899
 
Αρχαία πόλη Βασιλικού Ίππωνος, σημερινή Άναμπα

Αρχαιότητα Επεξεργασία

Η περιοχή της Άναμπα έχει αποδεδειγμένη πολύ πρώιμη ανθρώπινη παρουσία στο Αΐν ελ Χανές, κοντά στη Σαϊντά (περίπου 200.000 π.Χ.), συμπεριλαμβανομένων των τεχνουργημάτων που παρουσιάζουν αξιόλογη χρήση των εργαλείων. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, η προϊστορική Αλγερία ήταν η περιοχή της πιο προηγμένης ανάπτυξης τεχνικών εργαλείων φλούδας στη Μέση Πρώιμη Λίθινη Εποχή (Μέση Παλαιολιθική).[9]

Οι Φοίνικες εγκαταστάθηκαν στην Άναμπα κατά τον 14ο αιώνα π.Χ. Ο Βασιλικός Ίππων ήταν κέντρο πρώιμου Δυτικού Χριστιανισμού και τοποθεσία πολλών χριστιανικών συνόδων, μία από τις οποίες ήταν ένας σημαντικό σημείο για τη διάδοση των βιβλίων της Καινής Διαθήκης. Ο Αυγουστίνος Ιππώνος ήταν επίσκοπος της περιοχής από το 396 μ.Χ. μέχρι το θάνατό του το 430 μ.Χ.[10] Η πόλη καταστράφηκε τον 5ο αιώνα από τους Βανδάλους.[11] Οι Βάνδαλοι κυριάρχησαν στην πόλη μέχρι το 534. Ο Γέλιμερ, Βασιλιάς των Βανδάλων και των Αλάνων από το 530 ως το 534 μ.Χ., αντιμετώπισε την πείνα των ακολούθων του και των παιδιών τους και συνειδητοποιώντας ότι δεν είχε καμία πιθανότητα να ξανακερδίσει τη βασιλεία του στη Βόρειο Αφρική, παραδόθηκε στον Φλάβιο Βελισάριο, στρατηγό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπό τον Ιουστινιανό Α΄, στην Μπον.[12] Στη συνέχεια οι Βυζαντινοί κυριάρχησαν στον Ίππωνα (το όνομα της πόλης άλλαξε μετά το 395) πριν από την κατάκτηση του Μαγκρέμπ από τους μουσουλμάνους το 699 μ.Χ. Αργότερα, οι Αββασίδες, Aγλαβίδες και Φατιμίδες κυριάρχησαν στη Μπόνα πριν την άνοδο των Ζιρίδων. Μετεγκαταστάθηκε στην σημερινή της θέση μετά τις πλημμύρες και τις καταστροφές που σημειώθηκαν το 1033 κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του Χαμαμιδών. Δέχθηκε επίθεση από στόλο Πιζανών και Γενοβέζων το 1034 και κατακτήθηκε από το Βασίλειο της Σικελίας το 1153. Οι Αλμοάδες κατέλαβαν την περιοχή το 1160.

Κατά τη διάρκεια του 11ου αιώνα, οι Μπανού Χιλάλ, μια αραβική φυλή που ζούσε μεταξύ του Νείλου και της Ερυθράς Θάλασσας, εγκαταστάθηκε στην Τυνησία, την Τριπολιτανία (δυτική Λιβύη) και Κωνσταντινίτιδα (ανατολική Αλγερία) που ήταν το τμήμα που ήταν γνωστό ως Άναμπα.[13]

Μετά την κατάρρευση των Αλμοάδων, ξεκίνησε η κυριαρχία των Χαφσιδών στην Άναμπα το 1250. Η κυριαρχία των Χαφσιδών διακοπτόταν από σύντομα διαλείμματα κυριαρχίας των Μαρινιδών και της Καστίλλης (το 1360) και ολοκληρώθηκε με εκείνη των Ζαγιανιδών. Η κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ξεκίνησε το 1533 και διήρκεσε μέχρι τη γαλλική κατάληψη το 1832, με εξαίρεση την κυριαρχία της ισπανικής αυτοκρατορίας μεταξύ 1535 και 1540. Οι Βερβερίνοι πειρατές διέμεναν επίσης στην Άναμπα από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα.[11]

Σύγχρονη Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας της Γαλλίας (αυτοκρατορία και δημοκρατίες), η πόλη ονομαζόταν Μπον. Ήταν ένας από τους κύριους γαλλικούς οικισμούς, και εξακολουθεί να έχει σημαντική μειονότητα «πιε-νουάρ». Μία σημαντική προσωπικότητα από τη Μπον ήταν ο στρατηγός Αλφόνς Ζουίν, στρατάρχης της Γαλλίας και στη συνέχεια διοικητής του Κεντροευρωπαϊκού ΝΑΤΟ.[14]

Την περίοδο 1856–69 ξεκίνησε η κατασκευή προστατευόμενου λιμένα στην πόλη, έκτασης 80 στρεμμάτων, για τη μεταφορά μεταλλευμάτων από το Μοκτά ελ Χαντίντ.[15] Μία μικρή σιδηροδρομική γραμμή κατασκευάστηκε από το ορυχείο στο Αΐν Μοκρά έως τις αποβάθρες του Μπον.[15] Αυτή η σιδηροδρομική γραμμή εγκαινιάστηκε το 1864 και ήταν η πρώτη που λειτούργησε στην Αλγερία.[16] Η πλήρης παραγωγή του ορυχείου ξεκίνησε το 1865.[17] Επίσης το 1865, ο Αυτοκράτορας Ναπολέων Γ΄ επισκέφθηκε την Αλγερία, συμπεριλαμβανομένου του ορυχείου και της πόλης Μπον.[18]

Το 1865, το ορυχείο παρήγαγε 22.000 τόνους σιδηρομεταλλεύματος, το οποίο αυξήθηκε σε 255.000 τόνους το 1869. Το μετάλλευμα εξορυσσόταν από υπόγειες στοές και στη συνέχεια μεταφερόταν από το Μπον στα γαλλικά εργοστάσια σιδήρου και χάλυβα.[19] Πριν ανοίξει το ορυχείο, η πόλη είχε μόλις 10.000 κατοίκους. Μέχρι το 1924, υπήρχαν 41.000 κάτοικοι και το λιμάνι χρησιμοποιήθηκε για την εξαγωγή φωσφορικών αλάτων, μολυβδούχων μετάλλων και μεταλλεύματος ψευδαργύρου.[20]

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1943, η Μπον (Άναμπα) ήταν σημαντικός στόχος του αμερικανικού στρατού και του βρετανικού στρατού στην επιχείρηση Πυρσός, προελαύνοντας προς τα ανατολικά από το Μαρόκο, το Οράν και το Αλγέρι σε όλη τη Βόρεια Αφρική. Η Μπον ήταν μία κρίσιμη οδική και θαλάσσια τοποθεσία για την εισβολή στην Τυνησία και, στη συνέχεια, την εξώθηση των δυνάμεων του Άξονα (Γερμανία και Ιταλία) από την Αφρική τον Μάιο του 1943.[21]

Το Μπον παρέμεινε στα χέρια των συμμάχων μέχρι το τέλος του πολέμου το 1945 και στη συνέχεια παρέμεινε μέρος της Γαλλικής Αλγερίας μέχρι την ανεξαρτησία της Αλγερίας το 1962.

Δημογραφία Επεξεργασία

Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού
Έτος Πληθ.   ±%  
1882 22.000 —    
1886 30.800 +40.0%
1892 32.300 +4.9%
1896 32.300 +0.0%
1899 34.500 +6.8%
1901 37.000 +7.2%
1906 42.900 +15.9%
1911 42.000 −2.1%
1921 45.200 +7.6%
1926 51.900 +14.8%
1931 68.800 +32.6%
1936 83.300 +21.1%
1948 102.800 +23.4%
1954 114.100 +11.0%
1960 164.000 +43.7%
1966 168.800 +2.9%
1974 313.200 +85.5%
1977 255.900 −18.3%
1987 305.500 +19.4%
1998 359.657 +17.7%

Η πόλη Άναμπα είχε πληθυσμό 257.359 κατοίκους το 2008 (γενική απογραφή του πληθυσμού και του οικοτόπου).[22] Το 1988, ο πληθυσμός της αστικής περιοχής της Άναμπα είχε αυξηθεί σε 359.657 (με το Ελ Μπούνι να έχει 111.956 κατοίκους). Περιλαμβάνονται επίσης οι πόλεις Ελ Χατζάρ και Σιντί Αμάρ. Σήμερα υπάρχουν περίπου 500.000 κάτοικοι στην «ευρύτερη Άναμπα».

Αστικές περιοχές Επεξεργασία

Η μητροπολιτική περιοχή περιλαμβάνει τις πόλεις Ελ Μπουνί, Ελ Χατζάρ και Σιντί Αμάρ, οι οποίες αποτελούν την περιφέρεια γύρω από την πόλη Άναμπα. Η πόλη αναπτύχθηκε δραματικά από τότε που ένα μεγάλο εργοστάσιο άνοιξε στο Ελ Χατζάρ (10 χλμ. νότια).

Το κέντρο της Άναμπα είναι μπροστά στη θάλασσα και περιλαμβάνει τον περίπατο που ονομάζεται Concours de la Revolution (πρώην Le Cours Bertagna), που είναι μια ζωντανή περιοχή, γεμάτη με στοές και διάφορα είδη εστιατορίων, βεράντες και περίπτερα. Η Άναμπα διαθέτει επίσης διεθνές αεροδρόμιο.

Πανόραμα της προκυμαίας

Κλίμα Επεξεργασία

Η Άναμπα έχει μεσογειακό κλίμα με μακρά, ζεστά, ξηρά καλοκαίρια, ειδικά από τα μέσα Ιουλίου μέχρι τα μέσα Αυγούστου και ήπιους, υγρούς χειμώνες. Το χιόνι είναι σπάνιο αλλά όχι ανύπαρκτο. Η βροχή είναι άφθονη όπως και στην υπόλοιπη βόρεια Αφρική και μπορεί να είναι καταρρακτώδης.

Κλιματικά δεδομένα Άναμπα (1976–2005, ακραίες τιμές 1909–σήμερ)
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) 27.2 30.0 36.0 35.0 41.0 42.9 45.7 45.0 44.0 41.0 33.0 29.0 45,7
Μέση Μέγιστη °C (°F) 16.3 16.8 18.6 20.5 23.7 27.5 30.5 31.3 28.9 25.9 20.8 17.6 23,2
Μέση Μηνιαία °C (°F) 11.6 11.9 13.4 15.2 18.4 22.0 24.8 25.7 23.6 20.4 15.9 12.9 18,0
Μέση Ελάχιστη °C (°F) 6.9 7.0 8.2 9.8 13.0 16.5 19.0 20.0 18.2 14.9 10.9 8.1 12,7
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) −2 −2 0.0 1.0 2.8 8.0 11.0 11.0 10.0 6.5 0.0 −4 −4
Υετός mm (ίντσες) 98,5 76,6 61,2 64,1 38,3 14 3,1 8,2 37,5 64,8 98,4 110,8 675,5
υγρασίας 77 76 75 76 76 74 69 72 73 74 76 78 75
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 0.1 mm) 14.5 12.2 11.4 11.2 8.2 4.2 1.4 2.8 6.9 9.5 14.5 14.6 111,4
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας 139.5 163.9 198.4 204.0 260.4 300.0 350.3 316.2 249.0 201.5 153.0 136.4 2.672,6
Μέσες ημερήσιες ώρες ηλιοφάνειας 4.5 5.8 6.4 6.8 8.4 10.0 11.3 10.2 8.3 6.5 5.1 4.4 7,3
Πηγή #1: Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (μέσες θερμοκρασίες και κατακρημνίσεις, 1976–2005)[23]
Πηγή #2: Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία (υγρασία, 1968–1990 και ηλιοφάνεια, 1952–1990),[24] Meteo Climat (ακραίες τιμές)[25]

Εκπαίδευση Επεξεργασία

Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα εκπαιδευτικά ιδρύματα της πόλης είναι το Πανεπιστήμιο της Άναμπα. Από το 2004, έχουν εγγραφεί πάνω από 40.000 σπουδαστές.[26]

Υπάρχει επίσης παράρτημα του γαλλικού διεθνούς σχολείου Lycée international Alexandre-Dumas.[27]

Οικονομία Επεξεργασία

 
Πύργος Sheraton της Άναμπα.[28]

Από το 1911, η Άναμπα παρήγαγε σίδηρο, ψευδάργυρο, φελλό, ζωικά προϊόντα και δημητριακά.[11]

Η πόλη είναι ένας σημαντικός κόμβος της παγκόσμιας χαλυβουργίας με το χαλυβουργικό συγκρότημα του Ελ Χατζάρ, 8 χιλιόμετρα νότια της πόλης.[29] Είναι το μεγαλύτερο στην Αφρική. Οι βιομηχανίες φωσφορικών και μετάλλων εντάσσονται πλέον στο συγκρότημα Σεϊμπούσα και το μεταλλουργικό συγκρότημα Αλελίκ. Ο ιδιωτικός βιομηχανικός τομέας είναι επίσης πολύ σημαντικός στην Άναμπα και δίδει ιδιαίτερη έμφαση στην αγροτοβιομηχανία, τη μεταλλουργία, τα προϊόντα ξύλου και τις κατασκευές. Αυτές οι βιομηχανικές περιοχές καταλαμβάνουν περίπου 400 εκτάρια μεταξύ της γέφυρας Μπουσέ, της Μεμπουτζά, της Μπεραχάλ και της Χεράζα. Οι επιχειρηματικοί χώροι βρίσκονται επίσης στα προάστια της πόλης, όπως τα Σιντί Σαλέμ, Ελ Εουλμά και Βαντί Ελ-Ανέμπ.

Μεταφορά Επεξεργασία

Η Άναμπα αναφερόταν ως το «κύριο λιμάνι της Αλγερίας μετά το Οράν και το Αλγέρι», από την έκδοση του Baedeker το 1911.[11]

Η Άναμπα εξυπηρετείται από το αεροδρόμιο Ραμπάχ Μπιτάτ, διεθνές αεροδρόμιο του οποίου ο κωδικός αεροδρομίου IATA είναι AAE. Η Άναμπα έχει επίσης σιδηροδρομικές συνδέσεις με τις αλγερινές πόλεις Κωνσταντίνη και Αλγέρι και βρίσκεται στο τέλος της εθνικής οδού ανατολής-δύσης της Αλγερίας. Είναι το δεύτερο βιομηχανικό κέντρο στην Αλγερία μετά την πρωτεύουσα Αλγέρι.

Τουρισμός Επεξεργασία

 
Εθνικό Πάρκο Εντούγκ

Η Άναμπα είναι σημαντικό τουριστικό κέντρο και είναι ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα στη δυτική Μεσόγειο. Πρόκειται για μια παράκτια πόλη με βουνά, λόφους, υπώρειες και πεδιάδες που την περιβάλλουν. Εξαιτίας αυτού, και εκτός από τον θαλάσσιο και παραθαλάσσιο τουρισμό, η Άναμπα διαθέτει δυναμική για ορεινό τουρισμό. Τα βουνά γύρω από το Σεραϊντί, τα οποία ανέρχονται στα 1.080 μ., τα καθιστούν ένα σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο.[30]

Η Άναμπα έχει επίσης διάφορους βασικούς θρησκευτικούς χώρους. Η Άναμπα στην πρώιμη ιστορία της ήταν ο χώρος μιας σημαντικής και σημαντικής επισκοπής, πριν την καταστροφή της από τους Βανδάλους και την εποχή του εξισλαμισμού. Η Άναμπα βρίσκεται στα σύνορα της Τυνησίας και αποτελεί περιοχή απαλλαγμένη από βίζα, επομένως οι τουρίστες είναι επίσης σε θέση να πραγματοποιήσουν εκδρομές στην Τυνησία και στο Εθνικό Πάρκο Ελ Καλά.

Η Άναμπα είναι επίσης γνωστή για την Κεντρική Οδό της (γνωστή ως Concours de la Revolution), η οποία είναι μία πολυσύχναστη προκυμαία γνωστή για τη νυχτερινή ζωή της.

Το πολεμικό νεκροταφείο στο Μπον βρίσκεται 5 χλμ. από την Άναμπα στον δρόμο προς την Κωνσταντίνη. Είναι ένα σημαντικό μνημείο των στρατιωτών και αεροπόρων της Βρετανικής Αυτοκρατορίας που πολέμησαν στην περιοχή κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με 868 τάφους της Κοινοπολιτείας. Υπάρχουν επίσης 14 άλλοι τάφοι, κυρίως εμποροπλοιάρχων. Σχεδιάστηκε από τον Τζ. Χούμπερτ Γουόρθινγκτον.[31] Μετά τον πόλεμο, οι περισσότεροι Αμερικανοί νεκροί επαναπατρίστηκαν για ταφή στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά αυτό δεν αποτελούσε παράδοση στη Βρετανική Αυτοκρατορία.

Αξιοσημείωτοι κάτοικοι Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. www.ons.dz/collections/w23_p1.pdf.
  2. «Ανάμπα». Εγκυκλοπαίδεια Δομή. 2. Εκδόσεις Δομή ΑΕ. 2007, σελ. 685. ISBN 960-8177-52-9. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 EB (1878).
  4. «Histoire de la ville de Annaba» (PDF). www.el-annabi.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  5. «Algeria: Provinces & Major Cities - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information». www.citypopulation.de. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  6. «Annaba | Encyclopedia.com». www.encyclopedia.com. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  7. «ANVREDET» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2016. 
  8. EB (1911).
  9. Ginex, Nicholas P. (2010). Future of God Amen: A Call to Daughters and Sons of God. London: Xlibris Corporation. σελ. 28. ISBN 9781441575869. 
  10. Braudel, Fernand (1995) [1963]. A history of civilizations. New York: Penguin Books. σελ. 335. ISBN 0-14-012489-6. 
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 «Bona, Algeria». World Digital Library. 1899. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  12. Playfair, James (1814). A System of Geography, Ancient and Modern: In 6 Volumes. London: Hill. σελ. 96. 
  13. Abun-Nasr, Jamil M.· Abun-Nasr, Abun-Nasr, Jamil Mirʻi (1987). A History of the Maghrib in the Islamic Period. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 69. ISBN 9780521337670. 
  14. «Alphonse JUIN». www.académie-française.fr. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  15. 15,0 15,1 Prochaska 2002, σελ. 109.
  16. Levainville 1924, σελ. 165.
  17. Passaqui 2013, σελ. 3.
  18. Prochaska 2002, σελ. 81.
  19. Iron and Steel Institute 1880, σελ. 252.
  20. Levainville 1924, σελ. 164.
  21. Mawdsley, Evan (2019). The War for the Seas: A Maritime History of World War II. New Haven: Yale University Press. σελ. 300. ISBN 9780300248753. 
  22. 2008 census Αρχειοθετήθηκε 2011-07-21 στο Wayback Machine.
  23. «World Weather Information Service–Annaba». World Meteorological Organization. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  24. «Klimatafel von Annaba (Bône) / Algerien» (PDF). Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world (στα Γερμανικά). Deutscher Wetterdienst. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  25. «Station Annaba» (στα Γαλλικά). Meteo Climat. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  26. «Annaba University». www.annaba-univ.dz.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  27. «Lycée international Alexandre-Dumas et ses annexes d'Oran et d'Annaba». AEFE. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2019. 
  28. «Sheraton Annaba by Fabris & Partners». Architonic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  29. «El Hadjar Iron & Steel Complex». www.bncnetwork.net. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  30. «Annaba». www.lonelyplanet.com. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 
  31. «Bone War Cemetery, Annaba». Commonwealth War Graves Commission. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. 

Πηγές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία