Απαγωγή παιδιού

Απαγωγή παιδιού ή αρπαγή παιδιού ονομάζεται η μη εξουσιοδοτημένη απομάκρυνση ανηλίκου (παιδιού κάτω από την ηλικία της νόμιμης ενηλικίωσης) από την επιμέλεια των φυσικών γονέων ή των νόμιμων κηδεμόνων του.

Ο όρος απαγωγή παιδιού περιλαμβάνει δύο νομικές και κοινωνικές κατηγορίες οι οποίες διαφέρουν ως προς το πλαίσιο δράσης: απαγωγή από μέλη της οικογένειας του παιδιού ή απαγωγή από αγνώστους:

• Γονική αρπαγή παιδιού ονομάζεται η μη εξουσιοδοτημένη επιμέλεια παιδιού από συγγενή (συνήθως τον ένα ή και τους δύο γονείς) χωρίς γονική συναίνεση και αντίθετη προς την απόφαση οικογενειακού δικαίου, η οποία μπορεί να έχει απομακρύνει το παιδί από τη φροντίδα, την πρόσβαση και την επικοινωνία του άλλου γονέα και της αντίστοιχης πλευράς της οικογένειας. Η γονική αρπαγή συμβαίνει σε περιπτώσεις γονικού δικαστικού χωρισμού ή διαζυγίου και μπορεί να περιλαμβάνει γονική αποξένωση, μια μορφή παιδικής κακοποίησης που αποσκοπεί στην αποσύνδεση ενός παιδιού από τον ένα γονέα και την αντίστοιχη πλευρά της οικογένειας. Αυτή αποτελεί, μακράν, την πιο κοινή μορφή απαγωγής παιδιών.
• Η απαγωγή από αγνώστους (από άτομα άγνωστα στο παιδί και εκτός της οικογένειας του) είναι σπάνια. Μερικοί από τους λόγους για τους οποίους ένας άγνωστος μπορεί να απαγάγει ένα παιδί είναι οι εξής:
  • εκβιασμό για να αποσπάσει λύτρα από τους γονείς για την επιστροφή του παιδιού
  • παράνομη υιοθεσία, η κλοπή παιδιού από έναν άγνωστο με πρόθεση να το αναθρέψει ως δικό του ή να το πουλήσει σε έναν μελλοντικό γονέα για υιοθεσία
  • εμπορία ανθρώπων, η κλοπή παιδιού με την πρόθεση της εκμετάλλευσης του ίδιου του παιδιού ή μέσω συναλλαγής με κάποιον που θα κακοποιήσει το παιδί μέσω δουλείας, καταναγκαστικής εργασίας ή σεξουαλικής κακοποίησης
  • δολοφονία

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το άρθρο 324 του Ποινικού Κώδικα, η αρπαγή ανηλίκου τιμωρείται με φυλάκιση. Αν ο ανήλικος διέτρεξε σοβαρό κίνδυνο ζωής ή βαριάς βλάβης της υγείας του ο δράστης τιμωρείται με φυλάκιση ενός έτους. Αν ο ανήλικος είναι κάτω των δεκατεσσάρων ετών ή αν ο δράστης τέλεσε την πράξη από κερδοσκοπία ή με το σκοπό να μεταχειριστεί τον ανήλικο σε ανήθικες ασχολίες ή να επιτύχει τη μεταβολή της οικογενειακής τάξης του επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκα ετών. Σε περίπτωση που ο δράστης της απαγωγής είχε σκοπό να αποσπάσει λύτρα ή να εξαναγκάσει σε πράξη ή παράλειψη, επιβάλλεται κάθειρξη. Αν ο δράστης με τη θέλησή του απελευθερώσει και αποδώσει υγιή και σώο τον ανήλικο προτού εκπληρωθεί οποιοσδήποτε όρος ή αξίωσή του, επιβάλλεται φυλάκιση.

Διεθνής απαγωγή παιδιών

Απαγωγή παιδιού

Χώρες που συμμετέχουν στη Σύμβαση της Χάγης   κράτη που υπέγραψαν και κύρωσαν την Σύμβαση   κράτη που προσχώρησαν στη Σύμβαση   κράτη που κύρωσαν τη Σύμβαση, αλλά αυτή δεν έχει τεθεί σε ισχύ
Υπογραφή	25 Οκτωβρίου 1980
Τοποθεσία	Χάγη

Η διεθνής απαγωγή παιδιού συμβαίνει όταν ένας γονέας, συγγενής ή γνωστός του παιδιού εγκαταλείπει τη χώρα με το παιδί ή τα παιδιά κατά παράβαση διατάγματος επιμέλειας ή εντολής επίσκεψης. Μια άλλη σχετική κατάσταση είναι η κράτηση των παιδιών σε υποτιθέμενες διακοπές σε μια ξένη χώρα χωρίς τελικά να επιστρέφονται.

Η Σύμβαση της Χάγης για τα Αστικά Θέματα της Διεθνούς Απαγωγής Παιδιών, η οποία έχει κυρωθεί και από την Ελλάδα, είναι μια διεθνής συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ένας νομικός μηχανισμός για την ανάκτηση παιδιών που έχουν απαχθεί σε άλλη χώρα. Η Σύμβαση της Χάγης δεν παρέχει ανακούφιση σε πολλές περιπτώσεις, με αποτέλεσμα ορισμένοι γονείς να προσλαμβάνουν ιδιωτικές ομάδες για να ανακτήσουν τα παιδιά τους.

Απαγωγές από αγνώστους

Η στερεοτυπική εκδοχή της απαγωγής παιδιού από έναν άγνωστο αποτελεί την κλασική μορφή της «απαγωγής», όπου το παιδί απάγεται, μεταφέρεται σε κάποια απόσταση και κρατείται για λύτρα ή με πρόθεση να κρατηθεί μόνιμα. Αυτές οι περιπτώσεις όμως είναι σπάνιες.