Βικιπαίδεια

Αραβική Έρημος

Η Αραβική Έρημος (αραβικά: ٱلصَّحْرَاء ٱلْعَرَبِيَّة‎‎) είναι μια αχανής έρημος στη Δυτική Ασία. Εκτείνεται από την Υεμένη έως τον Περσικό Κόλπο και από το Ομάν έως την Ιορδανία και το Ιράκ. Καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της Αραβικής Χερσονήσου, με έκταση 2.330.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Είναι η πέμπτη μεγαλύτερη έρημος στον κόσμο και η μεγαλύτερη στην Ασία. Στο κέντρο της βρίσκεται η Ρουμπ αλ Κάλι, ένα από τα μεγαλύτερα συνεχή σώματα άμμου στον κόσμο.

Δορυφορική εικόνα της Αραβικής Ερήμου από τη NASA World Wind

Γαζέλες, όρυξ, αγριόγατες της άμμου και σαύρες με ακανθώδη ουρά είναι μόνο μερικά από τα είδη που είναι προσαρμοσμένα στην έρημο τα οποία επιβιώνουν σε αυτό το ακραίο περιβάλλον, το οποίο διαθέτει τα πάντα, από κόκκινους αμμόλοφους έως θανατηφόρες κινούμενες άμμους. Το κλίμα είναι κυρίως ξηρό (το μεγαλύτερο μέρος δέχεται περίπου 100 χιλιοστόμετρα βροχής ετησίως, αλλά μερικά πολύ σπάνια μέρη λαμβάνουν μόλις 50 χιλιοστόμετρα) και οι θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ πολύ υψηλής θερμότητας και εποχιακής νυχτερινής παγωνιάς. Είναι μέρος του μεγαοικοσυστήματος ερήμων και ξερικών θαμνότοπων της Παλαιαρκτικής σφαίρας.

Η οικοπεριοχή της Αραβική Ερήμου έχει μικρή βιοποικιλότητα, αν και μερικά ενδημικά φυτά μεγαλώνουν εκεί. Πολλά είδη, όπως η ύαινα η ραβδωτή, το τσακάλι και ο ασβός του μελιού έχουν εξαφανιστεί εξαιτίας του κυνηγιού, της ανθρώπινης καταπάτησης και της περιβαλλοντικής καταστροφής. Άλλα είδη έχουν εισαχθεί ξανά με επιτυχία, όπως η αραβική γαζέλα της άμμου, και προστατεύονται σε ορισμένες περιοχές. Η υπερβόσκηση από ζώα κτηνοτροφίας, η οδήγηση εκτός δρόμου και η ανθρώπινη περιβαλλοντική καταστροφή είναι οι κύριες απειλές για αυτήν την οικοπεριοχή ερήμου.

Γεωλογία και γεωγραφία Επεξεργασία

 
Χάρτης της Αραβικής Ερήμου. Οικοπεριοχές όπως ορίζονται από τη WWF. Η κίτρινη γραμμή περικλείει την οικοπεριοχή που ονομάζεται «Αραβική Έρημος και Ανατολικοί Σαχαροαραβικοί ξερικοί θαμνότοποι»[1] και δύο μικρότερες, συγγενικές οικοπεριοχές που ονομάζονται «έρημος και ημι-έρημος του Περσικού Κόλπου»[2] και «Νουβοσινδική έρημος και ημι-έρημος της Ερυθράς Θάλασσας».[3] Τα εθνικά όρια εμφανίζονται με μαύρο χρώμα. Δορυφορική εικόνα από τη NASA.

Λεπτομερή γεωλογικά χαρακτηριστικά:

  • Ένας διάδρομος αμμώδους εδάφους γνωστός ως έρημος Αντ Ντάνα συνδέει τη μεγάλη έρημο Αν Νάφουντ (65.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα) στα βόρεια της Σαουδικής Αραβίας προς τη Ρουμπ αλ Κάλι στα νοτιοανατολικά. 
  • Ο κρημνός Τουβαΐκ είναι μια τοξοτή περιοχή 800 χιλιομέτρων από ασβεστολιθικούς γκρεμούς, υψίπεδα και φαράγγια. 
  • Υφάλμυρες αλυκές: οι κινούμενες άμμοι της Ουμ αλ Σαμίμ.
  • Οι Αμμόλοφοι Σαρκίγια του Ομάν: μια απομονωμένη αμμουδιά που συνορεύει με την ανατολική ακτή.[4][5]
  • Η έρημος Ρουμπ αλ Κάλι[6] είναι μια ιζηματογενής λεκάνη επιμήκης σε έναν άξονα νοτιοδυτικά προς βορειοανατολικά κατά μήκος της Αραβικής Πλάκας. Σε υψόμετρο 1.000 μέτρων, τα βραχώδη τοπία αποδίδουν τη θέση της Ρουμπ αλ Κάλι, ένα απέραντο εύρος άμμου της Αραβικής Ερήμου, του οποίου το ακραίο νότιο σημείο διασχίζει το κέντρο της Υεμένης. Η άμμος επικαλύπτει χαλίκι ή γύψο και οι αμμόλοφοι φτάνουν το μέγιστο ύψος των 250 μέτρων. Οι αμμόλοφοι είναι κυρίως πυριτικά άλατα, αποτελούμενα από 80 έως 90% χαλαζία και το υπόλοιπο άστριο, των οποίων οι κόκκοι με επικάλυψη οξειδίου του σιδήρου χρωματίζουν τις άμμους σε πορτοκαλί, μοβ και κόκκινο.

Οικολογία και φυσικοί πόροι Επεξεργασία

Οι φυσικοί πόροι που διατίθενται στην Αραβική Έρημο περιλαμβάνουν το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τα φωσφορικά άλατα και το θείο. 

Η Ρουμπ αλ Κάλι έχει πολύ περιορισμένη χλωριδική βιοποικιλότητα. Υπάρχουν μόνο 37 είδη φυτών, 20 καταγεγραμμένα στο κύριο σώμα της ερήμου και 17 στα γύρω εξωτερικά περιθώρια. Από αυτά τα 37 είδη, ένα ή δύο είναι ενδημικά. Η βλάστηση είναι πολύ διάχυτη αλλά αρκετά ομοιόμορφα κατανεμημένη, με κάποιες διακοπές κοντά σε άγονους αμμόλοφους. Μερικά τυπικά φυτά είναι:

Άλλα διαδεδομένα είδη είναι:

Πολύ λίγα δέντρα βρίσκονται εκτός από το εξωτερικό περιθώριο (συνήθως Vachellia flava και Prosopis cineraria). Άλλα είδη είναι ένα ξυλώδες πολυετές Calligonum comosum και ετήσια βότανα όπως το Danthonia forskallii. 

Ο ασιατικός γατόπαρδος[7] και το ασιατικό λιοντάρι[8] ζούσαν παλαιότερα εκεί.

Κλίμα Επεξεργασία

Η Αραβική Έρημος έχει ένα υποτροπικό, ζεστό ερημικό κλίμα, παρόμοιο με το κλίμα της ερήμου Σαχάρα, της μεγαλύτερης ερήμου του κόσμου. Η Αραβική Έρημος είναι στην πραγματικότητα επέκταση της ερήμου Σαχάρα πάνω στην Αραβική χερσόνησο. Το κλίμα είναι κυρίως ζεστό και ξηρό με άφθονη ηλιοφάνεια όλο το χρόνο. Το ποσό της βροχόπτωσης είναι γενικά περίπου 100 χιλιοστόμετρα και οι πιο ξηρές περιοχές μπορούν να λάβουν μεταξύ 30 και 40 χιλιοστόμετρων ετήσιας βροχής. Ωστόσο, αυτή η ξηρότητα παραμένει σπάνια σε όλη την έρημο. Υπάρχουν λίγες υπεράνυδρες περιοχές στην Αραβική έρημο, σε αντίθεση με την έρημο της Σαχάρα, όπου πάνω από το ήμισυ της περιοχής είναι υπεράνυδρη (ετήσιες βροχοπτώσεις κάτω από 50 χιλιοστόμετρα). Η διάρκεια ηλιοφάνειας στην Αραβική έρημο είναι πολύ υψηλή για τα παγκόσμια πρότυπα, μεταξύ 2.900 ωρών (66.2% των ωρών φωτός της ημέρας) και 3.600 ωρών (82.1% των ωρών φωτός της ημέρας), αλλά συνήθως είναι περίπου 3.400 ώρες (77.6% των ωρών φωτός της ημέρας), Έτσι, οι συνθήκες καθαρού ουρανού που επικρατούν στην περιοχή και οι νεφελώδεις περίοδοι είναι διαλείπουσες. Παρόλο που ο ήλιος και η σελήνη είναι φωτεινές, η σκόνη και η υγρασία προκαλούν χαμηλότερη ορατότητα στο επίπεδο του εδάφους. Οι θερμοκρασίες παραμένουν υψηλές όλο το χρόνο. Οι μέσες υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι είναι γενικά πάνω από 40 °C (104 °F) σε χαμηλά υψόμετρα και μπορεί ακόμη και να ανέλθει στους 48 °C (118 °F) σε εξαιρετικά χαμηλά υψόμετρα, ειδικά κατά μήκος του Περσικού Κόλπου κοντά στη στάθμη της θάλασσας. Οι μέσες χαμηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι παραμένουν υψηλές, πάνω από τους 20 °C (68 °F) και μερικές φορές πάνω από τους 30 °C (86 °F) στις νοτιότερες περιοχές. Οι υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ είναι πάνω από τους 50 °C (122 °F) σε μεγάλο μέρος της ερήμου, εν μέρει λόγω του πολύ χαμηλού υψομέτρου. 

Πολιτικά σύνορα Επεξεργασία

Η έρημος βρίσκεται κυρίως στη Σαουδική Αραβία και εκτείνεται στις γύρω χώρες της Αιγύπτου (Σινά), στο νότιο Ιράκ και στη νότια Ιορδανία. Η Αραβική έρημος συνορεύει με 5 χώρες. Συνορεύει με τον Περσικό Κόλπο, υπάρχει επέκταση στο Κατάρ και, πιο ανατολικά, η περιοχή καλύπτει σχεδόν όλο το Αμπού Ντάμπι στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ). Η Ρουμπ αλ Κάλι διασχίζει τη Σαουδική Αραβία έως το δυτικό Ομάν και την ανατολική Υεμένη.

Άνθρωποι, γλώσσα και πολιτισμοί Επεξεργασία

Η περιοχή φιλοξενεί πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς, γλώσσες και λαούς, με το Ισλάμ να είναι η κυρίαρχη θρησκεία. Η κύρια εθνοτική ομάδα στην περιοχή είναι οι Άραβες, των οποίων η κύρια γλώσσα είναι τα αραβικά.

Πόλεις Επεξεργασία

Στο κέντρο της ερήμου βρίσκεται το Ριάντ, η πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας, με περισσότερους από 7 εκατομμύρια κατοίκους.[9] Άλλες μεγάλες πόλεις, όπως το Ντουμπάι, το Αμπού Ντάμπι ή η Πόλη του Κουβέιτ, βρίσκονται στις ακτές του Περσικού Κόλπου.

Οικολογικές απειλές Επεξεργασία

Διατήρηση Επεξεργασία

Η κατάσταση διατήρησης της ερήμου είναι κρίσιμη/απειλούμενη, με είδη όπως η αραβική γαζέλα της άμμου και ο λευκός όρυξ να απειλούνται, καθώς και οι ασβοί του μελιού, τα τσακάλια και οι ύαινες οι ραβδωτές να έχουν ήδη εξαφανιστεί. 

Δεν υπάρχουν επίσημες προστατευόμενες περιοχές, αλλά προγραμματίζονται ορισμένες προστατευόμενες περιοχές για το Αμπού Ντάμπι. 

Πόλεμοι του Κόλπου Επεξεργασία

Τον Ιανουάριο του 1991, κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου, οι ιρακινές δυνάμεις απελευθέρωσαν περίπου 1,7 εκατομμύρια m³ (11 εκατομμύρια βαρέλια) πετρελαίου από δεξαμενές αποθήκευσης και δεξαμενόπλοια απευθείας στον Περσικό Κόλπο. Τον Φεβρουάριο, κατέστρεψαν επίσης 1.164 πετρελαιοπηγές του Κουβέιτ. Χρειάστηκαν εννέα μήνες για να σβηστούν αυτές τις πυρκαγιές πετρελαίου. Αυτές οι πετρελαιοκηλίδες μόλυναν 1.000 χιλιόμετρα της ακτής του Περσικού Κόλπου. Το αποτέλεσμα της ρύπανσης ήταν ο θάνατος χιλιάδων υδρόβιων πτηνών και σοβαρές ζημιές στο υδάτινο οικοσύστημα του Περσικού Κόλπου, ιδίως γαρίδες, θαλάσσιες χελώνες, ντιγκόνγκ, φάλαινες, δελφίνια και ψάρια. Τα κατεστραμμένα πηγάδια απελευθέρωσαν επίσης 10 εκατομμύρια m³ (60 εκατομμύρια βαρέλια) πετρελαίου στην έρημο και σχημάτισαν λίμνες (συνολική επιφάνεια 49 τετραγωνικών χιλιομέτρων). Όλη αυτή η ζημιά έγινε για να εμποδιστούν οι Συμμαχικές δυνάμεις.

 
Τα συμμαχικά αεροσκάφη πετούν πάνω από την καιόμενες πετρελαιοπηγές στο Κουβέιτ το 1991.

Λίγο πριν από τον πόλεμο του Ιράκ του 2003, ανάφτηκαν φωτιά σε διάφορες πετρελαιοπηγές.[10][11][12]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ «Arabian Desert and East Sahero-Arabian xeric shrublands». Terrestrial Ecoregions. World Wildlife Fund. 
  2. ↑ «Persian Gulf desert and semi-desert». Terrestrial Ecoregions. World Wildlife Fund. 
  3. ↑ «Red Sea Nubo-Sindian tropical desert and semi-desert». Terrestrial Ecoregions. World Wildlife Fund. 
  4. ↑ «The Wahiba Sands». Rough Guides. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2014. 
  5. ↑ «Sharqiya (Wahiba) Sands, Oman - Travel Guide, Info & Bookings – Lonely Planet». Lonely Planet. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2013. 
  6. ↑ «Rub Al-Khali, a photo and short description». A Lovely World. 
  7. ↑ Χάρισον, Ν. Λ. (1968). «Genus Acinonyx Brookes, 1828». The mammals of Arabia. Volume II: Carnivora, Artiodactyla, Hyracoidea. Λονδίνο: Ernest Benn Limited. σελίδες 308–313. 
  8. ↑ Χέπτνερ, Β. Τ.· Σλούντσκι, A. A. (1992) [1972]. «Lion». Mlekopitajuščie Sovetskogo Soiuza. Moskva: Vysšaia Škola. Ουάσινγκτον: Smithsonian Institution and the National Science Foundation. σελίδες 83–95. ISBN 978-90-04-08876-4. 
  9. ↑ «هيئة تطوير مدينة الرياض توافق على طلبات مطورين لإنشاء 4 مشاريع سياحية وترفيهية» (στα Αραβικά). 4 Απριλίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2019. 
  10. ↑ http://www.iadc.org/dcpi/dc-novdec03/Nov3-Boots.pdf
  11. ↑ http://edition.cnn.com/2003/WORLD/meast/03/21/sprj.irq.oil.wells/index.html
  12. ↑ https://web.archive.org/web/20150519003256/http://kockw.com/sites/EN/Pages/Profile/History/OilFires.aspx
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αραβική_Έρημος&oldid=10304397"