Αντιδράσεις διπλής αντικατάστασης
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Αντιδράσεις διπλής αντικατάστασης ονομάζονται οι χημικές αντιδράσεις που πραγματοποιούνται ανάμεσα σε δύο ηλεκτρολύτες σε ένα υδατικό διάλυμα.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να πραγματοποιηθεί μία αντίδραση διπλής αντικατάστασης είναι ένα από τα δύο προϊόντα της αντίδρασης να κατακάθεται ως ίζημα, να φεύγει στην ατμόσφαιρα ως αέριο ή να είναι ελάχιστα ιοντιζόμενη ένωση, δηλαδή να διίστανται σε πολύ μικρό ποσοστό.
Αν δεν ισχύει ο παραπάνω κανόνας, τότε η αντίδραση δεν πραγματοποιείται.
Η τελευταία περίπτωση εμφανίζεται σχεδόν αποκλειστικά στη διαδικασία της εξουδετέρωσης (οξύ + βάση → άλας + νερό) , κατά την οποία σχηματίζεται η ελάχιστα ιονιζόμενη ένωση Η2Ο (νερό). Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ποιες ουσίες κατακάθονται ως ιζήματα ή φεύγουν στην ατμόσφαιρα ως αέρια.
Αέρια Επεξεργασία
HF (υδροφθόριο)
HCl (υδροχλώριο)
HBr (υδροβρώμιο)
HI (υδροϊόδιο)
H2S (υδρόθειο)
HCN (υδροκυάνιο)
SO2 (διοξείδιο του θείου)
CO2 (διοξείδιο του άνθρακα)
NH3 (αμμωνία)
Ιζήματα Επεξεργασία
AgCl (χλωριούχος άργυρος)
AgBr (βρωμιούχος άργυρος)
AgI (ιωδιούχος άργυρος)
BaSO4 (θειϊκό βάριο)
CaSO4 (θειϊκό ασβέστιο)
PbSO4 (θειϊκός μόλυβδος)
Όλα τα ανθρακικά άλατα εκτός από τα εξής:
K2CO3 (ανθρακικό κάλιο)
Na2CO3 (ανθρακικό νάτριο)
(NH4)2CO3 (ανθρακικό αμμώνιο)
Όλα τα θειούχα άλατα εκτός από τα εξής:
K2S (θειούχο κάλιο)
Na2S (θειούχο νάτριο)
(NH4)2S (θειούχο αμμώνιο)
Όλα τα υδροξείδια των μετάλλων εκτός από τα εξής:
KOH (υδροξείδιο του καλίου)
NaOH (υδροξείδιο του νατρίου)
Ca(OH)2 (υδροξείδιο του ασβεστίου)
Ba(OH)2 (υδροξείδιο του βαρίου)