Ανθοχώρι Αρκαδίας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 37°22′37″N 22°07′45″E / 37.37694°N 22.12917°E / 37.37694; 22.12917

Το Ανθοχώρι Αρκαδίας γνωστό και ως "Καρούμπαλι" πριν το 1927,[1] ήταν κοινότητα που βρισκόταν περίπου 2,5 χλμ. Νότια-Νοτιοανατολικά της Μεγαλόπολης, Αρκαδίας. Λειτούργησε ως αυτοδιοικούμενη κοινότητα από την 18 Σεπτεμβρίου 1912[2] έως την 1 Ιανουαρίου 1999[3] όταν εντάχθηκε, διοικητικά, ως δημοτικό διαμέρισμα στο Δήμο Μεγαλόπολης. Το Ανθοχώρι κατεδαφίστηκε κατά την περίοδο 2006-8, προκειμένου ο λιγνίτης του υπεδάφους του να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από τον ατμοηλεκτρικό σταθμό της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη.

Ανθοχώρι Αρκαδίας
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ανθοχώρι Αρκαδίας
37°22′0″N 22°8′0″E
ΧώραΕλλάδα
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Μεγαλόπολης
Γεωγραφική υπαγωγήΠελοπόννησος
Πληθυσμός41 (2011)
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)

Θέση σε σχέση με οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα Επεξεργασία

Οδικό δίκτυο Επεξεργασία

Το Ανθοχώρι βρισκόταν 3 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από το πλησιέστερο κόμβο του εθνικού αυτοκινητόδρομου GR-7/E65 (Καλαμάτα - Μεγαλόπολη - Τρίπολη), περίπου 50 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Καλαμάτας και περίπου 39 χλμ. δυτικά-νοτιοδυτικά της Τρίπολης.

Σιδηροδρομικό δίκτυο Επεξεργασία

Το Ανθοχώρι ήταν ενδιάμεσος σταθμός τρένου μεταξύ του σταθμού 'Λεύκτρον', γνωστού και ως 'Μπιλάλι', και του τερματικού Σιδηροδρομικού Σταθμού Μεγαλόπολης, Eίναι ανενεργός από το 1970. Ο σταθμός 'Λεύκτρον' βρίσκεται στην γραμμή Κόρινθος - Άργος - Τρίπολη - Καλαμάτα (γραμμή εύρους 1.000 mm), που είναι τμήμα του σιδηροδρομικού δικτύου Πελοποννήσου.

Γεωγραφία και τοπογραφία Επεξεργασία

Το Ανθοχώρι βρισκόταν στην κοιλάδα της Μεγαλόπολης (έτος ίδρυσης της αρχαίας πόλης: 371 π.Χ), με τον Αλφειό ποταμό 1 χλμ στα νοτιοδυτικά του και το όρος Λύκαιον στα βορειοδυτικά του, αμφότερα τα οποία αναφέρονται στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Την ευρύτερη τοπογραφία του Ανθοχωρίου αποτελούσαν καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης οι οποίες κάλυπταν τα κεντρικά, νότια και δυτικά του μέρη· και δάση, τα οποία κάλυπταν κυρίως τα νοτιοανατολικά του μέρη. Από τη δεκαετία του 1970 η θέα του μακρινού ορίζοντα, βορειοδυτικά του Ανθοχωρίου, κυριαρχείτο από το υπαίθριο ορυχείο λιγνίτη της Μεγαλόπολης και τα τεράστια εκσκαπτικά του μηχανήματα. Το ορυχείο παρέχει καύσιμο για το Σταθμό ΔΕΗ Μεγαλόπολης, ένα θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο 850 MW, από τα μεγαλύτερα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος της στην Ελλάδα. Οικισμοί εγγύτεροι στο Ανθοχώρι ήταν οι: Μεγαλόπολη (βόρεια), Ψαθί (βόρεια), Περιβόλια (βορειοανατολικά), Βρυσούλες (ανατολικά), Γέφυρα (νοτιοανατολικά), Τριπόταμος (νοτιοδυτικά).

Ιστορία του χωριού Επεξεργασία

Ονομασίες του χωριού και των γύρω χωριών Επεξεργασία

Το παλαιό όνομα του χωριού ήταν Καρούμπαλι. Συμφωνα με στοιχεία που παραθέτει ο Δημήτρης Λιθοξόου,[4] που με τη σειρά του βασίστηκε σε βιβλίο του Μιχαήλ Χουλιαράκη [5] «η πρώτη επίσημη εμφάνιση των ονομάτων των οικισμών της Ελλάδας, σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της χώρας, βρίσκεται στο φύλλο της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, αριθμός 80 (παράρτημα) της 28ης Δεκεμβρίου 1836». Εκεί βρίσκονται περί τα 3.336 ονόματα χωριών, μεταξύ των οποίων και τα χωριά του τότε Δήμου και Υποδιοίκησης Μεγαλόπολης (συμεριλαμβάνομένου και του 'Καρούμπαλι'), που σχεδόν όλα μετονομάστηκαν στις 20/8/1927 (ΦΕΚ 179/1927). Τα χωριά της ευρύτερης περιοχής Μεγαλόπολης με τα παραδοσιακά τους ονόματα σε παρένθεση [6] είναι:

  • Ανθοχώρι (Καρούμπαλι)
  • Απιδίτσα (Δεληχασάνι)
  • Βάστα (Μπάστα)
  • Βελιγοστή (Σαμαρά)
  • Βουτσαρά (Ζαΐμι)
  • Βρυσούλες (Αλιάγα)
  • Γέφυρα (Κιοσέ)
  • Ελληνίτσα (Μεμί)
  • Μακρύσι (Σιάλεσι)
  • Μαλωτά (Τσαπόγα)
  • Ν.Εκκλησούλα (Μερζές)
  • Παραδείσια (Κούρταγα)
  • Περιβόλια (Ρουσβάναγα)
  • Τριπόταμο (Δεδέμπεη)
  • Ψαθί (Αγιάσμπεη)

Εκδοχές για την καταγωγή του παραδοσιακού ονόματος 'Καρούμπαλι' Επεξεργασία

Η λέξη καρούμ σχετίζεται με το δένδρο της καρυδιάς και, κατα μία εκδοχή, 'καρούμ χωριό', ήταν το χωριό που είχε πολλές καρυδιές. Λόγω του ότι οι καρυδιές είναι μακρόβια δένδρα (μπορεί να ξεπεράσουν την ηλικία των 250 ετών) η έκφραση χρησιμοποιείτο για να περιγράψει ένα παλαιό οικισμό.[7] Σύμφωνα με μιά ιστορικο-λαογραφική μελέτη για τον 'καζά' του Λεονταρίου που συνέγραψε ο Θεόδωρος Κατριβάνος,[8] το χωριό κάλυπτε περιοχή που ήταν γνωστή ως Καρούμ Αλή τσιφλίκι που κατά τoν 18ο αιώνα, την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, αποτελούσε τμήμα του Βιλαετίου Λεονταρίου (to βιλαέτι ήταν οθωμανική διοικητική διαίρεση). Το όνομα 'Καρούμπαλι' διατηρήθηκε για σχεδόν ένα αιώνα μετά την δημιουργία του Ελληνικού κράτους, μέχρι το 1927 οπότε και μετονομάστηκε σε 'Ανθοχώριον' στις 20/8/1927 (ΦΕΚ 179/1927).[9]

Η διοικητική ιστορία του χωριού Επεξεργασία

Οσον αφορά στη διοίκηση του, το Ανθοχώρι (υπο την ονομασία Καρούμπαλι) αναγνωρίστηκε ως αυτοδιοικούμενη κοινότητα το 1912. Τη νομική βάση απετέλεσε ο Νόμος Αριθ.4057 της 10-02-1912 που θέσπισε το θεσμό των διοικητικά ανεξάρτητων κοινοτήτων στην Ελλάδα καθώς και το Βασιλικό Διάταγμα της 18-9-1912 που διευκρίνισε τις ειδικές ρυθμίσεις για την εφαρμογή του Νόμου στο νομό Αρκαδίας [10] Μετά την μετονομασία του το 1927, το Ανθοχώρι συνέχισε να λειτουργεί ως ανεξάρτητη κοινότητα μέχρι το τέλος του 1997, όταν αρχισε να εφαρμόζεται το πρόγραμμα διοικητικών μεταρρυθμίσεων «Καποδίστριας»[11]. Ακολουθώντας την τύχη της συντριπτικής πλειοψηφίας των άλλων κοινοτήτων στην Ελλάδα, το Ανθοχώρι καταργήθηκε ως διοικητικά ανεξάρτητη κοινότητα και από 1ης Ιανουαρίου 1999 έγινε δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Μεγαλόπολης.

Η καταστροφή του Ανθοχωρίου στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Επεξεργασία

Σύμφωνα με την εφημερίδα Ελευθεροτυπία, ο γεν. γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας, ακαδημαϊκός Βασίλειος Χ. Πετράκος είπε στον απολογισμό του έργου της Αρχαιολογικής Εταιρείας [12] για το 2008 (Κυριακή 10 Μαΐου 2009):

«Αν μελετήσει κανείς την ιστορία των μνημείων της Ελλάδος, από τη στιγμή της απελευθέρωσής μας, διαπιστώνει ότι η πορεία προς τη φθορά τους και την καταστροφή τους είναι νομοτελειακή. Ή καταστρέφονται κάποια στιγμή πλήρως, όπως ο Μαραθών, η Ψυττάλεια, η Σαλαμίνα, η Ελευσίνα, η Αυλίδα ή η φθορά τα περισφίγγει σιγά σιγά, όπως έγινε με τα μνημεία και τους τόπους της Αθήνας, με κύριο παράδειγμα την Ακρόπολη. [...]. Αιτία του κακού, η απληστία μερίδας της κοινωνίας μας. Τελευταίο θύμα αυτής της απληστίας η σύγχρονη εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου, στο Ανθοχώρι Αρκαδίας, κοντά στη Μεγαλόπολη. Το χωριό ισοπεδώθηκε για την εξόρυξη λιγνίτη αλλά η εκκλησία έμεινε απείραχτη, δείγμα της 'ευλάβειας' και 'πίστης' της ΔΕΗ».

Στο σημείο αυτό του λόγου του, ο Κος Πετράκος έδειξε την εικόνα [13] της εκκλησίας πριν από την κατάρρευση και πλήρη καταστροφή της ως «νεοελληνικό παράδειγμα περιφρόνησης της παράδοσης».

Πληθυσμός Επεξεργασία

Στοιχεία από επίσημες απογραφές του Ελληνικού Κράτους [14]

Χρόνος

Απογραφής

Αριθμός

Κατοίκων

1879 329
1940 319
1951 252
1981 150
1991 72
2001 78
2011 41

Κοινωνική δραστηριότητα Επεξεργασία

Οι πρώην κάτοικοι του Ανθοχωρίου που διαμένουν στο ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα Μεγαλόπολης έχουν συστήσει τον Συλλόγο Ανθοχωριτών Μεγαλόπολης «Ο Άγιος Γεώργιος» με έντονη πολιτιστική και φιλανθρωπική δραστηριότητα. Οι καταγώμενοι απο το Ανθοχώρι που διαμένουν εκτός Μεγαλόπολης έχουν συστήσει τον Σύλλογο Ανθοχωριτών «Τα Εισόδεια της Θεοτόκου» με έδρα την Αθήνα.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Πανδέκτης - Μετονομασίες οικισμών
  2. Β.Δ. της 18-8-1912 (ΦΕΚ 252/24-8-1912) "Περί συστάσεως δήμων και κοινοτήτων εν τω νομώ Αρκαδίας".
  3. Νόμος 2539/97 "Συγκρότηση της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης" (ΦΕΚ 244/4-12-1997), http://www.ypes.gr/Kapodistrias/english/kapo/fr_prog.htm Αρχειοθετήθηκε 2010-04-20 στο Wayback Machine.
  4. Δ. Λιθοξόου Τα ονόματα των οικισμών (χωριών και πόλεων) της Ελλάδας το 1836 http://lithoksou.net/greece_1836.html Αρχειοθετήθηκε 2010-08-15 στο Wayback Machine.
  5. Μιχαήλ Χουλιαράκη (1973) Γεωγραφική, διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος 1821-1971, Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
  6. Απο την ιστοσελίδα http://www.paradisia.gr/local.htm
  7. Από το βιβλίο του Βασίλη Κανέλλου. "Ο Γουλινάς και τα Χωριά του": "Από ιστορικά στοιχεία που αντλήσαμε από το σύγγραμμα του Γιάννη Πατίδα. "Η Άνω Καλλιθέα Φθιώτιδας" σημειώνουμε τα εξής: Από τις αρχές του 1800 έως και το 1865 είχαν μόνιμη διαμονή στο Γυφτοχώρι οι οπλαρχηγοί Κοντογιανναίοι. Ο επιφανέστερος εξ αυτών Μήτσος Κοντογιάννης πέθανε και κηδεύτηκε το 1847 στο χωριό αυτό. Λέγεται ότι ο Μήτσος Κοντογιάννης ζήτησε από τον Αλή Πασά να του δώσει τσιφλίκι το Γυφτοχώρι. Ο Αλής πριν του απαντήσει , ζήτησε πληροφορίες για το χωριό αυτό από ένα Γυφτοχωρίτη αξιωματικό, το Δήμο Λουκά, ο οποίος τον πληροφόρησε ότι έχει πολλά κήπια και δέντρα. Ακούοντας ‘ότι έχει και πολλές καρυδιές απάντησε στον Κοντογιάννη: "Ακου ρε Κοντογιάννη, καρούμ χωριό τσιφλίκι δε γίνεται" δηλαδή αφού έχει καρυδιές το χωριό είναι παλιό, και τα παλιά χωριά τσιφλίκια δεν γίνονται" http://www.pezoporia.gr/pez/routes_route.asp?rid=17&content=2&regID=27
  8. Ο καζάς του Λεονταρίου, Θεόδωρος Κατριβάνος[νεκρός σύνδεσμος]
  9. Pandektis, Name Changes of Settlements in Greece: Karoumpali - Anthochori[νεκρός σύνδεσμος]
  10. Nόμος ΔΝΖ΄ (υπ' αριθ. 4057) της 10-2-1912 (ΦΕΚ 58/14-2-1912), "Περί συστάσεως δήμων και κοινοτήτων" and Β.Δ. της 18-8-1912 (ΦΕΚ 252/24-8-1912) "Περί συστάσεως δήμων και κοινοτήτων εν τω νομώ Αρκαδίας".
  11. Νόμος 2539/97 "Συγκρότηση της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης" (ΦΕΚ 244/4-12-1997), [1] Αρχειοθετήθηκε 2010-04-20 στο Wayback Machine.
  12. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ Ν., «Η καταστροφή των μνημείων μας είναι νομοτελειακή», Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 11 Μαΐου 2009 [2]
  13. Φωτογραφία: Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΜΕΙΝΕ ΤΟ ΑΝΘΟΧΩΡΙ ΕΓΙΝΕ ΟΡΥΧΕΙΟ, άγνωστη ημερομηνία http://www.panoramio.com/photo/21805436 Αρχειοθετήθηκε 2010-10-17 στο Wayback Machine.
  14. «Κόμβος e-Demography.gr του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων (ΕΔΚΑ) του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία