Αναλόγιο

* Αυτό το λήμμα αναφέρεται στο έπιπλο. Για τη θεατρική πράξη, δείτε θεατρικό αναλόγιο.

Με την ονομασία αναλόγιο αναφέρεται το έπιπλο που χρησιμεύει ως βάση στηρίξεως ενός βιβλίου για την ανάγνωσή του. Αναλόγιο ονομάζεται και η εξέλιξη του ως το ελαφρό ξύλινο ή μεταλλικό πλαίσιο, πάνω στο οποίο οι μουσικοί και οι διευθυντές ορχήστρας (μαέστροι) τοποθετούν τις παρτιτούρες των μουσικών συνθέσεων που εκτελούν. Ειδικότερα στη χριστιανική λειτουργική, αναλόγια ονομάζονται δύο συγκεκριμένα εκκλησιαστικά έπιπλα:

Το ένα εκκλησιαστικό έπιπλο χρησιμεύει για την τοποθέτηση της εικόνας του αγίου που εορτάζεται τη συγκεκριμένη ημέρα και στήνεται στην είσοδο του ναού για την προσκύνηση του εικονίσματος από τους πιστούς. Το δεύτερο, το οποίο είναι και το γνωστότερο, αποτελείται από δύο μέρη: τον κορμό, όπου φυλάσσονται τα λειτουργικά βιβλία μέσα σε ερμάρια, και το «πυραμιδοειδές επίθεμα», στις επιφάνειες του οποίου τοποθετούνται ανοικτά τα βιβλία κατά τις ιερές ακολουθίες, ώστε να τα διαβάζουν οι ψάλτες. Σε κάθε χριστιανικό ναό υπάρχουν δύο τέτοια αναλόγια, ένα για τον κάθε χορό ψαλτών (τον δεξιό και τον αριστερό).

Η χρήση των αναλογίων του δεύτερου είδους στους χριστιανικούς ναούς είναι τόσο παλαιά, όσο και αυτή του άμβωνα. Αυτό είναι γνωστό επειδή αρχικώς τα αναλόγια χρησίμευαν για την ανάγνωση από τον άμβωνα των ευαγγελικών, αποστολικών ή άλλων περικοπών. Με την εισαγωγή όμως της αντιφωνικής ψαλμωδίας προστέθηκαν στις θέσεις των ψαλτών, ώστε να καλύπτουν το υμνολογικό μέρος.

Πηγές

• Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σελ. 404