Ανταλλακτήριο Μεταξιού της Βαλένθιας
Συντεταγμένες: 39°28′28″N 0°22′42.4″W / 39.47444°N 0.378444°W
Το ανταλλακτήριο μεταξιού της Βαλένθια (ισπανικά: Lonja de la Seda, βαλενθιανά: Llotja de la Seda προφορά: [ˈʎɔdʒa ðe la ˈseða]) είναι ένα κτίριο ύστερου βαλενθιανού γοτθικού ρυθμού στην Βαλένθια, Ισπανία. Το κτίριο κατασκευάστηκε την περίοδο 1482 - 1548 και είναι ένα από τα κύρια τουριστικά αξιοθέατα της πόλης. Η UNESCO το ανακήρυξε το 1996 Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς καθώς «είναι εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας καθώς είναι ένα πλήρως εξαιρετικό παράδειγμα κοσμικού κτιρίου ύστερου γοτθικού ρυθμού, το οποίο αποτυπώνει δραματικά τη δύναμη και τον πλούτο μίας από τις σπουδαίες μεσογειακές ναυτικές πόλεις».[1]
| Ανταλλακτήριο Μεταξιού της Βαλένθια | |
|---|---|
| Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ. | |
 | |
 | |
| Χώρα μέλος |  Ισπανία |
| Τύπος | Πολιτιστικό |
| Κριτήρια | i, iv |
| Ταυτότητα | 782 |
| Περιοχή | Ευρώπη και Βόρεια Αμερική |
| Ιστορικό εγγραφής | |
| Εγγραφή | 1996 (20η συνεδρίαση) |
Πίσω από το σύγχρονο κτίριο υπήρχε ένα προηγούμενο από τον 14ο αιώνα, το οποίο ονομαζόταν Ανταλλακτήριο Λαδιού (Llotja de l’Oli, στα βαλενθιανά, ή Lonja del Aceite, στα ισπανικά), το οποίο όμως δεν χρησιμοποιούταν μόνο για εμπόριο λαδιού, αλλά για όλες τις δουλειές. Η εμπορική ευημερία της Βαλένθια έφτασε στο μέγιστο κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα, και οδήγησε στην κατασκευή ενός νέου κτιρίου. Το σχέδιο του νέου ανταλλακτηρίου της Βαλένθια προέρχεται από μια παρόμοια κατασκευή στο ανταλλακτήριο της Πάλμα ντε Μαγιόρκα, κατασκευασμένο από τον αρχιτέκτονα Γκιγιέμ Σαγρέρα το 1448. Ο αρχιτέκτονας που ανέλαβε την κατασκευή του νέου ανταλλακτηρίου ήταν ο Πέρε Κόμπτε, ο οποίος κατασκεύασε τον κύριο κορμό του κτιρίου - την Εμπορική Αίθουσα (ή Sala de Contractació) - σε 15 χρόνια (1483–1498). Το κτίριο έγινε σύμβολο του πλούτου της Βαλένθια και δείχνει την εμπορική επανάσταση κατά τη διάρκεια του ύστερου Μεσαίωνα, την κοινωνική ανάπτυξη και το γοήτρο που απέκτησε η μπουρζουαζία της Βαλένθια.
Βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Βαλένθια, στην Πλάθα ντελ Μερκάδο, αριθμός 31, απέναντι από τον Ναό Σάντος Χουάνες και στο Μερκάδο Θεντράλ (Εμπορικό Κέντρο) της Βαλένθια.
Ιστορία Επεξεργασία
Η κατασκευή της «Αγοράς» (Λόνχα), γνωστή στη Βαλένθια και τις Βαλεαρίδες ως «γιότζα»,[2][3] ερμηνεύεται ως αποτέλεσμα της εμπορικής ευημερίας από απέκτησε η Βαλένθια τον 15ο αιώνα, και είναι σύμβολο της δύναμης της πόλης να προσελκύει εμπόρους σε μια δύσκολη οικονομικά συγκυρία που ήταν αποτέλεσμα της ανακάλυψης της Αμερικής και της μετακίνησης του εμπορίου της Μεσογείου προς τον Ατλαντικό.
Τα εμπορικά ανταλλακτήρια στο Στέμμα της Αραγωνιάς κτίστηκαν ακολουθώντας το ίδιο μοτίβο: μία ορθογώνια αίθουσα υποστηριζόμενη από κολώνες. Πριν το ανταλλακτήριο της Βαλένθια είχαν κτιστεί η Λόνχα της Βαρκελώνης (1380-1392) και η Λόνχα της Πάλμα (1420-1448), με ελικοειδείς κίονες να υποστηρίζουν τρία θολωτά κλίτη.[4] Ανάμεσα στο 1541 και το 1551 κατασκευάστηκε η Λόνχα της Σαραγόσας, αλλά ήταν αναγεννησιακού ρυθμού. Αν και το αρχιτεκτονικό σχήμα είναι το ίδιο, το Γενικό Συμβούλιο της Πόλης, το 1469, έδωσε έμφαση στην ομορφιά του κτιρίου, το οποίο έμελλε να είναι «πολύ όμορφο, μεγαλοπρεπές και πολυτελές, το οποίο θα τιμούσε και θα στόλιζε αυτή τη διάσημη πόλη».[5] Οι εργασίες άρχισαν από τον αρχιμάστορα Πέρε Κόμπτε, γνωστό στην πόλη για το γεγονός ότι είχε αναλάβει τις εργασίες του τελευταίου τμήματος του Καθεδρικού.[6]
Το ανταλλακτήριο ανακηρύχθηκε Εθνικό Μνημείο το 1931.[7] Η UNESCO ανακήρυξε το ανταλλακτήριο μεταξιού μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς τις 5 Δεκεμβρίου 1996 ως «ένα πλήρως εξαιρετικό παράδειγμα κοσμικού κτιρίου ύστερου γοτθικού ρυθμού, το οποίο αποτυπώνει δραματικά τη δύναμη και τον πλούτο μίας από τις σπουδαίες μεσογειακές ναυτικές πόλεις», και αναγνωρίζεται ως ένα από λαμπρότερα παραδείγματα κοσμικού ευρωπαϊκού γοτθικού ρυθμού. Οι ορθογώνιες πέτρινες προσόψεις, τα πολυτελή αναγεννησιακά μενταγιόν, γλυπτά και γκαργκόιλ, οι τέλειες αναλογίες πορτών και παραθύρων, ασπίδες και επάλξεις, ενθύμια του γοτθικού μεγαλείου της Βαλένθια.[1]
Ιστορικό πλαίσιο Επεξεργασία
Η χρυσή περίοδος της Βαλένθια ήταν περίοδος μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης και μεγάλης πολιτικής και πολιτιστικής επιρροής, και οδήγησε στη δημιουργία της Τάουλα κάνβι, ενός δημοτικού ταμείου για την ενίσχυση επιχειρηματικών κινήσεων. Η τοπική βιομηχανία, ιδίως οι υφαντουργίες, προωθήθηκαν πολύ και η πόλη έγινε εμπορικό κέντρο, στο οποίο πήγαιναν έμποροι απ' όλη την Ευρώπη. Στο τέλος αυτού του αιώνα, κατασκευάστηκε το ανταλλακτήριο μεταξιού, κέντρο εμπορικών συναλλαγών. Ένας από τους τραπεζίτες, ο Λουίς Σαντάνχελ, Βαλενθιανός εβραϊκής καταγωγής, χρηματοδότησε το ταξίδι του Χριστόφορου Κολόμβου στην Αμερική.[8]
Μετά από μερικά χρόνια αστάθειας εξαιτίας της περιόδου διαδοχής, στην οποία ο οίκος της Βαρκελώνης αντικαταστάθηκε από τον οίκο της Τραστάμαρα, τον 15ο αιώνα, η πόλη ήταν στις δόξες της. Το βασίλειο της Βαλένθια θεωρούταν η πολιτιστική και οικονομική πρωτεύουσα του βασιλείου της Αραγωνίας, και κατάφερε να είναι μία από τις σημαντικότερες πόλεις στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα. Οι δημοπρασίες ήταν σύμβολο δύναμης και πλούτου.
Με όρους πολιτικής επιρροής, από τα τέλη του 14ου αιώνα, η επιρροή της Βαλένθια στο Στέμμα της Αραγωνίας γινόταν όλο και μεγαλύτερη, με προσωπικότητές όπως ο Σαν Βιθέντε Φερρέρ, και τον 15ο αιώνα, στο σημείο ώστε οι δύο μόνο φορές που εξελέγη Ισπανός επίσκοπος Πάπας ήταν δύο επίσκοποι της Βαλένθια: ο Κάλλιστος Γ΄ και ο ανιψιός του Αλέξανδρος Στ΄, γεννημένοι στην Χάτιβα και ανήκαν στην οικογένειας Βοργία.
Σε πολιτιστικό επίπεδο, πέρα από την Λα Λόνχα, κατασκευάστηκαν οι Πύργοι Καρτ, το βασιλικό μοναστηριακό παρεκκλήσι του Σάντο Δομίγκο, ο τρούλος της Αγίας Τράπεζας του καθεδρικού ναού και το Παλάθιο ντε λε Χενεραλιτάτ Βαλενθιάνα. Διάσημοι καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τον Αουζιάς Μαρκ και τον Ζοανότ Μαρτορέλ. Απόρροια αυτής της πολιτιστικής έκρηξης, στη Βάλενθια λειτούργησε το δεύτερο τυπογραφείο της Ιβηρικής χερσονήσου και το πρώτο έργο στην Ισπανία εκτυπώθηκε εκεί το 1474: το Obres e trobes en lahors de la Verge Maria.[9] Τις 30 Απριλίου 1499 δημιουργήθηκε το Πανεπιστήμιο της Βαλένθια.[10]
Ανταλλακτήριο λαδιού Επεξεργασία
Κοντά στην Πλάθα δε λα Κομπανία, κοντά στη σημερινή Λόνχα, υπήρχε ένα παλαιότερο κτίριο, σύμφωνα με τον Μανουέλ Σαντσίς Χουαρνέρ, το οποίο αναφέρεται από το 1341 και λεγόταν Llotja de l'Oli (ανταλλακτήριο λαδιού). Αυτή η δημοπρασία, σύμφωνα με τον ίδιο συγγαφέα ήταν ανοικτή, π.χ. έμοιαζε με ιταλική λότζια (ανοικτό σε μία ή περισσότερες πλευρές, υποστηριζόμενη με αψίδες ή κολόνες). Το ανταλλακτήριο λαδιού δεν χρησιμοποιούταν μόνο για το εμπόριο αυτού του προϊόντος, αλλά για όλες τις επιχειρηματικές διεργασίες.[11]
Το μετάξι Επεξεργασία
Το όνομα του κτιρίου προέρχεται από το γεγονός ότι το μετάξι ήταν από τον 14ο μέχρι τον 18ο αιώνα η ισχυρότερη βιομηχανία στην πόλη. Τον 14ο αιώνα, ντόπιοι υφαντουργοί, κυρίως Εβραίοι, και αργότερα μοναχοί, συνασπίστηκαν το 1465 στην «αδελφότητα της ελεούσης Παρθένου», στην οποία είναι αφιερωμένο ένα παρεκκλήσι στο ανταλλακτήριο, κατασκευασμένο ανάμεσα στο 1484 και το 1486.
Όταν κτιζόταν το ανταλλακτήριο, στην πόλη ανθούσε η βιομηχανία μεταξιού, με αποτέλεσμα να υπάρχουν 293 αρχιυφαντουργοί σύμφωνα με απογραφή στην πόλη το 1487.[12] Στο τέλος του 17ου αιώνα, το μετάξι ήταν τόσο σημαντικό στις εμπορικές συναλλαγές στο ανταλλακτήριο των εμπόρων ώστε να μετονομαστεί σε ανταλλακτήριο του μεταξιού.[13] Η τελευταία λαμπρή περίοδος ήταν στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, όταν στη βιομηχανία μεταξιού της πόλης εργάζονταν 25.000 άτομα, ενώ στη Βαλένθια λειτουργούσαν τρεις χιλιάδες αργαλειοί. Η παρακμή της βιομηχανίας μεταξιού στη Βαλένθια άρχισε το 1790 και δεν κατάφερε να επανακάμψει ποτέ.[14] Όμως, το ανταλλακτήριο διατήρησε το όνομά του μέχρι σήμερα, προς τιμήν όσων πρωτοπορούσαν στη βαλενθιανή βιομηχανία για τόσους αιώνες.
Κατασκευή Επεξεργασία
Το ανταλλακτήριο κτίστηκε την περίοδο 1482-1498 από τους αρχιμάστορες Πέρε Κόμπτε, Χουάν Ιβάρρα, Χουάν Κορμπέρα και Δομίνγκο Ουρτιάγα, και ολοκληρώθηκε το 1548. Η κατασκευή του μοιάζει σε εμφάνιση με αυτή μεσαιωνικού κάστρου, με χοντρούς τοίχους και επάλξεις.
Για την κατασκευή του κτιρίου απαλλοτριώθηκαν και κατεδαφίστηκαν 20 σπίτια κοντά στην αγορά. Η ευθύνη της κατασκευής, η οποία έγινε με ασβεστόλιθο, ανατέθηκε στον λιθοξόο από τη Ζιρόνα Περ Κόμπτε και στον Χουάν Ιβάρρα. Η πρώτη πέτρα της κατασκευής τοποθετήθηκε το 1482, ενώ οι εργασίες, τις οποίες πλήρωνε η πόλη, ξεκίνησαν ένα χρόνο αργότερα, όπως μας πληροφορεί το κείμενο στην ασπίδα που βρίσκεται στη γωνία των οδών Πέρε Κόμπτε και Γιότζα.
Οι εργασίες ξεκίνησαν με την κατεδάφιση των σπιτιών, την καταλληλότητα του εδάφους και την επάρκεια υλικών από τον αρχιμάστορα της πόλης Φρανθίσκο Μπιουλάιγουα, ο οποίος αναφέρεται για πρώτη φορά τις 16 Ιανουαρίου 1483, και η παράδοση των κατασκευαστικών υλικών έγινε στους λιθοξόους τις 15 Φεβρουαρίου. Η επίσημη ημερομηνία έναρξης των εργασιών θεωρείται ότι είναι η 5η Φεβρουαρίου 1483 και οι πρώτοι μισθοί στους Πέρε Κόμπτε και Χουάν Ιβάρρα πληρώθηκα τις 14 Μαρτίου. Αυτό την ημερομηνία άρχισε η λάξευση των λίθων. Ο αρχιμάστορας της πόλης Μπιουλάιγουα ολοκλήρωσε το έργο του στο έδαφος τον Οκτώβριο του 1483 και δεν αναφέρεται ξανά.
Αρχιτεκτονική Επεξεργασία
Το ανταλλακτήριο αποτελείται από τέσσερα τμήματα: τον πύργο όπου βρίσκεται ένα μπουντρούμι που κρατούνταν προσωρινά οι κλέφτες έμποροι μεταξιού και ανέντιμοι έμποροι μέχρι να τους αναλάβουν οι αρμόδιες αρχές, το συμβούλιο του προξενείου της θάλασσας, το Πάτιο ντε λος Ναράνχος και η αίθουσα προσλήψεων ή σαλόνι με τις κολώνες. Η επιφάνεια του κτιρίου είναι πάνω από 2.000 μ² με κτισμένες ή μη επιφάνειες. Το κτίριο μπορεί να εκληφθεί ως ορθογώνιο, με την νότια πλευρά να βλέπει προς την Πλάθα δελ Μερκάδο, την δυτική την οδό των Κορδελάτ, η βόρεια την οδό Λα Λόνχα και η ανατολική την οδό Πέρε Κόμπτε. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται το Μερκάδο Θεντράλ και η Εκκλησία των Σάντος Χουάνες.
Όπως φαίνεται από την Πλάθα ντελ Μερκάδο, το δεξί τμήμα του κτιρίου αντιστοιχεί στη Λα Λόνχα, η οποία είναι γνωστή επίσης ως αίθουσα με τις κολώνες (1483-1498). Στα αριστερά βρίσκεται ο κεντρικός πύργος (1483-1498), με τρεις ορόφους που χρησιμοποιούνται ως παρεκκλήσι (κάτω όροφος) και φυλακή (πάνω δύο όροφοι). Λίγο που αριστερά βρίσκεται το τριώροφο Προξενείο της Θάλασσας (Consulado del Mar), το οποίο προστέθηκε αργότερα (1498-1548). Το Πάτιο ντε λος Ναράνχος συνδέει τις τρεις περιοχές του κτιρίου, καλύπτοντας συνολικά περισσότερα από 200 τετραγωνικά μέτρα.[15]
Για να κατασκευάσει τη Λα Λόνχα, ο Πέρε Κόμπτε εμπνεύστηκε από την Λόνχα ντε Πάλμα, του Γκιγιέμ Σαγρέρα του 1448, η οποία με τη σειρά της πιθανότατα ήταν εμπνευσμένη από το μοναστήρι το Σάντο Δομίγκο ντε Βαλένθια των αρχών του 14ου αιώνα.[16]
Η Λόνχα της Βαλένθια, όμως, είναι πολύ μεγαλύτερη και πιο πλούσια διακοσμημένη από αυτή στη Μαγιόρκα. Η Λόνχα της Βαλένθια ξεχωρίζει για την πλούσια επιδεικτική διακόσμηση των παραθύρων, τις μνημειώδεις πόρτες με κυματοειδείς αψίδες και μικρά αγάλματα, κυρίως με σατυρικές ή ερωτικές σκηνές και είκοσι γκαργκόιλ.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 «La Lonja de la Seda de Valencia - UNESCO World Heritage Centre». Whc.unesco.org. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2011.
- ↑ «llonja». Enciclopèdia Catalana. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2010.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Según el «Diccionari Català-Valencià-Balear: llonja». Institut d'Estudis Català. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2004. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2010. στη Βαλένθια και στη Μαγιόρκα προφέρεται «Λιόνχα» «Llonja». Ο Χοάν Κορομίρες είπε ότι η καστιγιάνικη μορφή λόνχα προέρχεται από την καταλανική διαλεκτική μορφή «γιόνχα», όπως λέγεται στη Βαλένθια και στη Μαγιόρκα.
- ↑ Sureda, Joan (1988) p.366
- ↑ Sanchis Guarner (1989) p. 192
- ↑ Giménez Fayos, José Mª. «La lonja de los Mercaderes» (PDF). EstoVir. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2010.
- ↑ www.patrimonio-humanidad.com, Lonja de la Seda [1] Αρχειοθετήθηκε 2012-03-28 στο Wayback Machine.
- ↑ López de Gomara, Francisco. Hispania Victrix
- ↑ «Obres o trobes en lahors de la Verge Maria Biblioteca virtual Lluis Vives». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2014.
- ↑ Universidad de Valencia, Información Institucional. «Historia de la Universidad». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2009.
- ↑ Sanchis Guarner, Manuel (1989). La ciutat de València. Valencia: Ajuntament de València. ISBN 84-500-4834-6.
- ↑ Furió (1995) p. 209
- ↑ Furió (1995) pp. 347-348
- ↑ Furió (1995) p. 411
- ↑ «La joya del gótico civil europeo». Turespaña. 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2009.
- ↑ Fuster (1984) p. 86
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Coromines, Joan (1973). Breve diccionario etimológico de la lengua castellana. Madrid, Gredos. ISBN 84-249-1331-0.
- Furió, Antoni (1995). Història del País Valencià. València, Edicions Alfons el Magnànim, Generalitat Valenciana. ISBN 84-7822-159-X.
- Fuster i Ortells, Joan (1984). Viatge pel País Valencià. Barcelona, Edicions 62. ISBN 84-297-0164-8.
- Hernández Úbeda, Luis (1996). Conocer Valencia a través de su arquitectura. Valencia, Col·legi Oficial d'Arquitectes de la Comunitat Valenciana i Ajuntament de València. ISBN 84-86828-16-3.
- Mira i Castella, Joan Francesc (2007). València per veins i visitants. Alzira, Bromera,Col·lecció Gran Obres. ISBN 978-84-7660-504-2.
- Münzer, Hieronymus (1991). Itinerarium sive peregrinatio per Hispaniam, Franciam et Alemaniam (l'Itinerarium Hispaniarum fou traduït com Viaje por España y Portugal). Madrid, Ediciones Polifemo.
- Ponz, Antonio (1991). Viage de España, o Cartas en què se da noticia de las cosas más apreciables y dignas de saberse, que hay en ella (Primera edición 1772-1794). Madrid.
- Sanchis Guarner, Manuel (1989). La ciutat de València. Valencia, Ajuntament de València. ISBN 84-500-4834-6.
- Santiago Sebastián (1984). La Lonja y su entorno socio-cultural. Valencia, Ayuntamiento de Valencia. ISBN 84-505-0005-2.
- Sureda, Joan (1988). Historia Universal del Arte:Románico/Gótico. IV. Barcelona, Editorial Planeta. ISBN 84-320-6684-2.