Βικιπαίδεια

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

Έλληνας ποιητής

Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824 - 1879) ήταν επικός ποιητής του αρματολισμού - ένας από τους πιο διακεκριμένους Επτανήσιους ποιητές του 19ου αιώνα και πολιτικός.

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (Ελληνικά)
ΓέννησηΙουνίου 1824
Λευκάδα
Θάνατος24  Ιουλίου 1879[1][2]
Λευκάδα[3]
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα[4]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα[1]
Ελληνικά
Γαλλικά[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής
συγγραφέας
πολιτικός[5]
Περίοδος ακμής1847 - 1879
Οικογένεια
ΤέκναΙωάννης Α. Βαλαωρίτης
ΓονείςΙωάννης Βαλαωρίτης
ΑδέλφιαΞενοφών Βαλαωρίτης
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος της Βουλής των Ελλήνων
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γόνος της αρματολιτικής οικογένειας Βαλαώρα ή Βαλαωρίτη γεννήθηκε στην Αγία Μαύρα Λευκάδας τον Ιούνιο του 1824 και βαπτίστηκε (Μόσχος - Αριστοτέλης) στις 2 Σεπτεμβρίου στον Ιερό Ναό του Παντοκράτορος. Γιος του ηπειρωτικής καταγωγής Ιωάννη Βαλαωρίτη από τη Βαλαώρα Ευρυτανίας - πολιτευτή των Επτανήσων - και της καταγόμενης από ευγενή οικογένεια της Κεφαλλονιάς[6] Αναστασίας Τυπάλδου-Φορέστη του Γρηγορίου[7]. Δείγμα της λατρείας προς την αρχαία Ελλάδα και τον κλασσικό πολιτισμό τους οποίους έτρεφε το οικογενειακό του περιβάλλον ήταν η ονοματοδοσία του ποιητή με το όνομα Αριστοτέλης.[8] Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στη Λευκάδα και στην Κέρκυρα[9]. Φοίτησε (1838-1841) στην Ιόνιο Ακαδημία με δασκάλους τους Ιωάννη Οικονομίδη και Κωνσταντίνο Ασώπιο και ακολούθως ταξίδεψε στο ελεύθερο Ελληνικό κράτος και στην Ιταλία το ( 1841-1842).Από την εποχή εκείνη σώθηκαν σώθηκαν επιστολές του ποιητή προς την μητέρα του τα οποία είναι και τα πρώτα δείγματα γραφής του.[10]Ύστερα πήγε στο Ελβετικό κολλέγιο στη Γενεύη(1842-1844), με κηδεμόνα τον Εϋνάρδο. Το 1844 έλαβε το Baccalauréat ès letters et ès sciences.[11] Στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι, όπου γράφτηκε στη νομική σχολή (1844-1846), αλλά για λόγους υγείας μετέβη στην Πίζα στην Ιταλία και σπούδασε νομικά. Το 1848, στις 16 και 22 Μαΐου[12] αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Δικαίου. Το επάγγελμα του δικηγόρου όμως δεν το εξάσκησε ποτέ. Αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ποίηση.[13]

Οικογενειακή κατάσταση Επεξεργασία

Μετά από συχνά ταξίδια που πραγματοποιούσε στη Βενετία, γνωρίστηκε με τον Αιμίλιο Τυπάλδο, την κόρη του οποίου, Ελοΐζα, παντρεύτηκε στις 10 Ιουνίου 1852. Στις 9 Αυγούστου 1857 απέκτησε ένα γιο, τον Αιμίλιο, ο οποίος σπούδασε στην Ιένα φιλολογία και φυσιολογία αλλά πέθανε στη Μαδέρα από φυματίωση. Επίσης στις 18 Μαρτίου 1869 την κόρη του Όλγα Αναστασία Άννα. Τέλος, μια ακόμα κόρη του γεννημένη το 1870 στη Λευκάδα, η Ναθαλία, πέθανε στις 15 Οκτωβρίου 1875.[14] Συνολικά από το γάμο του απέκτησε επτά παιδιά.[15]

Η πολιτική του δράση στην Ιόνιο Βουλή Επεξεργασία

Από αρκετά νωρίς ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης εμπλέχθηκε στην πολιτική, και το 1857 εξελέγη στην Ιόνιο Βουλή, τασσόμενος με το κόμμα των Ριζοσπαστών και αγωνιζόμενος για την ένωση των Ιονίων νήσων με την Ελλάδα. Στα πλαίσια της ενωτικής κίνησης των Ιταλών και της ίδρυσης διαφόρων κομιτάτων τα οποία σαν αντανάκλαση των Ιταλικών ενεργειών θα προκαλούσαν ανάλογα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στη Βαλκανική, ιδρύεται από τον Βαλαωρίτη στη Λευκάδα παρόμοιο κομιτάτο. Ο Βαλαωρίτης μετέβη στην Ήπειρο και τον Ιούνιο του 1862 στο Μαυροβούνιο ως εκπρόσωπος κομιτάτων, μεταφέροντας χρήματα υπέρ του αγώνος των Μαυροβουνίων.[16][17]

Η πολιτική του δράση μετά την Ένωση Επεξεργασία

Μετά δε την ένωση, στάλθηκε ως αντιπρόσωπος των Επτανήσων στην Ελληνική Εθνοσυνέλευση.[18] Διακρίθηκε με τη δήλωση που έκανε ότι οι συντοπίτες του θα συνεργάζονταν χωρίς προτίμηση για το ένα ή το άλλο κόμμα με το καταλληλότερο ή ικανότερο πρωθυπουργό αλλά και το πιο ανιδιοτελή.[19][20] Εκλέχθηκε δύο φορές (1865, 1868) βουλευτής με το κόμμα του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, αλλά κρατήθηκε μακριά από την ενεργό πολιτική και απέρριψε τρεις κυβερνητικές προτάσεις για ανάληψη υπουργικών χαρτοφυλακίων. Η αντίδρασή του στη φορολογική αφομοίωση των Επτανήσων με το φορολογικό σύστημα του Ελληνικού κράτους-έλεγε σε μια ομιλία του: «Το φορολογικόν σύστημα επαχθέστατο εν Ελλάδι δεν δύναται να εφαρμοσθή παρ΄ημίν»[21] Μέριμνά του είναι η ενότητα του Ελληνικού έθνους γι’ αυτό προβάλει μέσα από τις ομιλίες του στο κοινοβούλιο ,την προσήλωση στο θεσμό της μοναρχίας, ως παράγοντα εξισορρόπησης.[22] Έτσι πολύ καλή ήταν η ιδιωτική και δημόσια σχέση που είχε με τον βασιλιά Γεώργιο.[23] Οι διαβόητες για τη νοθεία τους εκλογές του 1868, οι αυθαιρεσίες της κυβερνητικής παράταξης κατά την επικύρωση των αποτελεσμάτων από τη βουλή, καθώς κι ένα επεισόδιο ανάμεσα στον ποιητή και τους αδελφούς Ιακωβάτους (στη συνεδρίαση της 5ης Ιουνίου 1868, ο Βαλαωρίτης δεν θα διστάσει να ραπίσει τον Χαράλαμπο Τυπάλδο-Ιακωβάτο ενώ αντάλλαξε και γρονθοκοπήματα με τον Γεώργιο Τυπάλδο-Ιακωβάτο)[24] κατέληξε σε αποδοκιμασία της Βουλής για το άτομό του.

Και ως μέλος της Ελληνικής Βουλής συνεχίζει να δρα για την προώθηση των εθνικών δικαίων. Στα τέλη του 1866 γίνεται μέλος της ‘’Κεντρικής υπέρ των Κρητών Επιτροπής’’ χρηματίζοντας και γραμματέας αυτής. Τέλη Σεπτεμβρίου του 1868 κατέρχεται μυστικώς στην Κρήτη.[25]

Η μετά την απόσυρση του Βαλαωρίτη από την πολιτική δράση Επεξεργασία

Απογοητευμένος από τα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας[26] αποσύρθηκε στο νησί Μαδουρή[27], όπου ασχολήθηκε με την συγγραφή ποιημάτων και ιστορικών μελετών. Πέθανε στις 24 Ιουλίου του 1879 λόγω καρδιακής προσβολής.[28]

Ο Βαλαωρίτης υπέρμαχος του Μεγαλοϊδεατισμού Επεξεργασία

Δεν ήταν μόνο η ποίηση που αντανακλούσε τη μεγαλοϊδεατική εθνική ιδεολογία. Στις πολιτικές του ομιλίες, μαχόμενος τον ‘’μικροελλαδισμό’’, προβάλλει την άποψη πως «η κατάρτησις του Ελληνικού Βασιλείου υπήρξεν ο πρώτος θεμέλιος λίθος και ουχί το οικοδόμημα της μεγάλης Ελληνικής Εθνότητος». Και σε άλλο λόγο του, «Συμπυκωθέντες ήδη εντός στενοτάτου κύκλου, αγανακτούμεν, πάσχομεν ως εκ δυσπνοίας, η ατμόσφαιρα της ελευθέρας Ελλάδος, δεν αρκεί πλέον να διαθρέψει τους πνεύμονάς μας»[29]. Το εθνικό αυτό ιδεώδες και μεγαλείο δεν θα μπορούσε να υπηρετηθεί καλύτερα, από την απουσία κοινωνικών συγκρούσεων, έλεγε: «Παρήλθεν ο καιρός των κοινωνικών επαναστάσεων. Ο κόσμος όλος προβαίνει σήμερον εις την κατάκτησιν του μέλλοντος, ουχί διά των όπλων[…] Πας εμφύλιος σπαραγμός, πάσα διατάραξις της δημοσίας τάξεως, ισοδυναμεί με σεισμόν, κλονίζοντα τα θεμέλια του Εθνικού μεγαλείου».[30]

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ποίησης του Βαλαωρίτη-επιρροές Επεξεργασία

Τα γνωρίσματα του ποιητικού του έργου ήταν: ο πραγματισμός, η αφηγηματικότητα, η ιστορική, εθνοκεντρική, πατριδολατρική και λανθανόντως μεγαλοϊδεατική θεματική, η ρητορικότητα, η ροπή προς τον διδακτισμό, η εμποτισμένη από το δημοτικό τραγούδι της ηπειρωτικής Ελλάδας γλώσσα.[31] Ως προς τη χρήση της ιστορίας στην ποίηση του, «εξαντλείται στην ιστορική στιγμή: η ποίησή του πηγαίνει να συναντήσει τα ιστορικά πρόσωπα, τα οποία προέρχονται κυρίως από το μαρτυρολόγιο των ηρώων του 1821». Ο ίδιος δεν αυτοπροσδιοριζόταν ως ρομαντικός, αλλά ως ιστορικός. Είχε διαλέξει την «πραγματολογική ιστορία για βάση της ποιητικής του έμπνευσης. [32] Όμως αυτή η προσέγγιση από τον ίδιο του έργου του δεν εμπόδισε «την κυριαρχία του ρομαντικού ιστορισμού στην ποίησή του».[33] Ως προς το πραγματολογικό υλικό του αυτό δεν σχετίζεται με την προσωπική ζωή του ποιητή, με τη σύγχρονή του κοινωνική πραγματικότητα της Λευκάδας και του ελεύθερου κράτους. [34]Τα θέματά του αντλούνται από την Επαναστατική και προεπαναστατική εποχή, την Λατινοκρατία, τους αγώνες των κλεφτών, των αρματολών και των Σουλιωτών. «Οι ήρωες ενεργούν μέσα σε ένα κλίμα αφύσικα υψωμένο […]»[35] Κυρίαρχο μέτρο στην ποίησή του είναι ο δημοτικός ομοιοκατάλληκτος δεκαπεντασύλλαβος, ο οποίος στα τελευταία του ποιήματα εγκαταλείπεται.[36] Ο Βαλαωρίτης είναι από τους πρώτους λογοτέχνες που θεματογραφεί ηθογραφικά στοιχεία στην Ελληνική λογοτεχνία . [37]

Ο Βαλαωρίτης και η Επτανησιακή σχολή Επεξεργασία

Ο Βαλαωρίτης κρατάει φανερή απόσταση από το έργο και το πρότυπο του Σολωμού. Πλήρης είναι η ρήξη του με τις γλωσσικές αρχές του σολωμικού κύκλου, αφού στην πρώτη κιόλας ποιητική του συλλογή, Στιχουργήματα (1847) υιοθετεί τα γλωσσικά και αισθητικά πρότυπα του αθηναϊκού-φαναριώτικού ποιητικού προτύπου των δύο προηγούμενων δεκαετιών.[38] Απορριπτικές είναι οι κρίσεις του Βαλαωρίτη για το μεγαλύτερο μέρος της σολωμικής ποίησης[39], αν και έγραψε μάλιστα δύο ποιήματα στην μνήμη του.[40] Η αντισολωμική στάση του Βαλαωρίτη δεν αποσκοπούσε παρά στη διεκδίκηση της θέσης του εθνικού ποιητή που οι άλλοι επτανήσιοι προόριζαν για τον Σολωμό.[41] Ο Βαλαωρίτης διαδήλωσε την πνευματική συγγένειά του με την ανύπαρκτη ‘’ηπειρώτικη σχολή’’-κι αυτό για να τον δεξιωθούν οι λόγιοι της Αθήνας.[42] Κινήται πέραν της σολωμικής παράδοσης αλλά και πέραν της απαισιοδοξίας των Αθηναίων ρομαντικών. Το επικορομαντικό στοιχείο στοιχείο στην ποίησή του κυριαρχεί.[43]

Ο Βαλαωρίτης και η δημοτική γλώσσα Επεξεργασία

Η ποίησή του ήταν πάντοτε γραμμένη στη δημοτική, οι πρόλογοι όμως και τα σχόλια που τα συνόδευαν γραμμένα στην καθαρεύουσα. Αυτή η αντίθεση τεκμηρίωνε έστω και έμμεσα την πεποίθησή του πως η δημοτική αδυνατούσε να εκφράσει βαθύτερες έννοιες.[44]

Η πρόσληψη του Βαλαωρίτη Επεξεργασία

 
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης. Έργο του Φωκίωνα Ρωκ (1886 - 1941). Αθήνα, Εθνικός Κήπος.

Η πρόσληψή και η κριτική που έγινε στο ποιητικό έργο του Βαλαωρίτη ήταν αντιφατική: από την πλήρη άρνηση ως την αποδοχή. Με την έκδοση της πρώτης του συλλογής, των Μνημοσύνων, του ασκείται κριτική από την Κερκυραϊκή εφημερίδα Η παλιγγενεσία κριτική για την άκρα δημοτική του, μα που τελικό στόχο έχει τις πολιτικές του απόψεις.[45] Το 1867 χαρακτηρίστηκε η δημοτική ως πολύ απέχουσα από την ομιλουμένη.[46] Το 1872 με αφορμή τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος του Γρηγορίου Ε' έξω από το Πανεπιστήμιο, προσκαλείται να το προσαγορεύσει με ένα ποίημά του γραμμένο στη δημοτική.[47] Ο Παναγιώτης Πανάς τονίζει την πλαστότητα του λαϊκού στοιχείου και τις ρομαντικές υπερβολές του. Συγγράφει δύο ποιήματα, ‘’Μήνυσις της Δημοτικής Ποιήσεως ενώπιον της Κριτικής’’ και ‘’Ποιητικήν Συνταγήν’’ σατιρικά των πηγών εμπνεύσεως του ποιητή: «Τρεις τόνους Πίνδο. Τέσσαρους χιόνι/μία λιτρ’ ανάσασι και ένα αηδόνι,/ δεμάτια τέσσεραδάφνες, μυρτούλες/ράσα ξεσκλίδια γύφτους αυγούλες […][48] Το 1866 ο Ανδρέας Λασκαράτος -φίλος του από το 1859-[49] σε επιστολή του προς τον Δανό ιερέα Θεόδωρο Χάνσεν, συστήνει την αναθεώρησή των ποιημάτων του Βαλαωρίτη από τον ίδιο το δημιουργό τους «για να είναι στ΄αλήθεια καλά και λαμπρά».[50] Το 1874 στην εφημερίδα ‘’Εξέγερσις’’ δημοσιεύεται η σάτιρα με τίτλο ‘’προς τον Εθνικόν ποιητήν’[…] Αμανές’’-σάτιρα του ποιήματός του προς τιμήν του Γρηγορίου Ε’ : «Πως μας θωρείς σαν άλλαλος; Που τρέχει το μυαλό σου;/οι φτερωτές ελπίδες σου της δόξας , …τα΄όνειρό σου/ακόμα δεν ξεδούλιανε….; ακόμη δε σε φθάνει ατήνο το περήφανο του Παρνασσού στεφάνι, […]»[51] Η πολεμική του Πανά εναντίον του Βαλαωρίτη, με τον οποίο αρχικά ήταν ομόφρονες πολιτικά και λογοτεχνικά, ήταν αποτέλεσμα λογοτεχνικών (η πολεμική του Βαλαωρίτη σε βάρος του Σολωμού που ο Πανάς εκτιμούσε) και πολιτικών αιτίων (ο Βαλαωρίτης ευνοούσε το κόμμα του Κουμουνδούρου, ενώ ο Πανάς ήταν αντιπολιτευόμενος αυτού).[52] Ο Δημήτριος Βερναρδάκης επέκρινε τον ρομαντικό στόμφο του ποιήματος για τον Γρηγόριο Ε'. και την ‘’ψευτοδημοτική’’ γλώσσα του.[53] Θα ακολουθήσει ο Ιάκωβος Πολυλάς με άρθρο του στην εφημερίδα ‘’Ο Κώδων’’ με τίτλο, ‘’Η λόθρα και η καταβόθρα (Επίκριση της Ωδής του Αρ. Βαλαωρίτη στον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄)’’. Θα το χαρακτηρίσει ‘’αποσιωποποίημα’’ λόγω της κατάχρησης αποσιωπητικών στο συγκεκριμένο ποίημα , της τάσης του να παρομοιάζει τα μεγάλα πράγματα με τα μικρά ,όπως στο στίχο ‘’η ανατριχίλα βαθιά μας βόσκει την καρδιά’’ που για τον Πολυλά η έννοια της ανατριχίλας --κάτι στιγμιαίο- δε συμβιβάζεται με την έννοια του ρήματος βόσκω-κάτι διαρκές).[54] Ο ελάσσων ποιητής Κωνσταντίνος Τυπάλδος Πρετεντέρης μιμείται τον Βαλαωρίτη και αυτό το εντοπίζουμε στο διακείμενό του, στην τυποτεχνική αποτύπωση των ιδεών και συναισθημάτων του με τη σωρεία αποσιωπητικών και θαυμαστικών.[55] Ο Εμμανουήλ Ροΐδης στα 1877 προβάλει δημόσια την άποψη πως ποίηση στην Ελλάδα δεν υπάρχει, εκείνη την περίοδο, αλλά μόνο τον Βαλαωρίτη ξεχώριζε από τους εν ζωή ποιητές. Δυο χρόνια αργότερα θα εκφράσει την άποψη πως ο Βαλαωρίτης είναι εθνικός ποιητής μια αντιηρωικής εποχής.[56]

Νεώτεροι ποιητές αναγνωρίζουν τις οφειλές τους στον Βαλαωρίτη, όπως ο Άγγελος Σικελιανός με τις ποιητικές τους συνθέσεις και ομιλίες.[57]

Ο Κωστής Παλαμάς στις ομιλίες, άρθρα και επιστολές του, που όλα μαζί συγκρότησαν το βιβλίο του ‘’Αριστοτέλης Βαλαωρίτης’’ (1924) προχωράει στις ειδολογικές διακρίσεις και την ιεράρχηση των ενδιαφερόντων του ποιητή.[58] Ο Παλαμάς συνέθεσε ποίημα για τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη τονίζοντας περισσότερο την ‘’πρακτική πλευρά’’ της ποίησής του.[59] Για τον κριτικό Γιάννη Αποστολάκη[60] η ποιητική του Βαλαωρίτη είναι εξωτερική και περιγραφική χωρίς να μπορεί να κατορθώσει να αναχθεί στη σύνθεση ιδανικών μορφών, απουσιάζει η δύναμη της συνθετικής σύλληψης.[61] Αλλά και η πολιτική του δράση δεν έμεινε ασχολίαστη από τους συγχρόνους του , έτσι ο Γεώργιος Ιακωβάτος, έγραψε μια έμμετρη σάτιρα: «Κνούτο, κνου, Βαλαωρίτη/Ως το στόμα , κι ως τη μύτη/Στα κεφάλια των παιδιών σου/Στυλαβάταις των σκοπών σου/Κνου, βρωμοποιηματούρα/που διαβάζει η Κουμουντούρα,/που διαβάζει η σγαριλιά/ η Κουμουντουροφωλιά[62]. Η μαρξιστική ιστοριογραφία και χαρακτηριστικά, ο Γιάνης Κορδάτος τον είδε ως τον «πατριδολάτρη ποιητή που υμνεί το '21 και εκφράζει τη Μεγάλη Ιδέα».[63]

Η κατασκευή του «Εθνικού» ποιητή Επεξεργασία

Στην περίπτωση του Βαλαωρίτη ο τίτλος του «εθνικού ποιητή» δόθηκε διότι «αντλούσε σχεδόν αποκλειστικά τα θέματά του από τη νέωτερη ελληνική ιστορία και επειδή υπερασπίστηκε την εθνική ιδέα όχι μόνο με το λόγο του αλλά και εμπράκτως». Όμως με δεδομένο πως και άλλοι ποιητές και πεζογράφοι της εποχής του αντλούσαν από το ίδιο υλικό, η Έρη Σταυροπούλου, εξηγεί πως η διάκριση αυτή του Βαλαωρίτη οφειλόταν: α) στη δημοτική γλώσσα που χρησιμοποίησε –θελκτικό στοιχείο για το ακροατήριό του μα που άρμοζε και με το «ήθος και τη φωνή των διαφόρων ηρώων του», β) στο πάθος και το τραγικό μεγαλείο με το οποίο πρόβαλε τους ήρωές του, γ) η συγκυρία επέτεινε όλα αυτά Κι έτσι ήταν επακόλουθο οι κριτικοί να επισημάνουν «διαρκώς θετικά», αυτά τα δεδομένα, «αναδεικνύοντας τον Βαλαωρίτη στον εγκυρότερο ποιητικό εκφραστή της Μεγάλης Ιδέας.[64] Το 1906 συστήνεται επιτροπή με σκοπό την διεξαγωγή εράνου για την κατασκευή προτομής προς τιμήν, όπως αναφέρεται, του «εθνικού ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη».[65]

Ο σχολικός Βαλαωρίτης Επεξεργασία

Τη θέση του βρήκε και στα σχολικά εγχειρίδια ο Βαλαωρίτης αρκετά νωρίς. Έτσι, το 1884 με Διάταγμα του Υπουργείου Παιδείας ορίζεται η ύλη των Νέων Ελληνικών και ο Βαλαωρίτης περιλαμβάνεται στην προτεινόμενη διδακτική ύλη.[66] Το ποίημά του «Δημώδης περί Βαλμά θρύλλος» μετά από υπόδειξη του Νικόλαου Πολίτη συμπεριελήφθη στα πρώτα Νεοελληνικά Αναγνώσματα.[67] Επίσης στο χρονικό διάστημα 1937-1997 και σε σύνολο 79 σχολικών εγχειριδίων, εκ των οποίων τα 47 περιέχουν αναφορές σε Επτανήσιους λογοτέχνες, έχουμε παρουσία του Βαλαωρίτη σε 7 εξ αυτών. Πιο συχνό το ποίημά του, ‘’Ο ανδριάς του Γρηγορίου του Ε΄’’.[68]

Εργογραφία Επεξεργασία

Τα πρώτα δείγματα γραφής του είναι οι επιστολές που συντάσσει προς τη μητέρα του την εποχή που ταξιδεύει στην Ελλάδα και στην Ιταλία, πριν την έναρξη των σπουδών του. Στα 1847 φοιτητής όντας, τυπώνει την πρώτη ποιητική συλλογή του, «Στιχουργήματα». Το 1857 τυπώνει τη δεύτερη ποιητική συλλογή του, «Μνημόσυνα» και το 1859 τη μεγάλη ποιητική του σύνθεση «Η Κυρά Φροσύνη».[69]

Επίσης πραγματοποίησε και μεταφράσεις, όπως ποιήματα του Βίκτωρα ντε Λαπράντ.[70]

Ποιήματα Επεξεργασία

  • Η Κυρά Φροσύνη (1859)
  • Αθανάσιος Διάκος (1867)
  • Θανάσης Βάγιας (1867)
  • Αστραπόγιαννος (1867)
  • Ο ανδριάς του αοιδίμου Γρηγορίου του Ε (1872)
  • Ο Φωτεινός (ημιτελές)
  • Ο βράχος και το κύμα

Συλλογές Επεξεργασία

  • Στιχουργήματα (1847)
  • Μνημόσυνα (1857)

Διάφορα Επεξεργασία

  • Ποιήματα (δίτομο) (1891)
  • Έργα (1893)
  • Βίος και έργα (τρίτομο) (1907)
  • Ποιήματα ανέκδοτα (1937)
  • Τα άπαντα (δίτομο) (1968)

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12547727s. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Aristotelis-Valaoritis. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  4. ↑ LIBRIS. 26  Μαρτίου 2018. libris.kb.se/katalogisering/khw05vt304km5v4. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  5. ↑ 5,0 5,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub20231193596. Ανακτήθηκε στις 18  Ιουλίου 2023.
  6. ↑ Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Βίος, Επιστολές και Πολιτικά Κείμενα, τ.Α' ,(επιμ. Γ.Π.Σαββίδης, Νίκη Λυκούργου), εκδ.Ίκαρος, Αθήνα, 1980,σελ.21
  7. ↑ Rizo-Rangave, Eugene (1926). Livre d'or de la noblesse Ionienne, Cephalonie, Deuxieme Partie, L-Z. Athenes: Maison D' Editions "Eleftheroudakis". σελίδες 613–614. 
  8. ↑ Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Βίος, Επιστολές και Πολιτικά Κείμενα, τ.Α' ,(επιμ. Γ.Π.Σαββίδης, Νίκη Λυκούργου), εκδ.Ίκαρος, Αθήνα, 1980,σελ.22
  9. ↑ Γεώργιος Ζώρας, Επτανησιακά Μελετήματα, Α', Αθήναι, 1960, σελ.178
  10. ↑ Νίκη Λυκούργου, «Βαλαωρίτης Αριστοτέλης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τομ.2 (1984), σελ.140
  11. ↑ Γεώργιος Αλισανδράτος, Αρχειακά σύμμεικτα για τον Βαλαωρίτη», Μολυβδοκονδυλοπελεκιτής, τομ. 3(1991), σελ .140
  12. ↑ Γεώργιος Αλισανδράτος, Αρχειακά σύμμεικτα για τον Βαλαωρίτη», Μολυβδοκονδυλοπελεκιτής, τομ. 3(1991), σελ .140
  13. ↑ Γεώργιος Ζώρας, Επτανησιακά Μελετήματα, Α', Αθήναι, 1960, σελ.178
  14. ↑ Αριστείδης Στεργελλής, «Βαλαωριτικά. Από το αρχείο του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας», Παρνασσός, τομ.12(1970), σελ.114, 116-117
  15. ↑ Νίκη Λυκούργου, «Βαλαωρίτης Αριστοτέλης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τομ.2 (1984), σελ.140
  16. ↑ Γιώργος Αλισανδράτος, «Ο Επτανησιακός Ριζοσπαστισμός (1848-1864) και η σχέση του με τις Γαλλικές επαναστάσεις του 1789 και 1848 και το Ιταλικό Risorgimento», στο: Κείμενα για τον Επτανησιακό Ριζοσπαστισμό, εκδ.Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη, Αθηνα, 2008, σελ.198-199
  17. ↑ «Γιατί στον αιώνα αυτό της λογιοσύνης , στον οποίο οι συγγραφείς και οι λόγιοι αναδείχθηκαν σε όλη τη δυτική Ευρώπη και σε όσες νεαρές εθνότητες ευθυγραμμίζοναν μαζί της,πολιτικοί κατεξοχήν ηγέτες, η Ελλάς δεν υστέρησε από την άποψη αυτή[…] (ο)Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (ασκεί) μυστική εθνική δράση και (εκτελεί ανεπίσημη διπλματική αποστολή)», Κωνσταντίνος Δημαράς, «Η ιδεολογική υποδομή του νέου Ελληνικού κράτους» Ιστορία του Ελληνικού Έθνους , Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΓ (1977), σελ.462
  18. ↑ Λύντια Τριχά, «Βουλευτικές εκλογές και πολιτικοί στα Επτάνησα μετά την Ένωση(1865-1895)», στο:Επιστημονικό Συνέδριο, Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα 1864-2004-Πρακτικά τομ Β' Ιδεολογία/πολιτισμός, Αθήνα, 2006, σελ.216
  19. ↑ Gunnar Herring, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936, μτφρ.Θόδωρος Παρασκευόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.,Αθήνα, 2012, σελ. 409
  20. ↑ Ο Γιάνης Κορδάτος σχολιάζει, «Ο Βαλαωρίτης με αυτά που είπε,ήταν φανερό πως στρεφόταν κατά των φιλελευθέρων και προοδευτικών γενικά. Μίλησε σαν πράχτορας της Αγγλίας και της πλουτοκρατίας», Γιάνης Κορδάτος, Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, τομ. 4ος (1860-1900), εκδ.20ος αιώνας, Αθήνα, 1958, σελ.243
  21. ↑ Γιάνης Κορδάτος, Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, τομ. 4ος (1860-1900), εκδ.20ος αιώνας, Αθήνα, 1958, σελ.413
  22. ↑ Γρηγόριος Κασιμάτης, «Οι Επτανήσιοι και ο πολιτικός βίος μετά την ένωσιν», Παρνασσός, τομ.7(1965), σελ.365κ.εξ
  23. ↑ . Έρη Σταυροπούλου, «Ο Βαλαωρίτης και η κριτική των συγχρόνων του», στο:Εταρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας(Σχολή Μωραΐτη), Οι ποιητές του Γ.Π.Σαββίδη, εκδ.Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 1998, σελ 166
  24. ↑ Βασίλειος Βανδώρος, «Ανέκδοτος επιστολή Αρ. Βαλαωρίτου προς τον Γ. Τυπάλδον-Ιακωβάτον», Παρνασσός, τομ.13(1971), σελ 50
  25. ↑ Βασίλειος Τωμαδάκης, «Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης στην Κρήτη το 1868», Νεοελληνικόν Αρχείον τομ. 2ος (1984-1986), σελ.5-12
  26. ↑ Βασίλειος Βανδώρος, «Ανέκδοτος επιστολή Αρ. Βαλαωρίτου προς τον Γ. Τυπάλδον-Ιακωβάτον», Παρνασσός, τομ.13(1971), σελ 52, υπος.10
  27. ↑ Κωνσταντίνος Δημαράς, «Η Λευκάδα και η Μαδουρή», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.194-196
  28. ↑ Γεώργιος Ζώρας, Επτανησιακά Μελετήματα, Α', Αθήναι, 1960, σελ.178-179 Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Βίος, Επιστολές και Πολιτικά Κείμενα, τ.Α' ,(επιμ. Γ.Π.Σαββίδης, Νίκη Λυκούργου), εκδ.Ίκαρος, Αθήνα, 1980, σελ. 237
  29. ↑ Παντελής Βουτούρης, «Η Μεγάλη Ιδέα του Κωστή Παλαμά», στο: Παντελής Βουτούρης-Γιώργος Γεωργής (επί.), Ο Ελληνισμός στον 19ο αιώνα. Ιδεολογικές και αισθητικές αναζητήσεις, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα, 2006, σελ 79-80 Δες εκτενέστερα Αστέριος Αργυρίου, Η Μεγάλη Ιδέα στο έργο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη,εκδ. Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, Ιωάννινα,2008
  30. ↑ Γιάνης Κορδάτος, Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, τομ. 4ος (1860-1900), εκδ.20ος αιώνας, Αθήνα, 1958, σελ .413
  31. ↑ Ευριπίδης Γαραντούδης, «Η Επτανησιακή ποίηση πριν και μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα», στο:Επιστημονικό Συνέδριο, Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα 1864-2004-Πρακτικά τομ Β' Ιδεολογία/πολιτισμός, Αθήνα, 2006, σελ139
  32. ↑ Νίκος Σβορώνος, «Ο Βαλαωρίτης ιστορικός. Απλές σκέψεις ξαναδιαβάζοντας το έργο του», Ανάλεκτα νεοελληνικής ιστορίας και ιστοριογραφίας, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1982, σελ.408
  33. ↑ Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, «Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879 Ο ιστορικός-εθνικός ποιητής και οι θέσεις της κριτικής», στο:Η Νεοελληνική σύνθεση. Θέματα και κατευθύνσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εκδ.Νεφέλη, Αθήνα, 1999, σελ.119-120
  34. ↑ Γιώργος Αράγης, Η μεταβατική περίοδος της Ελλαδικής ποίησης. Η σταδιακή της εξέλιξη από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους έως το 1930, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα, 2006, σελ. 127
  35. ↑ Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 2004, σελ.165
  36. ↑ Γεώργιος Ζώρας, Επτανησιακά Μελετήματα, Α', Αθήναι, 1960, σελ.179
  37. ↑ Λάμπρος Βαρελάς, «Ανιχνεύοντας την προϊστορία της ‘’ηθογραφίας’’ πριν από το 1883», στο: Παντελής Βουτούρης-Γιώργος Γεωργής (επί.), Ο Ελληνισμός στον 19ο αιώνα. Ιδεολογικές και αισθητικές αναζητήσεις, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα, 2006, σελ.263-264
  38. ↑ Ευριπίδης Γαραντούδης, «Ο Σολωμός και οι Επτανήσιοι ποιητές του 19ου αιώνα. Συγκλίσεις και αποκλίσεις», στο: Διεθνές Συμπόσιο Διονύσιου Σολωμού (1798-1857).Διακόσια χρόνια από τη γέννησή και εκατόν πενήντα από τον θάνατό του (Πανεπιστήμιο Αθηνών, 7-10 Οκτωβρίου 1998)-Πρακτικά, εκδ. Σύλλογος Οι φίλοι του μουσείου Σολωμού και επιφανών Ζακύνθιων, Αθήνα, 2003, σελ.94
  39. ↑ ο Σολωμός έπρεπε να μας είχε αφήσει κάτι περισσότερο από ένα μόνον ύμνον και ολίγας ασυναρτήτους στροφάςΛίνος Πολίτης, «Ο Σολωμός και οι σύγχρονοί του. Πριν από εκατό χρόνια», στο:Γύρω στον Σολωμό. Μελέτες και άρθρα (1938-1982), εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1995, σελ.291
  40. ↑ Πρόκειται για τα Η δάφνη και το αηδόνι. Ύμνος εις τον θάνατο του Έλληνος ποιητού Διονυσίου Κόμητος Σολωμού και το Εις μνήμην Διονυσίου Κόμητος Σολωμού Ευριπίδης Γαραντούδης, «Ο Σολωμός και οι Επτανήσιοι ποιητές του 19ου αιώνα. Συγκλίσεις και αποκλίσεις», στο:Διεθνές Συμπόσιο Διονύσιου Σολωμού (1798-1857).Διακόσια χρόνια από τη γέννησή και εκατόν πενήντα από τον θάνατό του (Πανεπιστήμιο Αθηνών, 7-10 Οκτωβρίου 1998)-Πρακτικά, εκδ. Σύλλογος Οι φίλοι του μουσείου Σολωμού και επιφανών Ζακύνθιων, Αθήνα, 2003, σελ.96
  41. ↑ Ευριπίδης Γαραντούδης, «Ο Σολωμός και οι Επτανήσιοι ποιητές του 19ου αιώνα. Συγκλίσεις και αποκλίσεις», στο:Διεθνές Συμπόσιο Διονύσιου Σολωμού (1798-1857).Διακόσια χρόνια από τη γέννησή και εκατόν πενήντα από τον θάνατό του (Πανεπιστήμιο Αθηνών, 7-10 Οκτωβρίου 1998)-Πρακτικά, εκδ. Σύλλογος Οι φίλοι του μουσείου Σολωμού και επιφανών Ζακύνθιων, Αθήνα, 2003, σελ.97
  42. ↑ Mario Vitti, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ.Οδυσσέας, Αθήνα, 1994, σελ.252
  43. ↑ Παναγιώτης Μουλλάς, «Η λογοτεχνία από τον αγώνα ως την γενιά του 1880 », Ιστορία του Ελληνικού Έθνους , Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΓ (1977), σελ.501
  44. ↑ Mario Vitti, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ.Οδυσσέας, Αθήνα, 1994, σελ.253
  45. ↑ Έρη Σταυροπούλου, «Ο Βαλαωρίτης και η κριτική των συγχρόνων του», στο: Εταρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας(Σχολή Μωραΐτη), Οι ποιητές του Γ.Π.Σαββίδη, εκδ.Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 1998, σελ.166-167
  46. ↑ Έρη Σταυροπούλου, «Ο Βαλαωρίτης και η κριτική των συγχρόνων του», στο:Εταρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας(Σχολή Μωραΐτη), Οι ποιητές του Γ.Π.Σαββίδη, εκδ.Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 1998, σελ.168
  47. ↑ Η επιδεικτική χρήση της δημοτικής δεν στεκόταν εμπόδιο στις σχέσεις με αθηναϊκούς κύκλους. Mario Vitti, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ.Οδυσσέας, Αθήνα, 1994, σελ. 253Κωνσταντίνος Δημαράς, «Η Ελληνική ποίηση στον δέκατο ένατο αιώνα», στο: Ελληνικός Ρωμαντισμός, εκδ.Ερμής, Αθήνα, 1994, σελ.216
  48. ↑ Ερασμία –Λουΐζα Σταυροπούλου, «Π Πανάς και Αρ. Βαλαωρίτης. Αι κατά του Αρ. Βαλαωρίτου σάτιραι», Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τομ.23 (1972-1973), σελ.396 κ.εξ
  49. ↑ Νίκη Λυκούργου, «Βαλαωρίτης Αριστοτέλης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τομ.2 (1984), σελ.140
  50. ↑ Lars Norgaard, «Τα γράμματα της οικογένειας Ανδρέα Τυπάλδου Λασκαράτου προς τον Δανό ιερέα Θεόδωρο Χάνσεν», Κερκυραϊκά Χρονικά, τομ.Γ (περίοδος Β) (2006), σελ.138
  51. ↑ Ερασμία –Λουΐζα Σταυροπούλου, «Π Πανάς και Αρ. Βαλαωρίτης. Αι κατά του Αρ. Βαλαωρίτου σάτιραι», Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τομ.23 (1972-1973), σελ.403
  52. ↑ Ερασμία –Λουΐζα Σταυροπούλου, «Π Πανάς και Αρ. Βαλαωρίτης. Αι κατά του Αρ. Βαλαωρίτου σάτιραι», Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τομ.23 (1972-1973), σελ.408-409
  53. ↑ Κωνσταντίνος Δημαράς, «Η Ελληνική ποίηση στον δέκατο ένατο αιώνα», στο: Ελληνικός Ρωμαντισμός, εκδ.Ερμής, Αθήνα, 1994, σελ.217 Μαριλίζα Μητσού, «Ο Βαλαωρίτης, ο Κουμανούδης και το ‘’σχοινί του Πατριάρχη’’», Τα Ιστορικά, τχ. 30(Ιούνιος 1999), σελ 125
  54. ↑ Δημήτρης Αγγελάτος, «Η λογοτεχνία των Επτανήσων και το εθνικό κέντρο (β ήμισυ 19ου αι). Οι σύνθετες όψεις μιας ‘’ημι-απορροφητικής διαπλοκής: το παράδειγμα της κριτικής», στο: Εταιρεία Λευκαδιακών Μελετών, Ζ’ Πανιόνιο Συνέδριο (Λευκάδα, 26-30 Μαΐου 2002),Πρακτικά τομ.Α΄, πρώτο τμήμα, ζητήματα πολιτισμικής ιστορίας, Αθήνα, 2004, σελ.315-322 Μαριλίζα Μητσού, «Ο Βαλαωρίτης, ο Κουμανούδης και το ‘’σχοινί του Πατριάρχη’’», Τα Ιστορικά, τχ. 30(Ιούνιος 1999), σελ .128
  55. ↑ Θεοδόσιος Πυλαρινός, «Οι θέσεις του Κεφαλονίτη ποιητή Κωνσταντίνου Τυπάλδου Πρετεντέρη για τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη», Κεφαληνιακά Χρονικά, τομ. 11 (2006-2008), σελ .228-229
  56. ↑ Παντελής Βουτούρης, «Η Μεγάλη Ιδέα του Κωστή Παλαμά», στο: Παντελής Βουτούρης-Γιώργος Γεωργής (επί.), Ο Ελληνισμός στον 19ο αιώνα. Ιδεολογικές και αισθητικές αναζητήσεις, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα, 2006, σελ. 81 και υποσ. 12
  57. ↑ Roderick Beaton, Εισαγωγή στη νεώτερη Ελληνική λογοτεχνία, μτφρ. Ευαγγελία Ζούργου-Μαριάννα Σπανάκη, εκδ.Νεφέλη, Αθήνα, 1996, σελ. 154 Ρίτσα Φράγκου-Κικιλία, «Ο Βαλαωρίτης του Σικελιανού. Ένα ποίημα και μια πράξη αντίστασης», στο:Επιστημονικό Συνέδριο, Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα 1864-2004-Πρακτικά τομ Β' Ιδεολογία/πολιτισμός, Αθήνα, 2006, σελ.185-196 Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, «Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879 Ο ιστορικός-εθνικός ποιητής και οι θέσεις της κριτικής», στο:Η Νεοελληνική σύνθεση. Θέματα και κατευθύνσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εκδ.Νεφέλη, Αθήνα, 1999, σελ. 26-30
  58. ↑ Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, «Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879 Ο ιστορικός-εθνικός ποιητής και οι θέσεις της κριτικής», στο:Η Νεοελληνική σύνθεση. Θέματα και κατευθύνσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εκδ.Νεφέλη, Αθήνα, 1999, σελ. 17-20
  59. ↑ Θεοδόσιος Πυλαρινός, «Οι θέσεις του Κεφαλονίτη ποιητή Κωνσταντίνου Τυπάλδου Πρετεντέρη για τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη», Κεφαληνιακά Χρονικά, τομ. 11 (2006-2008), σελ 227
  60. ↑ «Ο κ. Αποστολάκης [...]ξεκινώντας από την ιδέα του τελείου ποιητού [...]διερωτάται κατά πόσον ο Βαλαωρίτης συμπίπτει με το ιδανικό αυτό. Το αποτέλεσμα φυσικό: ο τέλειος ποιητής μένει στον αέρα, ο Βαλαωρίτης χάνεται σε απάτητα βάθη[...]»Κωνσταντίνος Δημαράς, «Για τον Βαλαωρίτη», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.192
  61. ↑ Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, «Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879 Ο ιστορικός-εθνικός ποιητής και οι θέσεις της κριτικής», στο:Η Νεοελληνική σύνθεση. Θέματα και κατευθύνσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εκδ.Νεφέλη, Αθήνα, 1999, σελ.21-26
  62. ↑ Γιάνης Κορδάτος, Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, τομ. 4ος (1860-1900), εκδ.20ος αιώνας, Αθήνα, 1958, σελ .413
  63. ↑ Γιάνης Κορδάτος, Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, τομ. 4ος (1860-1900), εκδ.20ος αιώνας, Αθήνα, 1958, σελ .653
  64. ↑ Έρη Σταυροπούλου, «Ο Βαλαωρίτης και η κριτική των συγχρόνων του», στο: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας(Σχολή Μωραΐτη), Οι ποιητές του Γ. Π. Σαββίδη, εκδ. Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 1998, σελ.170-171
  65. ↑ Γιώργος Μαργαρίτης, «Οι περιπέτειες του ηρωικού θανάτου: 1912-1920», Μνήμων, τομ.12 (1989), σελ.101
  66. ↑ Πόλλη Θαναηλάκη, «Οι προτεσταντικές ιδέες, ο Mark Twain και το πρότυπο του παιδικού χαρακτήρα στο μισσιοναρικό βιβλίο στην Ελλάδα (19ος αι)», Μνήμων, τομ.27 (2005), σελ.123
  67. ↑ Λάμπρος Βαρελάς, «Ανιχνεύοντας την προϊστορία της "ηθογραφίας" πριν από το 1883», στο: Παντελής Βουτούρης-Γιώργος Γεωργής (επί.), Ο Ελληνισμός στον 19ο αιώνα. Ιδεολογικές και αισθητικές αναζητήσεις, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα, 2006, σελ.264,υπος. 22
  68. ↑ Γιώργος Ανδρειωμένος, «Οι Επτανήσιοι λογοτέχνες στα σχολικά αναγνωστικά (1937-1997)», στο: Κέντρο Μελετών Ιονίου Εταιρεία Ζακυνθιακών Σπουδών, ΣΤ’ Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο, Ζάκυνθος, 23-27 Σεπτεμβρίου 1997-Πρακτικά, τομ. 3ος, Αθήνα, 2002, σελ.208, 211
  69. ↑ Νίκη Λυκούργου, «Βαλαωρίτης Αριστοτέλης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τομ.2 (1984), σελ.140
  70. ↑ Γεώργιος Χριστοδούλου, «Βιβλιογραφικά στον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη», Παρουσία, τ.Α (1982), σελ 40

Πηγές Επεξεργασία

  • Γεώργιος Ζώρας, Επτανησιακά Μελετήματα, Α', Αθήναι, 1960, σελ.178-181
  • Λίνος Πολίτης, «Ο Σολωμός και οι σύγχρονοί του. Πριν από εκατό χρόνια», στο:Γύρω στον Σολωμό. Μελέτες και άρθρα (1938-1982), εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1995, σελ.272-295
  • Γιώργος Αράγης, Η μεταβατική περίοδος της Ελλαδικής ποίησης. Η σταδιακή της εξέλιξη από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους έως το 1930, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα, 2006
  • Κωνσταντίνος Δημαράς, «Η Ελληνική ποίηση στον δέκατο ένατο αιώνα», στο: Ελληνικός Ρωμαντισμός, εκδ.Ερμής, Αθήνα, 1994, σελ.167-220
  • Κωνσταντίνος Δημαράς, «Για τον Βαλαωρίτη», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.191-193
  • Κωνσταντίνος Δημαράς, «Η Λευκάδα και η Μαδουρή», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.194-197
  • Κωνσταντίνος Δημαράς, «Ο Βαλαωρίτης», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.198-201
  • Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Βίος, Επιστολές και Πολιτικά Κείμενα, τ.Α' ,(επιμ. Γ.Π.Σαββίδης, Νίκη Λυκούργου), εκδ.Ίκαρος, Αθήνα, 1980
  • Mario Vitti, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα, 1994, σελ.251-255
  • Ευριπίδης Γαραντούδης, «Η λογοτεχνία 1830-1880. Η Ρομαντική αντίληψη της πραγματικότητας», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τομ. 4ος, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2003, σελ.195-210
  • Ευριπίδης Γαραντούδης, «Ο Σολωμός και οι Επτανήσιοι ποιητές του 19ου αιώνα. Συγκλίσεις και αποκλίσεις», στο:Διεθνές Συμπόσιο Διονύσιου Σολωμού (1798-1857).Διακόσια χρόνια από τη γέννησή και εκατόν πενήντα από τον θάνατό του (Πανεπιστήμιο Αθηνών, 7-10 Οκτωβρίου 1998)-Πρακτικά, εκδ. Σύλλογος Οι φίλοι του μουσείου Σολωμού και επιφανών Ζακύνθιων, Αθήνα, 2003, σελ.89-100
  • Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, «Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879 Ο ιστορικός-εθνικός ποιητής και οι θέσεις της κριτικής», στο:Η Νεοελληνική σύνθεση. Θέματα και κατευθύνσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εκδ.Νεφέλη, Αθήνα, 1999, σελ.117-144
  • Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, «Η ρόδι φάγ' ή βρίζα. Σχόλιο στον Φωτεινό του Βαλαωρίτη», στο:Η Νεοελληνική σύνθεση. Θέματα και κατευθύνσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εκδ.Νεφέλη, Αθήνα, 1999, σελ.145-146
  • Gunnar Herring, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936, μτφρ.Θόδωρος Παρασκευόπουλος, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ.,Αθήνα, 2012
  • Ευριπίδης Γαραντούδης, «Η Επτανησιακή ποίηση πριν και μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα», στο:Επιστημονικό Συνέδριο, Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα 1864-2004-Πρακτικά τομ Β' Ιδεολογία/πολιτισμός, Αθήνα, 2006, σελ.133-141
  • Γιώργος Αλισανδράτος, «Ο Επτανησιακός Ριζοσπαστισμός (1848-1864) και η σχέση του με τις Γαλλικές επαναστάσεις του 1789 και 1848 και το Ιταλικό Risorgimento», στο: Κείμενα για τον Επτανησιακό Ριζοσπαστισμό, εκδ.Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη, Αθηνα, 2008, σελ.169-206
  • Ρίτσα Φράγκου-Κικιλία, «Ο Βαλαωρίτης του Σικελιανού. Ένα ποίημα και μια πράξη αντίστασης», στο:Επιστημονικό Συνέδριο, Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα 1864-2004-Πρακτικά τομ Β' Ιδεολογία/πολιτισμός, Αθήνα, 2006, σελ.185-196
  • Πόλλη Θαναηλάκη, «Οι προτεσταντικές ιδέες , ο Mark Twain και το πρότυπο του παιδικού χαρακτήρα στο μισσιοναρικό βιβλίο στην Ελλάδα (19ος αι)», Μνήμων, τομ.27 (2005), σελ.109-127
  • Λύντια Τριχά, «Βουλευτικές εκλογές και πολιτικοί στα Επτάνησα μετά την Ένωση(1865-1895)», στο:Επιστημονικό Συνέδριο, Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα 1864-2004-Πρακτικά τομ Β' Ιδεολογία/πολιτισμός, Αθήνα, 2006, σελ.215-225
  • Παναγιώτης Μουλλάς, «Η λογοτεχνία από τον αγώνα ως την γενιά του 1880 », Ιστορία του Ελληνικού Έθνους , Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΓ (1977), σελ.492-514
  • Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 2004
  • Roderick Beaton, Εισαγωγή στη νεώτερη Ελληνική λογοτεχνία, μτφρ. Ευαγγελία Ζούργου-Μαριάννα Σπανάκη, εκδ.Νεφέλη, Αθήνα, 1996
  • Βασίλειος Τωμαδάκης, «Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης στην Κρήτη το 1868», Νεοελληνικόν Αρχείον τομ. 2ος (1984-1986), σελ.5-12
  • Γιώργος Ανδρειωμένος, «Οι Επτανήσιοι λογοτέχνες στα σχολικά αναγνωστικά (1937-1997)», στο: Κέντρο Μελετών Ιονίου Εταιρεία Ζακυνθιακών Σπουδών, ΣΤ’ Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο , Ζάκυνθος, 23-27 Σεπτεμβρίου 1997-Πρακτικά, τομ. 3ος, Αθήνα, 2002, σελ.205-214
  • Δημήτρης Αγγελάτος, «Η λογοτεχνία των Επτανήσων και το εθνικό κέντρο (β ήμισυ 19ου αι). Οι σύνθετες όψεις μιας ‘’ημι-απορροφητικής διαπλοκής: το παράδειγμα της κριτικής», στο: Εταιρεία Λευκαδιακών Μελετών, Ζ’ Πανιόνιο Συνέδριο (Λευκάδα, 26-30 Μαΐου 2002),Πρακτικά τομ.Α΄, πρώτο τμήμα, ζητήματα πολιτισμικής ιστορίας, Αθήνα, 2004, σελ.305-323
  • Γιώργος Μαργαρίτης, «Οι περιπέτειες του ηρωικού θανάτου: 1912-1920», Μνήμων, τομ.12 (1989), σελ.89-116
  • Ερασμία –Λουΐζα Σταυροπούλου, «Π. Πανάς και Αρ. Βαλαωρίτης. Αι κατά του Αρ. Βαλαωρίτου σάτιραι», Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τομ.23 (1972-1973), σελ. 391-410
  • Γιάννης Τζιώτης, «Τρεις σταθμοί στη θεώρηση των Μνημοσύνων του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη από τη γερμανική κριτική», στο: Ευκαρπίας έπαινος. Αφιέρωμα στον καθηγητή Παναγιώτη Μαστροδημήτρη (επιμ. Γεώργιος Ανδρειωμένος), εκδ. Πορεία, Αθήνα, 2007, σελ.1087-1099
  • Lars Norgaard, «Τα γράμματα της οικογένειας Ανδρέα Τυπάλδου Λασκαράτου προς τον Δανό ιερέα Θεόδωρο Χάνσεν», Κερκυραϊκά Χρονικά, τομ.Γ (περίοδος Β) (2006)
  • Νίκος Σβορώνος, «Ο Βαλαωρίτης ιστορικός. Απλές σκέψεις ξαναδιαβάζοντας το έργο του», στο: Ανάλεκτα νεοελληνικής ιστορίας και ιστοριογραφίας, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1982, σελ.407-412
  • Μαρία Μακρή, «Σολωμός και Βαλαωρίτης-Συμπήρωση σε Παλαμικά κείμενα», Κερκυραϊκά Χρονικά, τομ.26 (1982), σελ.284-296
  • Θεοδόσιος Πυλαρινός, «Οι θέσεις του Κεφαλονίτη ποιητή Κωνσταντίνου Τυπάλδου Πρετεντέρη για τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη», Κεφαληνιακά Χρονικά, τομ. 11 (2006-2008), σελ.219-240
  • Μαριλίζα Μητσού, «Ο Βαλαωρίτης, ο Κουμανούδης και το ‘’σχοινί του Πατριάρχη’’», Τα Ιστορικά, τχ. 30(Ιούνιος 1999), σελ.125-136
  • Γρηγόριος Κασιμάτης, «Οι Επτανήσιοι και ο πολιτικός βίος μετά την ένωσιν», Παρνασσός, τομ.7(1965), σελ.351-380
  • Αριστείδης Στεργελλής, «Βαλαωριτικά. Από το αρχείο του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας», Παρνασσός, τομ.12(1970), σελ.113-120
  • Βασίλειος Βανδώρος, «Ανέκδοτος επιστολή Αρ. Βαλαωρίτου προς τον Γ. Τυπάλδον-Ιακωβάτον», Παρνασσός, τομ.13(1971), σελ.49-52
  • Λάμπρος Βαρελάς, «Ανιχνεύοντας την προϊστορία της ‘’ηθογραφίας’’ πριν από το 1883», στο: Παντελής Βουτούρης-Γιώργος Γεωργής (επί.), Ο Ελληνισμός στον 19ο αιώνα. Ιδεολογικές και αισθητικές αναζητήσεις, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα, 2006, σελ.256-268
  • Παντελής Βουτούρης, «Η Μεγάλη Ιδέα του Κωστή Παλαμά», στο: Παντελής Βουτούρης-Γιώργος Γεωργής (επί.), Ο Ελληνισμός στον 19ο αιώνα. Ιδεολογικές και αισθητικές αναζητήσεις, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα, 2006, σελ.76-97
  • Νίκη Λυκούργου, «Βαλαωρίτης Αριστοτέλης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τομ.2 (1984), σελ.140-142
  • Γιάνης Κορδάτος, Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, τομ. 4ος (1860-1900), εκδ.20ος αιώνας, Αθήνα, 1958
  • Δημήτρης Φίλιας, «Οι διαμάχες Πολυλά-Ζαμπέλιου και Πολυλά-Βαλαωρίτη με φόντο το Σολωμικό έργο», Κερκυραϊκά Χρονικά, (περίοδος Β’),τομ.Ε (2010), σελ.89-94
  • Αστέριος Αργυρίου, Η Μεγάλη Ιδέα στο έργο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη,εκδ. Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, Ιωάννινα,2008
  • Γιάννης Παπαθεοδώρου, Ρομαντικά πεπρωμένα. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ως ‘’εθνικός ποιητής’’, εκδ.Βιβλιόραμα, Αθήνα, 2009
  • Γεώργιος Αλισανδράτος, Αρχειακά σύμμεικτα για τον Βαλαωρίτη», Μολυβδοκονδυλοπελεκιτής, τομ. 3(1991), σελ.139-166
  • Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Φωτεινός, (επίμ. Γ.Π.Σαββίδης), εκδ.Ερμής, Αθήνα, 1970
  • Γεώργιος Χριστοδούλου, «Βιβλιογραφικά στον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη», Παρουσία, τ.Α (1982), σελ.38-41
  • Έρη Σταυροπούλου, «Ο Βαλαωρίτης και η κριτική των συγχρόνων του», στο:Εταρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας(Σχολή Μωραΐτη), Οι ποιητές του Γ.Π.Σαββίδη, εκδ.Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 1998, σελ.161-182
  • Αθηνά Γεωργαντά-Γ.Π.Σαββίδης, «Αθησαύριστα κείμενα του Βαλαωρίτη ΙΙ-και άγνωστες πληροφορίες από την ζωή και το έργο του», Παλίμψηστον, τχ. 3 (1986), σελ.35-53
  • Γ. Π. Σαββίδης, «Αριστοτέλης Βαλαωρίτης και Παύλος Λάμπρος», στο:Αντίχαρη-Αφιέρωμα στον καθηγητή Σταμάτη Καρατζά, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα, 1984, σελ.381-391

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης: ψηφιακή έκδοση του έργου του και αναλυτικό εργοβιογραφικό (Ανεμόσκαλα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας)

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αριστοτέλης_Βαλαωρίτης&oldid=10514386"